Ki-demang.com : Centhini

Ngundhuh Serat Centhini PDF

ngundhuh-serat-centhini

Kaca Ngajeng

kaca-ngajeng

Ringkasan Serat Centhini

ringkasan-serat-centhini

Resensi / Ulasan Serat Centhini

resensi-serat-centhini

Pupuh Surat Centhini

pupuh-surat-centhini-01
pupuh-surat-centhini-02
pupuh-surat-centhini-03
pupuh-surat-centhini-04
pupuh-surat-centhini-05
pupuh-surat-centhini-06
pupuh-surat-centhini-07
pupuh-surat-centhini-08
pupuh-surat-centhini-09
pupuh-surat-centhini-10
pupuh-surat-centhini-11
pupuh-surat-centhini-12

    Jumlah Pengunjung

0434641
Hari ini     :Hari ini :41
Kemarin     :Kemarin :69
Minggu ini   :Minggu ini :107
Bulan ini   :Bulan ini :3270
s/d hari ini   :s/d hari ini :434641
Kunjungan Tertinggi
01-10-2023 : 1327
Pengunjung Online : 11

Kontak Admin.

email-kidemang

(11a) Kaca 122 – 131

 

( Suluk Wali Sanga – Waringin Sungsang )
6. Dumugi ing Pêkalongan, têrus dhatêng Panêgaran puruita Wasi Kawiswara, winarah isining Sêrat Nitisruti.
Dumugi ing rêdi Slamêt pinanggih Sèh Sêkardalima, winêjang bab:
1. Suluk Wali-sanga;
2. Cariyos (pralambang) Waringin-sungsang;
3. Bab tapa 5 prakawis;
4. Suluk Langit-sapta;
5 Kanugrahan, pribadining manungsa tuwin napsu sakawan.
Lampahipun lajêng dumugi rêdi Sawal pinanggih Rêsi Narawita, bantah ngèlmu wêkasan prang tandhing abên kasantikan.
Sang rêsi kawon lajêng muksa ...

Kaca 122-141

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||

Jilid 1 - Kaca : 122

36 Pangkur

22.
Manawi ari kalihnya |

binêkta ing nangkoda sangking Grêsik |

nunut utawi pinupu |

mring pawong-sanakira |

dupi mudhun juragan kang sangking laut |

tinon kang rayi tan ana |

sangsaya anglês ing galih ||

23.
Adhuh yayi kadangingwang |

Jayèngsari myang Nikèn Rancangkapti |

baya mring êndi jangtungku |

amung ta karuhana |

ing dunungmu awèt mangkene kabanjur |

kadya kinjêng tanpa soca |

wau Radyan Jayèngrêsmi ||

24.
(n)Dêdonga marang Pangeran |

rahayune kadangira kêkalih |

têmbe sagêda pinangguh |

atuse manthênging tyas |

gya lumampah tambuh kang sinêdyèng kalbu |

kèndêlnya dalu kewala |

bakda Subuh gya lumaris ||

25.
Prapta ardi Panêgaran |

kacarita sang yogi kang palinggih |

anèng Panêgaran gunung |

wasi Kawisuwara |

waskithèng tyas uning satriya anglangut |

kèndêl ing ngandhapting arga |

sang wasi utusan aglis ||

26.
Sabatnya aran Waskitha |

kinèn mudhun marang ngandhapping wukir |

ki Waskitha wus tumurun |

pinanggih lan rahadyan |

mangênjali matur kawula ingutus |

mahawiku Panêgaran |

Kawiswara sang ayogi ||

27.
(n)Jêng paduka ingaturan |

minggah maring ing dhepok ulunirit |

rahadyan ngandika arum |

inggih paman prayoga |

sampun kerit Gathak Gathuk tansèng pungkur |

sang wiku mapag wiwara |

wus tundhuk rinangkul aglis ||

28.
Kulup ingkang nêmbe prapta |

sajarwaa kêkasihira kaki |

lawan ngêndi pinangkamu |

sayogane lêrêppa |

anèng kene kurang nadhah kurang turu |

darapon bisaa klakyan |

kang dadi karsanta kaki ||

29.
Rahadyan dahat lênggana |

wus alami pruita ing sang yogi |

tarakbratanya lumintu |

sang yogi Kawiswara |

lon ngandika ana jiliddan linuhung |

sayogya sira anggoa | kanthining janma utami ||

Jilid 1 - Kaca : 123

37 Kinanthi

1.
Minangka murda satuhu |

tapa angenaki ati |

tama lirring panataran |

narantara sesalwirning |

sarèhning ingkang dumadya |

wlassa singa nuwa-nuwi ||

2.
Srêda purae ngasamun |

samanning sila nagari |

aminta sihing ngamarar |

awlas asih ring pagimi |

unggyannira ngamatirta |

cipta mantêb marang Widdhi ||

3.
Durung dadi lamun durung |

darana ring darunaning |

sakarsa karsèng pamasa |

satibane kang tinuding |

beda pandumming budaya |

dayaning (n)donning dumadi ||

4.
Kahênêngêna manêngkung |

amaladdi samadinning |

anêgêssa karsaning Sang |

Amurwèng Paningal jati |

tingalêna maklumulah |

malah maluya ywa lali ||

5.
Lêlakone kang kalulun |

alin-alin dènkalilin |

lêlênga aywa kaalan |

ywa lalu atmah lali |

kalunta-lunta kalintang |

tan wiyang mayanga wèsthi ||

6.
Isthaning angga kagugu |

gupita jêg agagappi |

aywa gugup ing nalika |

nalarrira dèn alirih |

rèrèh ing pangarah-arah |

arahên aywa ngurangi ||

7.
Ngurangana ing pangrungu |

ing rèh aywa nguring-uring |

yèn miro tmah mêmirang |

amerang amurang niti |

titika dènkatalika |

ywa nunulak tutulan-cik ||

8.
Bêcik rêngkuhên pamêngku |

kumawa ing agal alit |

dèn amulat ing lêlêta |

ywan ingandêl dèndumêling |

(n)dulu ulah karawitan |

wittipun tan ana malih ||

9.
Sangking kakawin myang kidung |

kadi kadang anjarwani |

ing sarekaning kalangyan |

langêning kang milangonni |

nglongana haywan tantara |

tarikên yèn ana luwih ||

10.
Miwah ungguhing raras-rum |

rumarah murang ing kawi |

sêsandining sang kèndriya |

rekaning kawi kawiddhi |

kawiddhi ing widhayaka |

ya karana sang siniwi ||

Jilid 1 - Kaca : 124

11.
Wèh tahêt babah binarung |

ring kasidaning dumadi |

dana kariyin dènarah |

kasantikan wus kawuri |

kasudarman tyas mardawa |

dèn manuh manah mamanis ||

12.
Manah prênèssan ywa kunus |

dènnira amasang mèsi |

masalahing sumpêt karsa |

karsa sinêsêr tan osik |

musika tinon aywa sak |

sasat simpên karsa suji ||

13.
Ring sojar aja anjujur |

kolina kilat ngalingi |

tan wrin naya ringa mawas |

waskitha awangsulanning |

yèn tan angling dèn amêmma |

dèn amêmês ing pangungkih ||

14.
Ywa taha bêrgugug luguk |

kaya gopala kapilis |

kapêlang kapêlak-pêlak |

palênggahe agaligir |

awigar agagalagar |

nganggur tan egaring galih ||

15.
Palaning wong ambasêngut |

ulatte anginggit-inggit |

wacana buthêking netya |

netya ala tan kailir |

kèlu kalêssan ing muka |

mêngku ala nir pakolih ||

16.
Ing wacana yèn anuju |

pasamuwan srawunganning |

dipun sambada ing têmbang |

manawa katambang balik |

dènkacakup ing pangucap |

titika dipun katitik ||

17.
Panitike ywan wus putus |

pan wus cinaritèng Sruti |

sru trêp tita ing purwaka |

mangka kenging anganggêpi |

ing cipta ya dyan patutta |

ing têmbang sambang manawi ||

18.
Ana wadi kang sinamun |

sinuksma sari-sarining |

buhana sabawaning tyas |

lair ing tyas kang nampani |

nyataning tyas anèng naya |

naya netya kang nampani ||

19.
Sawadining wardayèku |

ing netya pahêmannèki |

ing wacana (ng)gonning wêdhar |

widayaka dayèng wadi |

widigda ing ciptamaya |

mayana mayaning kapti ||

20.
Ati akapti kumudu |

asihana ing sêsami |

witting raga kinasiyan |

pan sangking raga pribadi |

pribadi asiyèng raga |

kadulu dalan dinalit ||

21.
Paèssan ing sarirèku |

amberat ingkang kaèksi |

nir tasitaning akathah |

pangèhna ing sarirèki |

sarira paran bedanya |

ambawaa ambawani ||

Jilid 1 - Kaca : 125

22.
Ingkang kadi mangkonèku |

êndi ulun amurwani |

ing paniwi wamangkana |

ana pae nupa bumi |

dera ngimpun prih sadaya |

pan wus jênênging narpati ||

23.
Kinasihan ing rèh arju |

saharja mangakumèki |

amiluta ambêg ing ngrat |

rat karakêttan padha sih |

linulut ing lokajana |

jênêng kasarjana sami ||

24.
Sarat rinaharjèng kayun |

mawarah-warah rèh aris |

tanpa karsa pagêhana |

kengang murwa angarjani |

kikitir marang apapa |

papa têlutuh siningkir ||

25.
Mikarra kang sikara dur |

nimitya-mitya sajati |

juti sajatining mita |

siyasat lir sagaragni |

gênêngan kathah isinya |

sarira tanpa walèng ngling ||

26.
Sêsumbanging ngrat kasumbung |

sesining tapa ing bumi |

bumi saja saha jarwa |

sojar tekanang binukti |

brêmara nguswèng kusuma |

sumarmaning ganda sari ||

27.
Salwir bawaning kang sinung |

ing wadi widagdèng kuwi |

among jagad jaga-jaga |

arjuning ngrat tan kaèsthi |

saèsthining asthagina |

ginulang-gulang ing pangling ||

28.
Liniling-liling kalangkung |

sinêlan planu pinalin |

sarasa-rasa rinangsang |

kang saru-saru siningkir |

sikara tan karawattan |

kuwat awètta rangkawit ||

29.
Wiwitting watara wolu |

waluyane wali-wali |

wulang lila lan wilalat |

ywan linêlêt têmah lali |

lalu amilih turida |

ruda rudah angrudatin ||

30.
Rudatin angayun-ayun |

wahyu-wahyaning sakalir |

kaliliran kalairran |

lairing wahyu-winaris |

waras ngênirakên maras |

marassakên jiwaragi ||

31.
Noraga rêgêm anurut |

anuruta rat pinirit |

mirit angipat kiparat |

purêt pêpêt tan pinipil |

papalla sangking sikara |

sukura sukêr siningkir ||

32.
Kêrtya pakarti katutur |

titir pamantara titi |

tatas pandining walgita |

tan pêgat amagut kapti |

kaptine ingkang kampita |

pitaya dèn pitayani ||

Jilid 1 - Kaca : 126

33.
Yèn ing tyas pan aywa tambuh |

bubuhanne wong ngaurip |

angarêp-arêppa karya |

karyane sawiji-wiji |

wijining puruitaa |

ya asthaguna kinawi ||

34.
Kawining Hyang Endra laku |

ngudannakên wangi-wangi |

angrêsêpi sabuwana |

kawaratan ing mamanis |

mênuhi manah madada |

monêng manungku ngênani ||

35.
Kawining Hyang Yama laku |

madhêndhakrama tan yukti |

ya maluma lwir ya pêjah |

durjana gêlahing bumi |

nadyan braya wani ngambah |

binubuh pinrih ing pati ||

36.
Kawining Hyang Surya laku |

ngingsêp toya tan katawis |

rèrèh ririh tan rêkasa |

rêrasanne tan ngêrêssi |

rêsik lumintu atata |

sanityasa ngatiyati ||

37.
Kawining Hyang Candra laku |

ngasuk ngasêpi sang bumi |

komala mrêdu katingal |

guya-guyunya mamanis |

lir tètèssing martotama |

rêsêp marang para rêsi ||

38.
Kawining Hyang Bayu laku |

anginte sagung pakarti |

buddining rat kinawruhan |

sawicara dènkawruhi |

ya dibya guna kagunan |

ginunni saari-ari ||

39.
Kawining Kuwera laku |

buja bojana mamukti |

mamaèssi busana mas |

sru suk srah pangrèhing dasih |

pracaya kang pinarcayan |

tan munasika tan mosik ||

40.
Kawining Baruna laku |

ngagêm sanjata ngapussi |

sagung kang olah durjana |

jinajahan sinalisik |

sinalasah cinêpêngan |

amêmpêng dènnya ninitik ||

41.
Kawining Hyang Brama laku |

anggêsêngi ripu tapis |

galak ring ripu lwir singa |

kang kinangsah sirna gusis |

murub warata kataman |

tamannira anèng gêni ||

42.
Nahan ta guna ginunggung |
suraku rumêksèng bumi |

bumi ginora warana |

lana ginênêng pinusthi |

sèsthaning butaning ngolah |

ulah sêsran musran muni ||

43.
Aywa nêhêr ing paniru |

angalappa saraganing |

Sruti titikanning kangap |

kadhapping kilap ngulati |

Islam mapan janma tama |

kang kapir prandening sèsthi ||

Jilid 1 - Kaca : 127

44.
Asthabrata kang linaku |

kêlakon pangolahnèki |

pundi antuk yèn kalaha |

lan lakune Buddha nguni |

beda budining manungsa |

akawih ingkang linêwih ||

45.
Maluya laya anuntur |

linanturakên pakarti |

Jayèngrana pinandhita |

ing palagyan palunggyanning |

byuha tarlèn wêkasningka |

tapa kaluhuran dadi ||

46.
Lêgawèng pati ring ripu |

pratapanning kang prajurit |

sor tapaning kang pandhita |

tapa tapaking jayanti |

antyastya pramukyèng tapa |

tapa (ng)graning gunung wêsi ||

47.
Sinêmbah ing ngalapa gung |

singgih yèn sirarsa jurit |

dèn prastawa ing sopana |

ing bubuka purba titi |

titika dènkatalika |

tutula tinali-tali ||

48.
Agama pan sêdya ayu |

pagahên padhanging pati |

aywa ta kasêlan meda |

dumadya amangguh wèsthi |

nadyan ana hru sayuta |

sêdya yu pan dènpayungi ||

49.
Ing agama payungipun |

rinêksa têbih ing wèsthi |

dyajan ta anut ancala |

bubuka ywa ngaruhunni |

ruhunana ywan wus pingsal |

asapênêt gan yèn uwis ||

50.
Ana (ng)gyanya tindak-tanduk |

ing swara aywa dumêling |

aywa liyan kang karêngya |

munga sang nata pribadi |

dènnira angadu laga |

mawastrèng papan makangsi ||

51.
Bubuhan kang anèng ngayun |

têmpuking ayuda pan wis |

panarcayan mring sang nata |

mangsa keguha ing jurit |

sang nata nata ring wuntat |

tan patya kèh kang umiring ||

52.
Mung kanan kering myang pungkur |

sawega prayitnèng wèsthi |

manawa na katêlayah |

raganing turangga mrêgil |

tutulunga têka wangwang |

ginantya bala toh pati ||

53.
Yeka palayarannipun |

ring atapa gunungwêsi |

tan kacaryan tan kawuryan |

ring dadi dadining bumi |

sastakasa myang riringa |

pan purbawisesa jati ||

54.
Tan ana lara myang lampus |

urippe sangking Hyang Jati |

-karana tan takut ing prang |

nistha madya utamaning |

mantri linging kina-kina |

kinênan malah ing mangkin ||

Jilid 1 - Kaca : 128

55.
Nisthaning mantri winuwus |

yèn kawawas lena dhingin |

lena kari wadyanira |

madyaning mantri yèn mati |

barêng lawan wadyanira |

utamanirèng kang mantri ||

56.
Yèn ing bala ngarsa gêmpur |

tulung ngadêgkên jêmparing |

mangsa mangke dadya warta |

yèn amangun jayèng jurit |

nistha madya utamanta |

mantri ngêmasi rumiyin ||

57.
[...]

58.
Ing lêlakonne kèh kantun |

kaputungan tyas kang nulis |

sêpi supene kang bawat |

tumanduk lamun udani |

têlasana sanggamu ywa |

dening tanduk tan nindaki ||

59.
Lwir tarbuka rupanipun |

bundhining rat anjajagi |

tan mantra mantrèng sarira |

purwaning amênggêl kawi |

kinayah kayuh bawamba |

ambuning rat ing saricik ||

60.
Ing angga akarêm liwung |

ing pangiwa angênani |

tulatên namung panimpar |

tan wrin cacadên ing sami |

sanepaning pasang sewa |

sinawawa tan suwawi ||

61.
Wiyanga wuyunging kalbu |

buhana tandha sabên ri |

rumaras ywan tan mangguha |

uguhing kidung tinampi |

nampingana mangka dadya |

dadya dawaning murwani ||

62.
Nimpèni dadi sinamun |

namung dana tanpa mijil |

pinunjal tinunjêl suka |

suka ringa mênggêl kawi |

kawisesa budyadarma |

malangun dadine bumi ||

38 Asmaradana

1.
Rahadyan sangêt gung kingkin |

miyarsa andikanira |

wasi Kawiswara kaot |

wus lami nèng Panêgaran |

ngêntèk piwulangira |

dhasar lantip sang abagus |

cakêp atampi piwulang ||

2.
Saya têbih dhabar guling |

Gathak Gathuk eca ing tyas |

Kawiswara ngandika lon |

kulup ywa dadya tyasira |

ingsun tan pisan-pisan |

risi kanggenan sirèku |

amung supaya wuwuha ||

3.
Kawruh utamining urip |

tumêkane ing dêlahan |

angidulla bênêr anggèr |

marang ing Salamêt arga |

kono ana satriya |
atmaja sri Majalangu |
nama Sèh Sêkardalima ||

Jilid 1 - Kaca : 129

4.
Dhepok ing Salamêt wukir |

wus manjing agama Islam |

Sunan Têmbayat gurune |

sinêpuhan Jêng Suhunan |

Adi ing Kalijaga |

arang wong bisa katêmu |

yèn datan lawan nugraha ||

5.
Mangkata sêdhêng kang wanci |

rahadyan angaras pada | saha aturira alon |

muhung pangèstu paduka |

kawula amung darma |

lumampah sangking pituduh |

tuhu tan darbe kuwasa ||

6.
Wau mèsêm sang maharsi |

kulup ing pangèstuningwang |

Gathak Gathuk awotsinom |

kawula anyuwun barkah |

pinaringana kuwat |

(n)dhèrèkkên wayah pukulun |

angsala idin pandonga ||

7.
Iya kênang sun idèni |

muga kinuwatna ing Hyang |

rahadyan sampun lumèngsèr |

linggar sangking Panêgaran |

lajêng ing lampahira |

Gathak Gathuk tansèng pungkur |

wus ngancik sukuning arga ||

8.
Sumawuring sari-sari |

ganda arum amrik ngambar |

gantya ingkang winiraos |

ing dhepok Salamêt arga |

masjid munggul katingal |

asri busananing gunung |

taru-tarunya tinata ||

9.
Sasêkaran angubêngi |

toya wêning tinalangan |

pating sarèwèh iline |

mangungkang talaga dibya |

ngunguwung lirab-lirab |

wau panêmbahan gunung |

lênggah têpining talaga ||

10.
Ingadhêp abdi kakalih |

Ki Maklum lawan Ki Sabar |

Sèh Sêkar ngandika alon |

Sabar Maklum dènagêpah |

ing langgar rêsikana |

iki bakal ana tamu |

utama calon olia ||

11.
Sabar Maklum mundur aglis |

ing langgar wus ginêlaran |

Sèh Sêkar gya kundur alon |

ngalela lênggah ing langgar |

rahadyan wus katingal |

ingawe sang wiku gupuh |

radyan anungkêmi pada ||

12.
Pinangkul kinêmpit-kêmpit |

arum wijiling kang sabda |

slamêt satêkamu radèn |

mrêlokkên mring dhepokingwang |

bangêt sukaning driya |

radyan nêmbah saha matur |

pangèstu dalêm kang mulya ||

13.
Sèh Sêkar ngandika malih |

kulup hywa sadaya-daya |

ing pangarah dipun sarèh |

mung ywa pêgat ing paminta |

lumintu ingkang lampah |

yèn pinarêng wêktunipun |

bokmanawa katarima ||

Jilid 1 - Kaca : 130

14.
Suhunan ing Bayat nguni |

sung carita marang ingwang |

eyangmu buyut kalane |

kumpulan lan wali sanga |

samya (m)babar sêsotya |

trusing ngaji pan akumpul |

aywa ana parêbutan ||

15.
Kinarya gita ing kawi |

ing Giri Gajah ênggone |

tatkala agugunêman |

para wali sasanga |

ing Argapura (ng)gènnipun |

kadhaton ratu agama ||

16.
Wali sadaya tinari |

dènnira Prabu Satmata |

Suhunan Benang tinaros |

myang Suhunan Kalijaga |

Suhunan Ngampèldênta |

Suhunan Kudus tinantun |

kalawan Sèh Siti Jênar ||

17.
Sèh Bênthong tumut tinari |

sarta Pangeran Palembang |

Panêmbahan Madurane |

aseba mring Giri Liman |

angling Prabu Satmata |

sukur pêpêg anakingsun |

sami limuta kaliman ||

18.
Sadaya tunggala kapti |

sampun wontên kang sulaya |

arêmpêga kang wiraos |

sami ambabar sosotya |

sami miyak warana |

sampun wontên masang sêmu |

dèn anglela dèn tetela ||

19.
Jêng Suhunan Benang angling |

ambabar kang pangawikan |

tegese sariraningong |

dat sipat apngaling Allah |

nyata ing kalbu amba |

Datollah kang amurbèku |

misesa ing dhèwèkira ||

20.
Jêng Suhunan Adiluwih |

ambabar kang pangawikan |

têgêse sariraningong |

iya sadat jênêngamba |

iya jênênging purba |

iya Allah Sukma Subut |

jênêng urip lawan jagad ||

21.
Jêng Suhunan Giri-wèsthi |

ambahar kang pangawikan |

têgêse sariraningong |

iman urip lan nugraha |

budi uriping Suksma |

urip sarta Allah iku |

mangkana ing kawruhamba ||

22.
Jêng Suhunan Kudus angling |

ambabar kang pangawikan |

Roh wajib ing imaningong |

cahya mancur kadi surya |

mijil sangking prabawa |

amartani lampahipun |

anguripi ing sajagad ||

23.
Panêmbahan Madura ngling |

ambabar kang pangawikan |

aran na kanugrahane |

kundhi Allah ta punika |

têgêse kundhi ika |

Nabi Allah jatinipun |

jinatèn ing nama Allah ||

Jilid 1 - Kaca : 131

24.
Pangeran Palembang angling |

ambabar kang pangawikan |

têgêse sariraningong |

têgêse Allah punika |

Allah ingkang amurba |

anguripi Mahaluhur |

amisesa purba dhawak ||

25.
Prabu Satmata mangkya ngling |

ambabar kang pangawikan |

sami lan Allah purbane |

kang ngawruhi iya Allah |

kaping kalih nur badan |

kaping tiga rasul iku |

kaping pat Datollah ika ||

26.
Sèh Siti Jênar mangkya ngling |

ambabar kang pangawikan |

asêmbah ing Allah ingong |

sujud rukuk padha Allah |

sêmbah sinêmbah Allah |

ingsun kang amurba iku |

kang misesa ingsun uga ||

27.
Wali sadaya mangkya ngling |

Siti Jênar Kadariyah |

katêrasan iku linge |

Siti Jênar sigra ngucap |

adoha yèn bênêra |

ingkang pêrak iku êmbuh |

iki Allah supayaa ||

28.
Prabu Satmata mangkya ngling |

iku jisim Siti Jênar |

Sèh Lêmah Bang mangkya linge |

raga jiwa dènmicara |

padesane dèntilar |

Allah kang anglela iku |

sakarsanipun wasesa ||

29.
Wali sadaya samya ngling |

salah sira Siti Jênar |

dene angaku badanne |

Allah badan Siti Jênar |

tan langgêng anèng dunya |

Siti Jênar iku luput |

têmbe mangkè ngaku Suksma ||

30.
Pan wontên lakone nguni |

sami ambabar sosotya |

sampun aling-aling kang wong |

sami amiyak warana |

aja na salah cipta |

kêna yèn warahên dudu |

anging panggah Siti Jênar ||

31.
Prabu Satmata mangkya ngling |

Sèh Lêmah Bang kamanungsan |

sanak pakênira kabèh |

tan beda lan pakênira |

nanging sampun angela |

manawi dadi kalurung |

akèh wong kang anggêgampang ||

32.
Kathah wong kang tanpa yêkti |

tanpa yun angguguruwa |

akèh kang (ng)gêgampang kang wong |

dene warta atimbalan |

sajatinipun wikan |

dadi tan arsa (ng)guguru |

awirang yèn ta takona ||

33.
Sèh Molana samya prapti |

sakathahe Aji Cêmpa |

pinarêg ing masjid gêdhe |

mapan kantun wali sapta |

samya (m)babar sosotya |

tan prabeda kang rumuhun |

Siti Jênar ingandikan ||

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||


 kds penutup
wangsul-manginggil

  • < (10b) Kaca 116 - 121
  • (11b) Kaca 132 – 141 >