Ki-demang.com : Centhini

Ngundhuh Serat Centhini PDF

ngundhuh-serat-centhini

Kaca Ngajeng

kaca-ngajeng

Ringkasan Serat Centhini

ringkasan-serat-centhini

Resensi / Ulasan Serat Centhini

resensi-serat-centhini

Pupuh Surat Centhini

pupuh-surat-centhini-01
pupuh-surat-centhini-02
pupuh-surat-centhini-03
pupuh-surat-centhini-04
pupuh-surat-centhini-05
pupuh-surat-centhini-06
pupuh-surat-centhini-07
pupuh-surat-centhini-08
pupuh-surat-centhini-09
pupuh-surat-centhini-10
pupuh-surat-centhini-11
pupuh-surat-centhini-12

    Jumlah Pengunjung

0434692
Hari ini     :Hari ini :92
Kemarin     :Kemarin :69
Minggu ini   :Minggu ini :158
Bulan ini   :Bulan ini :3321
s/d hari ini   :s/d hari ini :434692
Kunjungan Tertinggi
01-10-2023 : 1327
Pengunjung Online : 34

Kontak Admin.

email-kidemang

(18a) Kaca 247 – 255

 

( Dat, Sipat, Asma lan Angaling Pangeran )
4. R. Jayèngsari dalah rayi lan abdi nglajêngakên lampah dumugi ing dhukuh Klakah sipêng ing griyanipun Umbul Sadyana nyumêrêpi urubipun rêdi Lamongan ing wanci dalu.
Nêrusakên lampah dumugi dhusun Kandhangan bawah Lumajang, pinanggih Sèh Amongbudi ingkang nêrangakên bab wudu tuwin salat. Ing Argapura pinanggih Sèh Wahdat ingkang mêjang bab:
1. Dat, Sipat, Asma lan Angaling Pangeran;
2. Pêprincènipun Sipat Kalihdasa. ...
Kaca 247-265

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||

Jilid 1 - Kaca : 247

69 Mijil

15.
Wrigu Sangki lumêbêt patanin |

sunya tan na katon |

dahat dènnya sungkawa driyane |

wus pinupus karsaning dewa di |

marêm ing tyasnèki |

winêca kang sunu ||

16.
Sadayèku purwanira nguni |

katêlah samêngko |

linaluri mring kang ngèstokake |

lumbung lêsung padringan patanin |

myang sakèhing kori |

sabên malêmipun ||

17.
Ri Jumungah apan dènsajèni |

kêmbang miwah konyoh |

kinutugan kalawan patanèn |

pinasangan kajang sirah adi |

pasrèn dènarani |

tinutup kalambu ||

18.
Sinajènan lantingan pan isi |

we tumumpang bokor |

myang purwane wong tani yun panèn |

arêp wiwit nganggo dènsajèni |

kêmbang borèh wangi |

gêdhang suruh ayu ||

19.
Klasa anyar lawan jarik putih |

pamrihe Sri rawoh |

myang purwane lah-olahan ranne |

jangan mênir pêcêl santên pitik |

jabangbayi lair |

sinaratan mau ||

20.
Tamat ingkang carita sang dèwi |

marêk arawat loh |

mêmbêg-mêmbêg sêrêt ngandikane |

kakang kene adhême ngranuhi |

awan bêngi atis |

lawan tan kêtêmu ||

21.
Karo kakang Jèngrêsmi kang anis |

jare nuli panggoh |

Jayèngsari duk myarsa ature |

ingkang rayi ribênging tyas kengis |

ngandikanira ris |

babo kadangingsun ||

22.
Ywa kasêsa sawatara ari |

pasthi banjur panggoh |

sang awiku marêpêki age |

marang sang dyah ngandikanya manis |

nini ywa kuwatir |

ing têmbe katêmu ||

23.
Lan kadangta tur wis (ng)gawa rabi |

warnayu kinaot |

miwah olèh-olèh marang kowe |

sosotyadi agêmming pawèstri |

sinjang warni-warni |

lan lêmês lus-alus ||

24.
Rancangkapti lêjar ing ngawingit |

angandika alon |

apa têmên caritane kuwe |

mêngko amung angenaki ati |

yèn goroh dak jiwit |

sang wiku angguguk ||

25.
Ora goroh caritaku nini |

nanging wêkasingong |

ywa kasusu sasêlot-sêlote |

lawan aja mulih marang Giri |

yèn mulih amasthi |

tan bisa kêtêmu ||

Jilid 1 - Kaca : 248

26.
Iya kakang aku ora mulih |

jangjine kêpanggoh |

lan si kakang lawasa cik êbèn |

Jayèngsari amarwata siwi |

kang rayi wus lilih |

matur maha wiku ||

27.
Dhuh pukulun manawi marêngi |

aparinga tudoh |

kangmas Jayèngrêsmi ing dununge |

maha wiku patanya mangsuli |

sirik agêng kaki |

yèn mêdharna iku ||

28.
Awit lagi piningit dewa di |

kinarya lalakon |

lan bakale sira sakarone |

lakunira sayêkti dumadi |

tapabrata lêwih |

kalamun lastantun ||

29.
Analangsa miwah tan sak-sêrik |

narimèng trus batos |

dèn èngêta Hyang Widdhi tan sare |

ngudanèni kalêngêking ati |

murah lawan asih |

angrêksa satuhu ||

30.
Tutugêna lakunira kaki |

mangetanna gupoh |

ywa rinasa kawiryan maune |

ing saiki upama ron aking |

anèng jalaniddhi |

nut ombaking laut ||

31.
Radyan mangênjali turira ris |

dhuh risang kinaot |

andikanta dumadya lêjare |

antêping tyas kumandêl ing Widdhi |

pangèstu sang yogi |

ingkang amba suwun ||

32.
Mangkya mumpung maksih wanci enjing |

lilanana ingong |

nglêksanani pukulun têdahe |

rara sira pamita sang yogi |

lan pamita maring |

pra endhang sadarum ||

33.
Sang dyah matur lilanana kaki |

(ng)gonulun rumojong |

milu marang si kakang lakune |

ora luwih pangèstumu kaki |

salamêta nuli |

têmu kang rinuruh ||

34.
Iya kulup lawan sira nini |

mung pangèstuningong |

rinaksaa ing Hyang sakarone |

kasambadan ing karsanirèki |

Buras ingsun paring |

pangèstu rahayu ||

35.
Buras nêmbah matur sru kapundhi |

sabda sang kinaot |

radyan miwah ari sampun lèngsèr |

maha wiku nganthi nganan ngering |

winantu sasanti |

(n)jawi dhadhah rawuh ||

36.
Kalihira pinêngkul kinêmpit |

lajêng sakarongron |

para endhang gumarubyuk (n)dhèrèk |

sarwi atur pupudya basuki |

tuhune gung brangti | marang sang abagus ||

Jilid 1 - Kaca : 249

70 Asmaradana

1.
Lêpas lampahira kalih |

Buras tansah anèng wuntat |

sang dyah yèn sayah ginendhong |

sumêngka anggraning arga |

tumurun maring jurang |

analasak wana agung |

tan ana baya kaetang ||

2.
Kèndêl dènnira lumaris |

lingsir kilèn wancinira |

nèng wetan arga prênahe |

ayom lênggah pasukêtan |

ing ngare sri kawuryan |

sêngsêming tyas sang rêtnayu |

miyat ingkang padhukuhan ||

3.
Papanthan ijo rêspati |

kêlêtan ing lorah-lorah |

we wêning tumlorong anjog |

ing talaga pindha blumbang |

ulamnya tambra abang |

angambang lir suhun-suhun |

marang kang kulinèng arga ||

4.
Pêcuk cangak pêlung rintip |

ana têpining talaga |

nyêngongong lir (m)bagèkake |

rang-urangan calorotan |

liwêran mrih katingal |

krêdyating tyas anglilipur |

dadiya sukaning driya ||

5.
Urang watang ngambang pinggir |

sinambêr ing rang-urangan |

pêlung myat salulup age |

antuk dêlêg gya ngumbara |

(m)barêngi rang-urangan |

prapta luhurnya sang ayu |

dêlêg lawan urang watang ||

6.
Dhinawahakên ngarsaning |

sang dyah lagya ngundhuh sêkar |

kagyat myat dêlêg tibane |

gandhèng lawan urang watang |

ngandika gage Buras |

iki ana iwak runtuh |

gandhèng lawan urang watang ||

7.
Kalihe cinêpêng aglis |

barêng tiba saka tawang |

kakang aku iki olèh |

dêlêg gêdhene sapucang |

kalawan urang watang |

sagandhik kapara langkung |

tiba ana ngarsaningwang ||

8.
Upamane ana panti |

pasthi banjur takngu kolah |

rahadyan lon andikane |

yèn sira doyan binakar |

Buras ge ngupayaa |

woh kamal lan uyah plêtuk |

kinarya (m)bumboni ulam ||

9.
Buras mentar wangsulnèki |

(m)bêkta woh kamal myang uyah |

sang dyah angandika alon |

gêrusên ana ing sela |

banyune sawatara |

goleka ron blêkêtupuk |

kinarya angêpès ulam ||

Jilid 1 - Kaca : 250

10.
Dêlêg ulam wus dènpèssi |

Buras nulya ngagar dadya |

wangwa gya dènurubake |

pès-pèsan pinêndhêm wangwa |

wus matêng gya ingêntas |

ingaturkên sang rêtnayu |

binuka nèng ngarsèng raka ||

11.
Kakang ron blêtupuk iki |

bingèn kandhane si biyang |

kalamun kinarya ngêpès |

sawarnane ulam toya |

rasane tan prabeda |

kalawan kang dipès iku |

Buras coba rasakêna ||

12.
Ngathêkul dènnira bukti |

dalah kang gosong pinangan |

sang dyah angandika alon |

piye Buras apa nyata |

rasane kaya iwak |

Buras nyumak-nyamuk manthuk |

Rancangkapti langkung suka ||

13.
Kalihe wus samya bukti |

urang myang dêlêg tan têlas |

linorot Ki Buras age |

mèh suruping diwangkara |

lajêng ing lampahira |

praptèng pagagan wus surup |

têbih lawan padhêkahan ||

14.
Paran karsanira yayi |

apa sipêng padhêkahan |

rèhne iki wus kawêngèn |

payo kakang padha munggah |

ing lincak têngah sawah |

mêngko bêngi lamun turu |

ana ing kono kewala ||

15.
Besuk byar bae lumaris |

katiga wus samya minggah |

nuju purnama wulanne |

sumêblak angilak-ilak |

kathah kang katingalan |

liwêran wraha susunu |

sang rêtna tanya mring raka ||

16.
Kakang tikus gunung Kawi |

gêdhe dhuwur nganggo tracak |

iba ambaneêronge |

yayi iku aran wraha |

nulya na katingalan |

sima gembong ayun ngrundhuk |

marang gênjiking waraha ||

17.
Titiga kang kantun têbih |

sang dyah umatur ing raka |

kucing apa dene gêdhe |

kêmbang asêm bledhak-bledhak |

Buras cêkêlên enggal |

aku kapengin yun ngingu |

Ki Buras kèndêl kewala ||

18.
Punang sima wus tan kèksi |

Buras nyêbut kamdulilah |

bêndara niku namane |

sima asring (m)badhog tiyang |

kula sarêng uninga |

bokong ngoplok kringêt kumyus |

wèl-wèlan tan sagêt (ng)glawat ||

19.
Rancangkapti ngandika ris |

kene tan nêdya sikara |

kono ya samono manèh |

mula Buras dipitaya |

kang têtêg driyanira |

was tiwas ingkang tinêmu |

Buras matur kasinggihan ||

Jilid 1 - Kaca : 251

20.
Têngah ratri sang dyah guling |

Buras ngantuk rêrenggotan |

radyan kantun wungu ijèn |

munajat maring Pangeran |

rahayune kang rama |

miwah raka kang anglangut |

utawi panuwunnira ||

21.
Rahayune sarirèki |

lan kadangira wanudya |

lampah ywa na sangsayane |

kadugèna ing sakêrsa |

ing têmbe kapanggiha |

kalawan kang dipun ruruh |

ing wanci wus bêdhug tiga ||

22.
Ramya swarane kang paksi |

kang munya enjing-enjingan |

cing-cinggoling thilang pênthèt |

cocak kèkèt myang sikatan |

srigunting rang-urangan |

kacêr jalakurèn pênyu |

baranjangan munya tawang ||

23.
Sang dyah wungu dènnya guling |

kakang iki wayah apa |

paksi wus ramya swarane |

myang swaranira wong (ng)gêntang |

umyung agagêndhingan |

iki yayi wanci bangun |

kakang payo maring sêndhang ||

24.
Buras iku apa guling |

(n)jêgrêg nanging sasênggoran |

(n)dêrèjès kêbês pangkone |

lah Buras sira tangia |

iki wus bangun enjang |

garagappan sarwi matur |

bêndara kula tan nendra ||

25.
Kalihe sru gujêngnèki |

iya kowe nora nendra |

mung ngantuk saplasan bae |

sang rêtna miwah rahadyan |

mandhap saking pagrongan |

Ki Buras tansah nèng pungkur |

praptèng sêndhang nulya siram ||

26.
Rêpêt-rêpêt saput siti |

kalihe lajêng umentar |

datan winarna lampahe |

wanci Asar praptèng Klakah |

suku arga Lamongan |

katon arjaning kang dhukuh |

aglar ingkang rajakaya ||

27.
Miwah ingkang nambutkardi |

anèng têgal myang pagagan |

rahadyan kèndêl lampahe |

lawan arinya sang rêtna |

nèng jêroning têgalan |

cingak sakèhing wong dhusun |

kang samya anambutkarya ||

28.
Miyat ingkang nêmbe prapti |

Ki Buras kinèn tatanya |

ranning dhukuh panggêdhene |

kang tinanya lon turira |

ing ngriki dhusun Klakah |

dene ta pangagêngipun |

nama Ki Umbul Sadyana ||

Jilid 1 - Kaca : 252

29.
Sintên ingkang (n)dika iring |

wangune dede wong rucah |

saking pundi pinangkane |

dhatêng ing pundi sinêdya |

Ki Buras saurira |

ingkang kula dhèrèk niku |

asli saking Surapringga ||

30.
Badhe dhatêng Banyuwangi |

ananging anggung kasasar |

labêt dèrèng wruh margine |

mangke karsane bêndara |

rèh lampah katanggêlan |

pados sipêngan sadalu |

enjang (n)dumugèkkên lampah ||

31.
Ki mêgawe duk miyarsi |

sèlèh dènnya nambutkarya |

ngênthar bêbeja lurahe |

sawusnya katur sadaya |

Kyai Umbul Sadyana |

ngandika kenthol dèn-gupuh |

turana banjur kewala ||

32.
Prapta têgal turira ris |

anggèr paduka ngaturan |

lajêng tumamèng wismane |

wus kerid ing lampahira |

Kyai Umbul Sadyana |

mapag nèng jawining dhusun |

kalihe wus ingancaran ||

33.
Lajêng tumamèng ing panti |

linênggahkên bale watang |

Ki Umbul tan arsa jèjèr |

radyan angling mring ki wisma |

kaki ywa wontên ngandhap |

satêmahe kula rikuh |

prayogi minggah kewala ||

34.
Ki Buyut minggah turnya ris |

anggèr kula nilakrama |

sinambating sakalihe |

miwah ing pundi pinangka |

sartane kang kinarsan |

dene rawuh Klakah dhusun |

Argasonya kèh bêbaya ||

35.
Kaki kula saking Grêsik |

Jayèngsari apaparab |

dene ari kula wadon |

Rara Rancangkapti nama |

rencang niki pun Buras |

mila kadya mêndêm pucung |

ngupadosi kadang wrêddha ||

71 Pocung

1.
Datan mawi cariyosan kesahipun |

Jayèngrêsmi nama |

kalunta prapta ing ngriki |

tan kapanggih wartos kewala tan angsal ||

2.
Ariulun sru trêsna mring kadangipun |

datan kêna pisah |

wasana tinilar anis |

datan kêna pinênggak dènnya ngupaya ||

3.
Kyai Umbul duk myarsa asru gêgêtun |

aris aturira |

anggèr dèn santosèng galih |

rakapara ing mangke taksih raharja ||

Jilid 1 - Kaca : 253

4.
Karsaning Hyang ing mangke dèrèng panuju |

sang dyah angandika |

kaki dadi maksih urip |

kakang Jayèngrêsmi kang ingsun upaya ||

5.
Sukur-sukur jangji tan tumêkèng lampus |

salawasaneya |

kaki besuk rak kapanggih |

Umbul matur inggih makatên èstunya ||

6.
Ulun atur sugata sawontênnipun |

pan namung lumayan |

minangka jampi kalantih |

radyan (n)dhêku kalihnya wus samya nadhah ||

7.
Wusnya rampung linorodkên Buras sampun |

kacung (n)dika nadhah |

sampun mawi isan-isin |

lêbaring kang nêdha wanci surup surya ||

8.
Wus ginantyan tranggana abyor kadulu |

mangsanya katiga |

sumilak ing ngawiyati |

jumalêgur swaranya arga Lamongan ||

9.
Radyan (n)dangu punapi ingkang karungu |

Ki Umbul Sadyana |

umatur pucaking ardi |

wontên kawah anyêmburakên dahana ||

10.
Langkung sae tiningalan saking dhanu |

ing wingking punika |

saking dhusun botên têbih |

Tirtamaya cêtha layanganing arga ||

11.
Sang dyah rara matur kakang aku milu |

Ki Umbul Sadyana |

miwah tamunira kalih |

wus umentar prapta tepining talaga ||

12.
Dhanu agung Tirtamaya jro kalangkung |

angalangut wiyar |

pungkasan têpi kang sisih |

kawistara têka lambunging prawata ||

13.
(n)Dêdêr mancut lir kukusan adêgipun |

wayanganing arga |

ngalela nèng tlaga kèksi |

nyêmburakên dahana saking ing kawah ||

14.
Wêdaling pyu tinon lir puspita arum |

sumêmbur tan kêndhat |

sumêbar ing ngawiyati |

tumurunnya lir pendah jawah dahana ||

15.
Rênèng kalbu radyan miwah sang rêtnayu |

tan ngêmungkên ingkang |

katingal ing ngawiyati |

asri tinon layangan kang nèng talaga ||

16.
dadya jumbuh ngandhap nginggil sêkar latu |

katêmbèn kalihnya |

umiyat wêdaling api |

tanpa kêmba karya agcaryaning driya ||

17.
Nèng têpining talaga sadalu muput |

sadaya tan nendra |

(n)dungkap wanci pajar gidib |

radyan amit maring Ki Umbul Sadyana ||

Jilid 1 - Kaca : 254

18.
Aksamanta kaki marang jênêngingsun |

rèhing wus raina |

kula lajêng saking ngriki |

(n)dumugèkkên ing lampah ngupaya kadang ||

19.
Ki Sadyana matur anggèr yèn panuju |

wangsula mring wisma |

pun nini wus nyadhiyani |

sasarapan sakawontênanning arga ||

20.
Inggih kaki sangêt ing panrimahulun |

pasihanta mring wang |

nanging (m)bujêng mumpung enjing |

Kyai Umbul (n)dhêku umatur sumangga ||

21.
Ulun matur pamudya rahyuning laku |

ywa na kara-kara |

inggih kaki sami-sami |

ingkang kantun manggiha suka raharja ||

22.
Sampun linggar saking ing Lamongan gunung |

lajêng lampahira |

ruruntungan lawan ari |

katri Buras nèng wuntat datan atêbah ||

23.
lampahipun nèng ngênu datan winuwus |

prapta padhukuhan |

Kandhangan sukuning wukir |

ing Sêmèru talatah nagri Lumajang ||

24.
Kèndêl ana sangandhaping mandira gung |

ing têpining sêndhang |

sang dyah cawuk-cawuk warih |

sarwi anon wadêr bang kang gung liwêran ||

25.
Tan karasa rapuning sariranipun |

kasêngsêm myat mina |

bayak molahakên dhiri |

èsthanira manêmbrama mring sang rêtna ||

26.
Tan pantara dangu pangagênging dhukuh |

ing Kandhangan prapta |

kakasih Sèh Amongbudi |

lajêng sasalaman kalawan rahadyan ||

27.
Sawusipun jawab asta Ki Sèh matur |

kula nilakrama |

sang adi sintên kakasih |

lawan saking pundi kawijilannira ||

28.
Ngandika rum rahadyan mangsuli wuwus |

kula Jayèngsêkar |

saking nagari Garêsik |

ingkang wontên têpining sêndhang punika ||

29.
Kadang-ulun Rancangkapti namanipun |

kalunta ngupaya |

kadang sêpuh ingkang anis |

Radèn Jayèngrêsmi tumêkèng samangkya ||

Jilid 1 - Kaca : 255

30.
Dèrèng pangguh warta kewala tan antuk |

paman sintên nama |

anggèr kang sarju mastani |

Amongbudi pinisêpuhing Kandhangan ||

31.
Karannipun Sèh Kandhangan ing Sêmèru |

kalamun sêmbada |

putrakula myang kang rayi |

kaparênga kampir dhumatêng wismamba ||

32.
Anglêrêpna sarira ingkang arapuh |

têmbe yèn wus tingkas |

sumangga ingkang kinapti |

turnya radyan ulun andhèrèk-sakarsa ||

33.
Amung rarenipun dèrèng kula tantun |

rara paran karsa |

pamintane Amongbudi |

iya kakang prayoga kampir ing desa ||

34.
Amongbudi kalangkung sukaning kalbu |

radyan sakaliyan |

wus kerit mring dhukuhnèki |

praptèng wisma ngalêmpakkên kulawarga ||

35.
Rabinipun kinèn asasaji gupuh |

gantèn wedang kahwa |

gula siwalan rum manis |

dhadhaharan sêkul myang ulam-ulaman ||

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||


 kds penutup
wangsul-manginggil

  • < (17) Kaca 231 – 246)
  • (18b) Kaca 255 – 265) >