Ki-demang.com : Centhini

Jilid 3 - Kaca : 14

177 Dhandhanggula

14.
Yèn wus wikan ing kajatènèki |
sayêkti yèn têtêp hayuningrat |
lire raharjèng jagade |
dene ta inggahipun |
Sastra Cêtha dipun-wastani |
liring kang Sastra Cêtha |
kalêpasanipun |
kawaskithaning panunggal |
nora samar sangkan-paraning dumadi |
dumadya mardikèng-rat ||

15.
Lire pamijèning jagad yêkti |
marma tan kenging kengis ing kathah |
sinêngkêr ing Bathara-ne |
kajaba pra Dewa ku |
kang linilan ing Jawata di |
Sang Hyang Suksma Kawêkas |
myang jalma linuhung |
kang katrimèng pamêsunya |
pujabrata sinung wahyu dyatmikani |
nanging mawa prabawa ||

16.
Guntur wisesa myang guntur agni |
guntur bumi miwah guntur braja |
guntur ranu myang gunture |
awang-awang puniku |
lamun datan tumama yêkti |
pratandha katarima |
dene cihnanipun |
ingkang datan katarima |
yêkti sirna tanpa sesa ing dumadi |
marma ta wis kaduga ||

17.
Mêdhar ngèlmi gaibing Hyang Widdhi |
saking makatên ing purwanira |
jrih sikuning Hyang Murbèng rèh |
nanging ta puntonipun |
rèh ta sami ngudi wawadi |
mrih siddhine kasidan |
titising pangawruh |
kasampurnaning ngagêsang |
kadipundi mungkêring rèh tekat yêkti |
mrih babaring kamulyan ||

18.
Yêkti wontên upamane anti |
ing pangrêman sarta kang tan lana |
kumalêkêrên dadine |
tan nêtês dadinipun |
tanpa kardi dènnya dumadi |
tiwas tanpa pituwas |
kangelan saumur |
luhung aywa dumadia |
manungsa yèn tan sampurna gêsangnèki |
lir sato tanpa tekat ||

19.
Babukaning carita ing nguni |
karsanira Sang Hyag Girinata |
angumpulkên ing kawruhe |
wit saking mêntas kawus |
kawruh jati kalindhih dening |
Rêsi Kanekaputra |
mila tinartamtu |
ngumpulkên pra kadang dewa |
Rêsi Nrada kalih Bathara Basuki |
tiga Sang Hyang Sriyana ||

20.
Iya iku kang sinêbut nami |
Sang Hyang Panyarikan paparabnya |
kalawan putra kaliye |
BatharEndra dwi Wisnu |
samya tedhak pucaking wukir |
ing ardi Jamusdipa |
dènnya mêdhar kawruh |
sawusing pêpak sadaya |
Sang Hyang Guru ambukani kawruh jati |
ing ngarêp wus binabar ||

Jilid 3 - Kaca : 15

21.
Purwaningkang dumadi rumiyin |
ingkang wrêdha pribadi pan cahya |
anulya dahana rêke |
bantala katrinipun |
catur bayu panca jaladri |
puniku pinabênan |
ing Kanekasunu |
ing pangancas taksih lêpat |
de mangeran marang kahananirèki |
sisip-têmbire dadya ||

22.
Sumurupe têteja sayêkti |
sarta maring kêkuwung wangkawa |
amarga ing sadurunge |
isining rat kadulu |
maksih awang-uwung awingit |
wus ana swara kadya |
gêntha kèlèng ngungkung |
iku Sang Hyang Girinata |
sru anggilut jablasing surasanèki |
Bathara Nrada sigra ||

23.
Mêjangakên ing atur dumêling |
manis tutuk tatasing kang sabda |
Hong Hyang Hyang ulun yêktine |
mênggah ta sagungipun |
kawontênan kèsthi kajatin |
kajatosan punika |
wontên kahanèku |
saksine wontên manungsa |
jagad ingkang manungsa èstu tan pangling |
lawan jagading donya ||

24.
Mila binasakkên sadèrènging |
wontên cahya wus ana suwara |
apindha gêntha kakêlèng |
punika wardinipun |
liring swara ingkang kapyarsi |
yèku bawa jatinya |
gêntha jatinipun |
kantha-kanthining kang warna |
kêkêlèng pan dudunungan jatinèki |
anjinging kang bicara ||

25.
Dununging bawa nèng kantha singgih |
kantha punika sayêkti samar |
samar elok satuhune |
elok gaib liripun |
dene gaib punika mawi |
sasandha kadadosan |
babasaning catur |
nora warna datan rupa |
amimbuhi sipat wawarnèn sakalir |
tan ênggon ora arah ||

26.
Nanging tansah dènnira nglimputi |
sagung ingkang gumêlar nèng donya |
ngandika tanpa lesanne |
muhung nyawa puniku |
(ng)ganda tanpa garananèki |
muhung purba kewala |
myat tanpa netrèku |
muhung saking ing waskitha |
amiyarsa tanpa karnanira kalih |
muhung saking wisesa ||

27.
Myang angraos tanpa raos nênggih |
muhung pangraos sajatinira |
dene ta kosok wangsule |
purwaning ana èstu |
saking ora witipun lair |
saking ing kabatosan |
witing rame èstu |
saking ing ênêng sanyata |
wit gumêlar saking ing sonya sayêkti |
nanging aywa kadriya ||

Jilid 3 - Kaca : 16

28.
Tawang-tuwang tanpa wasananing |
bêbasane mangeran kumandhang |
wusing atur-ulun mangke |
sirik saèstunipun |
anênampik tanapi milih |
kalamun anampika |
ing sadayanipun |
kang gumêlar ngalam-donya |
punapinggih tan ginulung malih-malih |
kalamun amiliha ||

29.
Punapa tan uninga manawi |
sakèhing kang kawontênan apan |
saking gaib sèjatine |
babo ywa nganti kerut |
utamine mandar ngurubi |
myang sampun kawimbuhan |
malah asung wimbuh |
punika kewala cêkap |
dhumatêng ing dunungnya pangèsthi jati |
jatining kauwusan ||

30.
Sigêg ture sang Kanekasiwi |
Sang Hyang Guru sawusing miyarsa |
saklangkung lêga ing tyase |
rumaos yèn panuju |
dènnya darbe pangèsthi bangkit |
kadya Sang Hyang Athama |
ngratoni sawêgung |
de kang nama Hyang Athama |
ing srat Jitabsara panjênêngan Nabi |
ya Adam Abul Awan ||

31.
Sang Hyang Guru nulya dhawuh maring |
para kadang dewa miwah putra |
bisaa ngudhuni ing rèh |
ambawa-rasa iku |
Hyang Basuki wacana aris |
mênggah atur punika |
wus lêrês sadarum |
namung ing pamanggihingwang |
sawêg têlêng dununging pangèsthi jati |
mring Kang Murbèng Gaiba ||

32.
Analisir pantoging kang gaib |
namung dunungipun kang pinurwa |
ing suraos wau dèrèng |
Hyang Guru ngandika rum |
palibaya pantarèng mami |
mara katêrangêna |
babar-pisanipun |
sabda dadining kasidan |
Hyang Basuki mangênjali turira ris |
mêdhar wangsit angandhar ||

33.
Dhuh pukulun saking wasitaning |
guru-ulun Pêksi Rukmawatya |
wukir Mahendra dhepoke |
Hyang Kang Murbèng Baigul |
lajêng murwèng ênur rukyati |
punika cahya gêsang |
sigra risang Ênur |
amurwèng anasir rannya |
gêni bumi angin we punika dadi |
kaananing manungsa ||

Jilid 3 - Kaca : 17

34.
Latu dadya napsune kang jalmi |
martandhani cahya catur warna |
abrit cêmêng jêne putih |
bumi badan jasmanu |
martandhani sakawan warni |
kulit daging myang tosan |
sungsum jangkêpipun |
angin kaananing napas |
pan ing lesan ing grana ing netra kalih |
myang pamyarsaning karna ||

35.
Dene toya dados kaananing |
Êroh catur isining wiryawan |
ing Jitabsara têmbunge |
inggih asrar puniku |
roh jasmani êroh kewani |
êroh nabadi lawan |
roh nurani catur |
punika bilih kawula |
sigêg ture Bathara Basuki sukci |
mangkya Sang Hyang Sriyana ||

36.
Matur alon ring Hyang Odipati |
dhuh pukulun sang Padawinênang |
manawi ing wasitane |
ing gurunadi-ulun |
parab Rêsi Pramana tunggil |
saking pangraos-amba |
langkung tlêsihipun |
ingkang wus kasêbut ngarsa |
pasêmone Sang Hyang kang Amurbèng gaib |
mênggah pralambangira ||

37.
Catur sastra-suwara winarni |
A, I, O, Rê myang antanwyanjana |
sastra tridasa-saptane |
makatên wijangipun |
aksara A[...] mila puniki |
angka sakawan[...] lawan |
aksara SA[...] wau |
mênggah ing pikajêngira |
pan wijining panunggal kawan prakawis |
Bahni bantala bajra ||

38.
Myang baruna wijangipun nênggih |
agni bumi angin miwah toya |
[...] |
dene aksara BA[...] sinung |
cêrêg ngandhap[...] pikajêngnèki |
bayi dene tan sondha |
dados wujudipun |
manungsa ingkang sampurna |
sarwa sangkêp tan wontên kang kirang luwih |
aksara O[...] wijangnya ||

39.
Mila aksara WA[...] dènpasangi |
aksara DA[...] mênggah pikajêngnya |
mungêl wêdal ing têgêse |
pan katingal puniku |
aksara Rê[...] wijangirèki |
mila PA cêrêg ngandhap |
paja kajêngipun |
antara ing têgêsira |
sampun jangkêp catur swara têgêsnèki |
gantya wijiling dênta ||

Jilid 3 - Kaca : 18

178 Mijil

1.
Myang wyanjana ing jarwanirèki |
pêpêking ponang wong |
nanging dèrèng mawa repa lire |
mabusana jangkêping pakarti |
lir jabang duk lair |
sing garbaning biyung ||

2.
Muhung Swara pracihnaning urip |
de wujuding karo |
sastra dwidasa lan pasangane |
yèka kang ran dênta-wyanjanèki |
ha na ca ra ka-ki[...] |
sapiturutipun ||

3.
Ha na ca ra ka têgêsirèki |
won duta kinaot |
dunungipun winangsul swarane |
ka ra ca na ha lire puniki |
lesan ngucap ing |
da ta sa wa lè-ku[...] ||

4.
Têgêse Dat kacihna swarèki |
dununging suraos |
wangsul swara la wa sa ta da-ne |
(ng)gih punika pratandha salami |
pa dha ja nya-ki[...] |
lire sami unggul ||

5.
Pan punika pancadriya yêkti |
dununging suraos |
wangsul swara nya ya ja dha pa-ne |
lirnya tan pêgat pangidhêpnèki |
ma ga ba tha ngè-ki[.. .] |
nênggih têgêsipun ||

6.
Babatangan sarira puniki |
wit dadosing kawroh |
dunungipun winangsul swarane |
nga tha ba ga ma têgêsirèki |
ngentha satataning |
ngantarèng Hyang Agung ||

7.
Sajatine wontên manungsèki |
srêngkaraning raos |
liring srêngkara abên-manise |
rasa-rumangsa saliring osik |
kawula lan Gusti |
pamor ing sawujud ||

8.
Dene pasangan pêcahirèki |
ricikan rajah wong |
munggèng angga makatên wijange |
ha[...] lidhah mila dipuntêgêsi |
ngèstokkên sakapti |
awit lidhah wau ||

9.
Anut pakèning karsa sayêkti |
clupakan netra ro |
pasangan-na[...] mila ing têgêse |
katêrangan wit luwakan aksi |
pan karya wênganing |
Hyang Pramana tuhu ||

Jilid 3 - Kaca : 19

10.
Pasangan ca[...] tangan têgsênèki |
kancuhaning batos |
awit tangan dados kancuhane |
osiking tyas nartani pakarti |
ra[...] manik winardi |
sosotya punika ||

11.
Wit têrsandhanira wontên manik |
rahsa sarasèng don |
kang manrangi ing lair batine |
ka[...] cangklakan pundhak dènwêrdèni |
kukuh dene kardi |
pikuwating bau ||

12.
Pasangan da[...] kalamênjing warni |
apanjang kinaot |
wit manjangkên ing jangga wujude |
pasangan ta[...] cangklakaning sikil |
winastan cacêthik |
prênah têgêsipun ||

13.
Dene dadya lalantaran yêkti |
kuwating ngalunggoh |
anartani tata-trapsilane |
pan minangka lambaraning takrim |
antuk suku kalih |
dadya ugêripun ||

14.
Pasangan sa[...] jaja antaraning |
têgêsipun golong |
dene dadya golongan yêktine |
awit jaja dununging piranti |
pirantining urip |
parabot kang parlu ||

15.
Pasangan wa[...] bau ingkang kering |
tinêgêsan karo |
dene dadya kanthi sayêktine |
bau kanan lalawananèki |
jangkêping pakarti |
bau ro puniku ||

16.
Pasangan la[...] gêgêr kanan kering |
têrusan (n)jaba jro |
dene nêrusi jaja ngajênge |
pasangan pa[...] lambe ngandhap nênggih |
mila dèntêgêsi |
patitis puniku ||

17.
Dene bangkit mijilkên sayêkti |
pangucap cumêplos |
tan kalèru tampining osike |
pasangan dh[...] nênggih dèntêgêsi |
dadalan sêjati |
wit dhadha puniku ||

18.
Dados margi pratandhaning urip |
kakêtêg ing jêro |
mangka paliwaraning Atmane |
pasangan ja[...] sandhing thêthêngiling |
jaja dèntêgêsi |
patitis puniku ||

19.
Dene dados pangajênging ciri |
ayu kajêngipun peranganing kono |
aksara ya[...]babau kananne |
tinêgêsan cuthat wit nampèni |
karêntêging ati |
tumindak sakayun ||

Jilid 3 - Kaca : 20

20.
Pasangan nya[...] luwakaning ngaksi |
kang kering kinaot |
mila tinêgêsan mulung lire |
dene bangkit amêngani kapti |
sasmitaning liring |
ngênani panuju ||

21.
Pasangan ma[...] janggut dèntêgêsi |
bundêran wang karo |
aksara ga[...] jangga wingking lire |
agêng dene panggènanning nginggil |
sanginggil angkèki |
kêrêtan pok gulu ||

22.
Pasangan ba[...] pasu wujudnèki |
têgêsira karo |
lire kêmbar nrambahi mukane |
pasangan tha[...] wujuding thi-athi |
tinêgêsan nênggih |
tulising mukèku ||

23.
De mimbuhi asrining suwarni |
antarèng karna ro |
pasangan nga[...] nênggih bolongane |
ing garana mila dèntêgêsi |
pangingsêp wit saking |
panggandasmarèku ||

179 Asmaradana

1.
De cêcêg[...] grana lirnèki |
sami lawan aksara nga |
wulu[...] sirah ing têgêse |
pêpêt[. ..] têgês (m)bun-êmbunan |
layar[...] lirira jaja |
sami lawan ra puniku |
dene cakra[...] têgêsira ||

2.
Midêr lawan amêngkoni |
yèku dhadha têgêsira |
ingaran sawarga lire |
pangiraning tyas punika |
kawêngku jroning dhadha |
marma pasangan dha jumbuh |
pikajênge lawan cakra ||

3.
Taling[...] têgêsira kuping |
tarung[...] thêthêngêling karna |
suku[...] sikil ing têgêse |
kêrêt[...] lire pajalêran |
ingaranan srêngkara |
abên-manis têgêsipun |
marma ingaran mangkana ||

4.
Krana dadi lantaraning |
pacampuring rahsa mulya |
dene wa[...] gêmbung têgêse |
pan punika bau kiwa |
pengkal[...] pan bau kanan |
wignyan[...] cangkêm têgêsipun |
ing dununging pamicara ||

5.
Winastan wisarja nênggih |
lire bêcik klawan ala |
saking tutuk ing margane |
rinan malih awiyarja |
luwih bêcik têgêsnya |
saknya malih têgêsipun |
nut sapakon têgêsira ||