Ki-demang.com : Centhini

Ngundhuh Serat Centhini PDF

ngundhuh-serat-centhini

Kaca Ngajeng

kaca-ngajeng

Ringkasan Serat Centhini

ringkasan-serat-centhini

Resensi / Ulasan Serat Centhini

resensi-serat-centhini

Pupuh Surat Centhini

pupuh-surat-centhini-01
pupuh-surat-centhini-02
pupuh-surat-centhini-03
pupuh-surat-centhini-04
pupuh-surat-centhini-05
pupuh-surat-centhini-06
pupuh-surat-centhini-07
pupuh-surat-centhini-08
pupuh-surat-centhini-09
pupuh-surat-centhini-10
pupuh-surat-centhini-11
pupuh-surat-centhini-12

    Jumlah Pengunjung

0434641
Hari ini     :Hari ini :41
Kemarin     :Kemarin :69
Minggu ini   :Minggu ini :107
Bulan ini   :Bulan ini :3270
s/d hari ini   :s/d hari ini :434641
Kunjungan Tertinggi
01-10-2023 : 1327
Pengunjung Online : 11

Kontak Admin.

email-kidemang

 (16) Kaca 147 – 149

 

( Sêrat Rama bab kautamènipun Wibisana tuwin Kumbakarna )
Mas Cêbolang ngandharakên isinipun Sêrat Rama bab kautamènipun Wibisana tuwin Kumbakarna
Kaca 147 - 149

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||

Jilid 4 - Kaca : 147

288 Pangkur

54.
Ing mangke padha rinasa |
sarasaning satriya-di kakalih |
kinarya cacagak lungguh |
lan maninge supaya |
rinungok ing para cantrik mangayu |
Mas Cêbolang nêmbah tandya |
(m)buka swara rum aririh ||

55.
Tandang Arya Wibisana |
nêmbah risang Ramawijaya aglis |
mangsah dharat wre gumrubyug |
mulat Sang Wibisana |
magut ing prang wanara surak gumuruh |
makanjar acikrak-cikrak |
wau kang ayuda kalih ||

56.
Wus panggih ayun-ayunan |
Wibisana lan Mitragna aglis |
hèh Gunawan sira iku |
nistha atinggal kaka |
ingsun kinèn amocot utamanggamu |
jêr sira satriya nistha |
damèng parikrama balik ||

57.
Saking jrih mungsuh wanara |
jajêmbêring satriya kênèng pidhir |
kêkês aprang lawan munyuk |
ina sakti ka gawat |
bagus anom tinggal nagara anungkul |
mèlu wre datan prayoga |
Wibisana mèsêm angling ||

58.
Èh Mitragna bênêr sira |
ngucap-ucap nisthaning wong ambalik |
ninggal maring ratunipun |
tur ratu kadang tuwa |
nanging wênang yèn ingsun tinggala ratu |
yèn têtêp anèng Ngalêngka |
kêna durmalaning bumi ||

59.
Yèn mungguh si Wibisana |
yêkti seje lan sagung pra dipati |
cacêdhis mrih mati bingung |
ingsun mrih pati arja |
nadyan kadang lamun ratu aru-biru |
durjana duskartèng jagad |
druhaka kang anunggoni ||

60.
Mitragna angundha kunta |
Wibisana tan wurung sira mati |
tadhahana iki limpung |
Mitragna gora sabda |
anibani limpung lir ancala guntur |
tadhah Arya Wibisana |
wêntala tan angênèni ||

61.
Katiban limpung tan obah |
wanti-wanti Arya Wibisana glis |
sigra ngikal gadanipun |
Mitragna gya ginada |
rêmuk rêmpu katiban gada malêdug |
pêjah sang wira Mintragna |
wre mulat suka samya (n)jrit ||

62.
Wus kèndêl suka kang myarsa |
Brahmana ngling lah bacutêna kaki |
Sang Kumbakarna duk pupuh |
mêngsah prabu Sugriwa |
ing lagune kaya têmbang iki mau |
Mas Cêbolang anglênggana |
wêwah radi amlasasih ||

Jilid 4 - Kaca : 148

63.
Prabu Sugriwa umangsah |
yun-ayunan susumbarira aris |
èh rêksasa iya ingsun |
narapati Sugriwa |
ratuning wre tate mungkasi pakewuh |
siwaya ngasmarèng laga |
kaonang-onanging bumi ||

64.
Sumbagèng ngrat dening kanang |
sinudara risang rêtnaning jurit |
mandra prakosa dibya nung |
rêbutên ing ngayuda |
mèsêm arya Kumbakarna lingira rum |
hèh babo ratuning kênap |
dene ta têka kumini ||

65.
Sugriwambêg sarjanèngrat |
Kumbakarna waspa drês asta kalih |
sumrikut ngusapi êluh |
manglah anuduh driya |
baya uwus titahing dhiri tan ayu |
bênêr sira sumbar-sumbar |
solah ayuningrat yêkti ||

66.
Kadya tugu sinukarta |
ing sakala lajêng tan mobah mosik |
myarsa sumbare wre prabu |
kanggêg tyas angandika |
hèh rajèng wre aja kok-kira yèn ingsun |
danawa candhala murka |
nora mamak ngong ngajurit ||

67.
Ingsun tan nêdya druhaka |
ing ratumu jêr nyata sotyèng bumi |
susmaya angeja tuhu |
amurwa ayuningrat |
dak kapakke kaparênge awakingsun |
amèlu ratu druhaka |
sira wus bêgjanirèki ||

68.
Nglabuhi narendratama |
nanging iya mungguh yudèngsun iki |
nêdya nglabuhi prajaku |
jêr ingsun trah Ngalêngka |
kaki buyut natèng Ngalêngka ing dangu |
mêngko kancikan ing mêngsah |
sêdhêng wus matiyèng jurit ||

69.
dadi lamaking nagara |
nora cipta wani ring Dasarati |
myang acipta labuhingsun |
mring kaka Buminata |
jêr ing pati duringrat digang adigung |
amung nglabuhi nagara |
pan datan kêna pinilih ||

70.
Papêsthèning kang sarira |
ala ayu pinanggya tan agingsir |
parêk ing angganirèku |
muwus ing tyas gya krodha |
Kumbakarna tuhu prajurit linangkung |
wijiling nata sudibya |
Prabu Sugriwa kasilip ||

Jilid 4 - Kaca : 149

289 Mijil

1.
Kèndêl dènnya manêmbang kawuri |
kang miyarsa (n)jomblong |
tyas kakênan ing wilêt arume |
ngondhok-ondhok rinaos wuwuse |
risang amlasasih |
Kumbakarna luhung ||

2.
Mas Cêbolang aturira aris |
ulun dèrèng (ng)gayoh |
Sang Gunawan kang dadya tekade |
têka (m)balik kang raka ngrungkêbi |
mring prajanirèki |
Brahmana lingnya rum ||

3.
Kumbakarna satriya linuwih |
apa kang ginayoh |
duk wit aprang Ngalêngka adarbe |
atur marang raka dènnya amrih |
raharjaning nagri |
Dasaswa tan keguh ||

4.
Atur yêkti dupèh mungsuh kapi |
malah ari kinon |
mangsah ngrana tan lênggana tyase |
anglungguhi kasatriyanèki |
nir waswasing galih |
tekad tan na surut ||

5.
Cipta laboh nagara punagi |
mati ing palugon |
Wibisana putus wiwekane |
wus waskitha jroning naya wêning |
sartane maniti |
wruh wêkasanipun ||

6.
Ala ayu kang durung kalair |
Sang Koda wus wêroh |
sakarone wus utama kabèh |
salah siji atut dènluluri |
Gunawan undhagi |
jajah kawruhipun ||

7.
Ana crita nagri Aspahani |
kang jumênêng katong |
Sang Dulkarim-kobra paparabe |
gung kinaot sasamining aji |
samya tur ubêkti |
luhur kratonipun ||

8.
Duk samana sang nata tinangkil |
kang sumiwèng katong |
para raja nèng byantara andhêr |
Sang Dulkarim-kobra angondhangi |
ring wadyanirèki |
kinèn karya gupuh ||

9.
Maligendah sawijining nagri |
kang polatan anon |
ngalor ngetan ngidul myang ngulone |
myang kang têbih bubulakirèki |
malige kang nginggil |
karsane sang prabu ||

10.
Angirapkên wadya-kuswanèki |
kang atêbih tinon |
sagung wadya ing manca prajane |
abusêkan samya nambut-kardi |
cakêting maligi |
ana omahipun ||

11.
Nini-nini sakalangkung miskin |
wisma alit rompoh |
kadi suwung trocoh nir pintune |
wus binubrah dènnya nyambutkardi |
paripurna nuli |
matur ing sang prabu ||


   kds penutup
wangsul-manginggil

  • < (15) Kaca 131 – 146
  • (17) Kaca 150 – 151 >