Ki-demang.com : Centhini

Ngundhuh Serat Centhini PDF

ngundhuh-serat-centhini

Kaca Ngajeng

kaca-ngajeng

Ringkasan Serat Centhini

ringkasan-serat-centhini

Resensi / Ulasan Serat Centhini

resensi-serat-centhini

Pupuh Surat Centhini

pupuh-surat-centhini-01
pupuh-surat-centhini-02
pupuh-surat-centhini-03
pupuh-surat-centhini-04
pupuh-surat-centhini-05
pupuh-surat-centhini-06
pupuh-surat-centhini-07
pupuh-surat-centhini-08
pupuh-surat-centhini-09
pupuh-surat-centhini-10
pupuh-surat-centhini-11
pupuh-surat-centhini-12

    Jumlah Pengunjung

0434692
Hari ini     :Hari ini :92
Kemarin     :Kemarin :69
Minggu ini   :Minggu ini :158
Bulan ini   :Bulan ini :3321
s/d hari ini   :s/d hari ini :434692
Kunjungan Tertinggi
01-10-2023 : 1327
Pengunjung Online : 37

Kontak Admin.

email-kidemang

(27) Kaca 201 - 202

 

( Tumurun ngalèr-ngilèn dhatêng tlaga Ngêbêl )

2. Tumurun ngalèr-ngilèn dhatêng tlaga Ngêbêl, kèndêl sakêdhap wontên ing Ngêbêl, Balebatur, lajêng sumêngka dhatêng ing ardi Gêbyok Balebatu, manjat malih dumugi wukir Calam. Punika minangka korining wukir Tlaga Ngêbêl, dumugi ing pucak katingal kados samodra wêning tanpa sarah. Midêr-midêr ing pinggir tlaga kacaryan mulat. Ing sisih kidul katingal mili dhatêng padhusunan, kinarya gadhu sawah.


Kaca 201 - 202.
 

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||

Jilid 7 - Kaca : 201

394 Wirangrong

18.
Wanci têngah tuwuh angling |
sira dimèn mari ngêthok |
makatên wuwusnya dhatêng ulun |
gya kawula tangi |
lajêng tèngèng kewala |
mèsêm Ki Sèh Amongraga ||

19.
Wus payo padha lêstari |
ngêncêng kewala mangulon |
nulya sami lampah sêdyanipun |
marang gunung Wilis |
tanah ing Pranaraga |
karsane anjajah desa ||

20.
Ing Trênggalèk wus kawingking |
ngancik suku ardi Tropon |
sêjarah pwakiran punthuk-punthuk |
ting pêthuthuk inggil |
kèh wêka-wêkanèki |
samya ran piyambak-piyambak ||

21.
Kabèh samya dèn-unggahi |
ardi Cawêt ardi Waron |
ardi Jatingarang ardi Puru |
ardi Bayangkaki |
ardi ing Watutunggal |
ardi Kidang ardi Tawang ||

22.
Ardi Mayang ardi Pêncil |
ardi Gawar ardi Bagor |
ardi Pêlawungan ardi Biru |
ardi Nagasari |
ardi ing Panjalin-bang |
ardi Tumpak ardi Kêndhat ||

23.
Ardi Soka ardi Curi |
ardi Mayat ardi Puyoh |
ardi Kêtaguhan ardi Mungul |
ardi ing Drêpati |
miwah ing ardi Liman |
winêratan sahadaya ||

24.
Kang tri ratri pitung ari |
dènnira mayêng dhêdhepok |
tan na kêliwatan sadaya wus |
anèng ardi Wilis |
kongsi salikur dina |
anèng pucaking aldaka ||

25.
Anulya tumurun aris |
ngalèr-ngilèn nut lêlêmpong |
tirahing agiran luran trêjung |
ampahaning wukir |
anêtêr ing lêmparan |
bana bêbanar mêlatar ||

26.
Karsanira Sèh Mongragi |
mring têlaga Bêl kinaot |
samining têlaga tan kadyèku |
pan agêng pribadi |
nèng pucaking prabata |
praptèng sukuning panjatan ||

27.
Suku lèr-kilèn kang mêrgi |
sumêngka lampahira lon |
ngèndêl anèng Ngêbêl bale batur |
patute lir panti |
caritanipun tiban |
nèng Ngêbêl tibèng panjatan ||

28.
Rèrèh sakêdhap nulya glis |
margyanggênting ngatos-atos |
wiyare rong pêcak sapandhuwur |
lwah jro kanan keri |
ing lampahira randhat |
samar mamar mênga gawat ||

Jilid 7 - Kaca : 202

29.
Dangu gya prapta ing wukir |
sira Ki Sèh Mongraga lon |
rarywan gêbyok arga Bale-latu |
nulya manjat malih |
nut lêmpènging ancala |
wukir Calam-agung rannya ||

30.
Minangka korining wukir |
ing têlaga Ngêbêl kono |
yata sèh Mongraga praptèng ngriku |
sapucaking ardi |
tumingal kang têlaga |
kadya wêkaning samodra ||

31.
Alirap toyanya wêning |
kalangkung langên yèn tinon |
kinubêng kêkaywan kayu taun |
pinggire apasir |
rêsik tan na kaliyang |
myang têlaga tanpa sarah ||

32.
Ingidêran wukir-wukir |
wukir magêr lir anggêbyog |
apan têpung-gêlang ting parêncu |
tan pêgat apipit |
wau Sèh Amongraga |
mayêng pinggiring têlaga ||

33.
Kacaryan dènnya ningali |
ing têlaga kang kinaot |
kongsi têpung jamang ingkang kidul |
cêlangap umili |
mangisor mring padesan |
kinarya anggadhu sawah ||

34.
Yata wontên wong nênêpi |
nèng cêlangap mêgok-mêgok |
Sèh Mongraga tanya lah sirèku |
wong apa nèng ngriku |
umatur kang tinanyan |
saking girise tyas kula ||

395 Girisa

1.
Sèh Mongraga angandika |
lah apa kang sira sêdya |
dene wus kapara tuwa |
lawan sapa arannira |
umatur inggih kawula |
tiyang ngriki kewala |
winastan dhusun ing Saba |
Angganala rankawula ||

2.
Kang dadya susah tyas-amba |
awit kêpailan têdha |
sêsami kula sêsawah |
kiwa têngên kawêdalan |
apan sampun kawan mangsa |
kawula tiwas priyangga |
têgal jangan jarak kapas |
kapêsan kêparak ama ||

3.
Tan kuwasa nêdha upa |
datan sagêd asung kaya |
ingonipun anak-rayat |
sadhèrèk kula têlas |
kêdhampêl waragat sawah |
tuwin têlas kang tinêdha |
saking tiwasing kawula |
têmah mêlarat kêliwat ||

 kds penutup
wangsul-manginggil

  • < (26) Kaca 196 - 200
  • (28) Kaca 203 - 213 >