(09a) Kaca 84 - 95 |
( Dongèngipun Kiagêng Sela ) |
4. Dumugi ing dhusun Sela kapanggih Kyai Pariwara ingkang paring katrangan bab: 1. Pêpalinipun Kiagêng Sela; |
Jilid 1 - Kaca : 5
6. Kulup wus padhang tyasingsun |
datan sumêlang ing ati |
sira kariya raharja |
têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |
batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||
7. Têmbe ing sapungkuringsun |
sakèhe dunyarta mami |
sidhêkahna kang warata |
pêkir miskin anak yatin |
lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||
8. Poma kulup wêkasingsun |
Ni Samboja nulya lalis |
sawusira binêrsiyan |
layon kinubur tinunggil |
lan raka Kyai Samboja |
ing mangkya titiyang Giri ||
9. Lastantun pamundhinipun |
ing gusti Jêng Sunan Giri |
samya kapanjingan iman |
nglampahi sarengat Nabi |
ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||
10. Gêmah arjane kalangkung |
tan ana kang laku juti |
samya cêkap nyandhang mangan |
adoh ingkang dadya miskin |
têntrêm ciptane raharja |
wong ngamanca kathah prapti ||
11. Kabanjur tan arsa mantuk |
kalajêng wisma ing Giri |
raja pandhita Sètmata |
jujuluk Susunan Giri |
Gajah Kadhaton minulya |
kawêntar ing liya nagri ||
12. Miwah wus pinundhut mantu |
ing Suhunan Ngampèlgadhing |
dhinaupkên lan putrinya |
Nyai Agêng Ratu nami |
atut dènnya palakrama |
lêstantun ngantya sisiwi ||
13. Wowolu èstri myang jalu |
Nyi Agêng angrumiyini |
kondur maring rahmatolah |
layon sumare anunggil |
marasêpuh èstri priya |
garwa putra gung prihatin ||
14. Sigêg gantya kang winuwus |
Brawijaya Narapati |
mirêng pawartos sanyata |
ing mangkya Susunan Giri |
linulutan sakèh janma |
nungkul tan kalawan jurit ||
15. Sang prabu utusan gupuh |
Gajahmada kyana patih |
kinèn lumampah priyangga |
mukul prang Giri Garêsik |
tan cinatur lampahira |
wus prapta jajahan Giri ||
16. Gègère kadya pinusus |
kang katrajang samya ngili |
minggah kadhaton Prawata |
Jêng Sunan Giri marêngi |
anyêrat manêdhak Kur'an |
kagyat mirêng suwaraning ||
Jilid 1 - Kaca : 6
17. Tiyang alok mungsuh rawuh |
sumêdya ngrisak ing Giri |
kalam ingkang kagêm nyêrat |
anulya binucal aglis |
andodonga ing Pangeran |
sinêmbadan ing sakapti ||
18. Kalam lajêng dadya dhuwung |
cumlorot ngamuk pribadi |
pra wadya ing Majalêngka |
kathah ingkang angêmasi |
sakantune kang palastra |
pra samya lumayu (ng)gêndring ||
19. Mantuk marang Majalangu |
sawusira mêngsah gusis |
dhuwung wus wangsul pribadya |
sumèlèh ing ngarsanèki |
panyêratan sang pandhita |
sarta akukuthah gêtih ||
20. Kagyat risang amanêngkung |
miyat dhuwung kuthah gêtih |
dahat panalangsanira |
dyan dodonga mring Hyang Widdhi |
mugi Allah ngapuntêna |
solah amba ingkang sisip ||
21. Sang pandhita ngandika rum |
marang ing wadyanirèki |
kabèh padha piyarsakna |
myang anêksènana sami |
katgèki sun wèhi aran |
si Kalammunyêng prayogi ||
22. Sakèh wadya saur manuk |
wus samya kalilan mulih |
mring wismane sowang-sowang |
lêstantun asramèng Giri |
jumênêngnya Jêng Susunan |
Prabu Sètmata linuwih ||
23. Gêmah arjane kalangkung |
saya wêwah wadyanèki |
tan ana kang kasangsaya |
nahan wus antara lami |
Sunan Giri nandhang gêrah |
kaparêng praptaning takdir ||
24. Kundur mring rahmatolahu |
gumêr tangis ing jro puri |
wandu wandawa sungkawa |
layon sawusing barêsih |
sinarèkkên nora têbah |
sangking padalêmanèki ||
25. Sedanira tilar sunu |
sadasa kakung lan putri |
kang kalih sang king ampeyan |
Pangran Pasirbata nênggih |
kalawan Siti Rohbayat |
wowolu sangking padêmi ||
26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |
putra sêpuh sinung nami |
Ratu Gêdhe ing Kukusan |
nulya Sunan Dalêm nênggih |
katrinira apanêngran |
Susuhunan Têgalwangi ||
27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |
panca Sunan Kidul nênggih |
Ratu Gêdhe Saworasa |
Sunan Kulon kang sumêndhi |
Sunan Waruju ragilnya |
wau ta ingkang winardi ||
Kacara 1 : 7
28. Sasampunira pangubur |
kumpul para wadya Giri |
angrêmbag ingkang gumantya |
mandhirèng Susunan Giri |
pra wadya wus golong rêmbag |
Sunan Dalêm kang gumanti ||
29. Gya ingangkat ajujuluk |
Sunan Giri kaping kalih |
Susunan Giri Kadhatyan |
garwa kakalih padêmi |
tan mashur ing panjênêngan |
Jêng Sunan wus praptèng jangji ||
30. Kundur mring rahmatolahu |
ugi sumare ing Giri |
atilar putra sadasa |
(m)bajêng Sunan Sedamargi |
panênggaknya apêparab |
Sunan Giri Prapèn Adi ||
31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |
Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |
Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |
Pangran Bongkok nulya Nyai |
Agêng Waru arinira |
Pangeran Bulu sumêndhi ||
32. Wragil Pangran Sedalaut |
paripurna kang wus swargi |
rêmbag kang yoga gumantya |
kêmpal sakèhe kang dasih |
Sunan Parapèn ingangkat |
linuwih lir eyang swargi ||
33. Mandhirèng Giri Kadhatun |
jujuluk maksih lêstari |
Sunan Giri Prapèn dibya |
suyut kang wadya gung alit |
kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||
3. Mêgatruh
1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |
sampun amiyarsa warti |
lamun Sunan Giri Prabu |
Sètmata wus angêmasi |
mangkya wayahe gumantos ||
2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |
lalajone kadya nguni |
sang wiku tan arsa nungkul |
marang nagri Majapait |
dadya sru bêndu sang katong ||
3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |
miwah kinanthèn pra siwi |
angirid wadyabala gung |
kinèn ngrabasèng ing Giri |
wus samapta nulya bodhol ||
Jilid 1 - Kaca : 8
4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |
mring sang prabu Majapait |
wus budhal carakèng prabu |
kya patih myang rajasiwi |
balane lir samodra rob ||
5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |
karsanira nanggulangi |
mring carakèng Majalangu |
tan dangu mêngsah kaèksi |
nulya pinapak prang popor ||
6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |
kathah ingkang nandhang kanin |
tanapi tumêkèng lampus |
Sunan Prapèn angoncati |
sagarwa putra wus lolos ||
7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |
binasmènan kitha Giri |
sadaya wus dadya awu |
rajabrana dènjarahi |
rajaputra tindak alon ||
8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |
Sunan Giri kang wus swargi |
ingkang rumêksa ing kubur |
tyang kakalih samya dhêngkling |
rawuhe sang prawira nom ||
9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |
gya tumandang sagung dasih |
halate sang maha wiku |
cihnaning wali linuwih |
singa cêlak anggaloso ||
10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |
kang kantun kalangkung giris |
bramantya sang rajasunu |
tumandang pribadi ajrih |
merang lamun tan kalakon ||
11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |
kinèn andhudhuk dèn aglis |
binilaèn yèn tan purun |
pasthi tumêkèng ing lalis |
kinarya coban kris waos ||
12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |
dupi prapta blabak jati |
tutuping tabêlanipun |
binuka saking sakêdhik |
nulya ana ingkang miyos ||
13. Warni kombang tan petungan kathahipun |
mabur ngèbêki wiyati |
maniyub lir langit rubuh |
nêmpuh wadya Majapait |
dènnya nanggulang pakewoh ||
14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |
bingung wadya Majapait |
ting bilulung rêbut dhucung |
dènnira angungsi urip |
sèlèh gagamaning pupoh ||
Jilid 1 - Kaca : 9
15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |
sirah rapêt ngroyok sikil |
ngaruara sambat bingung |
prapta nagri Majapait |
kombang anglut datan kegoh ||
16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |
tan kawawa nanggulangi |
dadya tilar prajanipun |
sawadya balanirèki |
gusis praja tan ana wong ||
17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |
wangsul mring nagrinya malih |
siji tan ana kang kantun |
sang aprabu Majapait |
sawadya wangsul ngadhaton ||
18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |
datan nêdya malih-malih |
nyikara dhatêng sang wiku |
ngamungêna ingkang uwis |
ing tyas datan walangatos ||
19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |
kanugrahan mantun dhêngkling |
gagancangan lampahipun |
anusul Jêng Sunan Giri |
ingkang lagya amakuwon ||
20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |
tyang kalih marêk tur uning |
ing mangkya mêngsah wus larut |
jalaran tinêmpuh dening |
kombang ingkang mapak pupoh ||
21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |
tilar gagamaning jurit |
samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |
tan ana ingkang tinolih |
swarane pating galêmbor ||
22. Sampun katur ing purwa wasananipun |
dalah waluyaning dhêngkling |
sang wiku kalangkung sukur |
(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |
rahayu ywa na pakewoh ||
23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |
wus paripurna ing nguni |
eca tyase para wadu |
satêngah ana kang kibir |
sajêg tan na mungsuh rawoh ||
24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |
lamun kraton Majapait |
wus andungkap sirnanipun |
jalarane sangking siwi |
dyan Patah mijil karaos ||
Jilid 1 - Kaca : 84 28 Asmaradana 36. ingriki namaning dhêkah | jêng kyai lon andikane | èh kulup kawruhanira | ing kene krajan Sela | kabawah marang Mantarum | ya ingsun ingkang rumêksa || 37. paparab KiagêngSela | ingkang sumare ing kene | aranku Ki Pariwara | kaprênah buyut lawan | Kyagêng Gêtaspandhawèku | mamanising tanah Jawa || 29 Dhandhanggula 1. sayêktine ingsun nora samar | marang lalakonmu anggèr | rèh ginadhang sirèku | cacalone janma linuwih | kang jênjêm manahira | anèng wismaningsun | upama sira babakal | karya wisma ingsun amanjurung tali | rahadyan duk miyarsa || 2. dhuh pukulun ragèngsun sumangga | datan lênggana dasihe | mangkana sang abagus | ngantya lami nèng Sela kampir | anujwari sajuga | sabakdaning Subuh | Kyai Agêng Pariwara | lênggah srambi rahadyan tan kenging têbih | jêng kyai angandika || 3. kawruhanmu nora endah-endah | ngèlmu kang sun imanake | amung piwulangipun | eyang Kyagêng Sela linuwih | nyatane wus anyata | cihnane linuhung | kang mêngkoni tanah Jawa | datan liya têdhake Jêng Sela Kyai | lah iki piyarsakna || 4. tur salamêt sêgêr kawarasan | pêpali iki mangkene | aja agawe angkuh | aja ladak aja ajail | aja manah surakah | lan aja calimut | lan aja guru-alêman | aja jail wong jail pan gêlis mati | aja amanah ngiwa || 5. ya wong urip hya ngêgungkên awak | wong urip pinèt baguse | aja lali abagus | bagus iku dudu mas picis | pan dudu sêsandhangan | dudu rupa iku | wong bagus pan ewuh pisan | sapapadha wong urip pan padha asih | pêrak ati warnanya || Jilid 1 - Kaca : 85 6. aja mangeran ing busanendah | ja mangeran kabisane | aja mangeran ngèlmu | aja mangeran têguhirèki | aja mangeran japa | aja (ng)gunggung laku | kabèh iku siya-siya | aja sira (ng)gugoni kawruhirèki | lah iku mundhak apa || 7. aja sira angarah kèringan | saidhêp-idhêpe dhewe | ewuhe wong tumuwuh | dipun bisa ngenaki ati | atine sapêpadha | nêpsumu ja turut | iya nêpsuning manungsa | kudu kèdhêp iya sapadhaning janmi | iku sira sirika || 8. aparentah marang sato kewan | kêbo sapi lan ayame | aja sira prih wêruh | kaya uwong pan nora bangkit | aja kaya Samêrta | kêbone pinupuh | kinèn sinau mêmaca | wus pasthine kêbo sapi nora bangkit | mulane awuwuda || 9. atanapi yèn amangan bêras | kêbat ingadhangan bae | iku wong ngolah sêmu | yên têtangga sarate kaki | yèn layak ingaruhan | aruhana iku | yèn tan layak ênêngêna | apan iku mangan sêgane pribadi | pan dudu rayatira || 10. kapenakna ya rayate ingkang | nglarakêna ing atine | aja sira mumuruk | tuduhêna yèn dèrèng sisip | yèn uwis katiwasan | aja sira tutuh | kelangan wuwuh duraka | aja sira ngumpah-umpah iku kaki | lah iku mundhak apa || 11. aja nganggo ing sadaya-daya | wong urip pan akèh lire | dipun ngidhêp pakewuh | ewuh iku tigang prakawis | pakewuh ing pangucap | ewuh ing pandulu | ana ewuh jroning nala | yèn katara alane sajroning ati | pan dadi panggraita || 12. isin iku pan kalih prakara | dhingin isin Pangerane | dene ping kalihipun | dipun isin padhaning janmi | yèn kalakona wirang | isin têmahipun | dipun atut akakadang | pawong sanak aja pêgat ngati-ati | yèn cêla dadi ala || Jilid 1 - Kaca : 86 13. maring sanak pawong kadangira | aja sira watak dahwèn | aja watak kumingsun | aja watak ngaruh-aruhi | aja awatak ngiwa | ala kang tinêmu | sing sapa atine ala | nora wande ing benjing iku nêmahi | wong ala nêmu ala || 14. nora wurung benjing manggih arja | miwah saturun-turunne | yèn turune dadya gung | amarentah marang wong cilik | aja sadaya-daya | dadi nora tulus | saênggone dadi cacat | aja nacah parentah marang wong cilik | aja sawiyah-wiyah || 15. aja sira watak ngajak tukar | aja ngandêlkên ngèlmune | aja sira anguthuh | aja ladak aja ajail | aja doyan sêmbranan | dadi wong katutuh | niniwasi dadènira | lamun ana wong patrap dipun awêdi | malati iku uga || 16. janma patrap sira kasihana | sira araha sawabe | ambêrkati wong iku | nora kêna yèn dipun aji | tirunên lagi wênang | pambêkane alus | yèn angucap ngarah-arah | yèn alungguh nora pêgat ngati-ati | nora sawiyah-wiyah || 17. aja sira kapengin kêdhotan | kukuwasan apadene | aja sira madhukun | aja (n)dhalang aja agrami | aja budi sudagar | aja budi kaum | janjine jakat lan pitrah | dipun suda padune cukêng abêngis | iku kaum kang nyata || 18. iya jagal mêlantên amêrna | iku nora dadi gêdhe | sirikên ujar iku | ing wong urip dipun tabêri | mapan katêmu basa | pan katêmu sêmu | mapan katêmuning ulat | atining wong kang ala lawan kang bêcik | kang jujur antêng cahya || 19. iya iku guruning pandhita | nora katara lakune | tan cêgah tan asaum | nora tapa nora amutih | sangking prayitnanira | ing ngawake iku | prayitna ing ngawakira | mung sanake puniku kang dènwêdèni | sanake iku jagat || Jilid 1 - Kaca : 87 20. srêngengene kalawan rêmbulan | punika sanake kabèh | janma kang salah iku | iya iku satrune nênggih | mulane ana lara | walat kang tinêmu | janma kang jujur punika | lanang wadon punika sanake singgih | mulane ana sawab || 21. dènnya amrih budi kapandhitan | pijêr wayang-wuyung bae | tansah ngalor angidul | mêndhak-mêndhak saba wong sugih | ngèlmu ginawe kasab | angucap (ng)gadêbus | angincih darbèking liyan | nora wêruh awake kalêbon eblis | dadi wong ngayawara || 22. kang asaba omahe nangkoda | miwah mantri apadene | lumuh kêna ing siku | dènnya amrih budi lêstari | budi marang kararjan | ing beka tan keguh | bekane ing wong ngulama | pan kapencut marang ingkang mêlik-mêlik | dadine ngandhap-andhap || 23. pan duraka jênênge ngulama | wus awak buta ragane | wus linglung kadalurung | nora wêruh kêna piranti | tansah karya paekan | dènnya anjêjaluk | datan etang jiwa raga | (m)babêntusi dènnira amrih pakolih | sumrênyuh lakonira || 24. iku sing wong tan wêlas ing badan | tan asih maring jisime | dadi banjur kalurung | nora antuk wahyuning ngèlmi | lakune lalawora | tansah wayang-wuyung | mung melik ingkang dènancab | durung wêruh ing laku sikuning ngèlmi | polah sadaya-daya || 25. tan angrasa lamun ingèsêman | marang sujanma kang luwèh | iku wong kumprung pêngung | nora wikan kêna piranti | sabab wus ati setan | lakune wus liwung | pangarahe tan riringa | wus kalulun atine kalêbon eblis | wus tan wruh isin wirang || 26. dènnya amrih pakolihing badan | amrih kuncara ngèlmune | mêlèke sabên dalu | tansah agung acêgah bukti | andhap-asor kalintang | èsême lir dhuyung | ulat manis ati sabar | dadi gêndam èsême guna piranti | ênênge salah cipta || Jilid 1 - Kaca : 88 27. badan iki ingkang kadi sarah | anèng lautan pamane | apa umbaking banyu | sarah anut umbaking warih | iku jênêng kawula | tan darbe karsèku | anging purbaning Pangeran | tanpa karsa kalimput marang sawiji | wus kèrêm ing sagara || 28. pan wus liwung tan darbe Pangeran | pan suwung jati kawruhe | datan dulu-dinulu | tan amanggih datan pinanggih | tan paran tan pinaran | wus tumêkèng suwung | sasolahe pan asamar | nora nana kang kaduga anampani | liwung kadya wong edan || 29. padanira Kyagêng Pariwara | waspa drês alon ature | dhuh babo sang awiku | karsa paring pituduh jati | asru panuwun amba | kapundhi ing ngêmbun | amung pangèstu paduka | kasawaban ing sabda ri sang linuwih | tumancêpa ing nala || 30. patilasan dibyane Jêng Sela | têka ing samêngko isèh | dongènge duk ing dangu | panamare laku tatanin | sasawah nanêm gaga | ing sawiji wêktu | sabakdane salat Ngasar | marang sawah papaculira cinangking | praptaning pasabinan || 31. lajêng mêndhung riwis-riwis jawah | kagyat gêbyaring calèrèt | kiyagêng maos gupuh | subganalah nulya kaèksi | kaki-kaki lumarap | jêng kyai tan keguh | tan samar marang kang prapta | pinurugan pandhapan dènnya lumaris | si kaki wus cinandhak || 32. ingkang pindha kaki-kaki ika | apan gêlap satuhune | ingêrut gandri gupuh | kyai wangsul anambut kardi | si gêlap gêdabigan | datan bisa ucul | sabanjure katur sultan | ing Bintara banjur kinunjara wêsi | tan lami ana prapta || Jilid 1 - Kaca : 89 33. amurugi maring pakunjaran | toya gya siniratake | wus sirna kalihipun | tinggal swara anggêgêtêri | kunjara wêsi rusak | mawut anggalêpung | dadya kondhang sanagara | Kyagêng Sela sanyata lamun linuwih | bisa anyêkêl gêlap || 34. sauwise gêlap katur nata | dadya murub mèntèr-mèntèr | kiyagêng adhadhawuh | marang putra wayah myang abdi | padha sira (n)jupuka | gêni gêlap iku | anggonên dadamar omah | insa Allah kinajrihan gêlap yêkti | marma ywa pêjah-pêjah || 35. ingkang durung katular-tumular | anèng pasareyan (ng)gone | apan ta sabên taun | manira tur tularan api | kunjuk jêng sri pamasa | maring ing Mantarum | sawah kang ginarap swarga | mung sabau catur kêdhok dèn arani | si Mêndhung mula aran || 36. banjur mêndhung rong kêdhokke aran | Subganalah katêlune | Pandhapan arannipun | pate kêdhok ing Gêlap nami | katêlah têkèng mangkya | gandri kang katunu | sirna namung lêmahira | ngilak-ilak tan thukul katang myang têki | iku caritanira || 37. marang kulawangsa amumulang | agawe blêng myang uyahe | gawe nila nanandur | kêmbang pulu kalawan maning | anandur kang jujutan | marna bênang alus | sutra kang bakal kinarya | cindhe gêdhog ngadani yasa dhapuring | omah joglo limasan || 38. tuwuhsela têlu lima lawan | badra sapanunggalane | abah-abah pinatut | winuwuhan wangunanèki | anguripkên petungan | sing pasitèn iku | nguni kang miwiti etang | sri Manuhun nanging tan ana praduli | dadi wite kalakyan || 39. lêmah dadi sanggane wong juga | ingaran sabau kuwe | gawene wong ro iku | diarani cacah sakikil | gawene uwong papat | ngaran cacah sak-jung | piridan petungan jagal | sampil siji sabau dwi sampil kikil | sampil pat sak-jung rannya || Jilid 1 - Kaca : 90 40. ya Ki Ngabdurakhman Kyagêng Sela | prayoga prêdinên jêbèng | grendanên tyasirèku | sukur bage bisa nyèplêsi | orane mung mirida | lalabuhanipun | kajabèku patilasan | angratani dadi wasiyat narpati | sri nata Ngèksiganda || 30 Sinom 1. dupi myarsa andikaning | Kyai Agêng Pariwara | dadya supe dhahar guling | ing nala kang kalingling | amung sihira Hyang Agung | rum manis aturira | kiyagêng lamun marêngi | dasihipun arsa dumugèkkên lampah || 2. kawula anyuwun pamit | iya kulup hywa pêpeka | ingsun nyangoni basuki | sawusnya mangênjali | sasalaman nulya mundur | Gathuk Gathak pamitan | wus linilan kalihnèki | ruruntungan tan pisah lan bêndaranya || 3. wanci ngajêngakên Mahrib | praptèng Gubug padhêkahan | anon urube kang api | nèng satêngahing sabin | kinubêng ing mandera gung | ana panti kang cêlak | dhapur masjit cakêt api | Dhatuk Bahni ing Marapi kang atêngga || 4. gya mijil sangking ing panti | wus pinanggih lan rahadyan | samya sasalaman katri | ki Dhatuk ngandika ris | katabêtan ingkang rawuh | sru bêgja kêmayangan | de ana kang sudi kampir | mring asonya mas putu pundi pinangka || 5. paran kang sinêdyèng kapti | rahadyan matur prasaja | kula nama Jayèngrêsmi | de rencang kula kalih | pun Gathak lawan pun Gathuk | ing Giri kalairan | tan ana sinêdya ngati | ambalayang ngupadosi dwi kakadang || Jilid 1 - Kaca : 91 6. pramila bilih marêngi | nyukêri jogan paduka | ki Dhatuk latah dènnya ngling | dhuh babo wong asigit | sampun kang sipêng sadalu | sanadyan salaminya | kêparêng dhadhêkah ngriki | iba-iba pun kaki bingah ing nala || 7. sêdhêng wancinira Mahrib | wusing kadas Gathak adan | paragat waktu Mahribi | pujiyanira ngênting | sampêt waktu Ngisanipun | wusing bakda salaman | lajêng lalênggahan sami | wus ambanjêng sugatanira ki wisma || 8. cinocoh ing santên kanil | winadhahan panjang ilang | sambêl windu saking miri | linêmêng bumbung pêting | gula siwalan nèng ngêmpluk | wedang sêkar sridênta | Ki Dhatuk wacana manis | wawi bagus pun kaki atur sugata || 9. lumayan aywa kalantih | pikantuk dènnira dhahar | linorotkên marang abdi | rahadyan matur aris | ing wau kula andulu | siti rêsik arata | gumrêbêg umêdal agni | urubipun ingkang acêlak bantala || 10. kadya sêkaran tinêpi | inggiling urub saasta | wiyarira sawatawis | cakêt lawan Marapi | wontên sela alus bagus | kadya umpaking wisma | Ki Dhatuk ngandika manis | ing Marapi kang murub mangalat-alat || 11. wus mêdal sangking ing masjit | kêrit ki Dhatuk lampahnya | prapta cêlaking Marapi | Ki Dhatuk malbèng gêni | ingusêg suku wus lampus | pêtêng dhêdhêt limêngan | tan dangu gya murub malih | Dhatuk Bahni wacana lah Gathuk Gathak || 12. lamun mêngko uwus mati | sulêtên sadhengah-dhengah | pasthi banjur murub maning | Gathak Gathuk turnèki | dede pabênan (m)bah Dhatuk | latu kangge mainan | jabakneya yèn kiyai | bilih kula yêkti kobar dadi wangwa || Jilid 1 - Kaca : 92 13. Gathuk jinorogkên aglis | mring Gathak dhawah kalumah | cakekalan dènnya tangi | tan ana raosnèki | wus ingusêg suku lampus | sinulêt nulya gêsang | nahan toyanira sabin | gya ngêlêbi sadhêngkul lêbêting toya || 14. anèng sanginggiling warih | rahadyan asru kagagas | kaelokaning Hyang Widdhi | kadiparan kiyai | mila bukane rumuhun | ki Dhatuk Bahni lingnya | wikana ulun tan uning | wau umpak punika duk jaman Dêmak || 15. para wali kang ngadani | Jêng Susunan Kalijaga | kabageyan umpak siji | pambêkta praptèng ngriki | sampun wanci bagda Subuh | ing mangka datan kêna | kêbyaran adêging masjid | gya tinilar mangkya dadya panêngêran || 16. anjunjung sabari linggih | kalakyan sasêdyanira | suwawi yèn badhe nyobi | rahadyan turirèki | amung ngalap bêrkahipun | linuhung waliyolah | kaecan dènnya ningali | ing Marapi dadya tan wangsul mring wisma || 17. kula mirêng caritaning | ing nagari Ngèksiganda | têlênging karaton Jawi | yèn arsa mangun kardi | amikramakakên sunu | dêging tarub ingetang | myang wulanya kêdah milih | ing karêsmèn pados dintên kang prayoga || 18. sanadyan ing dhusun ngriki | sabên ayun darbe karya | sami tatanya mring mami | wulan ingkang prayogi | kangge andhaupkên sunu | piridan sangking Arab | miwah etangipun Jawi | pan kinumpul supadi manggih widada || 19. pêpitu etanganèki | awite tanggal sapisan | tarub-ratu dèn wastani | tanggal kapindho nênggih | seluman-lanang rannipun | ping tiga seluman-dyah | ping pat rahayu basuki | kaping lima rahayu salamêt tama || 20. kaping pitu pati-èstri | ping wolu sami sapisan | têkèng sapiturutnèki | mangkya ingetang sami | kaping sapisan ping wolu | limalas rolikur lan | sangalikuripun nênggih | pan ingaran tarube sri naranata || Jilid 1 - Kaca : 93 21. seluman-lanang ingaran | ping tiga sadasa tuwin | seluman-wadon puniku | kaping pat ping sawêlas | wolulas salawe nênggih | apan sami rahayu kawilujêngan || 22. sangalas nêmlikur sami | rahayu tur karaharjan | ping nêm ping têlulas tuwin | dwidasa saptakuring | ngaran pati-lanang iku | ping pitu ping patbêlas | slikur wolulikur sami | ingaranan pati wadon tan prayoga || 23. sangar naas gung myang tali | -wangke sampar-wangke miwah | dhêndhan-kukudan lan mawi | sangat adêgirèki | ingkang saka awitipun | sarat nganggeya saka | dhadhap srêp têka satunggil | kang prayoga prayogine dèn anggeya || 24. agême jêng sri bupati | kalihe seluman-lanang | tri seluman-wadon nênggih | sami datan prayogi | kaping sakawan rahayu | kaping gangsal raharja | punika sami prayogi | kaping nênêm pati-jalêr tan prayoga || 25. ugi tan sae pinanggih | petang sapta yèn sri nata | kang kagêm petang satunggil | sanèse narapati | petang sakawan puniku | kalawan etang gangsal | punika salah satunggil | kang kinarsan dene wulane kawinan || 26. adhawuh ing para mukmin | dèn padha angawruhana | ing wong salaki-rabi | amanggih papa nênggih | lamun awon wulanipun | raharja manggih suka | lamun sasinipun bêcik | prayogine dèn sami nyumêrêpana || 27. tyang akawin laki-rabi | utangan ngalamatira | wulan Sapar tan prayogi | wikana kang pinanggih | Rabingulawal kang tèngsu | pêjah salah satunggal | yèn wulan Rabingulakir | manggung runtik tansah arêbat suwala || 28. antuk druhakèng Hyang Widdhi | tur akêrêp kapandungan | jinahan pakartinèki | yèn kawêntara yêkti | anandhang wiwirang gung | Jumadilakir wulan | sugih êmas lawan picis | wulan Rêjêb kadadèn anak lan dunya || Jilid 1 - Kaca : 94 29. sakgawene nêmu bêcik | wulan Ramêlan duraka | kathah pandamêling eblis | wulan Sawal tan bêcik | gêringan pakantukipun | ing wulan Dulkangidah | asring susah ngliliwati | wulan Bêsar raharja sasolahira || 30. kang pangandika Jêng Nabi | salalah ngalèhi salam | rikala amituturi | dhatêng kang putra èstri | Siti Patimah kang luhung | lawan dhadhawuh marang | putra mantu Sayit Ngali | raliyalahu nganhu babing masalah || 31. èh Ngali pituturmami | aja sira asanggama | tanggal pisan lawan malih | ing wêkasaning sasi | nora bêcik karonipun | iku kalamun dadya | anake mêtoni cilik | lawan aja asanggama tanpa damar || 32. balilu kurang kang budi | lawan aja asanggama | dina Akat lan wêngining | iku kalamun dadi | pan durjana larenipun | lawan aja sanggama | ing dina Rêbo tan bêcik | lan wêngine yèn dadi bocah cilaka || 33. wêktu pajar nora bêcik | lamun dadi larenira | tuna-liwat larenèki | lan aja karon rêsmi | nalika tangange iku | kalamun dadi bocah | dadi juru têluh ugi | lawan aja sanggama malêm riyaya || 34. duraka mring bapa bibi | lawan aja asanggama | malême riyaya iki | Bêsar kalamun dadi | bocah siwil adatipun | lan aja asanggama | ingkang katlorong Hyang Rawi | lamun dadi bocah adoh bêgjanira || 35. sambi ngadêg datan bêcik | mangka lamun dadi anak | duwe lara bèsèr benjing | lan aja karon rêsmi | nalikane dina Saptu | miwah ing wêngènira | iku lamun dadi bayi | bilaine adate kalêbèng toya || 36. sambi ngusapi parêji | miwah dakar iku aja | ngusapan lawan jêjarik | mangka kalamun dadi | bocah kurang budinipun | lan aja asanggama | sambi rarasan tan bêcik | mapan bisa adate yèn dadi bocah || Jilid 1 - Kaca : 95 37. kalawan ningali parji | lamun dadi larenira | wuta adate puniku | lawan aja karêsmin | nèng ngisor wit-witan iku | kang pinangan wohira | yaiku kalamun dadi | larenira panggaweyane niaya || 38. malêm Barahat tan bêcik | lamun dadi larenira | anandhang lara tan mari | iya kalawan malih | aja sira karon lulut | ana ing panginêpan | puniku kalamun dadi | larenira abangêt cilakanira || 39. anuju kèlling pawèstri | lamun dadi larenira | budhug adate kang sakit | poma Ngali dèn eling | imanêna tuduhingsun | èh Ngali sanggamaa | malêm Sênèn iku bêcik | myang rinane apan iya bêcik uga || 40. watêke sarêgêp ngaji | lawan sira sanggamaa | ing malêm Sêlasa bêcik | lawan raina bêcik | lamun dadi bocah iku | akèh wong ingkang trêsna | lawan sanggamaa Ngali | malêm Kêmis miwah arainanira || 41. pan akèh bêgjanirèki | lawan sira sanggamaa | ing malêm Jumungah bêcik | nadyan raina bêcik | lamun dadi sutanipun | apan sugih kabisan | lan sanggamaa sirèki | sadurunge lingsire dina Jumungah || 42. karone iku ta bêcik | yèn dadi atmajanira | dadi pangulu lan malih | sinunatakên ugi | ing wong asanggama iku | yèn amaca bismilah | hirakhman ya nirakimin | lan amaca tangawut pan sunat uga || 43. nalika arêp sahwati | lamun dadi sutanira | balilu tuna kang budi | mila yèn arsahwati | dêrênge (ng)gene tangawut | mênèk ana panjanmaning | satru kang dèn kawruhi | dipun sami ngèstokkên Kadis asmara || |
Jilid 1 - Kaca : 5
6. Kulup wus padhang tyasingsun |
datan sumêlang ing ati |
sira kariya raharja |
têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |
batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||
7. Têmbe ing sapungkuringsun |
sakèhe dunyarta mami |
sidhêkahna kang warata |
pêkir miskin anak yatin |
lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||
8. Poma kulup wêkasingsun |
Ni Samboja nulya lalis |
sawusira binêrsiyan |
layon kinubur tinunggil |
lan raka Kyai Samboja |
ing mangkya titiyang Giri ||
9. Lastantun pamundhinipun |
ing gusti Jêng Sunan Giri |
samya kapanjingan iman |
nglampahi sarengat Nabi |
ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||
10. Gêmah arjane kalangkung |
tan ana kang laku juti |
samya cêkap nyandhang mangan |
adoh ingkang dadya miskin |
têntrêm ciptane raharja |
wong ngamanca kathah prapti ||
11. Kabanjur tan arsa mantuk |
kalajêng wisma ing Giri |
raja pandhita Sètmata |
jujuluk Susunan Giri |
Gajah Kadhaton minulya |
kawêntar ing liya nagri ||
12. Miwah wus pinundhut mantu |
ing Suhunan Ngampèlgadhing |
dhinaupkên lan putrinya |
Nyai Agêng Ratu nami |
atut dènnya palakrama |
lêstantun ngantya sisiwi ||
13. Wowolu èstri myang jalu |
Nyi Agêng angrumiyini |
kondur maring rahmatolah |
layon sumare anunggil |
marasêpuh èstri priya |
garwa putra gung prihatin ||
14. Sigêg gantya kang winuwus |
Brawijaya Narapati |
mirêng pawartos sanyata |
ing mangkya Susunan Giri |
linulutan sakèh janma |
nungkul tan kalawan jurit ||
15. Sang prabu utusan gupuh |
Gajahmada kyana patih |
kinèn lumampah priyangga |
mukul prang Giri Garêsik |
tan cinatur lampahira |
wus prapta jajahan Giri ||
16. Gègère kadya pinusus |
kang katrajang samya ngili |
minggah kadhaton Prawata |
Jêng Sunan Giri marêngi |
anyêrat manêdhak Kur'an |
kagyat mirêng suwaraning ||
Jilid 1 - Kaca : 6
17. Tiyang alok mungsuh rawuh |
sumêdya ngrisak ing Giri |
kalam ingkang kagêm nyêrat |
anulya binucal aglis |
andodonga ing Pangeran |
sinêmbadan ing sakapti ||
18. Kalam lajêng dadya dhuwung |
cumlorot ngamuk pribadi |
pra wadya ing Majalêngka |
kathah ingkang angêmasi |
sakantune kang palastra |
pra samya lumayu (ng)gêndring ||
19. Mantuk marang Majalangu |
sawusira mêngsah gusis |
dhuwung wus wangsul pribadya |
sumèlèh ing ngarsanèki |
panyêratan sang pandhita |
sarta akukuthah gêtih ||
20. Kagyat risang amanêngkung |
miyat dhuwung kuthah gêtih |
dahat panalangsanira |
dyan dodonga mring Hyang Widdhi |
mugi Allah ngapuntêna |
solah amba ingkang sisip ||
21. Sang pandhita ngandika rum |
marang ing wadyanirèki |
kabèh padha piyarsakna |
myang anêksènana sami |
katgèki sun wèhi aran |
si Kalammunyêng prayogi ||
22. Sakèh wadya saur manuk |
wus samya kalilan mulih |
mring wismane sowang-sowang |
lêstantun asramèng Giri |
jumênêngnya Jêng Susunan |
Prabu Sètmata linuwih ||
23. Gêmah arjane kalangkung |
saya wêwah wadyanèki |
tan ana kang kasangsaya |
nahan wus antara lami |
Sunan Giri nandhang gêrah |
kaparêng praptaning takdir ||
24. Kundur mring rahmatolahu |
gumêr tangis ing jro puri |
wandu wandawa sungkawa |
layon sawusing barêsih |
sinarèkkên nora têbah |
sangking padalêmanèki ||
25. Sedanira tilar sunu |
sadasa kakung lan putri |
kang kalih sang king ampeyan |
Pangran Pasirbata nênggih |
kalawan Siti Rohbayat |
wowolu sangking padêmi ||
26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |
putra sêpuh sinung nami |
Ratu Gêdhe ing Kukusan |
nulya Sunan Dalêm nênggih |
katrinira apanêngran |
Susuhunan Têgalwangi ||
27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |
panca Sunan Kidul nênggih |
Ratu Gêdhe Saworasa |
Sunan Kulon kang sumêndhi |
Sunan Waruju ragilnya |
wau ta ingkang winardi ||
Kacara 1 : 7
28. Sasampunira pangubur |
kumpul para wadya Giri |
angrêmbag ingkang gumantya |
mandhirèng Susunan Giri |
pra wadya wus golong rêmbag |
Sunan Dalêm kang gumanti ||
29. Gya ingangkat ajujuluk |
Sunan Giri kaping kalih |
Susunan Giri Kadhatyan |
garwa kakalih padêmi |
tan mashur ing panjênêngan |
Jêng Sunan wus praptèng jangji ||
30. Kundur mring rahmatolahu |
ugi sumare ing Giri |
atilar putra sadasa |
(m)bajêng Sunan Sedamargi |
panênggaknya apêparab |
Sunan Giri Prapèn Adi ||
31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |
Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |
Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |
Pangran Bongkok nulya Nyai |
Agêng Waru arinira |
Pangeran Bulu sumêndhi ||
32. Wragil Pangran Sedalaut |
paripurna kang wus swargi |
rêmbag kang yoga gumantya |
kêmpal sakèhe kang dasih |
Sunan Parapèn ingangkat |
linuwih lir eyang swargi ||
33. Mandhirèng Giri Kadhatun |
jujuluk maksih lêstari |
Sunan Giri Prapèn dibya |
suyut kang wadya gung alit |
kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||
3. Mêgatruh
1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |
sampun amiyarsa warti |
lamun Sunan Giri Prabu |
Sètmata wus angêmasi |
mangkya wayahe gumantos ||
2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |
lalajone kadya nguni |
sang wiku tan arsa nungkul |
marang nagri Majapait |
dadya sru bêndu sang katong ||
3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |
miwah kinanthèn pra siwi |
angirid wadyabala gung |
kinèn ngrabasèng ing Giri |
wus samapta nulya bodhol ||
Jilid 1 - Kaca : 8
4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |
mring sang prabu Majapait |
wus budhal carakèng prabu |
kya patih myang rajasiwi |
balane lir samodra rob ||
5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |
karsanira nanggulangi |
mring carakèng Majalangu |
tan dangu mêngsah kaèksi |
nulya pinapak prang popor ||
6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |
kathah ingkang nandhang kanin |
tanapi tumêkèng lampus |
Sunan Prapèn angoncati |
sagarwa putra wus lolos ||
7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |
binasmènan kitha Giri |
sadaya wus dadya awu |
rajabrana dènjarahi |
rajaputra tindak alon ||
8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |
Sunan Giri kang wus swargi |
ingkang rumêksa ing kubur |
tyang kakalih samya dhêngkling |
rawuhe sang prawira nom ||
9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |
gya tumandang sagung dasih |
halate sang maha wiku |
cihnaning wali linuwih |
singa cêlak anggaloso ||
10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |
kang kantun kalangkung giris |
bramantya sang rajasunu |
tumandang pribadi ajrih |
merang lamun tan kalakon ||
11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |
kinèn andhudhuk dèn aglis |
binilaèn yèn tan purun |
pasthi tumêkèng ing lalis |
kinarya coban kris waos ||
12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |
dupi prapta blabak jati |
tutuping tabêlanipun |
binuka saking sakêdhik |
nulya ana ingkang miyos ||
13. Warni kombang tan petungan kathahipun |
mabur ngèbêki wiyati |
maniyub lir langit rubuh |
nêmpuh wadya Majapait |
dènnya nanggulang pakewoh ||
14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |
bingung wadya Majapait |
ting bilulung rêbut dhucung |
dènnira angungsi urip |
sèlèh gagamaning pupoh ||
Jilid 1 - Kaca : 9
15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |
sirah rapêt ngroyok sikil |
ngaruara sambat bingung |
prapta nagri Majapait |
kombang anglut datan kegoh ||
16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |
tan kawawa nanggulangi |
dadya tilar prajanipun |
sawadya balanirèki |
gusis praja tan ana wong ||
17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |
wangsul mring nagrinya malih |
siji tan ana kang kantun |
sang aprabu Majapait |
sawadya wangsul ngadhaton ||
18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |
datan nêdya malih-malih |
nyikara dhatêng sang wiku |
ngamungêna ingkang uwis |
ing tyas datan walangatos ||
19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |
kanugrahan mantun dhêngkling |
gagancangan lampahipun |
anusul Jêng Sunan Giri |
ingkang lagya amakuwon ||
20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |
tyang kalih marêk tur uning |
ing mangkya mêngsah wus larut |
jalaran tinêmpuh dening |
kombang ingkang mapak pupoh ||
21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |
tilar gagamaning jurit |
samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |
tan ana ingkang tinolih |
swarane pating galêmbor ||
22. Sampun katur ing purwa wasananipun |
dalah waluyaning dhêngkling |
sang wiku kalangkung sukur |
(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |
rahayu ywa na pakewoh ||
23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |
wus paripurna ing nguni |
eca tyase para wadu |
satêngah ana kang kibir |
sajêg tan na mungsuh rawoh ||
24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |
lamun kraton Majapait |
wus andungkap sirnanipun |
jalarane sangking siwi |
dyan Patah mijil karaos ||