Ki-demang.com : Centhini

Ngundhuh Serat Centhini PDF

ngundhuh-serat-centhini

Kaca Ngajeng

kaca-ngajeng

Ringkasan Serat Centhini

ringkasan-serat-centhini

Resensi / Ulasan Serat Centhini

resensi-serat-centhini

Pupuh Surat Centhini

pupuh-surat-centhini-01
pupuh-surat-centhini-02
pupuh-surat-centhini-03
pupuh-surat-centhini-04
pupuh-surat-centhini-05
pupuh-surat-centhini-06
pupuh-surat-centhini-07
pupuh-surat-centhini-08
pupuh-surat-centhini-09
pupuh-surat-centhini-10
pupuh-surat-centhini-11
pupuh-surat-centhini-12

    Jumlah Pengunjung

0393482
Hari ini     :Hari ini :19
Kemarin     :Kemarin :46
Minggu ini   :Minggu ini :454
Bulan ini   :Bulan ini :1505
s/d hari ini   :s/d hari ini :393482
Kunjungan Tertinggi
01-11-2023 : 1383
Pengunjung Online : 2

Kontak Admin.

email-kidemang

 (11b) Kaca 132 – 141

 

( Suluk Wali Sanga – Waringin Sungsang ) 
6. Dumugi ing Pêkalongan, têrus dhatêng Panêgaran puruita Wasi Kawiswara, winarah isining Sêrat Nitisruti.
Dumugi ing rêdi Slamêt pinanggih Sèh Sêkardalima, winêjang bab:
1. Suluk Wali-sanga;
2. Cariyos (pralambang) Waringin-sungsang;
3. Bab tapa 5 prakawis;
4. Suluk Langit-sapta;
5 Kanugrahan, pribadining manungsa tuwin napsu sakawan.
Lampahipun lajêng dumugi rêdi Sawal pinanggih Rêsi Narawita, bantah ngèlmu wêkasan prang tandhing abên kasantikan.
Sang rêsi kawon lajêng muksa ...

Kaca 122-141

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||

Jilid 1 - Kaca : 132

38 Asmaradana

34.
Sèh Molana mangkya angling |

Siti Jênar nama tuwan |

Siti Jênar mangkya turre |

inggih Allah jênêngamba |

nora na Allah ika |

anging Siti Jênar iku |

sirna Jênar Allah ana ||

35.
Molana Ngaribbi angling |

kapir dadi Siti Jênar |

Aji Cêmpa angling alon |

kapir danas Siti Jênar |

Islamipun indalah |

kapir danas wong puniku |

punika kapir sampurna ||

36.
Molana Mahribi angling |

Suhunan (n)dawêg winêjang |

masjid dalêm suwung kabèh |

ana bêkti ana ora |

têmah ngrusak agama |

anggêgampang têmahipun |

kang salah (n)dawêg pinêdhang ||

37.
Sèh Siti Jênar mangkya ngling |

(n)dawêg sampun kalayatan |

lawang swarga mênga kabèh |

Siti Jênar sinêrampat |

dening kaum sakawan |

Sèh Lêmah Bang sampun khukhum |

pinêdhang tatas kang jangga ||

38.
Titiga sabate sami |

apan sêdya pinêjahan |

samya prawira khukhume |

titiga samya anêdya |

anêbut Subkhanallah |

wontên rare angon wêdhus |

sigra amiyarsa warta ||

39.
Siti Jênar wani mati |

kasusra angaku Allah |

punang rare angon age |

lumayu asumbar-sumbar |

amarêg mring ngayunan |

wontên Allah kari iku |

katungkul ya angon menda ||

40.
Prabu Satmata mangkya ngling |

rare iku kudu pêjah |

khukhumêna aja suwe |

sandhingêna Siti Jênar |

angling Ki Siti Jênar |

sandhingêna lawan ingsun |

aywa adoh ingsun gawa ||

41.
Ponang rare angling aris |

sampun (n)dika kalayatan |

rare cilik sru tangise |

age tumuta pralaya |

wus mênga lawang swarga |

pinêdhang janggane sampun |

mèsêm rare angèn menda ||

42.
Jêng Suhunan Ratu Giri |

nora kira Siti Jênar |

maksih wutuh rêragane |

tigang dina gilang-gilang |

tumulya uluk salam |

kantuna andika ratu |

Siti Jênar nulya ilang ||

43.
Tan kari sabatirèki |

sadaya wus samya ilang |

miwah rare angon mangke |

datan kantun mèlu ilang |

sadaya sampun sirna |

gawok sakèh kang andulu |

dhumatêng Sèh Siti Jênar ||

Jilid 1 - Kaca : 133

44.
Tuturku kang wus kawijil |

Sèh Lêmah Bang wus anyata |

katon kandêl kumandêle |

nanging pilih kang abisa |

kadi Sèh Siti Jênar |

akèh mandhêg anèng catur |

pinêntog mundur plarasan ||

39 Durma

1.
Lawan malih radèn sira kawruhana |

pan ana kawruh malih |

crita Wringin-sungsang |

wajibe kawruhana |

anggitên dipun sayêkti |

sajroning manah |

lah anggèr ngong jarwani ||

2.
Wringin-sungsang wayahira tumaruna |
luhur tan ngawruhi |

panjêre satunggal |

tambenipun sêkawan |

pupusipun mung sawiji |

pange sakawan |

wohe rêtna-di luwih ||

3.
Kulitira kang wringin kancana mulya |

daging kumala adi |

otote sosotya |

babalunge kalpika |

sungsume motyara luwih |

uwiting wrêksa |

iman wujud kang pasthi ||

4.
Lan malihe kaki têngah kawruhana |

lalima kathahnèki |

ingkang anèng têngah |

aran pêksi-dewata |

anadene kang angapit |

pêksi sakawan |

iku wajib ngawruhi ||

5.
Poma-poma anggèr sira kawruhana |

wastane kang waringin |

lan pancêre pisan |

lawan tambining ngêpang |

pupuse lan wohe ugi |

apa arannya |

wajib sira kawruhi ||

6.
Lan malihe radèn sira kawruhana |

apa asalmu dhingin |

iku kawruhana |

asal sangking punapa |

miwah benjing lamun mati | êndi (ng)gonnira |

lawan marganing pati ||

7.
Lamun mati kang nyawa ngêndi marganya |

apa ta mêtu kuping | apan sukêr ika |

apa ta mêtu netra |

iku pasthi molèr kaki |

yèn mêtu sirah |

pasthi pêcah kang rêksi ||

8.
Lamun mêtu ing êmbun-êmbunan radyan |

kang pasthi bolong kaki |

lamun mêtu grana |

yêktine jêmbêr uga |

lamun mêtu cangkêm najis |

lah ngêndi baya | margane lamun mati ||

Jilid 1 - Kaca : 134

9.
Lamun mêtu ing jubur langkung najis ya |

yèn mêtu pusêr ugi |

pasthi bojot ika |

lah ngêndi ingkang marga |

lamun ing wulu kang margi |

lah iku mokal |

marga kalangkung rungsit ||

10.
Lah ta radèn anggèr sira têtakona |

liyane marang mami |

kabèh takokêna |

purwa madya wasana |

takokna dipun patitis |

asraha badan |

ngaturna pati urip ||

11.
Lamun mati apa ta ana ngakerat |

prênahe kerat ngêndi |

takokna dèn angsal |

aja angayawara |

dipun wêruh ing sajati |

basa ngakerat |

ênggon wong agung sisip ||

12.
Anadene ênggone wong kang sampurna |

tan donya tan ing ngakir |

anèng Darussalam |

ênggon wong agung mulya |

iku gurokna sayêkti |

ing Darussalam |

iku suwarga êning ||

13.
Têgêsipun kang Darussalam punika |

wujud mukal kang pasthi |

iku gurokêna |

kang aran wujud mukal |

yèn tan wêruha sayêkti |

angur si kopar | karuwan mati garing ||

14.
Lah ta iku radèn sira gurokêna |

lah poma dipun olih | kalamun olèha |

ing guru kang wawarah |

silêma jroning jaladri |

upamanira |

ywa tolèh anak rabi ||

15.
Yèn pepeka ing wêjang guru kang pasal |

têmahan mati kapir |

nuli labuhana |

wêjange gurunira |

labuhan kawan prakawis |

aywa kawuntat |

tapa kawan prakawis ||

40 Pangkur

1.
Dhingin kang ingaran tapa |

anarima sihing Hyang Suksma jati |

apa karsane Hyang Agung |

apan anut kewala |

anglir sarah anèng satêngahing laut |

apa karsaning parentah |

kawula têka nglakoni ||

2.
Ping pindho ingaran tapa |

gêniara iku dipun lakoni |

anadene artinipun |

malêbu ing dahana |

yèn kabrangas ing ujar iku dèn têguh |

yèn dènucap ing têtangga |

mapan tan nêdya gumingsir ||

Jilid 1 - Kaca : 135

3.
Kaping tiga banyuara |

têgêsipun punika tapa ngèli |

mapan anut ing pitutur |

rêmbuge pawong sanak |

lan nasabi ing wong kawiranganipun |

iku laku kang utama |

wong awas ing Suksma jati ||

4.
Kalawan kaping patira |

tapa ngluwat amêndhêm jroning siti |

iya iku têgêsipun |

aja ngatokkên uga |

ing bêcike awake dhewe puniku |

miwah lawan lakunira |

pêndhêmên dipun arêmit ||

5.
Kalamun ta malihira |

dipun andhapasor sarèh ing budi |

dèn kalah ing parapadu |

utamakna ing lampah |

iya iku wong bêkti marang Hyang Agung |

iku aranne wong lanang |

iya wong mênang prang sabil ||

6.
Iku ganjaraning benjang |

cinacadhang manggon ing sawarga-di |

ingkang dahat adiluhung |

kang aran Darussalam |

sarwa muwah adi-adi sakalangkung |

pan sampun karsaning Allah |

kang duwe wong aprang sabil ||

7.
Wong aprang sabil punika |

nora lawan si kopar lan si kapir |

sajroning jajamu iku | ana prang Bratayuda |

luwih rame ayuda pupuh-pinupuh |

iya lawan dhèwèkira |

iku jatine prang sabil ||

8.
Sampune amênang aprang |

nuli ngancik ing nagri Maèspati |

amboyong Kêncanawungu |

nuli jumênêng nata |

aparentah sakathahe para ratu |

datan ana kang amalang |

supami jumênêng aji ||

9.
Iku poma alah poma |

aywa mamang manahira sayêkti |

poma sêtyanana iku |

ujar kang dhingin uga |

dèn prawira anganggit sajroning kalbu |

iku laku kang utama |

tan ana ingkang nyamèni ||

10.
Lawan malih atakona |

sampurnane ing niyat lawan takbir |

miwah sahadat puniku |

kalawan yèn sakarat |

poma radèn puniku ta dipun antuk |

lawan sampurnaning pêjah |

takokna dipun patitis ||

Jilid 1 - Kaca : 136

11.
Pan lilima kathahira |

gurokêna iku dipun mangêrti |

iku sampurnaning kawruh |

poma ta dipun angsal |

iya iku sira gurokêna kulup |

yèn tan amuruk mangkana |

dudu gurumu sayêkti ||

12.
Yèn sira ayun uninga |

bumi pitu lah radèn sun jarwani |

kang dhingin bumi rannipun |

ingaran bumi rêtna |

kaping pindho ingaranan bumi kalbu |

bumi jantung kaping tiga |

pan kaping pat bumi budi ||

13.
Lawan kaping limanira |

ingaranan bumi jinêm sayêkti |

lawan kaping nênêmipun |

ingaran bumi suksma |

ping pitune bumi rahsa arannipun |

iku wajib kawruhana |

têgêse sawiji-wiji ||

14.
Ingkang aran bumi rêtna |

têgêsipun dhadhanira pribadi |

bumining manungsa luhung |

iku gêdhong kang mulya |

ingaranan astananing Islam iku |

lawan kaping kalihira |

bumi kalbu dènwastani ||

15.
Bumi kalbu têgêsira |

astanane ing iman kang sajati |

kaping têlu bumi jantung |

iku ta ingaranan |

astanane anênggih sakèhing kawruh |

lan malih kaping patira |

ingaranan bumi budi ||

16.
Bumi budi têgêsira |

astanane ing puji lawan dhikir |

lawan kaping limanipun |

bumi jinêm têgêsnya |

ingaranan astanane sih satuhu |

lawan kaping nêmme ika |

bumi suksma dèn arani ||

17.
Utawi kang bumi suksma |

iya iku astanane ing ngèlmi |

nênggih kaping pitunipun |

ingaran bumi rahsa |

bumi rahsa apan iya têgêsipun |

astananing ing paningal |

asmaradana gumanti ||

41 Asmaradana

1.
Radèn kawruhana malih |

prakara kang langit sapta |

ana ing sira dununge |

poma-poma dipunpirsa |

langit kang ana sira |

mara ngong jarwani kulup |

dèn bêcik pidhangêtira ||

2.
Dhingin langit roh-jasmani |

dene langit ping kalihnya |

langit roh-nabadi ranne |

roh-napsani kaping tiga |

dene langit kaping pat |

roh-rokani wastanipun |

dene langit kaping lima ||

Jilid 1 - Kaca : 137

3.
Ingaranan roh-nurani |

langit kaping nêmme ika |

roh-rabani ing wastane |

langit kaping pitu ika |

roh-kapi wastanira |

anênggih ing têgêsipun |

langit roh satunggal-tunggal ||

4.
Têgêse langit jasmani |

tinitahakên ing Allah |

amêpêki ing uripe |

ana ing jasat sadaya |

langit roh-nabadi ka |

amêpêki uripipun |

salire badan sadaya ||

5.
Ingkang langit roh-napsani |

amêpêki ingkang karsa |

karêpe badanne kabèh |

langit roh-rokani uga |

mêpêki ngèlmunira |

sakèhe badan sadarum |

langit roh-nurani ika ||

6.
Amêpêki cahyanèki |

sakèhe badan sadaya |

langit roh rabani radèn |

amêpêki adhêpira |

ingkang badan sadaya |

lan langit roh-kapi iku |

pan pêpak pasrahing badan ||

42 Mijil

1.
Baya pantês pinupuha mijil |

ingkang winiraos |

kanugrahan lawan nugrahane |

lawan sapa ingkang nugrahani |

nugraha sayêkti |

mungguh ing Hyang Agung ||

2.
Kanugrahan mungguh ing sirèki |

nugraha Hyang Manon |

anglir bêdhug tinabuh snepane |

tetabuhe nugraha sayêkti |

unine sayêkti |

nugrahan rannipun ||

3.
Anadene kang narima ugi |

sihira Hyang Manon |

pan puniku janma ingkang luwèh |

kang narima sihira Hyang Widdhi |

saobahe ugi |

nugrahan puniku ||

4.
Solah tingkah muna-muni iki |

nugrahan Hyang Manon |

ganda swara miwah paningale |

panarimèng dadiya sawiji |

dadi wong linuwih |

benjang lamun lampus ||

5.
Dene iya wawadhahing ngèlmi |

pirsakna sayêktos |

ngèlmu iku aja akèh-akèh |

yèn rinicik dadi nora bêcik |

yèn layar ing pati | aja kèh kadulu ||

Jilid 1 - Kaca : 138

6.
Aja kalingan ningal-ningali |

kang abangsa êroh |

roh-ilapi nênggih ling-alinge |

kang apêtêng wadhag kang jasmani |

pan iku sayêkti | panasaran tuhu ||

7.
Lah ta iku dêdalane benjing |

kang kasasar kang wong |

lanum nora bisa panuksmane |

yèn wis bisa nuksma wujud siji |

wujudira ugi |

wujuding Hyang Agung ||

8.
Iku ingaranan wadhah ngèlmi |

wujudmu sayêktos |

pan ingakên Dattolah jatine |

wulunira wuluning Hyang Widdhi |

kulitmu sayêkti |

kulite Hyang Agung ||

9.
Sungsum balung otot daging gêtih |

kagungan Hyang Manon |

samubarang jroning badan kiye |

iya iku sangking Hyang kang Luwih |

apan iku ugi |

wawadhahing ngèlmu ||

10.
Iya ngèlmu ingkang dèn wadhahi |

pan adi Hyang Manon |

poma iku wêkasingsun anggèr |

dèn agêmi lawan dèn nastiti |

têgêsipun gêmi | dèn aja kawêtu ||

11.
Lan malihe têgêse nastiti |

saprentah Hyang Manon |

dèn waspada sak ngèlmu-ngèlmune |

dipun têrus lair lawan batin |

ywa sok padu ngèlmi |

lan wong liya kulup ||

12.
Yèn tan wêruh ngèlmune Hyang Widdhi |

kathah winiraos |

upamine kali akèh-akèh |

kali gêdhe lawan kali cilik |

karsane pan sami |

jêbul samodra gung ||

13.
Sasênênge samya golèk margi |

ana ngetan ngulon |

ngidul ngalor sasênêng-sênênge |

dene karêp jêbul ing jaladri |

ywa maido ngèlmi |

tan ana kang luput ||

14.
Ywa kawongan santri gundhul kaki |

sok pradondi padon |

ingkang bênêr sapa (m)bênêrake |

sisip sapa nisipakên kaki |

aniruwa ugi |

mundhak apa iku ||

15.
Santri gundhul kang samya pradondi |

kang kawongan êndhog |

ingkang putih amung (n)jaba bae |

ingkang (n)jêro apan warni abrit |

lir kukila paksi |

tinon cilam-cilum ||

16.
Agung gawe pan asaba warih |

lamun ana kodhok |

pan minangsa iku wawatêke |

puluh putih lir kuntul kang pêksi |

nyandhang sarwa putih |

yèn tinon amulus ||

Jilid 1 - Kaca : 139

17.
Pakanane langkung (n)jêjêmbêri |

radèn wêkasingong |

mung puniku tampanana kabèh |

ngèlmuningong anggèr sampun ngênting |

nanging ingong mêling | marang sira kulup ||

18.
Wêkasingong mung kari sawiji |

poma dèn kalakon |

aja ajubriya sira radèn |

lan sumêngah aja anglakoni |

lah dèn ngati-yati |

ywa kasupèn kulup ||

19.
Anadene têgêsipun kibir |

masthèkakên kang wong |

ala bêcik kapasthi anane |

kang sumêngah têgêse sayêkti |

(m)bêcikakên dhiri |

sabudine punggung ||

20.
Kacarita wit sowan sang pêkik |

ngantya wêktu Suboh |

datan ebah sangking ing ngarsane |

sang sèh luhung angandika aris |

kulup kang kawijil |

kabèh tuturingsun ||

21.
Nambahana ing kawruhmu kaki |

lawan wêkasingong |

sira banjur mangulona radèn |

gunung Sawal ana maharêsi |

pan sadulur mami |

tur kaprênah sêpuh ||

22.
Nora arsa manut sarengating |

(n)Jêng Nabi kinaot |

isih kukuh ngukuhi Budane |

lamun ana kang ngasorkên maring |

ing kadibyanèki |

dhandhang suka anut ||

43 Dhandhanggula

1.
Aran Wasi Narawita kaki |

hya sumêlang ingsun jangkung sira |

lah uwis mangkata radèn |

Sèh Sêkar wusing atus |

pangandika datan kaèksi |

mung kantun sabatira |

ki Sabar ki Maklum |

Rahadyan kantun anggana |

ngandika ris nêdha kaki salah siji |

andika antêrêna ||

2.
Kaki Sabar ingkang têdah margi |

anèng ngarsa tan rêkasèng lampah |

Sèh Sêkardlima kramate |

lêpas ing lampahipun |

wus angancik ing Sawal wukir |

rahadyan angandika |

bangêt tarimèngsun |

ki Sabar sira wangsula |

Gathak Gathuk kariya ngandhaping wukir |

ingsun munggah priyangga ||

3.
Wus uminggah radèn Jayèngrêsmi |

Rêsi Narawita datan samar |

lamun dhatêngan wiyose |

janma nung dibya ngèlmu |

wasi Nara umapak aglis |

rahadyan ginunturan |

sela datan surut |

sarira asrah ing Suksma |

praptèng arga mandhêg ing sela matindhih |

lir undhaking ancala ||

Jilid 1 - Kaca : 140

4.
Ing ancala wus kongkal katitih |

sigra jumênêng lambunging arga |

ki Ajar sangsaya tyase |

mojar Hyang gurunipun |

sang alaba punapa kardi |

dhatêng wukir patapan |

rahadyan lingipun |

iya pakoning Pangeran |

karyaningsun Ki Ajar marang sirèku |

amardi akon Islam ||

5.
Lah Islama Ki Ajar dèn aglis |

myang pangandhêg miwah ta ing dhadhang |

kuncara mangulu kabèh |

ingindhang gurunipun |

èsmu bangga dènnira angling |

emane ingsun Islam |

yèn tan kasor kawruh |

myang kadi ing kasantikan |

sigra ngambil kang tigan anulya prapti |

tinumpuk anèng ngarsa ||

6.
Ing ngarsane rahadyan ngambili |

kang nèng ngisor prandene tan tiba |

kang ana ing luhur dhewe |

Ki Ajar sigra nambut |

kang cupumas pan isi warih |

ginantung anèng wiyat |

rahadyan anêmbung |

ing jungkat anulya pasah |

mawut kèri toyane datan tumitis |

Ki Ajar karepotan ||

7.
Kyai Ajar kêthunira aglis |

inguncalakên dhatêng ngawiyat |

lir paksi krêndha ibêre |

rahadyan sigra wau |

ngracut kaosira anuli |

nguncalakên ngawiyat |

anitihi kêthu |

prabawa wus katitihan |

dyan Ki Ajar lumumpat sarwi sêmadi |

andunung ronning pisang ||

8.
Lagi arsa wau dèntitihi |

sang abagus wus ana ing kana |

jumênêng anêng pupuse |

Ki Ajar sigra wangsul |

nulya ngobong mêrunirèki |

mubal ingkang dahana |

Ki Ajar umangsuk |

rahadyan wus anèng kana |

andhingini jumênêng madyaning gêni |

Ki Ajar karepotan ||

9.
Kaputêran saisining wukir |

amung gêntha kakêlèng kêncana |

nyanane tan wruh prênahe |

rahadyan pan wus ayun |

pan sarira durgamaning sih |

cipta anglêbur gêntha |

rêmêk anggalêpung |

rahadyan angling mring ajar |

wutuhêna brahalamu kabèh iki |

Ki Ajar datan bisa ||

10.
Kyai Ajar kewuhan ing ati |

dadya atêmbung dhatêng rahadyan |

lah mara wutuhna age |

arca agêntha iku |

radyan sigra nanêdhèng Widdhi |

katarima kang donga |

arca sampun wutuh |

rahadyan akon Islama |

lingira Jar yèn uripêna wong mati | sun idhêp ujarira ||

Jilid 1 - Kaca : 141

11.
Lamun sira wus nyata sayêkti |

ngilangêna padhang lawan wulan |

kang mati uripna age |

yèn tan gêsang kang lampus |

sakathahe sabdanirèki |

yêkti ingsun lênggana |

tan arsa umanut |

rahadyan nulya tumêdhak |

amarani kang mati nulya kapanggih |

angling kinèn uripa ||

12.
Lah uripa sira ingkang mati |

iya pakone Hyang Mahamulya |

têka maksih mujung bae |

rahadyan malih muwus |

lah tangiya karsaning Widdhi |

sarta lan pakoningwang |

jênggèlèk alungguh |

urip tan lêngganèng karsa |

mring rahadyan mring Ki Ajar nagih janji |

aris kang pangandika ||

13.
Asêlamma Ki Ajar tan angling |

kalingsêman lajêng sinung lara |

lumpuh (n)dumuk durakane |

nuhun apuranipun |

mring rahadyan nuwun jêjampi |

rahadyan angandika |

Islam tambanipun |

angucapêna Sahadat |

Kyai Ajar tan suwala anampèni |

Sadat anulya mingkrat ||

14.
Samengkrade ri sang maharêsi |

kukuwunge nêlahi saarga |

sumunar katon tejane |

sru ascaryaning kalbu |

ngunguning tyas datan winarni |

tumurun sangking arga |

panggya Gathak Gathuk |

gupuh matur ing rahadyan |

kadipundi dene ngantos kalih ratri |

tyas amba kêlap-kêlap ||

15.
Radyan mèsêm sarwi awawarti |

ungguling prang sang rêsi kasoran |

ngantya anon ing tejane |

Thak Gathuk manthuk-manthuk |

sukaning tyas sukur ing Widdhi |

kagyat sang ungguling prang |

aningali gunung |

ing Carême sukunira |

langkung pringga rahadyan tandya lumaris |

lêpas ing lampahira ||

16.
Langkung rumpil ing marga grêng ngori |

kumbang-kumbang ngarasing wulusan |

sumêrang ngiring wukire |

èngêt kantêping kalbu |

maring kadang ingkang lunga nis |

nulya manggih talaga |

toyanya sumunu |

kinubêng ing kayu lata |

langkung kathah wowohan ingkang sarwa-di |

anêdhêng uwohira ||

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||


 kds penutup
wangsul-manginggil

  • < (11a) Kaca 122 – 131
  • (12a) Kaca 142 - 165 >

Ki-demang.com : Centhini, Dibuat oleh: Ki Demang Sokowaten - About - Privacy