Ki-demang.com : Centhini

Jilid 2 - Kaca : 216

143 Pangkur

2.
Locitanira ing nala |
padha luwih abdidalêm sang mulki |
tan ana kuciwèng sêmu |
sêmu sumèh jatmika |
anaracak mêrakati tandang tanduk |
tuhu prajèng Ngêksiganda |
têlêng kraton bawah angin ||

3.
Tumênggung Sujanapura |
atanya ris marang kiyai panti |
lah kakang sintên puniku |
rare nêmbe kawuryan |
angladosi tandange têka tan kidhung |
pasêmon sanès tyang praja |
kadi trahe wong ngaluwih ||

4.
Ki Pujangkara turira |
nuwun inggih punika ingkang nami |
Mas Cêbolang aslinipun |
santri saking Cilacap |
sampun lami mondhok wontên wismanipun |
pènakanulun Têngara |
ulun têpang dèrèng lami ||

5.
Kilap punika lurah |
sarêng têpang tan mawi walangati |
sih trêsna lajêng tumutur |
mèsêm Sujanapura |
wawi kakang kula badhe tumut payu |
Mas Cêbolang tinimbalan |
wus parêk tinanya ririh ||

6.
Anakmas manira tanya |
nama miwah aslimu saka ngêndi |
sapa namane ramamu |
tanapi ibunira |
dènprasaja wus lawas pangrunguningsun |
sira nèng nagri Mataram |
wus akèh para priyayi ||

7.
Kang wanuh kalawan sira |
babasane mangkya kapasangyogi |
goningsun kapengin têpung |
Cêbolang duk miyarsa |
andikane ki tumênggung kadi juruh |
rinaras-raras rasèng tyas |
bêcik blaka apa mukir ||

8.
Wasana nêmbah turita |
nama ulun Cêbolang tiyang saking |
ing Sokayasa pukulun |
dene ingkang ayoga |
nama Ki Sèh Akadiyat biyung ulun |
nênggih nami Siti Wuryan |
tan darbe kadang sawiji ||

Jilid 2 - Kaca : 217

9.
Jalaran amurangsarak |
anuruti angkara mudha pingging |
manah muyar mawut-mawut |
tangèh wrin kautaman |
rèh nalisir kaliyan sudarmaulun |
merang ing tyas mring sasama |
kabarangas ngikis ratri ||

10.
Dumadya katula-tula |
kapalantrang praptèng nagri Mantawis |
wontên ingkang sarju ngukup |
nama Amat Têngara |
sanalika panganggêpipun mring ulun |
kadi tunggal dadah dulang |
tinêpangkên pra priyayi ||

11.
Tumênggung Sujanapura |
manthuk-manthuk maspadakkên kang warni |
(m)bêg mudha wus wiyahipun |
nanging kwasaning Suksma |
ing papasthèn pasthi tan kêna ginayuh |
ana sakawit utama |
wasanane tiba nisthip ||

12.
Ana kawitan angkara |
wasanane dadya jalma linuwih |
aywa sumêlang ing kayun |
Allah luwih kawasa |
Mas Cêbolang karasèng tyas makidhupuh |
ki tumênggung malih nabda |
(m)besuk sabubaring kardi ||

13.
Panuju sêla ing karya |
kaparênga dolan mring wismamami |
Mas Cêbolang nêmbah matur |
nuwun dhatêng sandika |
tyas kalangkung bingah amarwata sunu |
dene ta wong agung karsa |
nyaruwe mring dama nisthip ||

14.
Pra tamu kang samya cêlak |
kèh miyarsa dènnya lawanan angling |
dilalah anut tumutur |
sih wêlas mring Cêbolang |
sampun mundur anyakêti dènnya lungguh |
kalawan Ki Panjangêmas |
(ng)gèr kula mundur rumiyin ||

15.
Basane madal pasilan |
benjing-enjing sontên kinèn angringgit |
ngiras murwakalanipun |
pangantèn èstri apan |
duk amipis jampi tugêl gandhikipun |
wus mantuk Ki Panjangêmas |
nahên kang winuwus malih ||

16.
Pangantèn rampunging panggya |
kacar-kucur pinangka ing sudarmi |
myang ngujung mring kakungipun |
tanapi mring pra wrêdha |
sawatara gya lumêbêt gêdhong santun |
pangagême sakaliyan |
nulya mêdal (n)jawi malih ||

17.
Bujana mring gadri wuntat |
kêmbul lawan sanggyaning tamu èstri |
sêkul-lulut kadya gunung |
nèng ngarsane pangantyan |
rêsêp rahap dènnya andrawina nutug |
sawuse dènnya bujana |
wangsul maring wisma malih ||

Jilid 2 - Kaca : 218

18.
Lalênggahan sawatara |
pangantyan gya tinilêmakên maring |
patanèn samir tinutup |
ngajêngan sinung rana |
para tamu dèrèng wontên ingkang mantuk |
sugata lumadyèng ngarsa |
dhaharan wedang tap-sirih ||

19.
Tamu ngulamèstri nama |
Ny Atikah micara tutuk manis |
tinimbang rencangnya lungguh |
masalahing wanodya |
ingkang sampun tinraping korasan luhung |
kinarya sambèn lênggahan |
lawan dumadya palupi ||

20.
Nyi Atikah mèsêm lingnya |
luwih atut pamintanira nini |
karêbène aja ngantuk |
kocapa jroning praja |
Banisrail ana juragan linangkung |
sugih branarta budiman |
Ki Suhul arannirèki ||

21.
Kadange sawiji priya |
aran Kasut tunggal sayayah-bibi |
satuhune Kyai Suhul |
kalangkung butarêpan |
de bojone wadon Kasanah rannipun |
ki juragan arsa kesah |
dagang marang liyan nagri ||

22.
Pakewuh kang pinarcaya |
tunggu wisma Ki Kasut dènpasrahi |
rumêksa ing ipènipun |
wêlinge wantya-wantya |
aja kongsi sinung wruh têtamu kakung |
wusing mêling nulya budhal |
korining wisma kinunci ||

23.
Sabên ari tinilikan |
mring Ki Kasut sung salam saking jawi |
sinauran salamipun |
sawiji dina lagya |
nèng patirtan dhatêngira jaka Kasut |
asung salam kadi saban |
nanging tan ana nauri ||

24.
Kathah panggagasing nala |
sigra ngambil andha pinasang wuri |
pinènèk Ki Kasut mangsuk |
Kasanah nèng patirtan |
maksih wudya myat ipe dhatêng tyas gugup |
ngurat tinuturan rema |
kacukup sangkriping èstri ||

25.
Ki Kasut dupi uninga |
mring ipene warnane yu linuwih |
sru kasmaran gandrung-gandrung |
kalimput trêsnèng kadang |
pangucape miminta sih mring salulut |
Kasanah tyas tarataban |
pituturira (n)drêwili ||

Jilid 2 - Kaca : 219

26.
Mrih èngêt wurunging sêdya |
Kasut cuwa wirang umêdal aglis |
karungrungan gandrung-gandrung |
praptèng wisma ngupaya |
èstri ingkang mirib warnane kang bakyu |
nanging tan ana tumimbang |
dadya kalantur gêng brangti ||

27.
Dalu Ki Kasut gya marang |
wismèng ipe Kasanah lagya guling |
ginugah gragapan (n)jêtung |
Kasut anggung miluta |
Nyi Kasanah rèrèh ririh lingira rum |
yayi èlinga kakadang |
(m)bok dènwêdi ring Hyang Widdhi ||

28.
Ingkang nora kasamaran |
ing sasolah tingkah osiking kapti |
sira pinarcaya èstu |
marang ing rakanira |
têka badhe rinusak pribadi èstu |
kula tan apti akarya |
druhakèng Pangran myang laki ||

29.
Ki Kasut sugal wuwusnya |
bilih èstu kakangbok tan nuruti |
bilai dènnya tan wurung |
Kasanah saurira |
sira ayun gawe kiyanat wakingsun |
mangsa bodhowa Pangeran |
Ki Kasut merang wus mijil ||

30.
Byar prapta wisma anulya |
asasaji nyêpakkên sandhang picis |
ngaturi wong priya sêpuh |
catur sinuba-nuba |
Kasut angling nyaritakên wêlingipun |
kadang kakang lunga dagang |
miwiti malah mêkasi ||

31.
Mangkya ipe kula jina |
arsa kula ukumakên mring nagri |
ananging kapalangulun |
tan darbe sahit mangka |
sakalangkung ribêting manah satuhu |
ki tuwa catur wus sagah |
sami umanjinga saksi ||

32.
Tandya maring pangadilan |
lan pangulu Ki Kasut sampun panggih |
purwa wasanane katur |
pangulu atatanya |
apa sira darbe sahit saksi tuhu |
ature darbe sakawan |
wong papat wus anèng ngarsi ||

33.
Pangulu alon tatanya |
catur saksi padha wus supatani |
aturnya inggih saèstu |
uning Kasanah jina |
panjingipun maring Kasanah puniku |
ki pangulu gya utusan |
modin ambêkta piranti ||

Jilid 2 - Kaca : 220

34.
Nimbali wadon Kasanah |
wus kapanggih Kasanah dèndhawuhi |
rèh tan rasa nandhang luput |
kèh-akèh wangsulannya |
tan rinungu ki modin anjirêt gulu |
wadon Kasanah linarak |
ngrês wêlas ingkang udani ||

35.
Praptèng ngarsa kalidamar |
asung salam umatur mêlas asih |
pratela sucining kalbu |
gantya tanya mring dakwa |
lawan saksi ature satuhu wêruh |
cidraning wadon Kasanah |
tinêtêpakên ing dalil ||

36.
Si Kasanah kukum ranjam |
nulya undhang warata wong sanagri |
padha têka andudulu |
dadi têpa tuladha |
wusing pêpak maca kutubah pangulu |
tamat ing pamacanira |
Kasanah pinêndhêm margi ||

37.
Badan saparo katingal |
ki pangulu parentah mring ki saksi |
kang ginugat kinin gupuh |
awit ambênturana |
bênêr luput tan lyan mung anèng sirèku |
ingsun sayêkti sadarma |
amatrapi kukum adil ||

38.
Kasut lan saksi sakawan |
wus tumandang nulya sakèhing janmi |
samya balang ukur-ukur |
kèh nolèh asru wêlas |
mung Ki Kasut lan saksi sakawan bikut |
pinrih praptaning antaka |
kulit ajur ting saluwir ||

39.
Warni lir pindha kaluwa |
(m)bok Kasanah nanging sajroning ati |
asasambat kakungipun |
kyai kariya wirya |
anèng paran mugi rinêksèng Hyang Agung |
kawula nêdha apura |
dosèngngong ing awal akir ||

40.
Tulus andasihkên mring wang |
mêlêng ing tyas mring Pangeran kang Karim |
nêngna kang samya angrungu |
kojahe Nyi Atikah |
gondhong garing ana ingkang (m)barêbêl luh |
wêlas maring (m)bok Kasanah |
lir mas Tumimbuling warih ||

Jilid 2 - Kaca : 221

144 Maskumambang

1.
Sêrêt matur mangga linajêngna nyai |
cariyos Kasanah |
damêl ngêrês ing tyas tistis |
Nyi Atikah mêdhar sabda ||

2.
Bok Kasanah kinira uwus ngêmasi |
nulya kinèn (m)bawang |
marang kubur cakêt margi |
ngurate katon sadaya ||

3.
Gilang-gilang nèng kubur tan na ngrawati |
rinuhung srênggala |
saka parmaning Hyang Widdhi |
srênggala tan bisa mangsa ||

4.
Wayah bangun angin ngatirah sumilir |
ngalilir sasambat |
niayane ipenèki |
ya Allah nyuwun apura ||

5.
Banjur ana Baduwi dagang lumaris |
nunggang untanira |
angiring lêskar sawiji |
raryan cêlak pakuburan ||

6.
Jroning raryan ngrungu swara rintih-rintih |
tanya marang lêskar |
ature inggih miyarsi |
kyai manawi tyang pêjah ||

7.
Lah mèluwa payo padha diparani |
lêskar anèng wuntat |
praptaning kubur udani |
wong wadon akutbah êrah ||

8.
Wuda nglungsar gya angulig-ulig sikil |
sarta tinakonan |
sirèki uwong punapi |
pa jin setan bêrkasakan ||

9.
Bok Kasanah ririh sêrêt aturnèki |
kyai kula tiyang |
umating Widdhi kang langip |
bok inggih aparing toya ||

10.
Saclêgukan supados tuwan ing benjing |
winalês dening Hyang |
ngara-ara Mahsar akir |
amanggih toya kang mulya ||

11.
Takon manèh Baduwi apa sirèki |
kang dinakwa jina |
kukum ranjam kongsi mati |
anauri (m)bok Kasanah ||

12.
Apratela ing salalakone nguni |
Baduwi parentah |
mring lêskar angambil warih |
wus prapta sinungkên sigra ||

13.
Bok Kasanah angling tan bisa nampèni |
ya tuwan tulusna |
krana lah tulung kaswasih |
(n)dika junjung sirah kula ||

14.
Nuntên tuwan curri toya cangkêm-mami |
tinurut mangkana |
sawusira ngêlêt warih |
(m)bok Kasanah rada kuwat ||

15.
Matur malih sampun tanggêl gawe bêcik |
tutulung kasiyan |
ki Badwi alon nauri |
kaya ngapa karêpira ||

Jilid 2 - Kaca : 222

16.
Tuwan bêkta awak kawula yèn lalis |
tuwan angsal rahmat |
agêng kawula yèn urip |
dadosa lêskar paduka ||

17.
Badwi rêmbag lan rencang wus anyondhongi |
jinunjung mring unta |
sinasaban amrih rêmit |
ginawa wus praptèng wisma ||

18.
Mudhun saking wisma binopong mring panti |
pra rabine mapag |
sarwi tanya anyalêkit |
niku bakal maru kula ||

19.
Ki Baduwi supatanira dharindhil |
myang ngandhar carita |
(m)bok Badwi dupi miyarsi |
runtuh sihe bangêt wêlas ||

20.
Badwi wadon angopèni anambani |
tan antara lama |
waras kadi nguni-uni |
warna wuwuh ayu endah ||

21.
Ki Baduwi mulat manahe agonjing |
warnane Kasanah |
tan na winancèn sadêmi |
sêdhot aluwês pasaja ||

22.
Antêng ruruh rêspati jatmika manis |
alus amrakatya |
tur abêkti ing Hyang Widdhi |
lungit pasanging graita ||

23.
Pramilane Ki Badwi sangêt kagume |
tansah sabil ing tyas |
tawêkal pinasang klêndhih |
wasana ngling mring Kasanah ||

24.
êh Kasanah sira arsa ingsun kawin |
Kasanah aturnya |
kula taksih darbe laki |
tan ilok manggih druhaka ||

25.
Tuwin ngursak ngamal prayogi ngèngêti |
janjine Hyang Suksma |
baduwi dupi miyarsi |
sinung èngêt asru tobat ||

26.
(m)Bok Kasanah angling marang ki Baduwi |
kula darbe nadar |
yèn kaparêng ing panggalih |
nyuwun momong putra tuwan ||

27.
Wus sinungan momongan anak Baduwi |
cumucut wayahnya |
momong sinambi ngabêkti |
wus kadya wêka priyangga ||

28.
Wirang isin duk rinanjam sirna tapis |
rêna sukur ing Hyang |
mangkya ki lêskar ing uni |
sru kedanan mring Kasanah ||

29.
Kapiadrêng tinantun kinarya rabi |
nanging (m)bok Kasanah |
malah bangêt mituturi |
amrih elinge ki lêskar ||

30.
Nora eling malah bêngis apêpeling |
ayun apitênah |
Kasanah wacana aris |
ingsun pasrah ing Hyang Suksma ||

31.
Lêskar merang karanjingan lanat eblis |
wayah sirêp janma |
lêskar mara marang (ng)gènning |
(m)bok Kasanah lagya nendra ||

Jilid 2 - Kaca : 223

32.
Angêloni sutane kyai Baduwi |
lêskar wusing cêlak |
ladingnya nulya tinarik |
anak Baduwi pinragat ||

33.
Gurung pêgat rah sumêmbur anggrubasi |
jajane Kasanah |
kapati dènnira guling |
alon wêtune ki lêskar ||

34.
Dupi bangun ki Baduwi mring (ng)gon siwi |
kagyat mulat ing rah |
(mb)alabar pinriksa aglis |
gurunge atmaja pêgat ||

35.
Sru bramantya sarwi angujar-ujari |
kagyat kang anendra |
(n)jêtung datan bisa angling |
Badwi jalu èstri mojar ||

36.
Sarwi nangis wawalêsmu baya iki |
kang gawe kiyanat |
setan nora sêdya eling |
kapotangan kabêcikan ||

37.
(m)Bok Kasanah karuna kèh sambatnèki |
dhuh tuwan punika |
dhêndhaning Hyang duk kiyai |
arsa nuting napsu hawa ||

38.
Ngajak jina ulun datan animbangi |
mangkene pinanggya |
mendah kalakona nguni |
pasthi luwih kasangsara ||

39.
Dêmi Allah datan damêl awon maring |
sutèngsun priyawak |
tuhu ulun datan uning |
Baduwi saya bramantya ||

40.
(m)Bok Kasanah tinundhung myang dènsangoni |
limang atus dirham |
pêgat-pêgat dènnya pamit |
luh adrês kadi turasan ||

145 Mêgatruh

1.
Mêdal saking wisma liwung tanpa dunung |
lawan kang sinêdyèng ati |
saparan muhung nut pungkur |
jalma kang padha lumaris |
arta myang rukuh ginendhong ||

2.
Ing lakunya prapta sawiji praja gung |
(m)bok Kasanah aningali |
uwong sinulah rinubung |
kang sinulah maksih urip |
marêk takon dosaning wong ||

3.
Sinauran uwong iki dosanipun |
ngêntèkên artaning Gusti |
luwar yèn ana kang nêbus |
(m)bok Kasanah takon malih |
pintên (n)têke arta katong ||

Jilid 2 - Kaca : 224

4.
Saupami arta nata datan wangsul |
punapinggih dènpêjahi |
rèh sami bangsa Islamu |
kang yun nyulah amangsuli |
yêktine tan kukum layon ||

5.
De wang amung dirham êmas kawan atus |
prentah andika uculi |
punika arta panêbus |
arta wusnya dèntampani |
Kasanah lajêng dènnya (n)don ||

6.
Kang sinulah wusnya luwar tanya gupuh |
lah punapa sababnèki |
têka linuwaran ulun |
kang nyulah nauri aris |
ana sawiji wong wadon ||

7.
Kang nêbusi dirham êmas kawanatus |
kang sinulah gya nututi |
cêluk-cêluk ya tuwanku |
wanita asih kaswasih |
kèndêla pêpundhèningong ||

8.
Ingandhêgan kang sinulah wus apangguh |
matur tuwan kang nêbusi |
mring ulun saklangkung nuwun |
sasat tuwan angsung urip |
kawula malês sayêktos ||

9.
Kaabdèkna ing sapurug anut pungkur |
(m)bok Kasanah amangsuli |
andika lungaa gupuh |
saking sajroning nagari |
dene ênggon ulunpasok ||

10.
Krana Allah tutulung ing kawlasayun |
kang sinulah ciptanèki |
wong iki anyamut-nyamut |
lawan rasane tyasmami |
sun tan mundur praptèng layon ||

11.
Wus umanjing rêncakane setan gundhul |
ngangsêg marêk dènnya linggih |
miminta sihing pangungrum |
prasêtya ing dunya ngakir |
tulusa golong-gumolong ||

12.
Amarêngut amangsuli asung pemut |
ingsun isih darbe laki |
dènwêdi siksèng Hyang Agung |
wong dènêntas saking pati |
malês bilai tan ilok ||

13.
Tan rinungu gya nyandhak paglangan gupuh |
Kasanah nangis ing Widdhi |
katrima dènnya nyênyuwun |
kinipatkên mlêsat têbih |
tibane kongsêp kajongor ||

14.
(m)Bok Kasanah lajêng wau lampahipun |
kang kongsêp satêngah mati |
rêngkêng-rêngkêng grigah-griguh |
sangsayarda nora eling |
supata maring Hyang Manon ||

Jilid 2 - Kaca : 225

15.
Nora suda rasaning tyas yèn tan lampus |
kadhingklangan anututi |
kininthil sapurugipun |
praptèng têpining jaladri |
sang dyah ngaso suku rapoh ||

16.
Kang nututi uga prapta pinggir laut |
singidan nora kaèksi |
ana baita kadulu |
ingawe lawan kulambi |
wonge prau samya anon ||

17.
Matur maring lurahing parau gupuh |
labuh jangkar angandhêgi |
kèngkènan mantrus tumurun |
nampang sampun wus apanggih |
kalawan wong lanang pekoh ||

18.
Lingnya manis mula ngawe pamintèngsun |
ajêng tumut minggah maring |
palwa wontên kajatulun |
wus binêkta minggah prapti |
palwa gung nangkoda takon ||

19.
Iya apa kang dadi gatining kalbu |
winangsulan jênêngmami |
rumuhun atmajèng ratu |
rama ulun wus ngêmasi |
nanging tan gumantya katong ||

20.
Anuruti hardaning kang hawa napsu |
masakat ingkang pinanggih |
amung kari lêskar ulun |
sawiji ayu linuwih |
rèh mêsakat ulun êdol ||

21.
Tur punika kakasih jantunging kalbu |
lah nika (n)dika tingali |
nèng pasisir lagya lungguh |
para nangkoda nanggapi |
nanging kyai wêlingingong ||

22.
Dèn asandi ywa nganti uning mring ulun |
wit trêsna sih maring mami |
mêndahane lamun wêruh |
kula sade têmtu nangis |
pra jurugan gupoh-gupoh ||

23.
Samya miyat mring Kasanah lagya lungguh |
sru kasmaran wangsul aglis |
mring palwa gung kumarumpyung |
jor jinoran dènnya ngawis |
patang atus dirham pantog ||

24.
Wus tinampan arta patangatus wutuh |
si pekoh pamintanèki |
kinesahna badanulun |
supados aywa udani |
juragan tumurun alon ||

25.
Numpang sampan ngudhunakên si kêpaung |
juragan nulya murugi |
marang risang eca lungguh |
panggih awacana manis |
lah payo dakgawa dhenok ||

26.
Mring palwa gung Kasanah tyas sru kumêpyur |
mangsuli paran kang wadi |
sirèku dèndol tuwanmu |
aku kang tuku (n)dhuwiti |
patangatus dinar kropyok ||

Jilid 2 - Kaca : 226

27.
(m)Bok Kasanah mangsuli satuhunipun |
kawulane Suksma muklis |
amardika ing Hyang Agung |
dudu kamat jariyahi |
dudu lêskar dudu tukon ||

28.
Akèh-akèh sambate datan rinungu |
pinarwasa binêkta glis |
mring palwa gung wus ingusung |
dalu juragan marani |
(m)bok Kasanah dahat lumoh ||

29.
Laku dudu rinêksa dening Hyang Agung |
juragan adrêng ing kapti |
ayun angrangkula gapyuk |
(n)jola nêbut kênèng sarik |
cikêr tanganira karo ||

30.
Jêlih-jêlih awak baita gumrubyuk |
tanya paran darunaning |
wus winêdhar sababipun |
(m)bok Kasanah dènaturi |
pininta apura gupoh ||

31.
Ingapuran gya (n)do-donga ring Hyang Agung |
juragan waluya jati |
sumungkêm sru ajrihipun |
pinardikakên pinundhi |
sinungan branarta kaot ||

32.
Ing dalune malih wong awak perau |
kang samya kandhuhan wingit |
sêdyarsa agrabasèng lulut |
(m)bok Kasanah ngadêg sarwi |
(n)junjung astanira karo ||

33.
Andodonga nyuwun pitulung Hyang Agung |
nulya carat taun prapti |
angin topan wus tumêmpuh |
niyup wong sapalwa gusis |
muhung Kasanah tan kegoh ||

34.
Gya angrasuk busana awarna kakung |
punang palwa gung wus minggir |
praptèng labuhan pinêthuk |
wong nagri lir sabênèki |
Bagus Kasanah tatakon ||

35.
Nagri ngriki napa ontên ratunipun |
kang tinanya lon nauri |
wontên tur agama Rasul |
ambêg paramatèng dasih |
kisanak mungguh karsèng-ngong ||

36.
Kajatamba prau myang saisinipun |
katura paduka aji |
amba kaparênga ngaub |
ing saandhap dhampar gusti |
atur pêjah-gêsang-ingong ||

37.
Sang aprabu suka amarwata sunu |
sakala luntur ingkang sih |
têdhak pribadya mring prau |
Kasanah taksih kinanthi |
barang wus malbèng kadhaton ||