Ki-demang.com : Centhini

Jilid 7 - Kaca : 167

388 Sinom

8.
Pêpakan putra pra kadang |
Jayèngrêsmi Jayèngragi |
Suharja lan Wiradhustha |
Panukma Panamar tuwin |
Kulawirya wuragil |
myang pra tuwa Ki Pangulu |
Sêmbagi lan Jumêna |
Jampêna Lawatan tuwin |
pra bundhêl santri magêrsari sudagar ||

9.
Ki Bayi lon angandika |
marang ingkang putra kalih |
sirèku paran miyarsa |
wartane paranirèki |
Ki Sèh ngalim Mongragi |
dènnira anis anglangut |
baya wus karsa Allah |
dene tan ana tinolih |
hèh ya talah kakangira Sèh Mongraga ||

10.
Bisa têmên mêdhot trêsna |
lan sakèhe kang samya sih |
sumawana mring rabinya |
myang ibumu lawan mami |
kabèh samya nêdhêng sih |
puwara tinilar nglangut |
kadya sêsapu wudhar |
lir mina kasatan warih |
aprêsasat juragan kêpatèn bandha ||

11.
Sadaya ngungun miyarsa |
pangandikane Ki Bayi |
samya kumêmbêng kang waspa |
karaos katrêsnan sami |
tan ana bisa angling |
kang nginang mingkêm tan idu |
kang udud tan ngakêpan |
dènnya sangêt samya kingkin |
Kyai Bayi Panurta malih ngandika ||

12.
Apa bayèku sida-a |
lungane Sèh Amongragi |
iya marang Nayaganda |
ngulati kadange kalih |
parang ngulon mring Kawis |
apa marang Gunungkidul |
lawan wus pirang candra |
saprene duk lunga anis |
Jayèngrêsmi sumêrêp matur ing rama ||

13.
Paduka andangu dènnya |
kesahipun Amongragi |
tatkala ing wulan Rajab |
sampun gangsal wulan mangkin |
Dulkangidah puniki |
nênggih gangsal wulanipun |
mênggah kabar tan angsal |
sèstune kang dèn-purugi |
kaping kalih tan kaur pitakèn warta ||

14.
Kawula lamun kêngêtan |
mring putranta Sèh Mongragi |
akathah ingkang karantan |
kawula lawan pun adhi |
asangêt nahên brangti |
mèh-mèh sring kapotan wêktu |
kang rama ngling tigapar |
astagpirolah hal ngalim |
iya nora maido sun marang sira ||

Jilid 7 - Kaca : 168

15.
Yènta mungguha wowohan |
kakangira Amongragi |
wêruh rasane lir kilang |
amangan lagi sairis |
gugal ing jurang trêbis |
cuwa dèrèng kongsi tuwuk |
andhingkluk sadayanya |
rumaos kados (n)Jêng Kyai |
alon muwus malih marang para kadang ||

16.
Mara ta padha usula |
manawa antuk pawarti |
tela lambung kering mitra |
sanak pêsanakan têbih |
yèn olèh kabar yakin |
manawa kêna sinusul |
manira nora bêtah |
mulat rabine kang kèri |
iya Nikèn Tambangraras kawlas-arsa ||

17.
Umatur kang para kadang |
tan wontên angsal pawarti |
nging wontên ingkang carita |
sumêrêp tiyang lumaris |
nèng wana tuwin ardi |
tiyang titiga kang tutur |
kabar piyambak-piyambak |
putranta Sèh Amongragi |
inggih nunggil yèn kabaripun mangetan ||

18.
Kanca santri padhêkahan |
wus ngaos kula ing ngriki |
punika juga tumingal |
mring putranta Amongragi |
wana ing ardi Kawi |
nênggêl Leyama kang gunung |
lan malih kang pawarta |
sadhèrèk ètèr gêgrami |
pan kapêthuk wontên tanah Panarukan ||

19.
Nimpang tan arsa papagan |
kang satunggilipun warti |
dinugi lajêng kewala |
mring Bêlambangan pasisir |
sawêg pandugi mami |
mantuk wontên laminipun |
manawi karaharjan |
ing lampah dènnya nênêpi |
Kyai Bayi anjomblong miyarsa warta ||

20.
Wusana aris ngandika |
sirèku glis olèh warti |
budimu lêga anjangkah |
wruh lide wong wus lunga nis |
matur tan lêpas budi |
sawêg parêng wontên tutur |
sira Bayi Panurta |
pangandikanira aris |
payo padha bubaran sayah wus awan ||

21.
Sadaya matur sandika |
nulya mundur saking ngarsi |
putra kalih lan pra kadang |
sudagar lan magêrsari |
miwah pra lurah santri |
sadaya wus samya mêtu |
mantuk asowang-sowang |
Ki Bayi malbèng wismèki |
têkên êcis sarwi anyangking selepa ||

22.
Yata Nikèn Tambangraras |
kang lagya anggung prihatin |
sakesahe Amongraga |
anajin nadhah myang guling |
sarira kuru aking |
tulanging salang saluku |
lêkane angga latha |
tan luntur labêting warih |
lir sudama karêmêngan ing jaladha ||

Jilid 7 - Kaca : 169

23.
Asinjang seta lungsêtan |
sarwa putih tan ginanti |
gantung kêpuh nèng sarira |
rurukuhan siyang ratri |
miwah cèthi Cênthini |
sarwi pêthak kulu-kulu |
tan pêcat rukuhira |
tan kêdoana nèng ngarsi |
Tambangraras tansah andêdarus Kur'an ||

24.
Tan darbe têkiyar liyan |
mung salat kêlawan ngaji |
yèn wus ngaji nulya salat |
sukuran kewala bukti |
tan pati angarêpi |
tadhah gulinge sinêrtu |
panêdhanirèng Suksma |
ing siyang kêlawan ratri |
rahayune lakinira Sèh Mongraga ||

25.
Tinêkanna kang sinêdya |
sarta apuraning Widi |
dinohna rêncana donya |
godha panggawening eblis |
pitêdah ing sasami |
liya ganjaran Hyang Agung |
mungguh takdir panduman |
manawa manggih yomani |
ing akerat suka nênggalang ing priya ||

26.
Sabên ing dina Jumungah |
Sênèn Kêmis (ng)Garakasih |
tan êpot dènnya sidhêkah |
mêmule pra nabi wali |
pra ratu kang wis swargi |
mêmule myang pra luluhur |
sêlamête agêsang |
sapêpadhaning ngaurip |
mumule kang para bumi tanah Jawa ||

27.
Yèn mumule pra ambiya |
sinuci pangolahnèki |
kang olah mèt toya kadas |
tan kêna sukêr jalwèstri |
junub anggarap sari |
èstri kang wus luwas marus |
kang sarta lawan kadas |
lawan tan kêna ngicipi |
sêkul anggi binumbon kèju mêrtega ||

28.
Ulame ayam kang menyak |
lalab cabe uyah pasir |
kêndhi wêwadhah sarwa nyar |
sêkar konyoh lisah wangi |
slawat patpuluh picis |
kutug tumpêr kayu garu |
sadaya kang kondangan |
amaca sêlawat sami |
kang saèstu ingatase kulawarga ||

29.
Yèn mumule waliolah |
tan pae pangolahnèki |
wuduk ulame lêmbaran |
ayam mulus ingkang putih |
lombok uyah kang rêsik |
widasari lawan kutug |
sêlawat patang yatra |
kêndhi kang anyar dènbêggi |
yèn mumule para ratu kang wus swarga ||

30.
Bras putih ingkang las-lasan |
wosing pari sokanandi |
pan sêkul golong antêban |
pêcêl pitik jangan-mênir |
lam-ulaman mêpêki |
asarwa lalabanipun |
konnyoh sêkar roncènan |
kutug gantal sadak rawis |
kêndhi anyar lambaran slawat pat uwang ||

31.
Lan malih yèn kirim donga |
mumule luhur jalwèstri |
sêkul angi ing ambêngan |
jangan pindhang abang putih |
ulam sarwa mêpêki |
sêkar konyoh lawan kutug |
sêlawate rong yatra |
yèn mule ing bumi-langit |
sêkul tumpêng golong liwêt lan mêgana ||

Jilid 7 - Kaca : 170

32.
Ulam pêksi lawan kewan |
ulam loh kali jaladri |
jangan lawan jêjanganan |
sakèh mawarna mêpêki |
salawuhing abukti |
sarwa na sadayanipun |
myang warnane woh-wohan |
juwadahan datan kari |
lah-olahan di-adining warnan pasar ||

33.
Ki Pangulu sabên dina |
Basarodin mituturi |
marang Nikèn Tambangraras |
kinèn sidhêkah kang asri |
milane kèn kêndhuri |
Ki Pangulu pakènipun |
pan inguja kewala |
sakêcape dènturuti |
Ki Pangulu kêsêl wira-wiri prapta ||

34.
Saking krêp pindho sadina |
kadhang ping tiga saari |
nyêlamêtakên sadina |
gêng-agêng ambênganèki |
dhasar wus dènkajati |
tan ngeman bandha sang ayu |
mung mupangat kang ketang |
Ki Pangulu Basarodin |
dadya datan mantuk-mantuk maring wisma ||

35.
Nèng wismane Tambangraras |
tugur anèng masjid alit |
miranti kalasa bantal |
Ki Pangulu Basarodin |
mulih-mulih yèn dhong-dhing |
sakêdhap wangsul kukuwu |
nênggih Ni Tambangraras |
kang lagya mangsud angaji |
yata wau ingkang rama ibu prapta ||

36.
Ingiring pawonganira |
Sumbaling lan santri Luci |
sira Nikèn Tambangraras |
nangkêpkên Kur'anirèki |
mingsêr dènnya alinggih |
wus pinarak kalihipun |
Kyai Bayi Panurta |
myat putra langkung prihatin |
kadho-kadho alon dènnira ngandika ||

37.
Mring kang putra Tambangraras |
wus luwara sira nini |
(ng)gènnira (m)banting sarira |
angarang marang ing laki |
sêdhêng boboting èstri |
subrangta satêngah têkun |
(n)dodonga mring Hyang Suksma |
mamrih rahayuning laki |
lakonana nini nuli tuturingwang ||

38.
Tan mêmalangi dènnira |
bêkti ing Hyang lan mring laki |
sumungkunira ngibadah |
sun sukur datan maoni |
namung (ng)gyannira kingkin |
awakmu kongsi alumut |
abêcik rêrêsika |
nganggea wastra kang suci |
wirongira nini datan kawistara ||

39.
Tambangraras ris aturnya |
mring rama saha tur bêkti |
inggih langkung kasinggihan |
wulang paduka (n)Jêng Kyai |
sih marma wlas ningali |
mring jasat-kawula anggung |
papa durakèng priya |
ganjaran Hyang Kang Ma Sukci |
inggih nuwun kapundhi wulangpaduka ||

Jilid 7 - Kaca : 171

40.
Nanging ing mangke kawula |
dèrèng sagêd amangsuli |
pan dèrèng bombong tyasamba |
ambengkas raosing galih |
sapunika kang mugi |
maklum tuwan kang kasuhun |
kewala nuwun gungan |
sakadar darmi nglampahi |
kapurbèng Hyang lagya kinarya lampahan ||

41.
Sira Ki Bayi Panurta |
myarsa ature kang siwi |
sidhakêp ngungun sasmita |
mring garwa Nikèn Malarsih |
kang ragi (m)brêbês-mili |
sarya ngling mring putranipun |
dhuh Nikèn Tambangraras |
ywa sira manggung prihatin |
pituhunên pituture ramanira ||

42.
Anganggea sawatara |
raganira ko(k)pêpati |
tan pêcat rukuh mêkêna |
musêla ing siyang ratri |
bangêt angêtarani |
ing rina wêngi rurukuh |
iya bênêr ngibadah |
panggawe luwih utami |
nanging kudu nganggo bêcik kira-kira ||

43.
Karana sira supaya |
aywa kêdarus ing kingkin |
wêlasa sariranira |
kari bêbalung lan kulit |
wau Nikèn Malarsih |
pitutur sarwi rawat luh |
tyasira Tambangraras |
kadya kumala kinikir |
datan rêmpit malah sangsaya santosa ||

44.
Wusana alon turira |
ibu paduka mênawi |
wêlas myat marang kawula |
kewala ugungan ugi |
pintên banggi ing mangkin |
sagêd luwar ing papa gung |
kang rama ris ngandika |
wis aja sira waoni |
dongakêna sakajate sutanira ||

45.
Sapuluh wus karsaning Hyang |
adil ganjaran wus takdir |
pêk mêngkono pira-pira |
winahyu bisa nglakloni |
ywa ambodhokkên kapti |
kêncênging niyat aplalu |
lan manira lèh warta |
paranne Sèh Amongragi |
kang lèh kabar adhimu si Kulawirya ||

46.
Kang tutur marang si Wirya |
santri lan sajuga grami |
kapapag nèng Panarukan |
sawetaning gunung Gêndhing |
dinuga laju maring |
Bêlambangan kang jinujug |
tan gèsèh kang wêwarta |
wong têlu tuture sami |
dene biyèn tuture mring Nayaganda ||

47.
Malarsih myarsa dènnira |
pawartane (n)Jêng Kiyai |
umatur marang kang raka |
kang punika kadipundi |
karsa paduka mangkin |
punapa pênêd sinusul |
punapa ta (m)botênna |
Ki Bayi ngandika aris |
iya mêngko rinêmbugna putu kathah ||

Jilid 7 - Kaca : 172

48.
Ngling malih marang kang putra |
sirèku olèh punapi |
apa arêp sidhêkahan |
kang putra umatur aris |
inggih makatên ugi |
kajat mêmule pra ratu |
mangke malêm Jumungah |
Ki Bayi nauri aris |
iya sukur Alkamdulilah utama ||

49.
Tutugna (ng)gyanmu lah-olah |
sun mulih karia nini |
Sumbaling bae mèlua |
ngrewangi karya kêndhuri |
gupuh kang sinungan ling |
gya mantuk lan nyainipun |
kang olah sidhêkahan |
ngratêngi sarwi sêsuci |
anèng panjang giri gêng rolas ambêngan ||

50.
Sinamir sarwa prayoga |
wus rumat tanggungan Mahrib |
ingangkah bakdaning Ngisa |
wêdale ingkang kêndhuri |
wus tinata miranti |
kang lampit kêlasa alus |
agêlar nèng jêrambah |
dhasar sinêrbètan putih |
sinêbaran sêkar campur bawur ngambar ||

51.
Ing wanci wus bakda ngisa |
ki Luci kinèn ngaturi |
mring kang raka myang pra paman |
para tuwa kèn ngaturi |
miwah kang rayi kalih |
lurah-lurah ingkang mungguh |
santri Luci gya mentar |
angaturi sadayèki |
tan adangu ingaturan sami prapta ||

52.
Wus tata têpung sakapang |
kang samya ngêpung kêndhuri |
Ki Bayi alon ngandika |
bêcik kataman utami |
Bismilah Basarodin |
tabakal lalahu minkêm |
sinauran sadaya |
minna wa minkum ya karim |
Kyai kang miwiti amaca Manga ||

53.
Satamate surat Ngama |
wusnya têkabul anuli |
nulya Jayèngrêsmi sigra |
amaca surat Wanaja |
tamat gya Jayèngragi |
surat Ngabasa puniku |
tamat nulya takabal |
gya Pêngulu Basarodin |
kang maca surat Hada samsu kurat ||

Jilid 7 - Kaca : 173

54.
Wus tamat nulya têkabal |
gantya Suharja sratnèki |
Ida samaun pararat |
tamat gya Wiradhusthèki |
Waelul munta pipin |
tamat nulya Panukma wus |
Ida samaun sakat |
tamat gya Panamar aglis |
Surat Wa samai datil burut nulya ||

55.
Tamat gya Ki Kulawirya |
Wasamai watthariki |
tamat lajêng turutira |
Sêmbagi surat Sabikis |
tamat Jumêna nuli |
Halataka suratipun |
tamat gupuh Jêmpina |
amaca surat Walpajri |
tamat atakabal nulya Ki Lawatan ||

56.
Surat La uksimu tamat |
gya modin Ki Tabalodin |
srat Wa samsi wa lukaha |
tamat nulya Nursukidin |
kang srat Waluka gumanti |
[...] |
[...] |
[...] |
Bagus Kanjir maca surat Alamnasrah ||

57.
Sadaya maca têkbiran |
gumuruh arahab sami |
pan la ilaha ilalah |
hu Allahu akbar walil |
laikamdu anuli |
Bagus Ngajujir sumambung |
surat Watini nulya |
surat Iksak mustabyanni |
sabên surat tinakbiran ing ngakathah ||

58.
Gus Menot Ina anjalu |
Gus Suleman Lamyakunil |
gus Dawut Idajul sigra |
Gus Liyas Wal-ngadiati |
anulya Gus Jamjani |
kang surat Alkaringatu |
Alhakumut Gus Nurya |
Amat Dasra Walngasêri |
Amat Dullah surat Wailul winaca ||

Jilid 7 - Kaca : 174

59.
Amad insal Alam-tara |
liila Amat Jahnawi |
Amat Diman Ara aetal |
inna aktaena Mad Ngali |
Kulya ayu Mad Supi |
Idaja-a Amad Yunus |
Mas Tahir Surat Tabad |
katam mukadam anuli |
surat Kulhu winaca ping tri wong kathah ||

60.
Nulya surat Palak-Binas |
surat Patekah mungkasi |
nulya Ki Pangulu Basar |
ingkang dadya bawa ratib |
langkung rahabirèki |
santri kèh barung gumuruh |
nutug satamatira |
sawuse ramya adhikir |
nulya (n)donga santri nasib gantya-gantya ||

61.
Pêragat dènnya ratiban |
slawatan salaman sami |
Ki Bayi alon ngandika |
Luci pandumên dèn-aglis |
sigra Ki Santri Luci |
amêthak ambênganipun |
pra santri sigra kapang |
mapatan nêmi moloni |
adan lêkas pikantuk dènnira nadhah ||

62.
Wus antara dangunira |
dinum barêkat waradin |
santri pamburi bubaran |
kang kantun pra kyai-kyai |
brêkat maksih sinandhing |
kang nginang nocoh audud |
Ki Bayi lon ngandika |
payo rêrêmbugan sami |
bab kabare dhèk wingi si Kulawirya ||

63.
Iya Ki Sèh Amongraga |
dènnira nglêlana anis |
priye padha rêmbugira |
mungguh bêcike pinikir |
[...] |
apa ta bêcik sinusul |
kang putra aturira |
miwah ingkang para ari |
pan sumangga punapa karsa-paduka ||

64.
Umatur Ki Kulawirya |
punika lamun suwawi |
prayogi dipun susula |
manawi sagêd pinanggih |
yèn parêng (n)Jêng Kiyai |
kula prayogi kang nusul |
Jèngraga nambung sabda |
paman lan kula pribadi |
angluluruh ingkang mêksih among raga ||

Jilid 7 - Kaca : 175

65.
Pra ari samya wacana |
tan pae lan sira sami |
nanging ta manawi ana |
ing karsane (n)Jêng Kiyai |
kinèn nusul ngulari |
mangsa abota ing kalbu |
Jayèngrêsmi amojar |
puniku kula anêmpil |
ing rêmbuge paman Swarja Wiradhustha ||

66.
Ki Bayi alon ngandika |
sakarêpira amikir |
dospundi mênggah pun uwa |
Sêmbagi nauri aris |
kang sami rêbat pikir |
inggih sami lêrêsipun |
kang kapanggih ing kula |
prayogi datan linari |
sanès lawan kipayah lampah kal dunya ||

67.
Tiyang ujlat ing Pangeran |
tan kenging dipun-iloni |
manawi wontên wadinya |
mêmanguri ing pangèksi |
kêdhik pikantuknèki |
luhung kinèndêlkên sampun |
enggal lamining prapta |
dumugi ingkang kinapti |
wa makatên mangsa-borong ing ngakathah ||

68.
Pundi rêmbag kang kinarsan |
sumangga karsa (Jêng) Kyai |
pan inggih pundi kang eca |
micara Ki Basarodin |
(ng)gih lêrês Ki Sêmbagi |
jèh wong montên nika wau |
wontên kula piyambak |
wah têpa sami nglampahi |
yèn ta dawêg lagi punapa-punapa ||

69.
Anolih Ki Kulawirya |
mring Pangulu Basarodin |
gumuyu sarwi angucap |
yèn muwus Ki Basarodin |
tangèh sun tan angêrti |
sapa sintên kang sumurup |
wiwitan lan wêkasan |
ngalênthar nora pakolih |
anglêmpara ilang talêring wicara ||

70.
Yèn kang Pangulu kajaba |
amikir babing kêndhuri |
iku pikire kang gênah |
tan nganggo bliwur samênir |
gumuyu sadayèki |
Ki Pangulu mèsêm muwus |
run wudhu yèn klêrêsan |
rèhning (ng)gih sami mêningi |
yèn tan wudhu dènranni sêtunggil nika ||

71.
Gêr ginuyu ing ngakathah |
Ki Kulawirya nudingi |
mawi ngriki sintên ingkang |
sêrêp basane Ki Rodin |
kèh wêwangsalanèki |
sêtunggil nika prèhipun |
têgêse lir punapa |
ngling mangsa borong mastani |
yèn kawula winastan bugêl kewala ||

72.
Sangsaya dadi paguywan |
Ki Bayi ngandika aris |
bênêr Ki Rodin mêningan |
sabisane urun angling |
pira-pira ngudhoni |
amêtu samono iku |
aranne wong rêmbugan |
sadhengahne ya kang dadi |
ana bênêr luput brêkate wong kathah ||

Jilid 7 - Kaca : 176

73.
Kulawirya garênêngan |
andêlna yèn ngingiloni |
durung sapisan kewala |
manira yèn dèniloni |
ngling malih (n)Jêng Kiyai |
sun rasa-rasa kang rêmbug |
kang katêmu tyasingwang |
mèlu kaya Sêmbagi |
iya padha kewala andodonga ||

74.
Salamête kang alunga |
tumuli bisoa bali |
sami ambungkuk sadaya |
tan ana kang amaoni |
mêngkana dènnya pikir |
putra ri lan para sêpuh |
kèh kang rêmbug nusula |
ana ingkang angrêmbugi |
ing wêkasan wus samya kinèn dêlelah ||

75.
Nganti praptane priyangga |
lawas enggale pinuji |
santana lan kulawarga |
tansah sidhêkah (m)bên ari |
sadesa gênti-gênti |
nglulujêngkên kang anglangut |
yata samya bubaran |
saking ngarsane Ki Bayi |
tan cinatur kingkine ing Wanamarta ||

76.
Warnanên ingkang lêlana |
sira Ki Sèh Amongragi |
nèng pulo Nusa Barong |
sampun kawandasa ari |
dènnira tèki-tèki |
nèng Nusa Barong amojud |
sumungku ing pahoman |
tan katimpah ing panilib |
lêbêt tan kalaban loba labêtira ||

77.
Suprandene raganira |
tan rêkasa dènnya najin |
mukaram kaping sadasa |
jangkêpe patpuluh ari |
nèng pahoman budarsi |
malêm Jumungah ing dalu |
amangsudakên tangat |
palilah ing pila eling |
linglung luyut angêningakên kaênêngan ||

78.
Tahajud rolas rêkangat |
lan rolas rêkangat tasbih |
wuse pêragat tangatnya |
amupit dènnira wirid |
sêla silaning dhikir |
nganasir sira Hyang Agung |
tariyah rêskandhiyah |
barjah jalalah wus ramping |
ripangiyah panguyahing pancadriya ||

79.
Alus panglêpasing napas |
anpas tanapas nupusi |
pêmapaning pamupusan |
pamungkasing kas kaswasih |
sadêrah ing ngin-angin |
pangoning angên-angênku |
buntu tanpa karana |
mancat layaping pangèksi |
ngèksi ganda cipta pininta wêkasan ||

80.
Wus amurba purbaning Hyang |
tan purba pinurba asih |
sah jaman wus tan kayapa |
tan sipi datan kawiji |
miwah datan kêkalih |
kaluluhanira jumbuh |
jiwa tanpa jamuga |
galethak kadya kaywa-king |
kang kawêngkua wêngkoning kawalèyan ||