7. DURNÅ KÉNGÍNG APUS. DÚRSÅSÅNÅ PÊJAH KAODÈT ODÈT DÉNÍNG WRÊKODÅRÅ.
|
Ènjingipún lajêng sami nabúh têngaraníng pêrang, sami anåtå barísipún piyambak piyambak. Íngkang dadós sénapatiníng Koråwå taksíh pandhitå Dúrnå. Wóndéníng sénapatiníng Pandåwå, Radèn Druståjumênå, lajêng sami ngabani bålå mangsah íng pêrang.
Drunå kinarubút íng pårå prajurít Pandåwå, sami anjêmparíngi, nangíng bótên pasah. Prabu Krêsnå lajêng amangsít dhatêng Radén Wrêkodårå, kapuríh amêjahånå mêngsah ratu íng Malawapati, sartå gajahipún íngkang nama Aswåtåmå. Wrêkodårå énggal lumumpat, mangsah anggådå ratu íng Malåwåpati, ajúr sagajahipún kadhawahan gådå. Wrêkodårå lajêng alók : ”Aswåtåmå mati’‘ , sartå pårå Pandåwå inggíh alók makatên. Drunå sarêng mirêng alók wau, sangêt íng kagètipún sartå nangís. Anyånå putranipún íngkang pêjah, awít putranipún anåmå Aswåtåmå. Lajêng marêpêki badhé pitakèn dhatêng Wrêkodårå tuwín Janåkå, nangíng sampún sami dipún wangsít dhatêng Prabu Krêsnå, kapuríh sami dorå. Namúng Prabu Yudhístirå íngkang dèrèng purún. Wangsulanipún dhatêng Prabu Krêsnå : ”Kakang Prabu, kulå bótên purún wicantên dorå, íngkang mawi salami kula gêsang dèrèng naté dorå. Kapíng kalíhipún pandhitå Drunå punika guru kulå, dadós sangsåyå sangêt ajríh kulå yén dorå.” Prabu Krêsnå ngandikå malíh : ”Yayi prabu ngandikå makatên kémawón : èsthi Aswåtåmå pêjah,” Anuntên Drunå dhatêng ngarsanipún Prabu Yudhístirå, sartå anitíh råtå, lajêng pitakèn. Wangsulanipún Prabu Yudhístirå : ”Èsthi Aswåtåmå pêjah.” Pamirêngipún Drunå : pasthi Aswåtåmå pêjah. Drunå lajêng sumapút, andhawah gumalundhúng wóntên salêbêtíng råtå. Pårå déwa gumurúh íng ngawang awang, sami angêlókakên Drunå mati. Radèn Drusåjumênå énggal amurugi, angêthók mastakanipún Drunå, dipún damêl onclang, lajêng kasawatakên dhatêng panggênaníng mêngsah. Prabu Suyudånå kagèt kadhawahan sirah, énggal lumajêng, bålå Koråwå larút sadåyå. *** Radèn Aswåtåmå pitakèn:”Hèh, wóng Koråwå, yågéné déné pådhå lumayu?“ Karpå amangsuli: ”Hèh, Aswåtåmå, yèn kowé ora wêrúh, bapakmu íng samêngko wís mati, dikêthók guluné marang Radén Druståjumênå.” Radèn Aswåtåmå sarêng mirêng íngkang råmå pêjah sangêt íng nêpsunipún Lajêng umangsah anglêpasakên jêmparíng latu, agêngipún sarêdi alít. Bålå Pandhåwå girís. bótên wóntên nyiptå gêsang. Radên Janåkå dipún dhawahi dhatêng Prabu Yudhístirå, kapuríh amêthúknå pêrangipún Aswåtåmå. Sang nåtå sarwi amuwuni gurunipún kang nåmå Drunå wau. Prabu Krêsnå lajêng paréntah dhatêng bålå Pandhåwå, andikakakên sami darat sadåyå, sabab jêmparíng latu wau bótên purún ambêsmi tiyang íngkang dharat. Anuntên Wrêkodårå dipún kèn mêthúkakên latu dhatêng Prabu Krêsnå, sartå numpaka råtå. Wrêkodårå énggal majêng anitíh råtå. Sarêng Radèn Janåkå ningali yèn íngkang råkå badhé kabêsmi, énggal anglêpasakên jêmparíng, latu lajêng ical sami sakêdhap. Radèn Aswåtåmå wau lajêng mundúr, såhå sangêt íng lingsêmipún, sumêdyå tåpå malíh, supadós wèwahå kasaktènipún. Bålå Koråwå sarta Pandåwå kasapút íng dalu, lajêng sami mundúr. *** Prabu Suyudånå íng dalu pirêmbagan kaliyan pårå ratu. Kênthêlíng rêmbag, Prabu Karnå íng Ngawånggå íngkang kadadósakên sénåpati. Prabu Suyudånå angêbang badhé amasrahi íng Ngastinå. Prabu Karnå inggíh sampún anyanggahi, anumpês Pandåwå sami sadintên. Kacariyós Prabu Karnå wau sakalangkúng wantêr sartå sakti, abagús warnanipún, såhå kagungan jêmparíng anåmå Wijåyådanu. Punåpå íng sacíptanipún íngkang gadhah, Wijåyådanu inggíh dadós. Prabu Suyudånå sakalangkúng sukå , amirêngakên kasagahanipún Karnå. Lajêng angganjar panganggé kang saé saé dhatêng Prabu Karnå sabalanipún waradin. Nangíng balanipún sadåyå sami susah. Tuwín garwanipún inggíh sangêt susah, amargi sampún kathah dalajatipún, amratandhani yèn Prabu Karnå badhé kasóran pêrangipún. *** Kocap Pandhåwå, Prabu Dwåråwati såhå Yudhístirå tuwín Janåkå. Íng dalu sami tindak dhatèng íng papan paprangan, angupadósi layónipún Drunå tuwin Bísmå. Sarêng sampún kapanggíh, lajêng sami kabêsmi. Sasirêpíng latu, wóntên swårå, asanjang yèn Pandhåwå badhé mênang íng pêrangipún. Prabu Krêsnå, Yudístirå, sartå Janåkå, lajêng sami kóndúr masanggrahan. Ínjingipún lajêng sami anabúh têngaraníng pêrang. Sarêng sampún sami tåtå barísipún, lajêng sami amêdali íng pêrang. Íng sadintên punikå Pandåwå kaliyan Koråwå katah íngkang pêjah. Bibar kasapút íng dalu. Íng dalu Prabu Suyudånå sami pirêmbagan akaliyan pårå ratu: Salyå, Karnå, sami wóntên íng ngarså. Prabu Karnå anyuwún kusír dhatêng Prabu Suyudånå. Wóndéníng íngkang dipún suwún Prabu Salyå íng Mandaråkå, supadós timbangå akaliyan kusíripún Radèn Janåkå. Atúripún Prabu Karnå, yèn Prabu Salyå kaparíngakên dadós kusír, dipún kintên Pandhåwå tumpês íng sadintên bénjíng énjíng déníng jêmparíngipún íngkang nåmå Wijayadanu. Prabu Salyå sarêng midhangêt atúripún Karnå, sangêt dukanipún. Prabu Suyudånå énggal angrêrêpå, anyêmbah sartå anangís amêmêlas atúripún dhatêng íngkang marasêpúh, katuran nuruti panyuwunipún Karnå, Prabu Salyå dangu dangu sarèh dukanipún, wêlas aningali mantunipún, wusånå anyagahi dadós kusír. Kocap Pandhåwå sami pirêmbagan. Krêsnå ngandikå dhatêng Radèn Janåkå : ”Íng sadinå sésúk kowé kang dadiå Sénapati, anganggoå gêlar Ardåcåndrå, sartå kowé dingati ati. Yèn kowé kurang pangati ati, bakal dadi bilainé awakmu, karånå Si Karnå luwíh saktiné.” Arjunå matúr sandikå. Énjíngipún sami nabúh têngaraníng pêrang. Pårå ratu akaliyan pårå dipati sami anata barís angrakít gêlar. Íngkang sami nitíh råtå tuwín gajah såhå kapal sampún sami mirantós. Prabu Karnå nitíh råtå, sartå aningali mêngsahipún, ambêlabar kadós sagantên. Karnå sakalangkúng sukå såhå matúr datêng kusirípún : “Råmå Prabu, barísipún Pandhåwå anglangkungi kathahipún. Íngkang wóntên íng pinggír bótên katingal, nangíng mangkê sakêdap kémawón tumpês sadåyå déníng jêmparíng Wijåyådanu.” Prabu Salyå sarêng mirêng sangêt éwå, sartå amajanani, wangsulanipún : “Hèh, Karnå, kiraku kówé ora biså anumpês Pandhåwå kowé dakupamakaké iwak mêntah, Pandhåwå kang bakal angolah, íng sakarêp karêpé iyå dadi.” Karnå sarêng midhangêt sangêt íng wirangipún sartå nêpsu, akén ngajêngakên råtå sartå mênthang gandhéwå. Koråwå sarêng aningali sénapatinipún majêng, lajêng ambyúk mangsah íng pêrang. Pandhåwå anadhahi. Raméníng pêrang kadós alún anêmpúh rêdi. Koråwå wêwah íng kakêndhêlanipún amargi ningali sénapatinipún sakalangkúng kêndhêl sartå sakti, dasar bagús warninipún. Jêmparíngipún Karnå ambarubúl wêdalipún sakíng gandhéwå, ngêbêki íng paprangan. Bålå Pandhåwå kathah íngkang pêjah, ratanipún Karnå ngalójók anglancangi bålå, kaidak purún. Koråwå anuruti angrubút mêngsah. Bålå Pandhåwå bibrah tatanipún, girís aningali tandangipún Karnå såhå kawús kålå pêjahipún Gatutkåcå déníng Suryåputrå. Bålå Pandhåwå lajêng larút. Radén Nakulå, Yuyutsuh, Drusåjumênå, ratanipún sami rêmúk, dipún jêmparíng dhatêng Karnå. Nuntên sami lumajêng. Prabu Yudístirå, Arjunå, Wrêkodårå, énggal sami anulungi, mêthúkakên pangamukipún Karnå sartå sami nglêpasi jêmparíng. Bålå Koråwå kathah íngkang pêjah, kandhêg ratanipún Karnå, lajêng sami pêrang ijén ijénan, ajêmparíng jinêmparíng. *** Prabu Suyudånå dipún jêmparíng dhatêng Wrêkodårå dhawah kalumah, nangíng bótên pasah, lajêng andhêlík wóntên wingkíngipún íng barís. Radén Wrêsåsénå, putranipún prabu Karnå, pêjah déníng Radèn Sêtyaki. Prabu Suyudånå kapanggíh kaliyan Wrêkodårå, lajêng dipún jêmparíng datêng Wrêkodårå, kéngíng kêndhêngipún pêdhót, anuntên lumajêng. Radèn Dursåsånå, íngkang rayi Prabu Suyudånå, énggal angalingi íngkang råkå, amêthúkakên Wrêkodårå, sartå nitíh gajah, anglêpasi jêmparíng anåma Barlå. Wrêkodårå kéngíng jajanipun, dhawah kabantíng, nangíng bótên pasah. Nuntên tangi anyandhak gådå sartå angêsúk. Gajahipun Dursåsånå dipún gådå sirahipún ajur. Dursåsånå énggal lumumpat dhatêng siti. Nuntên sami gådå ginådå. Dursåsånå rumaós kuwalahan, badhé lumajêng, lajêng dipún jambak rambutipún sartå kasêndhal dhatêng Wrêkodårå dhawah kalumah, rambutipún taksíh kacêpêng datêng Wrêkodårå sartå dipún gadani. Prabu Suyudånå sasêdhèrèkipún nulungi, sami anjêmparingi, nangíng Wrêkodårå bótên ajríh. Prabu Yudhístirå sasêntananipún lajêng sami amêthúkakên pêrangipún Prabu Suyudånå, dadós Radèn Wrêkodårå wau dipún suraki kémawón sakíng katêbihan. Radèn Wrêkodårå íng sakajêng kajêngipún, anggènipún badhé damêl pangéwan éwan dhatêng Dursåsånå, sartå wicantên sêru anyêlúk pårå déwa tuwín pårå ratu mêngsah såhå Pandhåwå sadåyå : “Hèh, kabèh pådhå anêksênånå, yèn aku bakal angluwari kaulé ipéku kang jênêng Dèwi Drupadi garwané kakang Prabu Yudhístirå. Iku ora gêlêm gêlungan íng salawasé, yèn durúng kêramas gêtihé Si Dúrsåsånå. Íng mêngko bakal kalakón.” Kacariyós, milå Dèwi Drupadi gadhah kaúl makatên, kålå sadèrèngipún pêrang Bråtåyudå, Prabu Yudhístirå sasêdhèrêkipún pinuju sami késah tåpå. Dèwi Drupadi lajêng kabóyóng dhatêng nagari íng Ngastinå. Wóntên íng ngriku dipún pisakít såhå kadamêl sawênang wênang dhatêng Radèn Drusåsånå. Kacariyós Radén Wrêkodårå anggènipún damêl pangéwan éwan wau, wêtêngipún Dursåsånå kabêdhèl, rahipún dipún kókóp. Barabéyanipún kaodhèt odhèt, lajêng dipún awút awút. Suku sartå tanganipún sinêmpal sêmpal, lajêng dipún balang balangakên. Sirahipún kaêjúr íng gådå. Radèn Wrêkodårå lajêng mundúr dhatêng íng pasanggrahan sumêdyå manggihi Déwi Drupadi, sartå ambêksa samargi margi. Prabu Yudhístirå sasêntananipún tuwín íngkang garwå énggal sami mêthúk angurmati, sartå anggunggúng dhatêng Wrêkodårå. Jénggót sartå bréngósipún Radèn Wrêkodårå taksíh gupak rah, lajêng dipún pêrês wóntên íng mastakanipún Dèwi Drupadi. Íng ngriku luwaré punaginipún. Pandhåwå sami sukå, íng sakêdhap punikå kèndêl anggènipún pêrang.
|