Ki-demang.com : Centhini

Jilid 1 - Kaca : 282

78 Mêgatruh

14.
Iya Buras mêngko tutura maringsun |

wau ta lampahirèki |
saking ing arga tumurun |
Jayèngsari Rancangkapti |
laminya tan winiraos ||

15.
Sampun prapta talatahe Toyaarum |

ngambah wana agung wêrit |
anèng pasisiring laut |
supitanning pulo Bali |
Ki Buras kalangkung ngorong ||

16.
Angupaya toya tawa wus pikantuk |

sumbêr agung langkung wêning |
cakêt sela agung-agung |
tumpukan saking ing wukir |
Buras tuwuk ngombe ngokop ||

17.
Tandya wangsul umatur bandaranipun |

wontên toya tawa wêning |
mêdal sêlaning kang watu |
tumpukan saking ing wukir |
sangandhaping gurda ayom ||

18.
Payo kakang aku sumuk arêp adus |

lajêng lampahira prapti |
sêndhang gya siram sang ayu |
wusnya siram ngaring-aring |
nèng ngandhapping gurda ayom ||

19.
Ana janma tumurun saking parau |

ngupaya mina jaladri |
maring sêndhang nyangking buyung |
sawussira ngambil warih |
kagyat anon kang wiranom ||

20.
Ki Pandaya alon wau aturipun |

dhuh sang katêmbe kaèksi |
mugi sampun dangu-dangu |
rèrèh wontên sêndhang ngriki |
pangampiran tiyang awon ||

21.
Bajaglaut aru-biru karyanipun |

rahadyan ngandika manis |
bangêt panarimaningsun |
kisanak asung pêpeling |
rahayune kang lalakon ||

22.
Buras gugup pandirangan asru matur |

sumangga amentar aglis |
laju linggar kalihipun |
sang dyah lumampah ing ngarsi |
anon tapaking kang gogor ||

23.
Kakang iki tapak apa dene agung |

dhapure lir tapak kucing |
yayi tapak macan iku |
êndi macane tan kèksi |
yayi wus umpêtan adoh ||

24.
Lampahira lajêng praptèng Toyaarum |

karênan miyat arjaning |
karajan myang dhusun dhukuh |
sumbêr sêndhang umbul alit |
tan petungan wenya nyarong ||

Jilid 1 - Kaca : 283

25.
Larèn alit binatur ing sela pingul |

angrêmbaka taru rêsmi |
ayom samya subur-subur |
saking saene kang siti |
kawuryan têntrêm sakèh wong ||

26.
Arjaning kang praja kalanirèng dalu |

tan ana kang tutup kori |
aglar rajakayanipun |
nora nana dènkandhangi |
tan ana wong sêdya nyolong ||

27.
Banyuwangi pinuju pasarannipun |

lagya tumawon kang wanci |
kumandhangira kumruwuk |
sakaliyan nulya manjing |
raryan sorring kamal ayom ||

28.
Buras tanggap ngrampêt dènnira tutuku |

gobog kalih wira-wiri |
binêktèng ngarsa sang ayu |
ngirid tyang wade wi lêgi |
kalawan jagung ginodhog ||

29.
Ngrogoh kanthong gobog kakalih jinupuk |

pinirsakkên mring sang putri |
nulya tinumbaskên gupuh |
wi lêgi saêndhas maling |
nulya malih ngrogoh kanthong ||

30.
Maksih wutuh kalih tinumbaskên jagung |

sinukanan rolas iji |
Buras latah namplèk pupu |
ngêlungkên rong gobog malih |
tampa jagung pat-blas ontong ||

31.
Mèh saasta panjange jajanggêlipun |

sêmbada bêntêt kang isi |
sakêmlaka gênging jagung |
kumupat gurih tur manis |
alus tipis kang kalobot ||

32.
Sang dyah (n)dangu Ras apa isih gobogmu |

rinogoh kanthongan maksih |
arta gobog kalih wutuh |
têmên dhawuhe dyah rêsi |
gobog datan kêna kalong ||

33.
Saking pêkên lampahira laju ngidul |

wanci rarya samya (ng)giring |
praptanya ing Nglicin dhusun |
ing pucaking arga Ijèn |
sênênging tyas sakaroron ||

34.
Myat laut ing karajan dhusun lan dhukuh |

myang laut supittan Bali |
baita kang samya labuh |
pulo lan ardi ing Bali |
lawan Laut Kidul katon ||

35.
Ardi Banyuwangi katingal sadarum |

wèh sênêng kang nêmbe uning |
cêtha kang samya kadulu |
Hyang Rawi tumamèng wukir |
wulan purnama gumantos ||

Jilid 1 - Kaca : 284

36.
Anyunari isining jagad sawêgung |

enggar tyasira kakalih |
dadya tan sipêng ing dhusun |
saratri tan ana guling |
wanci sata samya pêtok ||

37.
Pangkat saking Nglicin andarung mangidul |

eca kang samya lumaris |
marga kayoman ing taru |
rapêt padhanging Hyang Rawi |
tan ana ingkang tumlorong ||

38.
Kalèn wêning mili angapit dêlanggung |

sinalisir sela langking |
nahên lampahira rawuh |
ing candhi Selacêndhani |
gagandhengan asri tinon ||

79 Kinanthi

1.
Radyan myang ari sang ayu |

kèndêl sorring nagasari |
Buras ngaturakên boga |
wus samya dhahar sakêdhik |
sêngsêm mulat candhi pêthak |

ingukir kinêmbang rêmit ||

2.
Sang dyah matur mring sang bagus |

kakang iku apa candhi |
dene warnane kok pêthak |
kang di-(ng)go watu cêndhani |
iya candhi iki rara |
nanging lagi tumon iki ||

3.
Ana candhi watu pingul |

wangun bagus angrêrêmit |
sapa baya kang atilas |
patute yasan narpati |
kèndêl dènnya raraosan |
ana janma sêpuh prapti ||

4.
Pêthak mêmplak ingkang rambut |

têkèng githok akalimis |
brêngos gathuk imba pêthak |
brewok agung têpung putih |
sarira anggalês krêsna |
cawêtan mawi kulambi ||

5.
Sarigak amundhuk-mundhuk |

kadya sata amèmèti |
nyakêti kang samya lênggah |
makidhupuh praptèng ngarsi |
amung silanira tumpang |
umatur marang sang pêkik ||

6.
Kula nama Menakluhung |

kang minangka jurukunci |
ing candhi pêthak punika |
rawuh paduka ing ngriki |
atur basuki pambagya |
sintên sinambating kang sih ||

7.
Kaki atanya maringsun |

akakasih Jayèngsari |
niki aringong wanudya |
aran Nikèn Rancangkapti |
Buras nambung kula Buras |
kang abdi bandara kalih ||

Jilid 1 - Kaca : 285

8.
Ki Menak-malih umatur |

punapi arsa nênêpi |
punapa mung ayun pirsa |
radyan amangsuli angling |
ulun amung yun uninga |
kacaryan myat candhi putih ||

9.
Umatur Ki Menakluhung |

cariyossipun ing nguni |
jaman kraton Majalêngka |
ingriki klêbêt cêpuri |
kadhaton ing Balambangan |
ingkang jumênêng Narpati ||

10.
Menakjingga sang aprabu |

inggih Prabu Urubisma |
ingkang (n)darbèni wasiyat |
wêsi kuning dhapur bindhi |
ampuhe kagila-gila |
singa katiban babar ji ||

11.
Nir daya kang têguh timbul |

katiban ing wêsi kuning |
dene candhi sela pêthak |
punika panêpènnèki |
sang aprabu Urubisma |
wasta candhi Macanputih ||

12.
Suwawi yèn badhe ayun |

uninga amba kang ngirid |
katiga wus samya linggar |
saking soring nagasari |
angubêngi candhi pêthak |
tapis dènnira ningali ||

13.
Agcaryambêg sang abagus |

myat papan jêmbar waradin |
myang lohing kang palêmahan |
Menak matur duk rumiyin |
arjaning praja babasan |
loh jinawi pasir wukir ||

14.
Gêmah ripah panjang punjung |

nagri ngungkurrakên wukir |
ngajêngakên palabuhan |
kanan bandar kering sabin |
toya wêning langkung kathah |
tan karya sangsayèng nagri ||

15.
Katêlah samangkenipun |

wontên babasan sring-asring |
lumintu para nangkoda |
samya kampir dhatêng ngriki |
mondhok padhêkahaningwang |
malah ing samangke taksih ||

16.
Kang wontên ing wisma ulun |

mandhap saking nagri Bali |
nangkoda ing Pangangsalan |
nama Kiyai Hartati |
wawi yèn parêng ing karsa |
sarju kampir wisma mami ||

17.
Karasèng tyas sang abagus |

dhawuhing sang maha yêkti |
Sèh Wadat ing Argapura |
parmaning Hyang baya iki |
kang angukup raganingwang |
wasana ngandika aris ||

18.
Kaki kalangkung panuju |

Ki Menak sukanya ngênting |
umatur suwawi linggar |
sadayanya sampun kerit |
dupi wus prapta ing wisma |
Ki Menak bebeja maring ||

Jilid 1 - Kaca : 286

19.
Ki Hartati nangkoda gung |

yayi kula (m)bêkta tami |
jalu Jayèngsari nama |
lawan arinya pawèstri |
Nikèn Rancangkapti aran |
kalangkung kawêlasasih ||

20.
Lah punika ingkang lungguh |

anèng sajawining panti |
Ki Hartati duk umiyat |
marang raja putra-putri |
wênês sênênning kang cahya |
tangèh bèbèling ngacêplik ||

21.
Martrênyuh tyas arawat luh |

asêrêt wijiling angling |
anggèr di kaparèng ngarsa |
lungguha cakêt lan mami |
sakaliyan wus alênggah |
cakêt lawan Ki Hartati ||

22.
Gya umatur mring sang bagus |

pamintèngong ingkang mugi |
aywa dadi ing tyassira |
(ng)gonmanira nora krami |
awit ing pangrêngkuh-ingwang |
wus kadya suta pribadi ||

23.
Ingsun boya darbe sunu |

ing jroning tyas sun prihatin |
mangka wus anyingkir mangsa |
nyai wus tan (ng)garapsari |
paran marganira bisa |
samya andarbeya siwi ||

24.
Kamurahanning Hyang Agung |

mau bêngi ingsun ngipi |
antuk dhara lan jagowan |
banjur ingsun-gawa mulih |
maring nagri Pakalongan |
lêstari pangingumami ||

25.
Narik ing kamulyan agung |

babasane ngrêjêkèni |
satanginingsun anendra |
datan bisa guling maning |
katongton ing jro supêna |
paran wahananirèki ||

26.
Ing sapraptanira kulup |

yêkti wahananing ngipi |
punapinggih makatênna |
ki raka kadi punapi |
wahananing kang supêna |
Menakluhung lingira ris ||

27.
Yayi supêna puniku |

wahananira kêpanggih |
èngêt-ulun kawan pangkat |
ingkang sapisan kapanggih |
nênggih saking pipiridan |
ping kalih kêpanggih saking ||

28.
Tuturutan katrinipun |

apan ta kêpanggih saking |
ing wawangsulan punika |
kaping sakawan kapanggih |
nênggih saking pasêmonan |
dene ta ingkang kêpanggih ||

29.
Saking piridan puniku |

kadi ta supêna uning |
ing urubing kang dahana |
wahananipun aruntik |
latu dadya pipiridan |
ing duka sasaminèki ||

Jilid 1 - Kaca : 287

30.
Wahananing supênèku |

pan ingkang kêpanggih saking |
tuturutan upaminya |
tiyang asupêna ngising |
pinanggih ing wahananya |
dadya kelangan sayêkti ||

31.
Karana ing pisahipun |

susukêr punika dadi |
tuturutannipun ical |
wahananing supênèki |
panggih saking wawangsulan |
kadi ta supêna manggih ||

32.
Sungkawa wahananipun |

amanggih suka sayêkti |
karana sungkawa ing tyas |
wangsulannya sukèng ngati |
wahanane kang supêna |
dadya pasêmon puniki ||

33.
Ngipi rêbah wismanipun |

pinanggih wahananèki |
dadya kapêjahan somah |
sasaminira puniki |
mênggah ipèn ingkang dadya |
pasêmone supênaning ||

34.
Tyang walaka têgêssipun |

janma kang tan nandhang sakit |
miwah tan ngêmu sungkawa |
supêna kang wahananing |
pinanggih dadya wangsulan |
tyang sayah supênanèki ||

35.
Ipèn kang wahananipun |

dadya tuturutan yêkti |
supênaning janma roga |
ipèn kang wahananèki |
apan dadya pipiridan |
supênaning tyang prihatin ||

36.
Yayi supênanirèku |

wahana sungkawèng galih |
dènnira tan asusuta |
asru miminta ing Widdhi |
dumadya supênanira |
angsal dhere sawung adi ||

37.
Ing wasananipun antuk |

atmaja jalu lan èstri |
Ki Hartati duk miyarsa |
suka amarwata siwi |
manis wijilling wacana |
kulup lan arinirèki ||

38.
Yêkti ingsun ambil sunu |

ing dunya praptaning ngakir |
tak gawa mring Pakalongan |
yèn ingsun tumêkèng lalis |
samuwaning rajabrana |
sira karo kang (n)darbèni ||

39.
Sinaksènna ing Hyang Agung |

lawan (n)Jêng Nabi sinêlir |
sakarone sutaningwang |
aywa padha ana krami |
katon rumakêt mring bapa |
mangkana dhuh Jayèngsari ||

40.
Lêjaring tyas suka sukur |

aturnya nyênyês mrakati |
dhuh rama wong tuwaningwang |
ulun lan putranta yayi |
atur prasêtya prasaja |
ing lair têrussing ngati ||

Jilid 1 - Kaca : 288

41.
Nganggêp sudarma satulus |

ing dunya praptaning ngakir |
sakarsanta aywa wangwang |
pangrèhira marang mami |
aywa kang tumêkèng lara |
tan tambuh prapta ing pati ||

80 Gambuh

1.
Ki Hartati gya gupuh |

ngrangkul gapyuk marang kalihipun |
sarwi angling sing ora-ora kawijil |
dhuh babo jantung-atiku |
pasiyane Hyang sayêktos ||

2.
Tan wus lamun kawuwus |

kang sih-sinihan kalawan sunu |
radyan matur mring Menakluhung kiyai |
uwa bab supêna wau |
paran pardikane reko ||

3.
Ingkang kawasitèku |

kalih ingkang kacakrabawèku |
kaping tiga anênggih kadaradasih |
kadarsana kaping catur |
(ng)guguk wangsulannira lon ||

4.
Ipèn papat prakarèku |

nora kêna pinardika iku |
kaya dene ipèn kang kawasitèki |
têgêse apan katayuh |
iku ipènne kang uwong ||

5.
Antuk wangsit satuhu |

upamane janma nuju tunggu |
uwong lara sing tunggu turu angipi |
iku tambanana anu |
linaksanan waras yêktos ||

6.
Pan wangsiting Hyang tuhu |

ipèn kang kacakrabawa iku |
kacipta ing wicara duk durung guling |
kang rarasan barêng turu |
supênanira pan cocok ||

7.
Lawan rarasanipun |

nalikane mêlèk durung turu |
ipène kang kadaradasih pinardi |
têrus lan wahananipun |
pama ngipi wruh sotya byor ||

8.
Barêng tangine turu |

uga wêruh ing sotya byor mau |
ipèn ingkang kadarsana têgêsnèki |
katulat upaminipun |
sadurunge turu wêroh ||

9.
Taksaka langkung agung |

barêng turu angipi wong iku |
wruh taksaka agung sasaminirèki |
ipèn pat prakara iku |
tan kêna winardèn yêktos ||

Jilid 1 - Kaca : 289

10.
Krana wahananipun |

ana tingkah ana dadya jumbuh |
cuthêl kaki bab ipèn kang dak kawruhi |
suka ing sadayanipun |
Buras matur sumalonong ||

11.
Lir dongèng Andhelumut |

mawi maring pêkên tuku kacu |
cukacuthêl mak kalakêp tan na maning |
bok malih jênge tan ngantuk |
kula karêm ngarsa omong ||

12.
Mèsêm Ki Menakluhung |

kacung Buras dhasar mêncul tutuk |
wong wis êntèk apa kang winêdhar malih |
lah iki wus wancinipun |
prayoga sami lêlêson ||

13.
Ambanjêng munggèng salu |

Ki Hartati cakêt lan kang sunu |
datan guling lawan Radyan Jayèngsari |
Ki Hartati tatanya rum |
kulup jarwaa sayêktos ||

14.
Kang ayoga sirèku |

myang sêdyanta ywa kumbi nakingsun |
radyan matur purwa madya wasanèki |
ginêlarakên sadarum |
sarta waspanya drês miyos ||

15.
Hartati duk angrungu |

prasajane Radyan Jayèngsantun |
saya mantêp dènnira angaku siwi |
mangkana wus wanci bangun |
sakaliyan waktu Suboh ||

16.
Ki Menakluhung sampun |

asasaji pasugatanipun |
dhaharan jang-enjangan wedang kopi |
samapta lumadyèng ngayun |
winantu ing sabda alon ||

17.
Yayi sawontênnipun |

nyumanggakkên sakaparêngipun |
Ki Hartati myang atmajanya kakalih |
rêsêp bukti samya kêmbul |
wus dumugi Buras nglorot ||

18.
Ki Hartati lingnya rum |

dhuh kiraka ulun sangêt nuwun |
marganing kang antuk kanugrahan Widdhi |
kadugèn osiking kalbu |
ingkang anjalari rawoh ||

19.
Saking kiraka tuhu |

pan rumaos tan sagêd rinipun |
amamalês kang timbang raossing ngati |
Ki Menak umanggut-manggut |
tuhune mung darmi ingong ||

20.
Panuju wêkdallipun |

kêparênge ing Hyang Maha Luhung |
dak badhene si adhi kêsusu mulih |
wus wayahe wong kêmaruk |
Hartati latah lingnya lon ||

Jilid 1 - Kaca : 290

21.
Kiraka yêktosipun |

(ng)gih makatên bêbêg kêdah mantuk |
têka mangke amung panti kang kaèksi |
daya-daya praptèng sudhung |
kèndêl dagang muhung momong ||

22.
Iba ta sukanipun |

rayi (n)dika wus aliman ulun |
kalilana mancal jong enjing puniki |
(ng)gih yayi antuk rahayu |
wit mancal praptaning laboh ||

23.
Kakalih sutaningsun |

ulun asung pamuja rahayu |
wus samapta bidhal saking Ragajampi |
Menakluhung atut pungkur |
ing palabuhan wus anjog ||

24.
Ki Hartati pan asung |

titilaran mring Ki Menakluhung |
baranarta sinjang lêlêmês mawarni |
kathahe tan kênèng ngetung |
wusnya andum karahayon ||

25.
Layar binabar mamprung |

antuk angin lampahe kang prau |
marmaning Hyang kadi larapping jêmparing |
tan winarna laminipun |
ana ing laut wus rawoh ||

26.
Pakalongan wus rawuh |

saking baita tandya tumurun |
atmaja dwi kinanthi anganan-ngering |
pra lêskar (ng)garubyug pungkur |
myang ngerid barang ginotong ||

27.
Cingak kang samya (n)dulu |

de katêmbèn ki sudagar rawuh |
nganthi rarya kakalih sami linêwih |
kang jalu bagus jatmika |
kang èstri ayu mancorong ||

28.
Tanya mring lêskaripun |

winangsulan iku ingkang sunu |
nyi sudagar swaminya ing Banyuwangi |
mangkya ngajal milanipun |
kalihe samya binoyong ||

29.
Apan ta wus angumum |

kang miyarsa pracaya ing kalbu |
dupi prapta ing wisma Nyai Hartati |
gurawalan dènnya mêthuk |
tundhuk radyan sakarongron ||

30.
Mangraup suku gapyuk |

angabêkti turrira mlasayun |
aywa kaduk ing tyas abela panampi |
ulun putranta satuhu |
Jayèngsari araningong ||

31.
Lah iki ariningsun |

Rancangkapti sayayah saibu |
mijil saking garwa kang nèng Banyuwangi |
mangkya ibu uwus surud |
milane ulun binoyong ||

Jilid 1 - Kaca : 291

32.
Nyi Hartati tan muwus |

lingak-linguk nanging uwus runtuh |
trêsna asih wêlas mring atmaja kalih |
Kiyai Hartati (ng)guguk |
wusana ngandika alon ||

33.
Wis nyai jakên mlêbu |

marang panti kakalih anakmu |
seje dina bae kowe dak wartani |
lalakone atmajamu |
sawusira aso gupoh ||

34.
Nindakkên gramènnipun |

kadya saban Nyi Hartati sampun |
jinatènan anane kakalih siwi |
uwus ingandhar sadarum |
nyai sudagar cumêplong ||

35.
Tan seos kadya kakung |

dènnya ngrêngkuh mring kakalih sunu |
alêstantun tan ana winalangati |
nyai kyai saya sêpuh |
myang karênan dènnira mong ||

36.
Babasannya satuhu |

sugih singgih dènnya dagang mantun |
sakèh potang tan ana ingkang tinagih |
suprandene malah wuwuh |
rijêkine ingkang rawoh ||

37.
Mêmpêng ngibadahipun |

datan towong myang kakalih sunu |
tan kêna sah kadya wade dènnya ngêmpit |
lininging jinuju wuruk |
mrih mungkur pakarti awon ||

81 Pangkur

1.
Ki Hartati mêdhar sabda |

dhuh sutèngsun sêdhêng sira ngawruhi |
witting kabungahan iku |
kang dadi pangèsthinya |
ing manungsa pitung prakara kèhipun |
ingkang sapisan kasuran |
wardi kawantêran nênggih ||

2.
Amrihira kineringan |

wignya saking kasaktèn iku kaki |
dene ta kalakonipun |
saka acêgah mangan |
de dadine saka santosaning kalbu |
kang dadi sambekalanya |
lamun anjajadha tuwin ||

3.
Anganiaya sasama |

kapindhone kagunan têgêsnèki |
kapintêran pamrihipun |
kinêdhèpan sasama |
wiwittira saka puruita kulup |
dene kalakone saka |
têlatèn miwah tabêri ||

Jilid 1 - Kaca : 292

4.
Kang dadi sambekalanya |

yèn sukanan miwah rusuh ing budi |
kabêgjan kang kaping têlu |
têgêse kasugihan |
pamrihipun kinalulutan puniku |
wittira saking (ng)gaota |
dene kalakone saking ||

5.
Sabar tanapi narima |

dumadine saka gêmi nastiti |
angati-ati puniku |
kang dadi sambekala |
lamun lèr-wèh lawan angumpêt puniku |
kang kaping pate kabrayan |
apan wardèn têgêsnèki ||

6.
Sugih putra lawan wayah |

pamrih kopèn kinamulenan nênggih |
saking ing sih wiwittipun |
kalakone pan saka |
mêpêt sabda mênggah kadadeyanipun |
saking mantra myang sarana |
nanging sambekalanèki ||

7.
Para sêngitan sumlangan |

kaping lima kasinggihan winardi |
kaluhuran pamrihipun |
kaajèn kinurmatan |
witting saka tatèki nastapa iku |
kalakone saka puja |
kalawan ing pangabêkti ||

8.
Dadi saka anorraga |

ingkang dadya sambekalanèki |
manawa loba ing kalbu |
lawan angkaramurka |
kaping nênêm kayuswan pan têgêsipun |
apanjang ing yuswanira |
kinandêlan pamrihnèki ||

9.
Witte saka sadubudya |

kalakone saka ing wahdat kaki |
dadya saka sêtyatuhu |
kang dadi sambekala |
lamun dora kalawan cidra puniku |
kang kaping sapta pungkasan |
kawidagdan têgêsnèki ||

10.
Kayuwanan pamrihira |

kinopaman wittipun saking sukci |
klakon saking cêgah nginum |
mungguh kadadèyannya |
saka paramarta lawan utamèku |
kang dadi sambekalanya |
manawa alaku nisthip ||

11.
Kalawan asugih duka |

uwus tamat ingkang pitung prakara |
wau ta Dyan Jayèngsantun |
karênan ing wardaya |
alon matur rama wawarahmu wau |
paran bisane katêkan |
Ki Hartati malih angling ||

Jilid 1 - Kaca : 293

12.
Kulup dadine kang cipta |

kabèh iku manawa dèn-têmêni |
ananing sêdya puniku |
manawa ingantêpan |
katêkane ing karsanira puniku |
lamun têmên linampahan |
ana babasannirèki ||

13.
Dadi ing saciptanira |

apa barang ing sasêdyanirèki |
kalakon sakarsanipun |
nanging ingkang mangkana |
tumrap marang manungsa waskitha putus |
ing sasandining dwi-astha |
manawa manungsa maksih ||

14.
Walaka satuhunira |

wêruhipun kalamun dèntêdahi |
bisane lamun winuruk |
de dadine manawa |
ditandangi wau ta Dyan Jayèngsantun |
wus tampi ing pasang cipta |
kang winêdhar Ki Hartati ||

15.
Condhong suka rênaning tyas |

amung ngungkih matur marang sudarmi |
rama ing sauwusipun |
dak lakoni sadaya |
kaya paran (ng)goningong ngêtrapkên iku |
Ki Hartati angandika |
kulup tan kêna samangkin ||

16.
Durung pinarêng ing mangsa |

radyan minggu asru (ng)gagas ing galih |
katungka ing Mahrib waktu |
wus samya asêmbahyang |
sabakdaning Ngisa nulya dhahar kêmbul |
nutug dènnira bujana |
sadaya samya wawanting ||

17.
Asta rêsik sinarbètan |

Nyi Hartati tatanya mring kang siwi |
rara apa wus sumurup |
arane driji lima |
myang karêpe ing sawiji-wijinipun |
ibu aku durung wikan |
sang dyah gya rinangkul aglis ||

18.
Ingarasan wantya-wantya |

astanira kang kanan dèncêpêngi |
lah èngêta sira masku |
mulane ginawanan |
driji lima punika ta arannipun |
ing sawiji-wijinira |
jêjêmpol ingkang rumiyin ||

19.
Panuduh kaping kalihnya |

kaping tiga panunggul rannirèki |
manis ingkang kaping catur |
jêjênthik kaping gangsal |
kawruhana mungguh sêmune Hyang Agung |
wong wadon wus ginawanan |
dalil panganggoning èstri ||

20.
Iku wajib kinawruhan |

karêppe sawiji-wiji dariji |
mula binêktan sirèku |
jêjêmpol marang ing Hyang |
dèn kaya pol ing tyas yèn angarsèng kakung |
têgêse pol dènagampang |
sabarang karsaning laki ||

Jilid 1 - Kaca : 294

21.
Mula ginawanan sira |

ing panuduh aja akumawani |
anikêl tuduhing kakung |
sapakon lakonana |
pramilane ginawanan kang panunggul |
kakungmu unggul-unggulna |
miwah kalamun paparing ||

22.
Nadyan thithik nora mandra |

unggulêna guna kayaning laki |
marmane sira puniku |
jari manis ginawan |
dèn-amanis ulat atanapi têmbung |
yèn ana karsaning priya |
dhoso (m)basêngut ywa nganti ||

23.
Ing netya dipun sumringah |

nadyan lagi rêngu jro tyasirèki |
yèn ana ngarsaning kakung |
buwangên ywa katara |
marmanira ginawan jêjênthik iku |
dipun athak aithikan |
yèn ana karsaning laki ||

24.
Karêpe athak ithikan |

dèntarampil marang sabarang kardi |
kalamun ngladosi kakung |
dèn-ririh lan dèn-kêbat |
aywa kêbat drêg-drêgan grobyagan iku |
kêbat narutua nistha |
pan rada ngoso ing batin ||

25.
Lamun kok èngêti rara |

ingsun tanggung wus masthi sira manggih |
mulya dunya akiripun |
lan aja manah nyimpang |
dèn-tumêmên dibandhunga patang puluh |
aja gumingsir tyassira |
dèn-trus lair têkèng batin ||

26.
Rancangkapti duk miyarsa |

sampun tampi cinancang pulungati |
matur marang renanipun |
dhuh ibu pangèstunta |
muga-muga pinarêngna ing Hyang Agung |
bisa nglakoni kang dadya |
karêpe dariji gati ||

27.
Luwaran dènnya dhaharan |

tan antara nulya amapan guling |
wau ta Dyan Jayèngsantun |
kalawan risang rêtna |
katri Buras wus lami dènnya dudunung |
anèng nagri Pakalongan |
lumintu Kyai Hartati ||

28.
Sung wuwulang mring rahadyan |

Nyi Hartati sung wulang Rancangkapti |
samya ngêtog kawruhipun |
kang nampèni kacêkap |
kawarnaa Nyi Hartati gêrah sêpuh |
pinarêng lan takdirira |
tumêkanira ing jangji ||

Jilid 1 - Kaca : 295

29.
Sang dyah alara karuna |

layonnira kang ibu dènrungkêbi |
mlasasih sasambat ibu |
sapa kang momong ingwang |
dene durung laki têka ibu lampus |
sumaput datan panon-rat |
Rancangkapti lir ngêmasi ||

30.
Gumrah tangis jroning wisma |

Ki Hartati amondhong ingkang siwi |
mèwèk-mèwèk marêbês luh |
dhuh jantung atiningwang |
lah emuta babo nyawa ywa kabanjur |
papas pupussên tyassira |
èngêta yèn wus tinakdir ||

31.
Malah sukura ing Suksma |

susuwunên kamulyaning kajatin |
kang langgêng salaminipun |
anakku Jayèngsêkar |
aku pasrah mungguh layonne ibumu |
wis kono mangsa bodhowa |
pêtakên mring dhusun Sranggi ||

32.
Sang dyah rara wus binêkta |

maring wisma pungkur ing tamansari |
gya wungu saking ing kantu |
anungkêmi kang rama |
Ki Hartati tansah (m)barêbêl kang êluh |
pêgat-pêgat angandika |
wis wungua sira nini ||

33.
Rancangkapti wus alênggah |

rama sira ywa bali marang panti |
èh bocah wadon dèngupuh |
maringa patamanan |
ngundhuhana kêmbang gambir mlathi mênur |
capaka argulo mawar |
salong mênyanga ing panti ||

34.
Patang gêndul lênga mawar |

lawan lênga sêtambul têlung kopi |
jêbadan rong cupu agung |
we mawar myang hèr jamjam |
ngênêm êncèh ratus têlung lodhong agung |
kayu garu têlung rêmbat |
kabèh wêtokêna aglis ||

35.
Aturêna kakangêmas |

lan rimongku kang saka ing Ngarabi |
kêmbang êmas putih biru |
kang têka wingi ika |
kaagêmna luruh bandhosane ibu |
banjur tinumpangan sêkar |
roroncèn anamman kanthil ||

36.
Uga aturna kakangmas |

sampun mundur pra dasih kang tinuding |
sang rêtna angrujit santun |
kang nglayat tan petungan |
jêjêl uyêl ambèr tumêka ing lurung |
kang layon wus binrêsihan |
samêkta rêrênggannèki ||

37.
Jayèngsari gya utusan |

lah ta Buras matura mring Kiyai |
sarèhne iki wus rampung |
wus samêkta sadaya |
kang inganti pra sêpuh wus padha rawuh |
nyuwun lilah banjur mangkat |
Ki Buras umentar aglis ||

Jilid 1 - Kaca : 296

38.
Panggih matur rèh dinuta |

ki sudagar tan angling mung nganthuki |
wus matur marang sang luhung |
nuwun sampun kalilan |
wus umangkat kang dhikiran swara arum |
umyung lir manêngkêr wiyat |
samarga wuwuh kang ngiring ||

39.
Sampun prapta pasareyan |

Jayèngsari ingkang mêtak pribadi |
paragad pamêtakipun |
kang ngiring wus bubaran |
sowang-sowang mantuk maring wismanipun |
radèn mantuk wus kapanggya |
kalawan rama myang ari ||

40.
Rancangkapti Jayèngsêkar |

myang pra santri jalu kalawan èstri |
datan kirang saking satus |
ratri pantara siyang |
samya darus Kur'an tan na kêndhatipun |
praptèng patangpuluh dina |
nulya amung sabên ratri ||

41.
Èstri pitu jalu sapta |

Rangcangkapti wus (n)darus katam kaping |
pitu dene Jayèngsantun |
wus katam ping sadasa |
sampun lêjar kang samya kataman giyuh |
Ki Hartati awidada |
dènnira mong siwi kalih ||

42.
Tulus amukti wibawa |

datan kêndhat sêdhêkah dana mintir |
maring sasamèng tumuwuh |
rupa baranaarta |
pinapantês ing sapangkat-pangkatipun |
janma nagri Pakalongan |
warata kadanan sami ||

43.
Babasan tan na kliwatan |

suprandene dunyane Ki Hartati |
nora kalong malah wuwuh |
karya eramming kathah |
ana ngira yèn saka karamatipun |
putra dwi èstri lan priya |
kang cahya apindha sasi ||

44.
Mintir samya lêng-ulêngan |

para tamu myang janma aminta sih |
apa ing sakarsanipun |
sayêkti sinukanan |
saking nagri liyan apan wus misuwur |
Ki Hartati ambêg dêrma |
asih marang ing sasami ||

45.
Anuju ari sajuga |

Ki Hartati salira angalêntrih |
animbali mring kang sunu |
dhuh karo atmajèngwang |
bokmanawa wus cakêt lan maotingsun |
anon sadhengah wus kêmba |
rarasati nikmat êning ||

Jilid 1 - Kaca : 297

82 Mijil

1.
Pêngetungku Jumngah ngarêp iki |

purnama mancorong |
pan kabênêr ing sèwu dinane |
ibunira bokne Rangcangkapti |
radyan awotsari |
paran etangipun ||

2.
Ki Hartati angandika aris |

saking ri duk layon |
kaetang nêm pasaran limane |
sasinira kaundur kakalih |
dene tanggalnèki |
lilima kaundur ||

3.
Duk gêblage iku amarêngi |

ari Akat Êpon |
tanggal kaping rong puluh Surane |
taun Alip Akat etung siji |
Sênèn etung kalih |
Slasa etung têlu ||

4.
Rêbo papat Kêmis limanèki |

Jumungah nêm pantog |
de pasaran Pon siji etunge |
Wage loro Kaliwone katri |
Lêgi papat nênggih |
Paing limanipun ||

5.
Ping rong puluh awit mundur siji |

ping sangalas roro |
ping wolulas têtêlu undure |
ping pitulas papat undurnèki |
jangkêpira kaping |
nêmblas lima mundur ||

6.
Sasi Sura awit mundur siji |

Bêsar jangkêp loro |
dadi ana Jumungah Painge |
tanggal kaping limalas marêngi |
Dulkangidah sasi |
Jimawal kang taun ||

7.
Nyuruhana mitra ngundang santri |

jalu lawan wadon |
ywa kuciwa sugatane nikèn |
maragatta kêbo sapi kambing |
ayam wiwah biri |
bèbèk banyak kalkun ||

8.
Wedang soklat êtèh lawan kopi |

dhaharan sing gamoh |
kang mirasa kang kapara akèh |
barêkatan prantènana kaki |
myang salawat picis |
ywa kuciwèng sêmu ||

9.
Tur sandika mundur suta kalih |

mituhu sapakon |
praptèng ari wus samêkta kabèh |
bakda Ngisa Kiyai Hartati |
pinarak pandhapi |
manggihi pra tamu ||

10.
Kang mapakkên miwah ngacarani |

mrênahkên kang ênggon |
Jayèngsari tan ana kèndêlle |
jroning wisma Nikèn Rancangkapti |
sanggyaning tatami |
pinarnahkên sampun ||

Jilid 1 - Kaca : 298

11.
Santri kaji nangkoda priyayi |

apan datan awor |
Ki Hartati midêr sung pambage |
myang salaman dupi wus waradin |
Radèn Jayèngsari |
mahyakkên ing parlu ||

12.
Têmbung cêtha angrêsêpkên ati |

anorraga alon |
miminta sih marang sadayane |
tamu miwah santri kang miyarsi |
rêsêp sukèng ngati |
sugata lumintu ||

13.
Nulya tapuk sagung para santri |

sapêrlune ngaos |
kang tan ngaos arame gogotèk |
ing jro panti pan mangkono ugi |
Nikèn Rangcangkapti |
tan na kèndêllipun ||

14.
Dènnya (m)bujakrami mring tatami |

rahab ing susugoh |
lan kakungan ing jawi tan pae |
wussing katam kèndêl sawatawis |
tapuk sahman dhikir |
swaranya gumuruh ||

15.
Nglêbêt (n)jawi sarampunging dhikir |

ambêngan lumados |
dinonganan arêmpêk amine |
pragad donga gya bukti dumugi |
brêkatan rinakit |
piring cangkir kriyuk ||

16.
Kètèl mangkok kuwung kêda basi |

grêglèk gêlas bokor |
kêndhi suru lading myang cukite |
dhulang tenong cêthing srêbèt putih |
bakakên si lilin |
glaran batu alus ||

17.
Pakinangannya tunggal miranti |

salawat nèng kanthong |
nyangang reyal pitu tumurune |
gangsal niga maratah nyaringgit |
miwah sadayaning |
kang nèng ngarsanipun ||

18.
Binêktakkên sanggyaning tatami |

waradin sakèh wong |
suka rêna ing tyassira kabèh |
amaratah brêkate wong siji |
ngalih bêktan sami |
ana (ng)gotong têlu ||

19.
Para tamu wus aminta pamit |

Hartati lingnya lon |
babo ingkang rawuh sadayane |
sakalangkung ing panuwun mami |
suka rênèng ngati |
tan kenging winuwus ||

20.
Sampun kirang aksamanta sami |

maring raganingong |
barêkatan apan prayogine |
kaantukna rumiyin mring panti |
kaparênga nganti |
sakêdhap turulun ||

21.
Samya (n)dhêku sanggyaning pra tami |

brêkatan wus bodhol |
Ki Hartati pamit mring tamune |
yun manggihi para tamu èstri |
dupi praptèng panti |
angsung salam gupuh ||

Jilid 1 - Kaca : 299

22.
Tatanya ring rara Rancangkapti |

para tamu wadon |
apa uwus mranti brêkatanne |
iya rama wus ginawa mulih |
apa saananing |
kang lumadyèng ngayun ||

23.
Dalah wadhah dak purih (ng)gawani |

lawan (n)jawi jumboh |
Ki Hartati latah sru sukane |
kacondhongan sabarang karsèki |
putra wruh ing wangsit |
wasana lingnya rum ||

24.
Pra rubiyah kang rawuh ing ngriki |

sru panuwunningong |
mugi sampun kirang aksamane |
ngantossana saking sawatawis |
wontên pêrlu kêdhik |
pra rubiyah (n)dhêku ||

25.
Ki Hartati ngambil toyastuti |

gya lumêbèng gêdhong |
salat kajat dangu antarane |
nulya ana cahya anêlahi |
sakèh damar lilin |
sirna sorottipun ||

26.
Samya kagyat sakèh ingkang janmi |

Rancangkapti gupoh |
manjing gêdhong nêlahi sunarre |
marêpêki kang rama pinanggih |
wus tumêkèng jangji |
puput yuswanipun ||

27.
Mujur ngalor munggwèng kanthil sukci |

Rancangkapti (m)bêngok |
ngadhuh-adhuh nrungkêppi layonne |
kawarnaa kang ana ing (n)jawi |
sagunging parèstri |
bilulungan gugup ||

28.
Jayèngsari kagyat mentar aglis |

prapta jroning gêdhong |
wus têtela kang rama sedane |
gya sinambut Nikèn Rancangkapti |
pangandika ririh |
babo ariningsun ||

29.
Dèn narima sukur ing Hyang Widdhi |

takdir kang dhumawoh |
lah èngêta garissing papasthèn |
tanpa pêrlu manggung kok tangissi |
balik dèn-miranti |
tikêllên lan sibu ||

30.
Lêjar ing tyas Rancangkapti mijil |

nèng jarambah lunggoh |
tur uninga marang tatamune |
myang parentah maring para dasih |
sampêtting pakarti |
sadaya kacukup ||

31.
Jayèngsari mêdal tur udani |

yèn kang rama layon |
samya (n)jêtung (m)barêbêl waspane |
para èstri gumrumung anangis |
Radyan Jayèngsari |
aparentah gupuh ||

32.
Amiranti pangkat benjing-enjing |

panguburre layon |
tan winarna ingkang nambutgawe |
para tamu guyup angrencangi |
layon binarêsih |
rinukti pinatut ||

Jilid 1 - Kaca : 300

33.
Ingkang dadya pangagênging nagri |

Pakalongan rawoh |
Jayèngsari nêmbah lon aturre |
pangkattipun layon benjing-enjing |
ulun lawan ari |
tumutur mring kubur ||

34.
Nanging lajêng tan wangsul mring nagri |

ulun yun dhêdhepok |
kang tan têbah lawan astanane |
rama ibu wontên dhusun Sranggi |
sakawontênanning |
kang kantun sadarum ||

35.
Dalah papan pemahan myang panti |

trussing lair batos |
ulun sumangga ing sakarsane |
ingkang ngasta pangawasa nagri |
sakarsanta dadi |
aywa walangkalbu ||

36.
Dhuh sanggyaning kang rawuh ing ngriki |

mênggah aturingong |
sami ngidènnana sadayane |
saur paksi tamu jalu èstri |
mangkana wus wanci |
sêdhêng angkattipun ||

37.
Wus rinakit kang samya umiring |

angrênggani layon |
kèhing janma myang uparênggane |
tikêl pitu kalawan duk nyai |
sakalir wus mranti |
ingangkatkên gupuh ||

38.
Kèhing janma ramene kang dhikir |

kadya samodra rob |
kataman ing prahara gora rèh |
gumalêdhêg kang kari anggili |
kaponthal nututi |
lajêng samya mikul ||

39.
Tan winarna lampahirèng margi |

ing astana rawoh |
sinarèkkên cakêt lan nyaine |
paragadding panguburrirèki |
kang samya umiring |
sadaya wus mantuk ||

40.
Kantun para batih kang umiring |

marang sakarongron |
Jayèngsari alon ngandikane |
èh sakèhe abdine kiyai |
tan na dakaranni |
mantuka rumuhun ||

41.
Ngopènnana saananing panti |

dene raganingong |
patang puluh ari anèng kene |
mulyakakên ingkang wus suwargi |
poma dèn nastiti |
sagung para wadu ||

42.
Wussing tampi dhawuhnya sang pêkik |

kêbut jalu wadon |
samya mantuk marang ing wismane |
kawarnaa kang kari prihatin |
Radyan Jayèngsari |
nèng ngandhapping pocung ||