Ki-demang.com : Centhini

Ngundhuh Serat Centhini PDF

ngundhuh-serat-centhini

Kaca Ngajeng

kaca-ngajeng

Ringkasan Serat Centhini

ringkasan-serat-centhini

Resensi / Ulasan Serat Centhini

resensi-serat-centhini

Pupuh Surat Centhini

pupuh-surat-centhini-01
pupuh-surat-centhini-02
pupuh-surat-centhini-03
pupuh-surat-centhini-04
pupuh-surat-centhini-05
pupuh-surat-centhini-06
pupuh-surat-centhini-07
pupuh-surat-centhini-08
pupuh-surat-centhini-09
pupuh-surat-centhini-10
pupuh-surat-centhini-11
pupuh-surat-centhini-12

    Jumlah Pengunjung

0434692
Hari ini     :Hari ini :92
Kemarin     :Kemarin :69
Minggu ini   :Minggu ini :158
Bulan ini   :Bulan ini :3321
s/d hari ini   :s/d hari ini :434692
Kunjungan Tertinggi
01-10-2023 : 1327
Pengunjung Online : 40

Kontak Admin.

email-kidemang

(21a) Kaca 301 – 322

 

( Mriksani candhi-candhi ing Diyèng )
7. R. Jayèngsari dalah rayi sarta abdi linggar saking Pakalongan, ngidul ngetan minggah rêdi Prau, lajêng mandhap dumugi Diyèng kapanggih lurahipun wasta Ki Gunawan.
Sami mriksani candhi-candhi ing Diyèng. Satunggal-satunggalipun katêrangakên maknanipun dening Ki Gunawan, kadosta: Pambêkanipun para Kurawa, pambêkanipun para Pandhawa gangsal tuwin prabu Krêsna, pambêkanipun garwanipun R. Arjuna; i.p. Wara Sumbadra, Dèwi Ulupi, Dèwi Manuara, Dèwi Gandawati tuwin Wara Srikandhi.
Lampahipun kalajêngakên dhatêng Sokayasa ing sukuning rêdi Bisma, talatah Banyumas. Lampahipun kaatêrakên dening Ki Gunawan, laju sowan Sèh Akhadiyat.
Sèh Akhadiyat dalah garwanipun Siti Wuryan sawêg nandhang sungkawa, jalaran putranipun ingkang wasta Mas Cêbolang kesah tanpa pamit.
Dhatêngipun R. Jayèngsari lan Nikèn Rancangkapti kaatêrakên Ki Gunawan sagêd dados panglipuring sungkawa. Sakalih-kalihipun lajêng kapundhut putra sarta cumondhok ing Sokayasa dalah abdinipun pun santri Buras. ...

Kaca 301-322

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||

Jilid 1 - Kaca : 301

83 Pocung

1.
Dhuh riningsun payo tumuli lumaku |

ngupaya kang dadya |

wêcane sang maha yogi |

ngêndi baya prênahe ing Sokayasa ||

2.
Yèn talendho ing laku mênèk kajujul |

mring batih kang padha |

trêsna sih ayun umiring |

ing sapurug satêmah ngribêddi lampah ||

3.
Iya kakang aku (n)dhèrèk sakarsamu |

Ki Buras turrira |

upaminipun ngêntosi |

kula badhe tilêm saking saêleran ||

4.
Rancangkapti angandika sakarêpmu |

ananging dak tinggal |

sira kantunnna pribadi |

yèn wus tangi banjur age anusulla ||

5.
Buras matur uwis kojur botên èstu |

rahadyan wus linggar |

saking ing astana Sranggi |

ngidul ngetan sumêngka anggraning arga ||

6.
Tumurun ing jurang pèrèng siluk-siluk |

surupping baskara |

kèndêl dènnira lumaris |

sipêng anèng dhusun tuwin padhêkahan ||

7.
Enjing bangun linajêngkên lampahipun |

lêpasing lumampah |

tan ana sangsayèng margi |

ya ta wau para batih Pakalongan ||

8.
Samya nusul marang ing Saranggi dhusun |

rahadyan tan ana |

atanya mring kanca siti |

winangsullan sadangune nèng astana ||

9.
Mangkya suwung wikana ing puruggipun |

pra dasih sungkawa |

bilulungan ngupadosi |

alêstantun tan ana ingkang pinanggya ||

10.
Sigêg ingkang pra dasih kang wayang-wuyung |

wau lampahira |

Jayèngsari Rancangkapti |

wus angancik sukuning Parau arga ||

11.
Amalipir ngambah têpining tlaga (n)dhut |

warak kang kapapag |

(ng)gêndring marang êmbêl bêlik |

saya (n)dêdêr ing lampah langkung rêkasa ||

12.
Êbun ingkang nèng godhong pating parêntul |

gumêbyar lir sotya |

hawa asrêp anglangkungi |

kang mahawan sadaya nrêthêk wèl-wèllan ||

Jilid 1 - Kaca : 302

13.
Buras nyêbut bilah thik adhêm kalangkung |

sabarang kaidak |

rasane lir ngidak api |

kira-kira iki lagi bêdhug awan ||

14.
Iba mêngko lamun wanci bangun esuk |

kiraku tikêl pat |

ah kranjingan adhêm iki |

sakirane apa ana wong kang krasan ||

15.
Manggon anèng kene raratune (n)jêkut |

suprandene (n)dara |

sakaliyan tan katawis |

ngeca-eca dènnira sami tumindak ||

16.
Radyan nolih ywa kok praduli bae wus |

adhêm manggon dhawak |

Ki Buras wèl-wèlan angling |

botên niyat pun adhêm kula ajaka ||

17.
Tanpa têmbung gapyuk ngrangkul malbèng usus |

tinundhung tan kesah |

malah kêkah anggendholi |

têpung pisan si adhêm kok banjur trêsna ||

18.
Gya tumurun rahadyan ing lampahipun |

anon padhêkahan |

anèng lambunge kang wukir |

angandika payo yayi pinaranan ||

19.
Kang garêmbêl ngarêp iki kaya dhukuh |

ngupaya patanyan |

lampahipun sampun prapti |

patêgalan nuju pangagênging dhêkah ||

20.
Ngundhuh-undhuh Kenthol Gunawan jujuluk |

kagyat duk umiyat |

janma tri saking ing ardi |

lampahipun ngênêr maring patêgilan ||

21.
Ki Gunawan amapagkên sampun tundhuk |

aris atatanya |

kamipurun nilakrami |

nami sêdya miwah kawijilannira ||

22.
Jayèngsari amangsuli ngandika rum |

kula Jayèngsêkar |

sadhèrèkulun pawèstri |

Rancangkapti saking nagri Pakalongan ||

23.
Sêdyaulun maring Sokayasa dhusun |

Gunawan tatanya |

sintên ta ingkang sisiwi |

kang ayoga ulun Ki Hartati nama ||

24.
Kenthol (ng)guguk Ki Hartati mitraningsun |

wus lami tan panggya |

punapi taksih basuki |

nuwun mangke sakaliyan sampun lina ||

25.
Kala sugêng wantos-wantos wêlingipun |

ing sapungkuringwang |

sira lan arinirèki |

pruitaa sang pinundhi Sokayasa ||

26.
Milanipun sarampungirèng pangubur |

tan wangsul mring wisma |

lajêng mentar praptèng ngriki |

Ki Gunawan angling kula botên nyana ||

Jilid 1 - Kaca : 303

27.
Lamun sampun praptèng jangji kalihipun |

anak dènnarima |

ngèstokkên tuduh sudarmi |

bokmanawi ing têmbe manggih kamulyan ||

28.
Lamun sarju prayogi kampir wismèngsun |

nêntrêmkên sarira |

rèh mêntas lalampah têbih |

têmbe ulun umiring mring Sokayasa ||

29.
Sakaliyan tyassira langkung panuju |

wus kerit mring wisma |

Gunawan nulya ngundangi |

para batih kinèn samêkta sêsêgah ||

30.
Wusnya rampung linadossakên mring ngayun |

dhuh anak sumangga |

kinarya jampi kalantih |

sawontênne sugatanipun tyang ngarga ||

31.
Tanpa rabi pramilanya langkung kidhung |

èh bocah gêdhèkna |

totormu ywa kongsi mati |

sakaliyan wus wawanting nulya dhahar ||

32.
Wus dumugi linorodkên Buras gupuh |

Rangcangkapti lingnya |

kakang iki desa ngêndi |

lawan ingkang aran totor iku apa ||

33.
Ana jroning wisma suda asrêpipun |

sapa namanira |

ingkang darbe wisma iki |

dene ngaku mitrane kang wus suwarga ||

34.
Ki Gunawan gumujêng alon lingipun |

anak nama kula |

Kenthol Gunawan duk maksih |

rêmên dagang lan rama (n)dika tan pisah ||

35.
Baya sampun tinakdir dera Hyang Agung |

ulun tansah tuna |

rama (n)dika manggung bathi |

kaku ing tyas dhêdhêkah Diyèng punika ||

36.
Sêpi samun suprandene manahulun |

têntrêm sukawirya |

angungkuli kala sugih |

sangandhapping panti punika guwanan ||

37.
Rintên dalu totor latu datan lampus |

mila nèng jro wisma |

datan akaraos atis |

Buras matur lêrês-lêrês kang timbalan ||

38.
Tanpa (n)jêkut ning mêngko nèk mêtu nguyuh |

awak rasakêna |

mêsthi tis-tis tiba katis |

wedang tuwa anom datan krasa panas ||

Jilid 1 - Kaca :304

84 Sinom

1.
Ki Gunawan aturrira |

ing benjang enjang prayogi |

lêledhang supadi enggar |

ing tyas kataman prihatin |

umiyat candhi-candhi |

Diyèng kathah warninipun |

talaga Pakarêman |

babahan Aswatamèki |

sumur gumling myang kawah Candradimuka ||

2.
Rancangkapti duk miyarsa |

kakang sesuk milu mami |

ing dalu datan winarna |

nahan wus wanci byar enjing |

Hyang Surya andhadhari |

sadaya apan wus ngrasuk |

busana gya sarapan |

pinantês dhaharan enjing |

wedang êtèh alalap gêndhis kalapa ||

3.
Wus dugi dhahar sarapan |

wawi anak mumpung enjing |

gya linggar saking ing wisma |

Gunawan lumakyèng ngarsi |

sacakêtting kang margi |

miyat candhi cacah têlu |

nèng èrèng-èrèng arga |

angongkang ing jurang trêbis |

kang satunggal aran candhi Duryudana ||

4.
Kalih candhi Dhanyang Druna |

katiga candhi Sangkuni |

ing lampah wus mancat minggah |

praptèng nginggil siti wradin |

umiyat candhi-candhi |

candhi Arjuna jinujug |

ing têngah wontên sela |

kumalasa lus pasagi |

têngah sela krowok isi toya marta ||

5.
Langkung asrêpe kang toya |

majêng mangilèn kang candhi |

ing ngarsane candhi Sêmar |

kidulling Arjuna candhi |

Sumbadra langkung adi |

ing ngarsa mawa lèng agung |

Jayèngsari turrira |

puniki êlèng punapi |

Ki gunawan alon wijiling wacana ||

6.
(ng)Gèr punika winastanan |

babahan sang Durnasiwi |

inggih Bambang Aswatama |

ngalèr ngilèn trusannèki |

tumindak ngidul myat ing |

candhi Puntadewa Prabu |

kakalih candhi ngarsa |

kêmbar warni alit-alit |

winastanan candhi Nangkula Sadewa ||

7.
Kidul candhi Puntadewa |

winastan candhi Srikandhi |

lajêng dènnira tumindak |

ngidul ngilèn sawatawis |

umiyat candhi asri |

aran candhi Bimasunu |

ya candhi Gathutkaca |

samya ngilèn ajêngnèki |

ngidul malih miyat candhi Wrêkudara ||

8.
Inggil tur agêng priyangga |

arêspati langkung wingit |

pribadya majêng mangetan |

salêsih dènnya ningali |

tumindak ngidul malih |

myat Tlagawarna rannipun |

we lir kuwung wangkawa |

pêthak abrit biru kuning |

lirap-lirap kalangkung asri kawuryan ||

Jilid 1 - Kaca : 305

9.
Mawèh sêngsêming wardaya |

anglilipur ing prihatin |

ri wusnya myat Tlagawarna |

miyat talaga Tus nami |

toya kalangkung wêning |

katandha dhasaring ranu |

gya miyat tlaga Kidang |

umobing we mawèh giris |

nulya wangsul ngalèr ngilèn lampahira ||

10.
Umiyat ing candhi Krêsna |

sêmu wingit anglangkungi |

rêspati kang wawangunan |

kêmput tapis dènubêngi |

nulya tumindak malih |

mangilèn myat trusannipun |

babahan Aswatama |

kang anjog ngarsaning candhi |

sang dyah adi Sumbadra kasêbut ngarsa ||

11.
Kawuri candhi babahan |

nulya mangetan lumaris |

miyat ing tuk Bimalukar |

toya manthur langkung wêning |

Buras gupuh marani |

kapengin raup myang nginum |

tangan kalihnya nadhah |

dupi kasêntor ing warih |

asru (n)jola ngacêcêng tangan kalihnya ||

12.
Rancangkapti dahat suka |

tatanya Buras thik mringis |

(n)jingklak banjur awèl-wèllan |

narêthêg umatur ririh |

nuwun raose sami |

nyas kadya nadhahi latu |

we asrêpe kalintang |

jimpe tanganulun kalih |

nora majat adhême tuk Bimalukar ||

13.
Wangsul mangilèn lampahnya |

kathah rêca alit-alit |

pinarik pinantha-pantha |

wiwitan ingkang kaèksi |

tan liyan lir wit kopi |

amung awis uwohipun |

rahadyan minta wikan |

Ki Gunawan turrira ris |

lah punika kang nama purwakucila ||

14.
Wohipun kenging kinarya |

panulaking wisa mandi |

sarpa lamun kaungkulan |

tanpa karkat angalêntrih |

kalabang kalajêngking |

ulêr ing sasaminipun |

[...] |

Buras gupuh angundhuhi |

kanthong kalih kêbak woh purwakucila ||

15.
Maring arga ambêg wasta |

Pakarêman langkung wingit |

têngah sela kumalasa |

kathah babalunging paksi |

radyan tatanya maring |

Ki Gunawan ris umatur |

punika balung kaga |

sadhengah paksi ngungkuli |

Pakarêman tamtu pêjah lajêng dhawah ||

16.
Ana ing sela punika |

wus tamat nulya ningali |

ing kawah Candradimuka |

luwêng satêngahing ngardi |

isi we sulak kuning |

umob lirang gandanipun |

tan na kuwasa nyêlak |

mawa kukus sawatawis |

toya mili nanging kawah datan lukak ||

Jilid 1 - Kaca : 306

17.
Datan dangu dènnya miyat |

lajêng tumurun wus prapti |

ing ngèrèng-èrèng sitinya |

dèn ambah amêmbêk-mêmbêk |

gathuk lawan têlagi |

akathah maliwissipun |

antingan apêpanthan |

ana gisiking têlagi |

Buras angling apa ta kae antingan ||

18.
Ki Gunawan angandika |

iya ika êndhog mliwis |

nanging ewuh panjupuknya |

awit siti tan kuwawi |

kalamun dènênciki |

amblês êmbuh gadhugipun |

Ki Buras miris maras |

tumindak aminggring-minggring |

lampahira wus tan ngambah siti mêndat ||

19.
Miyat sumur Jalatundha |

ubênge pinalangan pring |

ngaluwêng dhapur kukusan |

(n)jawi palang gasik wradin |

kathah patilassanning |

sêkar konyoh miwah kutug |

rahadyan minta wikan |

Ki Gunawan turrirèki |

sabên malêm Anggara Kasih punika ||

20.
Kathah janma kang tirakat |

wontên ingkang minta sugih |

wontên minta kadrajatan |

wontên minta dènkasihi |

myang minta darbe siwi |

wontên minta têguh timbul |

sontên angobong dupa |

manawi wus têngah ratri |

angglundhungkên timba bumbung binandhulan ||

21.
Sela bundêr agêng madya |

supadi enggal lampahing |

timba prapta (ng)gyanning toya |

yèn katrimah sêdyanèki |

pangraos sawêk kalih |

dhêpa sampun angsal ranu |

gya inginum saêkal |

[...] |

kenging (m)bêkta lamun kinarya sarana ||

22.
Manawi datan katrimah |

dalomokipun pawarti |

tali ngantos sèwu dhêpa |

tinarik tan antuk warih |

Ki Buras anyêlaki |

nginguk lêbête kang sumur |

singunên giris ing tyas |

badannya sakojur mrinding |

undurrira alon-alon ulat biyas ||

23.
Cakêt lawan Jalatundha |

wontên toya ingkang mili |

saking sapucaking arga |

nanging lampahe kang warih |

(n)dadak anyimpang têbah |

datan lumêbêt ing sumur |

mangkana dènnya miyat |

ing Diyèng saurutnèki |

tan rêkasa ing tyas datan mawi kêmba ||

Jilid 1 - Kaca : 307

24.
Ki Gunawan aturrira |

wus têlas kang dèntingali |

prayogi wangsul mring wisma |

bilih kadalon nèng ngriki |

saèstu tan kuwawi |

mindhak-mindhak asrêppipun |

radyan matur sumangga |

tumurun wus praptèng panti |

pasugata tinata tharik samêkta ||

25.
Wawi anak lajêng dhahar |

rayi paduka kalantih |

sahari datan anadhah |

sang dyah angandika aris |

kasêngsêm umiyat ing |

candhi miwah sanèssipun |

mawèh rênaning driya |

dumadi tan ngrasa ngêlih |

Ki Gunawan ngandika Alkamdulillah ||

26.
Wus wawanting toya panas |

pakantuk dènnira bukti |

cinarik sinungkên Buras |

tanpa taha dènnya bukti |

kasrêtên minta warih |

sinungan wedang kumêbul |

gya inginum nir rasa |

panas asrêp kadi warih |

mung gugusi lambe lidhah kraos lidhas ||

27.
Radyan matur mring Gunawan |

candhi Duryudana tuwin |

candhi Druna candhi Suman |

candhi Puntadewa aji |

candhi Arjuna candhi |

Nangkula Sadewanipun |

kalawan candhi Bima |

tuwin candhi Dwarawati |

ngajêngipun wontên sela kumalasa ||

28.
Pasagi sinangga ompak |

kubêngira pinarigi |

bulêt ingukir lung-lungan |

têngahing sela waradin |

sinêrat sastra rêmit |

kadiparan ungêlipun |

mèsêm Kyai Gunawan |

atur wangsulan mrakati |

sastra Buddha ingkang tumrap wontên sela ||

29.
Punika apan pèngêtan |

pambêkannya kang cinandhi |

ngungsêd Radyan Jayèngsêkar |

mugi kaparêng ing galih |

amêdhar suraossing |

sadaya ingkang kasêbut |

anèng sela sasanga |

nanging tinêmbungna Jawi |

inggih anak punika langkung prayoga ||

30.
Winarna pambêkannira |

sira Prabu Kurupati |

puguh sêbarang kinarsan |

mituhokkên ing panggalih |

adrêng pikir ginêlis |

ayo jangjine tumanduk |

rikat nanging guguppan |

ing atur tan tinaliti |

mungkur marang carita mawa surasa ||

31.
Ranning ondhe miwah adat |

lêlabuhan ala bêcik |

tan arsa nguningannana |

nurut karsane pribadi |

rêmên akarya wiwit |

gagrak anyar kang sinarju |

lumintu paring dana |

ambungahakên wong cilik |

nanging ingkang ambyuk angubungi karsa ||

Jilid 1 - Kaca : 308

32.
Yèn ta mungguh kang mangkana |

kaugung kapati-pati |

wus datan asubasita |

ilang tataning narpati |

katon tyas nanging jirih |

watak molor nora mulur |

yèn mênêng lir gupala |

ngumpêt karsa tan ngrapêti |

gojag-gajêg uga iya uga ora ||

33.
Manawa na turre wanodya |

ingkang dadya suprih pamrih |

anjalari sukawirya |

myang (n)drêbalane mas picis |

iku rêna kapati |

pangarabe nora uwus |

yèn durung tibèng karsa |

sarwa nora pisan ering |

ing sujanma mangun tèki tapabrata ||

34.
Malah punika ingaran |

wong papa sudra anisthip |

awit tan ngubungi karsa |

kabungahanning ngaurip |

anggêppe ing panggalih |

marang Hyang Suksma linubung |

sayêkti nora liya |

mungguh Bathara linuwih |

tanpa rupa muhung jatine priyangga ||

35.
Krana kawasèng kaanan |

tanpa cêgah tanpa sirik |

milih sakèhing gumêlar |

ingkang purbamisesani |

têtêp karsaning Widdhi |

sida dumadi tan lêbur |

tamat pambêkannira |

sang aprabu Kurupati |

gantya Arya Sangkuni patih Ngastina ||

36.
Watêkannipun kinandha |

pradulèn ngaruh-aruhi |

nora kêna wong kumlebat |

thik-ithik dipun waoni |

gawe sêriking ati |

sikon saronne lumintu |

tingkah solahing liyan |

mung tansah dipun owahi |

nora nana sawiji kang kabênêran ||

37.
Pasthi tumiba ing lêpat |

yèn nana ngarsa Sangkuni |

sanadyan uwis bênêra |

gumrêmêng maoni ririh |

saradan tudang-tuding |

anyungir ulate rêngu |

yèn lêkas pagunêman |

nora liya-liya malih |

pan wus kêna pinasthèkkên lamun nacad ||

38.
Ngrasani alaning janma |

dèn andhar awit jêjênthik |

suku minggah kongsi prapta |

pucuk rambut tanpa uwis |

dadi rênaning galih |

yèn nyatur tindak kang dudu |

kinarya cagak lênggah |

ngira-ira mring sasami |

mung alane bae ingkang pinêthikan ||

39.
Nora pisan angetokna |

bêciking liyan pinurih |

sirna kadhang tinutupan |

pamrih arahing panggalih |

dimèn aja ngungkuli |

ya marang sariranipun |

yèn ana wong kakandhan |

nora ngalêm mring Kya Patih |

miwah nora carita alaning janma ||

Jilid 1 - Kaca : 309

40.
Pasthi ambanjur pinapas |

aja ambanjur cariwis |

tur yèn tinunjêl ing rêmbag |

anjêlomprongakên amrih |

dudune ing sasami |

lamun lêkas gawe dhawuh |

mlaksana amisesa |

ngawang ngawur tan dumugi |

ing wasana tan tumibèng karaharjan ||

41.
Kang pasthi dadya panggrêsah |

pêgêl sayah anglakoni |

praptèng (n)don dadi tutuhan |

prandene bisa ngingêrri |

ing catur anyelaki |

iku mau kurang anu |

lamun ta mangkeneya |

iya tumiba ing dadi |

lah ta ora padha ngati-ati ing tyas ||

42.
Pan mangkono Arya Suman |

yèn tinutuh ing prakawis |

malah malês nutuh (n)dadra |

ngêncêngi bênêr pribadi |

suthik yèn dènaranni |

luput parentahe ngawur |

banjur angisis jatha |

ana kamituwa dadi |

iku goroh yèn aku nora bênêrra ||

43.
Saking luputmu priyangga |

malengos kang sinung angling |

wus watake kyana patya |

ing rêmbag (ng)garèndhèl wuri |

garêgêding panggalih |

sadina-dina pan namung |

amrih ara-uruwa |

gègèra ingsun angutil |

gêrahuyang yèn ana arjaning jaman ||

44.
Jalukane awèwèhan |

kumêt tur rada nylêkuthis |

dene anggêppe ing driya |

marang Hyang Suksma Linuwih |

Gustine têtêp Gusti |

kula ya kawula tuhu |

marma kudu akarya |

anyuprih bêciking dhiri |

supayane dadi tumiba ing mulya ||

45.
Kudu mangangkah tan kêndhat |

angêndhak gunaning janmi |

ngala-ala mring manungsa |

aja ana kang ngungkuli |

supadya dadya kèksi |

badanne dhewe linuhung |

ngalela anèng jagad |

pangrasa bêcik pribadi |

dadi sida katarima Hyang Wisesa ||

46.
Sangêt condhong Sri Narendra |

Jakapitana ing patih |

Sangkuni klakuanira |

rêsêp ing tyas narapati |

myang ingkang para ari |

kurawa sadayanipun |

tan ana kang sulaya |

gilig golong kang panggalih |

abiyantu ing karsa jêng sri pamasa ||

47.
Rumojong sêdya swuh brastha |

gung kinarya sêkar lathi |

anurut parentahira |

kang paman Arya Sangkuni |

sabarang pamrayogi |

tan nana ingkang winangsul |

saatur-aturrira |

tamtu bisa nuju kapti |

marma tansah cakêt nèng ngarsa narendra ||

48.
Kinarya mantriwisesa |

kaprêcaya nguwasani |

kabèh bot-repotting praja |

mêncarkên karsèng narpati |

sukêr walêdding nagri |

kasrah bang-bang alum-alum |

kang rawe-rawe rantas |

malang-malang dènputungi |

idu gêni ering kabèh wong sapraja ||

Jilid 1 - Kaca : 310

49.
Wus tamat watêkannira |

Kya Patih Arya Sangkuni |

kang myarsa sadaya suka |

radyan aturrira aris |

saèstu anyèplêssi |

lan wujud wayanganipun |

paran pambêkannira |

Dhanghyang Druna maharêsi |

Ki Gunawan anglajêngakên carita ||

50.
Pupundhèn nagri Ngastina |

dadya pangumbahan pikir |

kang minangka tuwanggana |

-ning praja tinuwi-tuwi |

sapa sinambatting sih |

risang Baratmadyasunu |

ya Bambang Kumbayana |

satriya ing Ngatasangin |

angajawa apaparab Dhanghyang Druna ||

51.
Adhêdhepok Sokalima |

jroning wawêngkon nagari |

Ngastina gung sinunggata |

tuhu pandhita linuwih |

cipta anggêpe maring |

Hyang Widdhi batharanipun |

sinêru mêngku puja |

pinrih wor agal lan rêmit |

ywa kasêlan ing pangragasuksmanira ||

52.
Lamun nora mangkonoa |

mungguh kawula puniki |

yêkti nora darbe daya |

(ng)gonne bisa mobahmosik |

malah kaworan saking |

Hyang Purbamisesanipun |

loro-loroning tunggal |

têtêp-tinêtêpan sami |

dadya amung kawula darma lumakya ||

53.
Wêwatêkannira marang |

sasaminirèng dumadi |

sisinglon sabarang karya |

nora kêna yèn dinugi |

saking pêncaring angling |

labêt loro-loro têlu |

tan ngêmungkên sajuga |

kaarah nyampar pakolih |

ing pirêmbag mubêt kêsit nora panggah ||

54.
Pakolèhe kang supaya |

aywa katlindhês ingkang ngling |

ingkang tumiba ing ala |

amung kang tumibèng bêcik |

katonna rêmbug saking |

iya ing sariranipun |

marma cinalang-calang |

pakewuhe kang ginati |

salingkuhe wiweka dinèkèk ngarsa ||

55.
Palèsèddan ing wicara |

pangarêp ngenaki ati |

nanging sadalêmming cipta |

mandêng caloroding kapti |

yèn wus wruh dènjurungi |

pinèt saprayoganipun |

awiknya kamandaka |

ing sabda tan ngatawisi |

awit saking kinêmbong basa mardawa ||

Jilid 1 - Kaca : 311

56.
Ngêgungkên pangêla-êla |

ginunturan ing mamanis |

abang lambe marakdriya |

wisa martane ngênani |

kadhang warta wisaning |

anggutuk lor kêna kidul |

marma sang Dhanghyang Druna |

mêngkono watêking ati |

ing uwite saking kasluruning lampah ||

57.
Dahat adrênging wardaya |

duk maksih nèng Ngatasangin |

tan arsa gumantyèng rama |

amung sangêt mangun-tèki |

kapati mati-raga |

nora sare dhahar nginum |

mênêng manungku puja |

manuh manawa manonni |

kalêksanan antuk wangsiting jawata ||

58.
Yèn sanyata mamrih sira |

mring kamulyaning jagad tri |

wudharên tapabratanta |

lumakuwa angajawi |

ing kono ana janmi |

kakasihing jawata gung |

turasing Sang Hyang Brahma |

nanging karsaning Dewa di |

ing samêngko pan maksih kinarya samar ||

59.
Durung katon kawistara |

maksih dipun waranani |

dening Hyang Jati wasesa |

srana andhapasor sami |

mamrih raharjèng budi |

tapabratane sinamun |

asorre ngêmu rasa |

Pandhu Dewanatasiwi |

Narapati nagara gung ing Ngastina ||

60.
Wus dadi pratiknyanira |

sinung papancène pasthi |

dening Hyang Jagad Pratingkah |

singa-singa wong kang asih |

miluta anyêdhaki |

bisa momong marang iku |

sayêkti katarima |

barang pamudyane dadi |

wus mangkono iya ora kêna cidra ||

61.
Marma Bambang Kumbayana |

enggal dènnira lumaris |

ngulati mring tanah Jawa |

mituhu ucapping wangsit |

samana sampun prapti |

nanging kaloloh ing laku |

labuh labêting arda |

tumpang so sabarang kardi |

ngungun ing tyas wau Risang Rêsi Druna ||

62.
Awit dudu kang sinêdya |

mungguh Ngastina nagari |

rèhning wus bangsa pandhita |

dadya sêdya tan gumingsir |

mantêp têtêp nglakoni |

laku ingkang wus kabanjur |

kacêmplung nèng Ngastina |

momong Prabu Kurupati |

mung ing batin miluta Nata Pandhawa ||

63.
Lan mungguh Sri Duryudana |

dahat dènnira mumundhi |

marang risang Dhanghyang Druna |

angangge guru marsandi |

ing rêmbag gung tinari |

pra samya kèlu kalulun |

wong sapraja Ngastina |

mangastawa ngaji-aji |

amiminta aji jaya kawijayan ||

Jilid 1 - Kaca : 312

64.
Sang Nata sadina-dina |

mèh nora sah lan sang rêsi |

lawan sira Arya Suman |

iya sang Patih Sangkuni |

ingkang minangka tali |

ngêncêngi sagung rinêmbug |

wani toh lara pêjah |

mantêp ora angoncati |

marma nurut nata mring sarkaranira ||

85 Dhandhanggula

1.
Sampun titi pambêkannya Rêsi |

Sokalima mangkya ulun mêdhar |

kang sinung sih Jawatane |

sira sang Pandhusunu |

Sri Iswara Cintakapuri |

miwah sakadangira |

kalima winuwus |

kalakuwanira samya |

Prabu Darmakusuma Yudhisthira ji |

iya sang Dwijakangka ||

2.
Iya Darmawangsa sri bupati |

Puntadewa Guna Talikrama |

Cintakapura prajane |

Ngamarta ya winuwus |

ing Batanakawarsa dening |

panênggaking Pandhawa |

risang Bayusunu |

iya Arya Bratasena |

Wrêkudara ya Kusumayuda tuwin |

sang Bima gêng birawa ||

3.
Paparab satriya Jodhipati |

nunggil munggwèng sajroning nagara |

de kang dadi panêngahe |

satriya surasadu |

Madukara ingkang ngrênggani |

paparab Dananjaya |

ya sang Pandhusunu |

Palguna Arjuna Parta |

Endraputra Janaka Radèn Jahnawi |

Prêmadi ya Pamadya ||

4.
Lawan bibisik Prabu Karithi |

nanging muhung ana ing suwarga |

ing Tejamaya siniwèng |

dening pra surawadu |

yèku nama Prabu Karithi |

malih sang Pandhuputra |

dwi warujunipun |

dhêdhepok ing Tanjungtirta |

sakaliyan sapa dasanèng wawangi |

Nangkula lan Sadewa ||

5.
Jangkêp gangsal ing mangkya winarni |

pambêkannya Sri Darmakusuma |

rumangsa kawula kiye |

ing tyas marmanya kudu |

karya bêcik marang sasami |

pangangkah aywa kêndhat |

asarananipun |

nêpungakên kabêcikan |

marang liyan kang widadaa basuki |

lan norring jiwa raga ||

Jilid 1 - Kaca : 313

6.
Kang supadya sidaning dumadi |

mindêng-mindêng ngudang katarima |

sumuci mring batharane |

jumitaning sumungku |

nungku tama mamati kapti |

sakarsanirèng liyan |

katampèn rahayu |

sanityasa tyas susanta |

sêtyaning ngling sêdya mrih rênaning ati |

tan tilar parikrama ||

7.
Sakarsane tan arsa sak sêrik |

-ira marang sakèhing tumitah |

wahyane pamuwus sarèh |

sarèh sarekaning hyun |

sêmu mênêng tan mardulèni |

sasolah bawaning lyan |

pan namung jinurung |

kang katampik nora nana |

mung kalêbut watak angaruh-aruhi |

amot mêngku ing driya ||

8.
Yèn ngandika tansah angiribi |

nora pisan yèn nyulayanana |

marang sasama-samane |

sarênganing tumuwuh |

panyiptane ing Suksma jati |

kang murwa ing bawana |

bisaa sawujud |

ilanga jênêng kawula |

panganggêpe wus mati sajroning urip |

kamulyaning kaanan ||

9.
Ing (n)jaba jro jinumbuhkên sukci |

kadya palwa kamot ing samodra |

tan sêsak dening sarahe |

mis bacin ganda arum |

rêgêd rêsik agal lan alit |

kalêbu tan tinulak |

sumungku ring ayu |

ing pangrasa sukmanira |

pan linanggêngakên kalawan pamuji |

wus tanpa pilih papan ||

10.
Mandêng Maha Sukcining Hyang Widdhi |

kang winanuh jaman têpêtloka |

sumingkir marang karamèn |

tan karya sukèng kalbu |

ing kaanan sawiji-wiji |

ing jagad Janaloka |

cinipta tan wujud |

wus mulih aranning kuna |

sampun tamat pambêkan Sri Pandhusiwi |

mangkya gantya winarna ||

11.
Pambêkannya risang Bayusiwi |

sira Radyan Arya Wrêkudara |

sang Bratasena parabe |

kaku ananging kukuh |

nora tau akarya wiwit |

mucuki ing prakara |

adoh saking iku |

ing samangsa wus katatap |

ing panggalih panggah nora wigah-wigih |

tan ana cinêgahan ||

12.
Nora nganggo tèdhèng aling-aling |

apa barang sakarsa balakan |

tan nganggo bêcik-bêcike |

lamban bae ing catur |

lomas-lamis iku tan sudi |

nya dhadha êndi dhadha |

ywa kakèhan rêmbug |

singa bêcik binêcikan |

singa ala iya pasthi dialani |

amuk rêbutên ing prang ||

Jilid 1 - Kaca : 314

13.
Kêncêng lêmpêng nora minggrang-minggring |

nir wikara nir baya nir pringga |

têtêg sabarang karsane |

tan nganggo singgan-singgun |

ala bêcik bêcik tumuli |

ewuh pakewuh tanpa |

bênêre linajur |

ngukuhi kêcaping kata |

etang wuwus yèn wus wêdhar dènrungkêpi |

tan nana kinèringan ||

14.
Wus tan ngetung lara lawan pati |

tan suminggah sêdya linaksanan |

ngantêpi basane bae |

tan kêndhak dening ridu |

nadyan para jawata sami |

tan kêna malangana |

ing sakarsanipun |

anggêpe mring Hyang Wisesa |

nora sêlak lamun kinarya gagênti |

ilang was-wasing driya ||

15.
Sajatine bathara linuwih |

nora arah ênggon warna rupa |

kalimputan ing anane |

purbawisesanipun |

pribadi sang sidaning dadi |

wus wiratamèng cipta |

pupuntoning kawruh |

kawula wus tan rumangsa |

Arya Sena tan bèncèng-cèwèng maligi |

wênang adarbe karsa ||

16.
Srana mantêp têtêp tan gumingsir |

bêtah ngangkah yèn durung kalakyan |

apa kang kinarsakake |

nora marêm ing kalbu |

lamun durung prapta sajati |

jati-jatining karsa |

sinêru sinangkut |

wus tamat pambêkannira |

Arya Sena wong agung ing Jodhipati |

mangkya ingkang winarna ||

17.
Pambêkannya Rahadyan Pamadi |

Arya Dananjaya sang Arjuna |

anênggih Radyan Pamade |

sang Batharendrasunu |

apaparab Prabu Karithi |

kêkêmbange bawana |

Madukara mêngku |

sang Parta iya Janaka |

amanjaya jayane sang jayèng jurit |

prawira widigdaya ||

18.
Amumpuni ing guna kasêktin |

datan kewran gêlarring ngayuda |

têtêg tatag sabarang rèh |

sarèh sasmita putus |

tatas buntas yitnèng wigati |

wiweka surèng laga |

lêga lir tumambuh |

tapa tapaking warastra |

munggwèng graninng kang arga antikswa lungit |

ing rat tuhu minulya ||

Jilid 1 - Kaca : 315

19.
Mila dadi kondhang ing sabumi |

sira Rahadyan Andananjaya |

saking budi paradhahe |

sring ngêtog ing sakayun |

ing sujanma jalu lan èstri |

sakarsa linanggatan |

tan ana winangsul |

nadyan surendra bawana |

pra jawata tuwin kang para apsari |

inguja sakarsanya ||

20.
Karya rêsêp mring rowange linggih |

rêspatine ngunguwung kawangwang |

bisa basa basukine |

mardawa ing pangungrum |

kaduk-manis ambajong liring |

kumêclap nuju prana |

kang kêna kumêpyur |

dhasar sêmbada ing warna |

wus kaonang-onang ing jana yèn sigit |

sêdhêng dêdêg pidêksa ||

21.
Bang-bang awak ing sarira lêntrih |

rurus raras wingit lir ngongotan |

antêng mintir graitane |

tan pati kaduk (ng)guyu |

mung èsême dèn incrat-incrit |

sumèh ing pasamuwan |

ing sêmu sinamun |

jroning naya mawa cahya |

ing wasana lir wimbaning sitarêsmi |

parigêl paribawa ||

22.
Ing kabuddhan tuhu andhèwèki |

babaguse wayuh wong sanambang |

mêksa katon unggul dhewe |

manawa ing panggunggung |

binanjurna kamot ing tulis |

langkung pangêla-êla |

kirang papannipun |

mangkana sang Endraputra |

bisa manjing ajur-ajèr agal rêmit |

tan kewran ing kaanan ||

23.
Dhasar bêtah tapabrata lêsning |

Mintaraga tama êning coba |

kalis godha rêncanane |

panganggêpirèng kayun |

kang kawasa amisesani |

sayêkti tan kasêlan |

ing olah kang dudu |

dadalan kang murbèng titah |

kamulane limput-linimputan ing sih |

satunggal nora tunggal ||

24.
Nora tunggal ananging ngêmori |

yêkti lamun iya uga iya |

iya iku dudu kiye |

agampang nanging ewuh |

pasthi dunung tan andunungi |

kêncêng têrkadhang mêmbat |

sumendhe sumangguh |

agagah nora agahan |

sagah dèrèng kinantên pasthi ananging |

yèn sêlak botên pisan ||

25.
Anut mangsa kalaning dumadi |

nyata lempoh angidêri jagad |

iya kana iya kene |

amung babasanipun |

ya bojomu ya bojo mami |

dene ta garwaningwang |

têtêp garwaningsun |

wus titi ingkang pambêkan |

satriya nung ing Madukara ngrênggani |

mangkya gantya winarna ||

Jilid 1 - Kaca : 316

26.
Watêkannya risang Pandhusiwi |

kang sumêndhi myang wuragilira |

ing warna tan na sanèse |

myang solah bawanipun |

sang Nangkula Sadewa sami |

tan pae ing paeka |

sakaliyan jumbuh |

marang Hyang Purbawisesa |

mung sumarah datan andarbèni kapti |

mênêng tan mêngku karsa ||

27.
Nora nana kang dèn paran ati |

nora suka lan nora sungkawa |

iya apa satibane |

karsane Maha Luhur |

sakarêntêg nora sak sêrik |

wus ngiwullakên cipta |

rêsik tan sumênut |

sagalugut nora nana |

kang kinarsan apa sêdya paring bêcik |

wus nora pisan-pisan ||

28.
Apa dadi ala kang kinapti |

ala manèh kalamun arêppa |

kang bêcik nora rinanggèh |

dadya mung gumalundhung |

angalindhung maring Hyang Widdhi |

tan darbe tatampikan |

tan darbe panuwun |

tan darbe dayaupaya |

amung lila sukur pasrah ing dewa di |

awit Hyang Wicaksana ||

29.
Mring sasama samaning ngaurip |

tan mlaku-mlakuwa kinèdhêpan |

sawêruh-wêruhe dhewe |

ala bêcik tan muwus |

iya nora tan angrasani |

kang mangkene mangkana |

tan nacad lan (ng)gunggung |

urippe mung babarêngan |

sande siyos baya pinanggih pribadi |

tan ana paran-paran ||

30.
Sakaliyan sungkêmira sami |

saparentahing raka sakarya |

sadaya sakarsa dhèrèk |

ajurra kumur-kumur |

yèn pakonne dipun jurungi |

tan pisan sumingkira |

sumungkêm samya nut |

titi tamat pambêkannya |

satriya di Nangkula Sadewa lêwih |

gantya kang winursita ||

31.
Sastra ingkang tumrap sela munggwing |

sangarêpe candhi Krêsna apan |

sasambêtan suraose |

ingkang sampun kasêbut |

pambêkannya sang Pandhusiwi |

myang Krêsna cariyosnya |

punika nak bagus |

kalimanirèng Pandhawa |

wus ubaya lan sakadangira sami |

aywa sah sing sasana ||

Jilid 1 - Kaca : 5

6. Kulup wus padhang tyasingsun |

datan sumêlang ing ati |

sira kariya raharja |

têtêpa (ng)gonmu mêngkoni |

batihmu para sudagar | isining asramèng Giri ||

7. Têmbe ing sapungkuringsun |

sakèhe dunyarta mami |

sidhêkahna kang warata |

pêkir miskin anak yatin |

lawan tukokna amanat | kaji mring Mêkah nagari ||

8. Poma kulup wêkasingsun |

Ni Samboja nulya lalis |

sawusira binêrsiyan |

layon kinubur tinunggil |

lan raka Kyai Samboja |

ing mangkya titiyang Giri ||

9. Lastantun pamundhinipun |

ing gusti Jêng Sunan Giri |

samya kapanjingan iman |

nglampahi sarengat Nabi |

ngibadah andarus Kur'an | kathah kang iyasa masjid ||

10. Gêmah arjane kalangkung |

tan ana kang laku juti |

samya cêkap nyandhang mangan |

adoh ingkang dadya miskin |

têntrêm ciptane raharja |

wong ngamanca kathah prapti ||

11. Kabanjur tan arsa mantuk |

kalajêng wisma ing Giri |

raja pandhita Sètmata |

jujuluk Susunan Giri |

Gajah Kadhaton minulya |

kawêntar ing liya nagri ||

12. Miwah wus pinundhut mantu |

ing Suhunan Ngampèlgadhing |

dhinaupkên lan putrinya |

Nyai Agêng Ratu nami |

atut dènnya palakrama |

lêstantun ngantya sisiwi ||

13. Wowolu èstri myang jalu |

Nyi Agêng angrumiyini |

kondur maring rahmatolah |

layon sumare anunggil |

marasêpuh èstri priya |

garwa putra gung prihatin ||

14. Sigêg gantya kang winuwus |

Brawijaya Narapati |

mirêng pawartos sanyata |

ing mangkya Susunan Giri |

linulutan sakèh janma |

nungkul tan kalawan jurit ||

15. Sang prabu utusan gupuh |

Gajahmada kyana patih |

kinèn lumampah priyangga |

mukul prang Giri Garêsik |

tan cinatur lampahira |

wus prapta jajahan Giri ||

16. Gègère kadya pinusus |

kang katrajang samya ngili |

minggah kadhaton Prawata |

Jêng Sunan Giri marêngi |

anyêrat manêdhak Kur'an |

kagyat mirêng suwaraning ||

Jilid 1 - Kaca : 6

17. Tiyang alok mungsuh rawuh |

sumêdya ngrisak ing Giri |

kalam ingkang kagêm nyêrat |

anulya binucal aglis |

andodonga ing Pangeran |

sinêmbadan ing sakapti ||

18. Kalam lajêng dadya dhuwung |

cumlorot ngamuk pribadi |

pra wadya ing Majalêngka |

kathah ingkang angêmasi |

sakantune kang palastra |

pra samya lumayu (ng)gêndring ||

19. Mantuk marang Majalangu |

sawusira mêngsah gusis |

dhuwung wus wangsul pribadya |

sumèlèh ing ngarsanèki |

panyêratan sang pandhita |

sarta akukuthah gêtih ||

20. Kagyat risang amanêngkung |

miyat dhuwung kuthah gêtih |

dahat panalangsanira |

dyan dodonga mring Hyang Widdhi |

mugi Allah ngapuntêna |

solah amba ingkang sisip ||

21. Sang pandhita ngandika rum |

marang ing wadyanirèki |

kabèh padha piyarsakna |

myang anêksènana sami |

katgèki sun wèhi aran |

si Kalammunyêng prayogi ||

22. Sakèh wadya saur manuk |

wus samya kalilan mulih |

mring wismane sowang-sowang |

lêstantun asramèng Giri |

jumênêngnya Jêng Susunan |

Prabu Sètmata linuwih ||

23. Gêmah arjane kalangkung |

saya wêwah wadyanèki |

tan ana kang kasangsaya |

nahan wus antara lami |

Sunan Giri nandhang gêrah |

kaparêng praptaning takdir ||

24. Kundur mring rahmatolahu |

gumêr tangis ing jro puri |

wandu wandawa sungkawa |

layon sawusing barêsih |

sinarèkkên nora têbah |

sangking padalêmanèki ||

25. Sedanira tilar sunu |

sadasa kakung lan putri |

kang kalih sang king ampeyan |

Pangran Pasirbata nênggih |

kalawan Siti Rohbayat |

wowolu sangking padêmi ||

26. Kasêbut Nyai Gêng Ratu |

putra sêpuh sinung nami |

Ratu Gêdhe ing Kukusan |

nulya Sunan Dalêm nênggih |

katrinira apanêngran |

Susuhunan Têgalwangi ||

27. Catur Nyi Gêng Saluluhur |

panca Sunan Kidul nênggih |

Ratu Gêdhe Saworasa |

Sunan Kulon kang sumêndhi |

Sunan Waruju ragilnya |

wau ta ingkang winardi ||

Kacara 1 : 7

28. Sasampunira pangubur |

kumpul para wadya Giri |

angrêmbag ingkang gumantya |

mandhirèng Susunan Giri |

pra wadya wus golong rêmbag |

Sunan Dalêm kang gumanti ||

29. Gya ingangkat ajujuluk |

Sunan Giri kaping kalih |

Susunan Giri Kadhatyan |

garwa kakalih padêmi |

tan mashur ing panjênêngan |

Jêng Sunan wus praptèng jangji ||

30. Kundur mring rahmatolahu |

ugi sumare ing Giri |

atilar putra sadasa |

(m)bajêng Sunan Sedamargi |

panênggaknya apêparab |

Sunan Giri Prapèn Adi ||

31. Tri Nyi Gêng Kuruganngurun |

Nyi Gêng Ngulakan kang sukci |

Pangran Lor Pangran Dhêkêt sad |

Pangran Bongkok nulya Nyai |

Agêng Waru arinira |

Pangeran Bulu sumêndhi ||

32. Wragil Pangran Sedalaut |

paripurna kang wus swargi |

rêmbag kang yoga gumantya |

kêmpal sakèhe kang dasih |

Sunan Parapèn ingangkat |

linuwih lir eyang swargi ||

33. Mandhirèng Giri Kadhatun |

jujuluk maksih lêstari |

Sunan Giri Prapèn dibya |

suyut kang wadya gung alit |

kawêntar ing liyan praja | tan pêgat kadya ing nguni ||

 

3. Mêgatruh

1. Ya ta wau sang prabu ing Majalangu |

sampun amiyarsa warti |

lamun Sunan Giri Prabu |

Sètmata wus angêmasi |

mangkya wayahe gumantos ||

2. Ajujuluk Sunan Prapèn Giri luhung |

lalajone kadya nguni |

sang wiku tan arsa nungkul |

marang nagri Majapait |

dadya sru bêndu sang katong ||

3. Dhawuh maring Ki Gajahmada nindya nung |

miwah kinanthèn pra siwi |

angirid wadyabala gung |

kinèn ngrabasèng ing Giri |

wus samapta nulya bodhol ||

Jilid 1 - Kaca : 8

4. Sunan Prapèn wus mirêng badhe ginêmpur |

mring sang prabu Majapait |

wus budhal carakèng prabu |

kya patih myang rajasiwi |

balane lir samodra rob ||

5. Sunan Prapèn sampun sanega ing pupuh |

karsanira nanggulangi |

mring carakèng Majalangu |

tan dangu mêngsah kaèksi |

nulya pinapak prang popor ||

6. Wadya Giri kasoran ing yudanipun |

kathah ingkang nandhang kanin |

tanapi tumêkèng lampus |

Sunan Prapèn angoncati |

sagarwa putra wus lolos ||

7. Lajêng ngungsi maring sapinggiring laut |

binasmènan kitha Giri |

sadaya wus dadya awu |

rajabrana dènjarahi |

rajaputra tindak alon ||

8. Dhumatêng ing astananira sang wiku |

Sunan Giri kang wus swargi |

ingkang rumêksa ing kubur |

tyang kakalih samya dhêngkling |

rawuhe sang prawira nom ||

9. Para wadya dhinawuhan kinèn (n)dhudhuk |

gya tumandang sagung dasih |

halate sang maha wiku |

cihnaning wali linuwih |

singa cêlak anggaloso ||

10. Kalesedan sambat ngadhuh-adhuh lampus |

kang kantun kalangkung giris |

bramantya sang rajasunu |

tumandang pribadi ajrih |

merang lamun tan kalakon ||

11. Dadya dhawuh marang tyang kalih kang tunggu |

kinèn andhudhuk dèn aglis |

binilaèn yèn tan purun |

pasthi tumêkèng ing lalis |

kinarya coban kris waos ||

12. Tyang kakalih tan suwala nulya (n)dhudhuk |

dupi prapta blabak jati |

tutuping tabêlanipun |

binuka saking sakêdhik |

nulya ana ingkang miyos ||

13. Warni kombang tan petungan kathahipun |

mabur ngèbêki wiyati |

maniyub lir langit rubuh |

nêmpuh wadya Majapait |

dènnya nanggulang pakewoh ||

14. Pinarjaya tan keguh ngêntub pikantuk |

bingung wadya Majapait |

ting bilulung rêbut dhucung |

dènnira angungsi urip |

sèlèh gagamaning pupoh ||

Jilid 1 - Kaca : 9

15. Samya kudhung gêdabikan kênèng êntub |

sirah rapêt ngroyok sikil |

ngaruara sambat bingung |

prapta nagri Majapait |

kombang anglut datan kegoh ||

16. Sang aprabu Brawijaya langkung gugup |

tan kawawa nanggulangi |

dadya tilar prajanipun |

sawadya balanirèki |

gusis praja tan ana wong ||

17. Ngungsi têbih dupi kombang wruh wus suwung |

wangsul mring nagrinya malih |

siji tan ana kang kantun |

sang aprabu Majapait |

sawadya wangsul ngadhaton ||

18. Aprasêtya sang aprabu Majalangu |

datan nêdya malih-malih |

nyikara dhatêng sang wiku |

ngamungêna ingkang uwis |

ing tyas datan walangatos ||

19. Kacariyos tyang kalih kang ngrêksa kubur |

kanugrahan mantun dhêngkling |

gagancangan lampahipun |

anusul Jêng Sunan Giri |

ingkang lagya amakuwon ||

20. Kawlasarsa anèng satêpining laut |

tyang kalih marêk tur uning |

ing mangkya mêngsah wus larut |

jalaran tinêmpuh dening |

kombang ingkang mapak pupoh ||

21. Madhul-madhul palayune numbuk bêntus |

tilar gagamaning jurit |

samya ngungsi gêsang (n)jrunthul |

tan ana ingkang tinolih |

swarane pating galêmbor ||

22. Sampun katur ing purwa wasananipun |

dalah waluyaning dhêngkling |

sang wiku kalangkung sukur |

(n)dêdonga marang Hyang Widdhi |

rahayu ywa na pakewoh ||

23. Nulya kundur tan cinatur laminipun |

wus paripurna ing nguni |

eca tyase para wadu |

satêngah ana kang kibir |

sajêg tan na mungsuh rawoh ||

24. Sunan Giri datan samar jangkanipun |

lamun kraton Majapait |

wus andungkap sirnanipun |

jalarane sangking siwi |

dyan Patah mijil karaos ||


 kds penutup
wangsul-manginggil

  • < (20) Kaca 282 – 300)
  • (21b) Kaca 301 – 322) >