Ki-demang.com : Centhini

Jilid 2 - Kaca : 16

92 Maskumambang

12.
Kang tinanya amangsuli kula saking |
ing tanah Cilacap |
tiyang sakawan puniki |
(ng)gih rencang kula sadaya ||

13.
Kula nyuwun sasêrêpan mring kiyai |
ingriki punika |
winastanan tanah pundi |
lan sintên kakasih para ||

14.
Anggèr tanya punika tanah ing Jumprit |
sukuning Sundara |
tlatah Kêdhu nama mami |
kenthol Gupita kang dadya ||

15.
Palawangan bilih wontên kang nênêpi |
saèstunya têbah |
Cilacap prapta ingriki |
datan dumugi sapasar ||

16.
Mas Cêbolang anggarjita jroning galih |
Naradi sanyata |
linuwih samining janmi |
nêm ari sadalu prapta ||

17.
Wasana ngling kula anyuwun pawarti |
paran mulanira |
de dados panêpèn ngriki |
Ki Gupita gya carita ||

18.
Jaman kina wontên satunggiling janmi |
nama Jumprit gadhah |
mala tan limrahing janmi |
manggèn pinggir lèpèn Praga ||

19.
Wus ambadal sakèh usada tan mari |
rumaos nir deya |
satêmah mupus ing ati |
narimah takdiring badan ||

20.
Puwara mung nalangsa marang Hyang Widdhi |
supe nadhah nendra |
anuju lingsiring ratri |
sidhakêp asuku tunggal ||

21.
Amêjahi babahan nawa sangèki |
ngêmpalkên kaanan |
pamoring kawula-Gusti |
mirêng swara lamat-lamat ||

22.
Ingkang botên kapirêng saking ing kuping |
nanging asarana |
cipta sasmita linuwih |
ujaring swara mangkana ||

23.
Èh ta Jumprit manawa sira kapengin |
waluyaning roga |
anungsunga kali iki |
yèn wis katêmu sirahnya ||

24.
Banjur sira adusa ingkang barêsih |
dhêdhukuha pisan |
nèng kono salaminèki |
amêsthi laramu sirna ||

25.
Lan jênêngmu pasthi kocap sajêgnèki |
dupi gagat enjang |
tan darana Kyai Jumprit |
lajêng wisata sumêdya ||

26.
Anglampahi wangsiting Jawata luwih |
datan dangu prapta |
ing laking lèpèn Pêragi |
dumunung guwa punika ||

27.
Tan darana lajêng (ng)gêbyur Kyai Jumprit |
dahat asrêpira |
babalung lir dènlolosi |
rèh adrêng ayun waluya ||

Jilid 2 - Kaca : 17

28.
Srêping toya pindha Kamandhanu warih |
ing tanah Pulimat |
dangu dènnya anèng warih |
Kyai Jumprit nulya mêntas ||

29.
Ngunguning tyas lupa lêsu lungkrahnya nir |
pêra raganira |
tan ana antawisnèki |
yèn mêntas anandhang roga ||

30.
Pan katêlah dadya nama Praga kali |
dumugi samangkya |
toya tuking lèpèn Pragi |
taksih darbèni kasiyat ||

31.
Yèn dèninum raosipun tuntung lêgi |
tuwuk tanpa nadhah |
damêl kiyat saranduning |
têmah angêjur têtêdhan ||

32.
Kinarya dus pêra raganipun yêkti |
tungtum balung rêngka |
kêngkênging otot nambahi |
anyêgêrakên sarira ||

33.
Manawi mukaramah kalawan takdir |
èstu enggal saras |
kaol kang carios nênggih |
awèt anèm umur panjang ||

34.
Sami ugi siram Kamandhanu warih |
dlomoking wirayat |
sumanggèng karsa kang myarsi |
mung ngluluri criyos kuna ||

35.
Amangsuli cariyosnya Kyai Jumprit |
sarêng wus waluya |
lajêng adhêdhêkah riki |
nèng wetan tuking Paraga ||

36.
Olah tani sinambi amanguntèki |
yèn dalu mêmuja |
(m)bêg darma sih ing sasami |
utama sabda sarkara ||

93 Dhandhanggula

1.
Lami-lami kawêntar Ki Jumprit |
ing manca-pat myang liyaning praja |
bilih katrimah dongane |
kathah janma angluru |
anyunyuwun mawarni-warni |
tulak tumbal sarana |
isarat sêmpulur |
panggêsangan kasugihan |
kadlajatan kamulyaning donya akir |
tan ana kang katulak ||

2.
Kathah ingkang kalajêng tan mulih |
tumut dhadhêkah nèng sirah Praga |
lajêng dados dhusun gêdhe |
Ki Jumprit duk rumuhun |
ngingah kêthèk satunggal nami |
pun Dipa gêng sajalma |
anjilma satuhu |
mangrêtos ing saniskara |
kaot botên sagêd wicantên lir janmi |
Ki Jumprit langkung trêsna ||

Jilid 2 - Kaca : 18

3.
Kalampahan tinimbul winisik |
ngèlmi pangawikan panitisan |
dêlalah pun Dipa kêthèk |
sadaya wulangipun |
Kyai Jumprit sagêd nampèni |
kenging binasakêna |
kalih tunggilipun |
manawi wontên dhatêngan |
minta sarat Ki Jumprit tan ana panti |
tinampèn Kyai Dipa ||

4.
Datan pae lan paringe kyai |
Lami-lami pun Dipa wanara |
Kyai Dipa sêbutane |
dupi Ki Jumprit lampus |
gya kinubur ing sacêlaking |
êtuk Praga punika |
nèng sor mandira gung |
Ki Dipa tan kesah-kesah |
saking ngriku muhung nênggani kuburing |
bandara kang wus lena ||

5.
Apitêkur nèng panging waringin |
kêthèk wanan kathah ingkang prapta |
suyud angratu anggêpe |
samya anyuhun-nyuhun |
saking adil paramarta sih |
(m)bêg darma bijaksana |
lir critaning dangu |
narpati wre Sri Sugriwa |
lulus ngantos sakpriki kang madêg aji |
turunipun Ki Dipa ||

6.
Mas Cêbolang miwah catur santri |
langkung suka miyarsa carita |
paman (n)dika lajêngake |
criyose Dipa Prabu |
kadiparan têkèng sakniki |
Ki Gupita lingira |
nênggih kang kêsêbut |
ing criyos kang madêg raja |
sapunika Kanjêng Kyai Dipa lagi |
tumêdhak kaping tiga ||

7.
Nadyan sampun tumurun kaping tri |
saking Jêng Kyai Dipa sapisan |
datan ewah mangunahe |
mênggah jalaranipun |
sabên ingkang jumênêng aji |
wus kadhatêngan bangas |
tandha ayun surud |
lajêng animbali putra |
kang ginadhang (ng)gêntosi jumênêng aji |
dipun ajak uminggah ||

8.
Dhatêng pucaking Sundara wukir |
wontên pucak kang putra winêjang |
ing ngèlmi umadêg rajèng |
myang saniskaranipun |
pangawikan sampating wangsit |
lajêng mancolot marang |
ing kawah alabuh |
tumangan yitmaning nata |
kacariyos dados seta kêmpal malih |
lan Ki Jumprii minulya ||

9.
Putra kang wus anampèni wangsit |
gya tumurun marang ing mandira |
wanara kèh panganggêpe |
tan pae lan kang surud |
wus tinakdir jaman samanggkin |
titiyang sampun suda |
ing pangandêlipun |
mring kaelokaning dewa |
satêmahing tan ngêrtos dhatêng basaning |
sato lir jaman kina ||

Jilid 2 - Kaca : 19

10.
botên sagêd sami anampèni |
cipta sasmitane Kyai Dipa |
mung kajawi kula anggèr |
pramila kang samya yun |
amiminta bêrkah (n)jêng kyai |
anyuwun palarisan |
rêjêki sêmpulur |
pangasihan panglulutan |
kasugihan kadlajatan myang indhaking |
ing pangkat kaluhuran ||

11.
(n)Jujugipun dhumatêng ing kami |
sarananya mawi sajèn pisang |
rajatalun kang ajêne |
sêdhah wohan rum ayu |
mênyan madu wawrat satail |
artanipun saprapat |
miwah têmbenipun |
kalamun wus kalêksanan |
angaturi dhahar tumpêng panggang pitik |
wowohan warna-warna ||

12.
Lah punika caritane nguni |
mung sadrêmi kawula sumangga |
Mas Cêbolang lon dêlinge |
langkung panuwunulun |
paman asung carita yakin |
rèh dumugèkkên lampah |
lilanana ulun |
Ki Gupita mêndhak-mêndhak |
kaparênga anggèr mampir wisma mami |
kang êmbok wus sadhiya ||

13.
Sampun nanggêl sae benjing-enjing |
karsa paduka (n)dugèkkên lampah |
Cêbolang alon dêlinge |
langkung panuwunulun |
pasihanta mring kang kaswasih |
andhêku Ki Gupita |
sumangga nak bagus |
ulun jumurung raharja |
sasampuning sasalaman gênti-gênti |
linggar saking Paraga ||

14.
Sampun lêpas lampahira prapti |
ardi alit-alit gumuk kathah |
kadi kukusan dhapure |
wontên kang alit bulug |
ngilak-ilak mung katang wilis |
ngrêmbaka lêma-lêma |
nèng sêlaning watu |
siti padhas sela kathah |
amung arga sajuga pucakirèki |
ana witing mandira ||

15.
Sakawan wit agêngira sami |
angayubi kanang gênthong sela |
isi satêngah toyane |
wêning asrêp kalangkung |
Mas Cêbolang sarowangnèki |
raywan nèng sor mandira |
nèng têpining ranu |
miyat kuda langkung kathah |
anjrah anèng gumuk ngrênggut katang wilis |
mawèh sêngsêming driya ||

16.
Wusing wanci anggiring turanggi |
punang kuda minggah mring aldaka |
ayun ngombe lir adate |
wasana samya wangsul |
rare angon samya murugi |
apa kang dadya sabab |
kudanira wangsul |
dupi wus prapta ing pucak |
miyat jalma gangsal kang sajuga pêkik |
ana padon sajuga ||

Jilid 2 - Kaca : 20

17.
Mantuk marang dhusun sung upêksi |
ing ki lurah Ki Lêbdaswaninda |
sawuse tampi ature |
adan umangkat gupuh |
sampun prapta ngandhap waringin |
Swaninda sung pambagya |
dhuh risang binagus |
teja-teja sulaksana |
tejaningkang wong sigit nêmbe kaèksi |
wingking pundi pinangka ||

18.
Lawan sintên sinambat ing kasih |
Mas Cêbolang (n)dhêku lon ngandika |
babo rama pambagene |
kalangkung-langkung nuwun |
ulun saking Cilacap nagri |
anama pun Cêbolang |
èstu santri kluthuk |
ngaluyur nuruti manah |
tanpa sêdya nêting tyas kang tinutwuri |
mèsêm Lêbdaswaninda ||

19.
Wacana ris anggèr saupami |
kuda turunan pancèn tumpakan |
lan momotan panci sanès |
gambar polatanipun |
anêrusi ciri prayogi |
pamintane pun bapa |
pinarêngna kalbu |
karsa kampir wismaningwang |
muhung luthung ngakên tiyang sêpuh ugi |
Cêbolang duk miyarsa ||

20.
Garjitèng tyas baya iki luwih |
de katitik patrape atata |
kawistara wicarane |
wasana ris umatur |
ing sakarsa ulun umiring |
lêga tyasnya Ki Lêbda |
linggar sadaya wus |
saking ngandhaping mandira |
turut marga tan kêndhat pitakènèki |
Swaninda acarita ||

21.
Karsa dalêm jêng sultan Mantawis |
ulun tinanêm dumados lurah |
wontên Margawati rêke |
gunggung siti wolung jung |
paos êpak wallan tan kenging |
nama Lêbdaswaninda |
de pakaryan muhung |
manawi wontên pundhutan |
kapal agêm titihan dalêm sang aji |
miwah panarik rata ||

22.
Tan lyan wêdalan ing Margawati |
Mas Cêbolang alon atêtanya |
kadiparan darunane |
de pinilalèng ratu |
wujudipun kathah kang alit |
e makatên anakmas |
mênggah sababipun |
warni pantês burus ing tyas |
tur yuwana kuwat tahan ing sasakit |
kèh panjang umurira ||

23.
Awit saking karamatirèki |
kênthèng kang anèng ngandhap mandira |
punika pangombènane |
sabên ari dèninum |
sakèh kapal toyanya maksih |
pan botên asat-asat |
punika nak bagus |
ingkang dumadya jalaran |
warna pantês kuwat tahan ing sasakit |
tyas burus tur yuwana ||

Jilid 2 - Kaca : 21

24.
Sêrap surya praptanirèng panti |
kyai wisma ngacaran alênggah |
anèng ngambèn sadayane |
sugatanya lumintu |
Mas Cêbolang rahab ing galih |
myang santrinira papat |
tan na sigansigun |
Ki Swaninda (m)bujakrama |
amanggihi Mas Cêbolang tanya malih |
nglajêngakên bab kapal ||

25.
Saban kapal wijil Margawati |
punapa (ng)gih kenging tinamtokna |
kalamun pasthi pênêde |
Lêbdaswaninda (ng)guguk |
botên bèntên kalawan janmi |
mawi ngèlmi wirasat |
ciri wastanipun |
ciri inggih nyêng-unyêngan |
miwah ulês ingriki panitiknèki |
awon saening kuda ||

26.
Mas Cêbolang ngangsêg turira ris |
dhuh kiyai sajêg ulun gêsang |
dèrèng uninga yêktose |
bilih kapal puniku |
won sae wontên ing ciri |
mugi amarêngêna |
anggêlarkên tutur |
awon saening turangga |
saha malih paduka sampun akrami |
dhumatêng ing kawula ||

27.
Pintên banggi pangangêping galih |
kadiya mring atmaja priyangga |
dhasar sêpuh kèh kawruhe |
ulun tuhune punggung |
botên lamis tur kula Kyai |
Ki Lêbda duk miyarsa |
liringe kang sêmu |
ujar wantah tan lamisan |
èh ta kulup aja kurang pangaksami |
wong tuwa nungkak krama ||

28.
Ingkang mêsthi nyêng-unyêng turanggi |
cacah sanga siji aran cêthak |
prênah ana ing têngahe |
mata loro puniku |
cacah loro nèng buri kuping |
mathi iku arannya |
baurêksa iku |
uga loro nèng andhêman |
kiwa têngên palintangan uga kalih |
angapit wudêl kuda ||

29.
Ganêpe sanga pudhak kakalih |
ngarêp pupu gung ing kering kanan |
lamun kurang siji kuwe |
Sonyata karanipun |
yêkti ala yèn luwih saking |
sasanga ana ala |
ana bêcikipun |
tur ciri iku akathah |
barang ingkang sumêlap puniku ciri |
irêng abang putihnya ||

Jilid 2 - Kaca : 22

30.
Upamane awaking turanggi |
kabèh wulu yèn ana unyêngan |
iya saênggon-ênggone |
sumêlap mungsêripun |
yêkti kêna ingaran ciri |
sami lan gèthèk bêlang |
lêkok saminipun |
ciri lan unyêng-unyêngan |
pênèt sami basane sinilih-silih |
amrih dhanganing krama ||

31.
Lamun ana mathining turanggi |
katutupan wawarung (ng)gènnira |
iku mathi satuhune |
yèn ana mathinipun |
kuda ingkang kaparèng wuri |
rubuh karna namanya |
awon watêkipun |
yèn aprang kêna ing cidra |
kang anitih kapocot ing mungsuh kêni |
sayêkti sininggahan ||

32.
Lamun unyêng-unyêngan kudèki |
munggèng gulu gorokan pan ala |
lamun unyêng-unyêngane |
ing têpak-sujèn têrus |
kang sayêkti ala pinanggih |
lamun unyêng-unyêngan |
pêpêkan (ng)gènnipun |
nênggih kalabang pipitan |
apan awon yèn ana ing sanggawêdhi |
Dhèndhèng-wong yêkti ala ||

33.
Lamun ana ing nglambung namèki |
pan barancuh sayêktine ala |
yèn anglajur panggonane |
anurut buntutipun |
Lintang-sarat ala pinanggih |
lamun unyêng-unyêngan |
ênggonne ing bathuk |
anaraju tur têtiga |
nênggih Jaga-muksa puniku pan bêcik |
yèn ana ciri (ng)gènnya ||

34.
Papasu pan Tadhah-luh sayêkti |
yèku ala ngajarkên karuna |
yèn ciri munggèng uwange |
Kêmil ala tinêmu |
lamun tênggok ênggonning ciri |
apênêt tur sugihan |
nênggih kang angingu |
yèn ciri anèng gantangan |
tuhu ala tur ta angadohkên ati |
tan pantês ingingua ||

35.
Lamun ciri sukune kang wuri |
pan Bêndana-katututan ala |
yèn ta bêlang pupuruse |
tan ana têrusipun |
bêlang wake nora nimbangi |
Dhudha-karêm namanya |
awon watêkipun |
yèn ciri suku ing ngarsa |
Arja-dumuk pakolèh ginawe jurit |
ngênakkên nora kêna ||

36.
Yèn ambujung bisa anututi |
yèn binujung nora katututan |
senapati (ng)gon-anggone |
miwah mantri panganjur |
yèn jêjêngku ênggoning ciri |
yèku Tinimbang-ngarsa |
ala watêkipun |
kang ngingu wadon tyasira |
lawan agung kasangsaya (m)bilaèni |
angilangakên arta ||

Jilid 2 - Kaca : 23

37.
Lamun wêtêng ênggoning kang ciri |
Baya-ngangsar puniku pan ala |
tan pantês kanggo ing gawe |
yèn ciri lambenipun |
kang ing ngandhap puniku bêcik |
karya ayuning tingkah |
lamun buntêl siyung |
Kala-mandhukul arannya |
kang angingu tawêkal dadi wong lanji |
naratab maring rayat ||

38.
Lamun ciri lambene ing nginggil |
Sampar-wacana puniku ala |
yèn ciri anèng gêgêre |
sêring kakapanipun |
kalinggihan yèn dèntitihi |
Kala-jojog pan ala |
panas watakipun |
yèn ciri anèng bokongnya |
anrus jubur Kêlabang-anglèng tan bêcik |
panas maring sarayat ||

39.
Yèn jêjalak ênggonning kang ciri |
bêbênêman upas pasthi ala |
miwah yèn ciri sukune |
kang kiwa ingkang ngayun |
yèn ing têngên sikile wuri |
lamun ingangge karya |
bongkok watêkipun |
yèn ciri lambunge kiwa |
trus ing têngên mung wong kapêtêngan ati |
kang pantês angganggoa ||

40.
Yèn ingangge liyane wong maling |
yêkti ala sayêkti gêringan |
yèn luhur jêngku cirine |
Tandha musthikanipun |
yèn ingangge amangun jurit |
watêke kang anunggang |
kèdêg sirahipun |
marang kudane priyangga |
yèn na ciri kasaban ambên tan bêcik |
lêksanane panasan ||

41.
Yèku namane Kala-kapipit |
lamun ciri sangisor talingan |
Dhandhang-susuwêng namane |
panas pakolèhipun |
yèn pok kuping Dhandhang-susumping |
lamun lêpat upama |
sanyari (ng)gènnipun |
Dhandhang-ringan-ringan ala |
ing watêke yèn andhêman wutah ati |
angkêr watêking kuda ||

42.
Lamun ana mathine sasisih |
Sonyantaka lamun ingangge prang |
tan wande anjungkêlake |
yèn ciri pipinipun |
ingkang kiwa aranne Kêmil |
ala ngurudi arta |
marang kang angingu |
yèn ing lambe ênggènnira |
yèku Kurès ala sêring angêlongi |
kang ngingu artanira ||

43.
Lamun ciri tan kasaban kuping |
Sangkala-kalung sayêkti ala |
yèn ciri munggèng uwange |
iya Biru-tinukup |
lamun uwang ingkang sawiji |
tan kèdhêp maring rowang |
nênggih watêkipun |
pan ciri angalih basa |
basanipun unyêng-unyêngan sinilih |
mring dhanganing sri nata ||

Jilid 2 - Kaca : 24

94 Sinom

1.
Yèn ana unyêng-unyêngan |
munggèng cacangklakanèki |
sangêt alane kang nunggang |
tan wun katiban tatali |
yèn ana suku wingking |
sasisih ran Brananipun |
pênêd adoh ing baya |
kang ngingu olèh basuki |
lamun ana kalih sukune ing ngarsa ||

2.
Ala watêking turangga |
yèn suku ngarsa satunggil |
Sandhung-sawa arannira |
rahayu kangge ing jurit |
yèn kasasaban ing kuping |
andêlèrèh pasangipun |
ala tan wun ingucap |
kang ngingu kang anitihi |
lamun unyêng-unyêngan gulune kiwa ||

3.
Anênggih watêke panas |
yèn gulu têngên (ng)gonnèki |
lêksanane gawa wirang |
yèn kasaban rambutnèki |
awon watêke asring |
tutukaran nuli atut |
lamun kalih bathuknya |
Baya-kapranggul tan bêcik |
ingkang ngingu asring nêmoni babaya ||

4.
Yèn ana unyêng-unyêngan |
gumantung ana ing kuping |
puniku Dhandhang-sasêngkang |
awonne angrungu warti |
warta sikara budi |
lamun ana ing jêjanggut |
Sirtimang arannira |
rahayu marahi bêcik |
kang angingu santosa manggih wibawa ||

5.
Lamun kêpipit ing pukang |
Kêndhit-lawètnya namèki |
awon lêksananing kuda |
kang ngingu anggung prihatin |
yèn suku kalih wuri |
ginawa prang kênèng mungsuh |
yèn suku siji ngarsa |
nèng têngên panggonannèki |
Dara-makap yèn ginawa prang kacandhak ||

6.
Yèn sukune kiwa ngarsa |
pênêd ginawa ngajurit |
binujêng datan kacandhak |
yèn ambujung anututi |
lamun cangklaknèki |
sangêt awon watêkipun |
yèn anèng gogorokan |
kakalih namanirèki |
Gondhang-mala nora bêcik nora ala ||

7.
Yèn ing gulu marang jaja |
Raja-wahana pan bêcik |
tutunggananing narendra |
yèn ing wêtêng prênahnèki |
Tuwak arannirèki |
tan bêcik tan ala iku |
yèn kawêt ênggènnira |
Sangkala-kawêt tan bêcik |
lamun ana clakuthikan ênggènnira ||