Ki-demang.com : Centhini

Jilid 3 - Kaca : 6

176 Girisa

1.
Apan praptanira wisma |
wanci waktu Mahrib ika |
ing sabakdanira Ngisa |
nahan bok Amat Têngara |
ngacarani tamunira |
lah anak suwawi nêdha |
pun biyang kangên kalintang |
de ngantos lami rêrencang ||

2.
Mangke sabibaring nadhah |
bilih sami botên sayah |
kalêrês êkoling yayah |
ulun sampun olah-olah |
padatan pra tamu kathah |
Mat Têngara latah-latah |
ngucap Astagpirolah |
ingsun kasupèn sa-Allah ||

Jilid 3 - Kaca : 7

3.
Mèsêm ling Ki Mas Cêbolang |
adhi inggih kasinggihan |
prayogi sami lênggahan |
asasambèn tarêbangan |
wawi sami ingicipan |
sawarnining sasêgahan |
wusing nadhah dhadhaharan |
dyan mirantos palinggihan ||

4.
Tamunya wus samya prapta |
para kêtip myang ngulama |
modin marbot sarta tangga |
kang samya sarju ing nala |
linggih urut pangkatira |
Mat Têngara gita-gita |
mêrnahakên ingkang prapta |
lumintu sasêgahira ||

5.
Ki Mas Cêbolang tumuntur |
amanggihi saha matur |
wilujêng kalangkung sukur |
tan pantara santri catur |
samya majêng saha matur |
tarêbang ngêncêngi pluntur |
wusnya kêncêng nulya katur |
tamu ngulama Dul Gapur ||

6.
Nanging Dul Gapur tan arsa |
wis ta padha narêbanga |
aja ana taha-taha |
Bismilah payo kawita |
Nurwitri ingkang abawa |
pasèh swara tan kuciwa |
rame kadi sabênira |
pra tamu kêtip ngulama ||

7.
Eca sami saraseyan |
sinambi anyanyamikan |
Cêbolang ingkang tinêmbang |
anak wontên ngêl-ungêlan |
sabar aris ati antêng |
andhap narima wirangan |
angangge panggawe bêcik |
kusut nganggo panganggenya ||

8.
Asih padhaning manungsa |
ngapura kaluputannya |
duk rikala prajangjean |
angulihakên titipan |
arampekan atabêri |
tutur bênêr ora cidra |
panggawe kang apaedah |
iku ngèlmu lawan sarak ||

9.
Kadiparan surasanya |
Mas Cêbolang aturira |
saking ing pamanggihkula |
punika yèn condhong karsa |
nahan pra tamu sadaya |
samya anilingkên karna |
dènnira ayun miyarsa |
suwara ingkang winahywa ||

10.
Sabar aris ati antêng |
punika bêtah myang tahan |
paramarta angaksama |
madhêp ing Allah Tangala |
datan èngêt ing lyanira |
de andhap nrima wirangan |
lair narima kasoran |
nanging boya nguthuh nistha ||

11.
Batin (m)bêg luhur sanyata |
de nganggo panggawe bêcik |
nglampahi panggawe ingkang |
kaanggêp sae mupakat |
mênggahing pranatan sarak |
kusut nganggo panganggenya |
punika ingkang manungsa |
ajrih asih ing Hyang Suksma ||

Jilid 3 - Kaca : 8

12.
Ing lair trus batinira |
amangangge (ng)gèn-anggènnya |
kang winênangkên tyang Islam |
sandhang têdha kalakuwan |
de asih padha manungsa |
anyuwunkên pangapura |
ing sakèhing dosanira |
ing tiyang Islam sadaya ||

13.
Kang gêsang tuwin kang pêjah |
ing lair amurih tobat |
de ngapura kluputannya |
puniku ugi bêtahan |
paramarta angaksama |
madhêp ing Allah kang sarta |
tan èngêt mring liyanira |
kang miawon ingaksama ||

14.
De duk kala prajangjian |
punika janjian lawan |
ing Gusti Allah Tangala |
kala jaman ajal ika |
ing alam arwah sanyata |
utawi jaman Duriyat |
de angulihkên titipan |
titipane Allah ika ||

15.
Roh rabani roh nurani |
roh rahmani roh nabadi |
tuwin roh badan ilapi |
roh yyawani roh tamiyis |
roh rewani roh kulupi |
ingkang roh sasanga iki |
punika ingkang mêngkoni |
sadaya pan roh ilapi ||

16.
Tartamtu mantuk mring Allah |
sampun samantên kewala |
mangkya rampèkan têhêrnya |
angrakêtakên ing mêngsah |
tuwin tiyang sudra papa |
kaswasih tan na bineda |
inganggêp kadang sadaya |
nir sangga-runggining driya ||

17.
De tutur bênêr tan cidra |
pitutur anggêring sarak |
mirit saking Dalil Kur'an |
Kadis Ijêmak myang Kiyas |
dene panggawe kang ana |
paedahe (ng)gih punika |
tuhu anglampahi ingkang |
kawajibakên ing sarak ||

18.
Myang kang sinunatkên ing sarak |
nyêgah awisan sadaya |
kang badhe damêl niaya |
ing badanipun priyangga |
tuwin mring tyang sasanèsnya |
pungkasan ngèlmu myang sarak |
kawruh sasêrêpan marang |
khukum-khukum miwah sarak ||

19.
Pranatan myang paprentahan |
kang trang saking Gusti Allah |
lumantar ing pra ambiya |
Kangjêng Nabi kang minulya |
lah sampun namung punika |
gayuhing pamanggih kula |
lêrês lêpate sumangga |
suka kang samya miyarsa ||

Jilid 3 - Kaca : 9

20.
Dhaup ki anak Cêbolang |
kalawan pamanggihingwang |
gosok godhi botên nyimpang |
dhuh anak wawi winêdhar |
Dalil Kadis lan Ijêmak |
Kiyas kibir ujubriya |
sumêngah sami rinasa |
Cêbolang manis wacana ||

21.
Kanang Dalil têgêsira |
Dalil Kur'an (ng)gih punika |
pangandikaning Hyang Suksma |
kang asal saking ing Sabda |
ananging datanpa swara |
miwah datan mawa sastra |
tanpa tinêmbungkên kathah |
tan purwa datan wasana ||

22.
Langgêng botên ewah-ewah |
ingkang katêdhakan marang |
panggalihe Nabi duta |
lalantaran lesanira |
Malaekat Jabrailla |
akanthi suwara sastra |
têmbung wiwitan wêkasan |
kang asung têdah sanyata ||

23.
Kêdah khukum wajib mokal |
sunat wênang mêkruh karam |
artine Dalil punika |
anggêr-anggêr kang atêdah |
ing salêrêsing khukhumah |
utawi sabarang tingkah |
ingkang badhe linampahan |
mêndhêt saking dhawuh Allah ||

24.
wontên lapalipun uga |
nahnu akrabuilèkum |
wakinna latup sirana |
makna ngandikaning Allah |
marang Kangjêng Rasullolah |
Sun iki parêk lan sira |
katimbang lan sadayanya |
nanging sira tan uninga ||

25.
Ponang Kadis têgêsira |
ngandikaning Nabi duta |
ananging ingkang na liya |
saking gagêbêngan ingkang |
kakaranganipun Kur'an |
kang dèn-dhawuhkên sadhengah |
sakabating Rasullolah |
ingkang nocoki kalawan ||

26.
Suraosing dhawuh Kur'an |
pramila Kadis minulya |
sumêrêpipun yèn nyata |
saking Nabi gustikita |
kêdah saking pra sakabat |
kang sinung sabda (n)Jêng kita |
miturut dugi samangkya |
yèn tan têrang èstu dosa ||

27.
Artose pamanggihkula |
Kadis wau dhawuhira |
(n)Jêng Nabi Muhamad duta |
Dalil Kadis arannira |
lapalipun lae saka |
miskihi sae-aun wa |
-huwas-samingul basira |
dene maknane winarna ||

Jilid 3 - Kaca : 10

28.
Satuhune Allah boya |
ana ing upamanira |
iya Allah kang miyarsa |
ningali tan kasamaran |
nahan kang samya miyarsa |
Mas Cêbolang ngandikanya |
manthuk-manthuk sukarêna |
anak para lajêngêna ||

29.
Mangkya Ijêmak têgêsnya |
mupakatna pra ngulama |
langkungipun saking tiga |
sami nocogi sadaya |
suraosing Dalil Kur'an |
tuwin Kadis Rasullolah |
tumraping dhatêng Khukumah |
utawi sadhengah tingkah ||

30.
Bilih wontên tiyang ingkang |
anyuraos Dalil Kur'an |
myang Kadis mangka sulaya |
lan panimbanging ngulama |
punika apan winastan |
tiyang Kirijiyah nama |
jinabakkên saking para |
pakêmpalaning ngulama ||

31.
Kêploking kanang Ijêmak |
wus mupakat pra ngulama |
lah lapalipun punika |
la mawujuda Ilollah |
maknanipun ora ana |
ingkang wujud amung Allah |
tan ana Pangeran uga |
ingkang sinêmbah mung Allah ||

32.
Kiyas têgêsnya piridan |
nulat saking lalampahan |
lêpiyan kang wus kalakyan |
saking para nabi ingkang |
dèrèng rinumbak khukhumnya |
myang saking para ngulama |
kang muklis ing kina-kina |
punika wajib dèn-anggya ||

33.
Dados ingkang nama Kiyas |
tuladan khukhum ing kina |
wontên rapale punika |
la ina laha tangala |
la esa ngahèni data |
maknanipun satuhunya |
Allah iku ora ana |
tinêmu paningalira ||

34.
Warnining wujud punika |
têkaburing tyas kang lagya |
gumêrtês dèrèng kawahywa |
gaib samar tan na samar |
inggih punika sujanma |
ingkang manahipun gadhah |
pamrih supados gadhaha |
pangucap myang solah tingkah ||

35.
Ginumunana ing kathah |
tyang sanès eram ing kathah |
sanadyan malah cinamah |
inggih wus nama ujubbah |
yèku klakuaning manah |
ingkang murungakên lampah |
rahayu sakawan cacah |
ujubriya kibir sumngah ||

Jilid 3 - Kaca : 11

36.
Riya têkabur wus gatra |
ing cipta têkbiring nala |
dèrèng dumunung ing swara |
namung wus katon ing driya |
yèku tiyang ingkang gadhah |
manah pamrih ing sadhengah |
pandamêl sasaminira |
katingalkên ing lyan janma ||

37.
Kibir têkabur wus mêdal |
kalair wontên ing lesan |
yèku tyang kang gadhah manah |
tan kungkulan ing sasama |
angraos luhur priyangga |
kabisane tan na madha |
sanadyan ora sanyata |
nanging mêksa harda (n)dadra ||

38.
Sumêngah têkabur ingkang |
amanggèn tan owah-owah |
ambêg kumêmbêng sarira |
yèku tiyang ingkang gadhah |
manah pamrih ing sasolah |
-bawa kamirêng ing kathah |
nir sakèhing parah-parah |
[...] ||

39.
Nuwun anamung punika |
condhong botêne sumangga |
(ng)gih anak wus tan prabeda |
lawan kawruhe pun bapa |
amêwahi sasêrêpan |
nêngna kang samya rêrasan |
kandhuri lumadyèng ngarsa |
-nira pra tamu sadaya ||

40.
Nahan sawusing samakta |
lajêng Ki Amat Têngara |
ngancarani tamunira |
punika Kolle pun bapa |
kadi padatan sumangga |
pra tamu Bismilah sigra |
maos Patekah sadaya |
bakdaning donga gya nêdha ||

41.
Pakantuk rahabing nala |
para tamu wus paliman |
sarwi nyangking bêbrêkatan |
pandhapa wus binêrsihan |
dening pra santri sakawan |
Ki Amat masih gunêman |
lah ki raka kadiparan |
sanèsing Kikam lan Kitam ||

42.
Tinampèn kawicaksanan |
lêpasing pambudi-tama |
Kitam bundhêlan atinya |
e makatên sanèsira |
ah kakang wawi sumangga |
sami nêntrêmakên raga |
rèh benjing-enjing yun sowan |
dhatêng ing Sujanapuran ||

43.
Sadalu sakeca nendra |
enjinge ingkang winarna |
Mas Cêbolang wus busana |
tuwin Ki Amat Têngara |
Nurwitri wae mèlua |
katêlu pisan kariya |
wus mangkat saking ing wisma |
sêkar salin Dhandhanggula ||