Ki-demang.com : Centhini

Jilid 3 - Kaca : 85

195 Pangkur

33.
Kakang Nurwitri Saloka |
Kartipala kalawan Palakarti |
padha bêrdandanna gupuh |
têngah dalu lumampah |
karêntêging tyasingsun ngetan mangidul |
sandika kang sinung sabda |
sawusira amiranti ||

34.
Tumurun saking ngasrama |
titi sonya wus ngancik gagat enjing |
sukèng tyas risang nahênkung |
miyat rêngganing tawang |
taranggana sumunare wèh mawêlu |
kalindhih cahyaning candra |
kaping salawe marêngi ||

35.
Alon wau tindakira |
miyarsakkên ungêling paksi-paksi |
srigunting munya jêthithut |
kacêr sikatan tanggap |
mêdhar swara cocak kuthilang ambarung |
jalak-urèn pênyu kadya |
anyênggaki lantik-lantik ||

36.
Jêkikèring ayamwana |
tuhu kolik sauran ngêlik-ngêlik |
bêrkutut anduduk layu |
dêrkuku bêbêkuran |
tangèh lamun ucapên langêning manuk |
mawèh sênênging wardaya |
suka kang andon lumaris ||

37.
Wanci bangun praptèng ngandhap |
Sang Hyang Surya mungup saking jaladri |
miyak lamuking kang gunung |
rêmu-rêmu rêspatya |
saput siti nulya Hyang Baskara mungup |
anèng pucaking ngaldaka |
madhangi sakèh dumadi ||

38.
Rame kang anggarap sawah |
dhangir têgal têmbangan lantik-lantik |
nora tiba pada (n)dlujur |
angêlik sak-sayaha |
sasênggakan ja lali lo titipaku |
gambir bako ya mas ya mas |
bubar panèn dak tikêli ||

39.
Suka kang andon lumampah |
Ki Nurwitri Saloka mijêt ati |
dudu padon si dêruhun |
baya mamèrkên swara |
dudu uwong ngêlik kaya asu (m)baung |
otote pating karêncang |
matane pating pandêlik ||

40.
Ana sawiji jajaka |
dhasar blatèr swarane rata apik |
sugih apilan puniku |
labête kêrêp manjak |
nunggang luku uning kang andon lumaku |
tandya ki jaka ra-ura |
gumlangga wilêt patitis ||

41.
Sawi janur kula ya mas |
gandariya gandhung kang pindha warni |
kêmbang kapas kapilêngkung |
jroning tyas kudhandhangan |
pêksa ngarang wursita kawarnèng kidung |
lêsung dawa tadhah udan |
kêpalang tuna ing budi ||

Jilid 3 - Kaca : 86

42.
Tur durung wêruh pa pincang |
mandèkneya kumudu mudun bumi |
pindha kridhaning para nung |
mêdhar mawantra-sita |
bocah cilik klambi abang ikêt wulung |
manthêng pamèting lukita |
yayah wikramèng pangèsthi ||

43.
Ana kacang nunggang tela |
wus kacihna ajaran durung bangkit |
kêmbang salak sari nyamplung |
ngathêkêr nitrèng kata |
mung kinarya tambêl butuh trima lowung |
kampyang lawang saupama |
tangèh wruh lèrèging kawi ||

44.
Wadhuk pitik (ng)gih man dhoplang |
kil-kil bungkil cagak awak ya sikil |
tan tolèh ing sarusiku |
saking siguging basa |
basakneya basane bangsa sinau |
macan tenong sarwa cingkrang |
mardawa mardining wadi ||

45.
Pitik-walik saba jogan |
kranjang blarak mas ngantèn kandhang pitik |
yèn bisa-a kang ginilut |
pindha pra pramèngsastra |
nanging wêgah kawêkèn ngupaya têmbung |
abang-abang dudu kidang |
kongsi wêgah mamanasi ||

46.
Wus katon kang wawangsalan |
korèk-korèk kêpèke dèn-gojagi |
antuke mung pak boletus |
prandene sotaning tyas |
lelewane napak tilas pra pinutus |
pindhang lulang kacèk apa |
lawan ingkang sugih picis ||

47.
Dadya rindhik kang lumampah |
samya kèndêl nahan kang nambutkardi |
maspadakkên kang lumaku |
sawênèh ana ngucap |
pyayi ngêndi dene wayahe kêmlancur |
njlanthir kaya kêcik bajang |
sêdyane marang ing ngêndi ||

48.
Mampira mring wismaningwang |
dak (ng)go bibit têmbene mèn mêtoni |
ya ngono kang apa (n)jaluk |
kang sinung ujar ngakak |
aku trima (m)belakke anakmu gêndhuk |
gèdhèg-gèdhèg kêdhèp têsmak |
lir mêndêm Pucung ngacuwis ||

196 Pocung

1.
Lampahipun ing Kêpurun wus kapungkur |
ngancik ing Prambanan |
surya mèh tumamèng wukir |
lêrêm anèng ngèrèng-èrèng pinggir jurang ||

Jilid 3 - Kaca : 87

2.
Samya lungguh nèng ngisoring mandera-gung |
suluring mandera |
nutup rapêt padhas-curi |
ngêmbês ngêtuk saking sukuning kang arga ||

3.
Ting karêncang tumali ing watu-watu |
pucuk nyongat pêthak |
amarêntul mijil warih |
tètèsing kang toya tumibèng ing sela ||

4.
Têmah nglumpuk kalêmpaking toya wau |
marawayan marang |
sumbêr toyanira wêning |
mina alit-alit gumêbyar liwêran ||

5.
Sru kacaryan miyat wêninging kang ranu |
myang solahing mina |
sang andon mring têpi warih |
ngayêm-ayêm sarira cacawuk toya ||

6.
Nulya wontên pawèstri kang ayun ngangsu |
kandhêg lampahira |
Palakarti lingira ris |
(n)dawêg adhi lajêng angambila toya ||

7.
Lah ing ngriki pundi namane kang dhusun |
pangagênge napa |
umbul bêkêl kenthol tinggi |
lurah miwah ing pundi pagriyanira ||

8.
Inggih ngriki Parambanan ranning dhusun |
ki lurah Harsana |
kang dados pangagêngnèki |
kwajibannya rumêksa candhi sadaya ||

9.
Candhi Sèwu candhi Jonggrangan puniku |
kèndêla sakêdhap |
kula poyanane dhisik |
nulya wangsul kang arsa ngangsu mring sêndhang ||

10.
Praptanipun kalurahan kulanuwun |
ki lurah ing sêndhang |
wontên dhatêngan ki santri |
ingkang kalih taksih anèm anjênthara ||

11.
Radi bêsus jatmika pasêmonipun |
Harsana duk myarsa |
nyandhak sarung langking aglis |
kinalungkên anyangking kudhi tarantang ||

12.
Bêluk-bêluk èh-èh êmbokne si gêndhuk |
anggodhoga wedang |
adanga bêras kang wangi |
nyambêlèha pitik cêmani kang dhra ||

13.
Wus umentar praptèng sêndhang mundhuk-mundhuk |
Mas Cêbolang tanggap |
Harsana asung pambagi |
kulanuwun kang nêmbe tigas kawuryan ||

Jilid 3 - Kaca : 88

14.
Ajarwaa sinambat sintên wong bagus |
ing pundi pinangka |
miwah arsa dhatêng pundi |
yèn kaparêng lèrèha ing wismakula ||

15.
Cêbolang ngling kula santri saking Kêdhu |
anama Cêbolang |
punika nama Nurwitri |
Ki Saloka Palakarti Kartipala ||

16.
Sêdya ngluyug anut saparanning suku |
yèn kapadhan karsa |
ulun ayun aningali |
candhi-candhi wawêngkoning Parambanan ||

17.
Ki Harsana panuju sru sukèng kalbu |
kapasang sayogya |
sawarnining candhi-candhi |
rêca-rêca kula kang wajib rumêksa ||

18.
Wawi bagus rumuhun mring candhi Sèwu |
lajêng mring Jonggrangan |
sampuning ningali candhi |
mangke dalu sipênga ing wismakula ||

19.
Lumaksana lurah Harsana nèng ngayun |
Cêbolang kalawan |
catur santri atutwuri |
tan pantara dangu praptèng candhi Sasra ||

20.
Winursita candhi Sèwu manggènnipun |
anèng ngara-ara |
ragi mênggêr sawatawis |
papan wradin pasagi binatur sela ||

21.
Inggilipun sapanjongak kadung-kadung |
gapura majupat |
pratisthèng têngah capuri |
minggahipun mawa dhak-undhakan astha ||

22.
Pipining kang gapura sakawan wau |
sinungan gupala |
gêng luhur jegrang ngajrihi |
mandhi gada pindha Hyang Cingkarabala ||

23.
Candhi alit lir wisma pajagan dhapur |
thinarik tinata |
ngubêngi kanang capuri |
kathahipun kalihatus sadayanya ||

24.
Jrambah nginggil sinarasah sela alus |
têngahing jarambah |
candhi gung luhur mantêsi |
catur tajug blowong pasagi têngahnya ||

25.
Sisih kidul mawa gothaka tan têrus |
kilèn êlèr samya |
gothaka buntu tulya-sri |
rinarêngga ingukir pinatrap puspa ||

26.
Namung wêtan sinungan gapura luhung |
sela rinumpaka |
lung-lungan rêmit rêspati |
apapindha pêksi ngrabasèng puspita ||

Jilid 3 - Kaca : 89

27.
Margi têrus anjog kalowongan wau |
nanging tan warata |
mawi mangandhap manginggil |
tri onjotan tumurun praptèng lowongan ||

28.
Kang samya non ngubêngi capuri kêmput |
wangsul ing gapura |
kang êlèr tandya manginggil |
praptèng jrambah rêsik agasik warata ||

29.
Amalipir mangilèn ing lampahipun |
duk praptèng jarambah |
kang kidul Cêbolang angling |
pucak candhi katingal papak warata ||

30.
Drêng kapencut arsa uning pucakipun |
punapa wontêna |
margi atanapi kenging |
minggah maring pucaking candhi punika ||

31.
Kang sinung ling Ki Harsana lingira rum |
(ng)gèr kauningana |
botên wontên margi malih |
lan punika ngalowong dumugi ngandhap ||

32.
Wawi laju praptèng sisih wetan (n)dulu |
gapura rinêngga |
dangu dènnira ningali |
ascarya (m)bêg miyat rêmiting garapan ||

33.
Cêbolang ngling punapi kenging lumêbu |
lah bagus sumangga |
janji kula ingkang ngirid |
ingkang sampun sêpên ingkang kara-kara ||

34.
Samya mangsuk margi minggah gya tumurun |
sabên saonjotan |
wontên gapuranya alit |
gapura kang pungkasan kilèn dyan mandhap ||

35.
Praptèng têngahing candhi jarambah alus |
wradin rêsik gilap |
sapangandhap sapanginggil |
rêsik gasik nir lumut simbar myang katang ||

36.
Samya ngungun Nurwitri tatanya arum |
bilih mangsa jawah |
punapi tan kilèn warih |
dene botên wontên tabête kang toya ||

37.
Lamun nglumut iba ta rêkaosipun |
anggènnipun (m)bucal |
sagêde rêsik gumrining |
Ki Harsana gumujêng alon lingira ||

38.
Lêbêt ulun mariki saèstu amung |
yèn wontên dhatêngan |
ingkang kaparêng ningali |
kilap inggih têka makatên kewala ||

Jilid 3 - Kaca : 90

39.
Sajêgulun saèstu dèrèng sumurup |
kleyang ingkang dhawah |
wontên ing nglêbêt puniki |
dalah lêbu blêdug tan ana tumiba ||

40.
Wawi sampun bokbilih botên kacukup |
ningali Jonggrangan |
sêlak kasaput ing ratri |
wus umêdal praptèng jawining gothaka ||

41.
Dyan tumurun mêdal gapura kang kidul |
lajêng lampahira |
miyat candhi alit-alit |
candhi Lumbung pasagi majêng mangetan ||

42.
Pungkas kidul candhi Pawon namanipun |
ajênge mangetan |
gothak têrus dènlêbêti |
mêdal laju ngidul-ngilèn lampahira ||

43.
Santri catur prasamya imbalan wuwus |
eramku tan kêndhat |
sabên uning candhi-candhi |
panggarape kaya paran duk ing kuna ||

44.
Nurwitri kiraku pujan sadarum |
crita jaman Buda |
padha bêtah tèki-tèki |
pramilane panyuwunne krêp katêkan ||

45.
Kartipala angling ingkang candhi Mêndut |
tatale kang sela |
ngundhung-undhung kadi wukir |
dadya cihna dadine candhi kinarya ||

46.
O o iya ewuh têmên kiraningsun |
wis ta êmbuh kakang |
pikirku nora dumugi |
pak Harsana pundi ing candhi Jonggrangan ||

47.
Kilèn niku (ng)gèr sing (ng)gamêng kadya dhusun |
nahên lampahira |
wus (n)dungkap minggah sakêdhik |
myat capuri kinubêng cêpaka pêthak ||

48.
Jênar arum candhana kumuning mlêtuk |
myang pacar kênanga |
cina warsiki srigadhing |
nagasari rêjasa kananga soka ||

49.
Samya sêdhêng iya (m)babar ganda arum |
kasilir maruta |
nampêg kang andon lumaris |
kataman ing ganda rum sarira sumyah ||

50.
Èrèng-èrèng klapa dênta mubêng kêmput |
myang klapa mawarna |
sinêling lan jambe wangi |
mayangmêkar Sinome candhi Jonggrangan ||

Jilid 3 - Kaca : 91

197 Sinom

1.
Ambanon binatur sela |
mangidul ujurirèki |
inggil sapundhak watara |
dhak-undhakan tundha katri |
têmu-gêlang ngubêngi |
jrambah nginggil siti alus |
sêkar-sêkar mawarna |
ngrênggani kang astha candhi |
ingkang mungging babagan candhi Jonggrangan ||

2.
Ananing candhi winarna |
sisih wetan cacah katri |
samya ngilèn ajêngira |
sisih kilèn ugi katri |
mangetan ajêgnèki |
ajêng-ajêngan katêlu |
sisih êlèr satunggal |
mangidul ajêngirèki |
sisih kidul satunggal ngalèr ajêngnya ||

3.
Kang mungging padon lor-wetan |
candhi Uma namanèki |
pasagi sarasah sela |
datan mawi pinaringgit |
ngandhap praptaning nginggil |
tigawêlas tlundhakipun |
isi rêca sakawan |
maju-pat manggènnirèki |
Dèwi Uma Sang Hyang Brama Lodra Kala ||

4.
Sakiduling candhi Uma |
têngah lêrês ing botrawi |
winastan candhi Andana |
mangilèn lajêngirèki |
gêng-inggil langkung kêdhik |
lawan candhi Uma wau |
dhak-undhakan sawêlas |
jrambah srasah sela langking |
pinaringgit nanging wus kathah kang risak ||

5.
Pasagi kang wawangunan |
isi rêca kawan siki |
nèng têngah Lêmbu Andana |
mangilèn ajêngirèki |
Lêmbu Andini munggwing |
pojok kidul-kilènipun |
mangalèr ajêngira |
Lêmbu Andini ingapit |
rata mawi pangirit kuda sajajar ||

6.
Ingkang anèng kidul-wetan |
winastanan candhi ê-Sri |
pasagi sinrasah sela |
datan mawi pinaringgit |
kêmbar lan Uma candhi |
sami triwêlas mandhuwur |
rêca catur maju-pat |
Sri kilèn amangku margi |
kang lèr Maya Endra kidul Guru wetan ||

7.
Nèng kidul dumunung têngah |
sakilèning candhi ê-Sri |
winastanan candhi Candra |
mangalèr ajêngirèki |
pasagi andhap alit |
undhak-undhakannya pitu |
jarambah sinarasah |
sela krêsna tan rininggit |
rêcanira sajuga nama Hyang Candra ||

Jilid 3 - Kaca : 92

8.
Ing pojok kidul-pracima |
candhi Brama wastanèki |
pasagi sinrasah sela |
datan mawi pinaringgit |
jêng-ajêngan lawan Sri |
undhak-undhakan salangkung |
têngah ingkang jarambah |
kadi sumur tinon wingit |
rêca tiga majêng ngalèr ngidul ngetan ||

9.
Kang pênêr ing dhak-undhakan |
mangkya Brama amandhiri |
busana cawêt kewala |
Sang Hyang Bayu ingkang munggwing |
ing sakidul parigi |
de kang anèng loring sumur |
winastan Sang Hyang Kala |
langkêp busananirèki |
samya ngadêg tumèmplèk ing papan sela ||

10.
Salèring kang candhi Brama |
têngah lêrês binotrawi |
majêng ngetan jêng-ajêngan |
kalawan Andini candhi |
agung luhur pribadi |
punika ingkang sinêbut |
nênggih candhi Jonggrangan |
de candhi sapta gêng alit |
grêbanipun anama candhi Jonggrangan ||

11.
Maju-pat margine minggah |
mawa dhak-undhakan sami |
ing kiwa têngên sinungan |
papagêr sela ingukir |
wawangunan pasagi |
sinarasah sela alus |
pinaringgit rinêngga |
ingukir gambaran adi |
lalampahanira Sang Bathara Rama ||

12.
Wit linggar saking Ngayodya |
dumugi pêjahirèki |
sang buminata Ngalêngka |
mila gambaran mawarni |
ana kang kadi jalmi |
lir wanara pêksi diyu |
tanapi kakajêngan |
arga wana myang jaladri |
wandanira tan pae kalawan rêca ||

13.
Satêngahing kang jarambah |
candhi sawatawis inggil |
dhapur tajug sawatara |
sakawan wadana mawi |
gothaka pênêr margi |
kang nèng jroning gothakèku |
nênggih kang sisih wetan |
lêrês marginya manginggil |
apan warni tumpakan lirpendah sima ||

14.
Ing sangajênging gothaka |
rêca cawêt amandhiri |
winastanan Sang Hyang Siwah |
ngajêngan sumuran alit |
sirah naga nutupi |
gothaka kang sisih kidul |
rêca marabot lênggah |
wasta Hyang Kanekasiwi |
ingkang manggon gothaka kilèn winarna ||

15.
Rêca lênggah sirah gajah |
marabot Hyang Gana nami |
nahan kang anèng gothaka |
ing sisih êlèr winarni |
rêca mrabot mandhiri |
sakawan astanirèki |
satunggal ngasta sêkar |
tumèmplèk grananirèki |
kang sajuga ngasta cis kalih nèng dhadha ||

Jilid 3 - Kaca : 93

16.
Cakêt suku ingkang ngarsa |
rêca alit-alit kalih |
punika ingkang winastan |
Rara Jonggrang narambahi |
namaning kanang candhi |
kang nèng lèr-kilèn winuwus |
salèring candhi Jonggrang |
candhi Wisnu namanèki |
majêng ngetan jêng-ajêngan candhi Uma ||

17.
Pasagi sinrasah sela |
datan mawi pinaringgit |
kêmbar lawan candhi Brama |
têngahing jarambah mawi |
[...] |
sumuran singit asingup |
rêca tri kang nèng wetan |
pênêr marginya manginggil |
ran Hyang Wisnu mandhiri cawêt kewala ||

18.
Hyang Endra kidul sumuran |
lèr sumur Hyang Bayu nami |
marabot mandhiri samya |
tumèmplèk papan rêspati |
kang mungging lèr mungkasi |
candhi Surya majêng ngidul |
kêmbar lan candhi Candra |
sapta dhak-undhakanèki |
nèng têngahing candhi Wisnu lawan Uma ||

19.
Sigêg gantya Ki Harsana |
dènnya ngirid sampun prapti |
sakiduling candhi Uma |
samya ngaso ngaring-aring |
Harsana lingira ris |
lah suwawi anak bagus |
minggah mring candhi Uma |
inggih kang êlèr puniki |
sayogyaning Cêbolang sarencangira ||

20.
Wus tamat dènnira mulat |
tumurun mangidul kêdhik |
minggah mring candhi Andana |
tamat dènnira ningali |
tumurun ngidul malih |
minggah candhi Sri puniku |
wus tamat dènnya mulat |
tumurun mangidul kêdhik |
nulya minggah mangidul mring candhi Candra ||

21.
Tan dangu tumurun sigra |
mapan ngilèn tan atêbih |
minggah maring candhi Brama |
tamat dènnira umèksi |
Harsana tansah criwis |
mêdharakên namanipun |
candhi myang rêca-rêca |
ingkang samya dèntingali |
gya tumurun ngalèr mring candhi Jonggrangan ||

22.
Margine minggah marapat |
wetane kang dènunggahi |
praptèng sumur tutup naga |
mangidul lampahirèki |
nêkuk mangilèn nuli |
gadhug pojok dyan manêkuk |
ngalèr gadhug padonan |
mangetan lampahirèki |
praptèng ngajêng gothakaning Rara Jonggrang ||

Jilid 3 - Kaca : 94

23.
Ki Harsana lon lingira |
lah punika iloknèki |
ingkang anama Jonggrangan |
suwawi dipunlêbêti |
Cêbolang catur santri |
lumêbêt mambêt ganda rum |
sêkar konyoh angambar |
padupane tharik-tharik |
turut pinggir lawan tepas rara tumpak ||

24.
Rêca Jonggrang ginarayang |
alus kalimis kumlinthing |
sajatine sanès sela |
tamat dènnira ningali |
mêdale tanya maring |
Ki Harsana èstunipun |
rêca (m)bok Rara Jonggrang |
dene alus kumalinthing |
anggèr niku sayêktose sanès sela ||

25.
Criyose kang wus suwarga |
punika parunggu yêkti |
Nurwitri njlimêt umiyat |
corèkan kang mungging ringgit |
kêmput dènnya ningali |
tanya gambar punapèku |
criyose (ng)gih punika |
Bathara Rama ing nguni |
putra nata nagri Ngayudya Indhustan ||

26.
Nurwitri alatah-latah |
kathah èmpêripun inggih |
wontên gambare wanudya |
tan kêmbên anèng ngisor wit |
nginggiling uwit mawi |
kadi wanara mêthangkruk |
kula èngêt samana |
têmbung têmbungipun kawi |
jawanipun Anoman uwus malumpat ||

27.
Praptèng witing nagapuspa |
mulat mangandhap umèksi |
wanudya yu aking kêra |
gêlung risak awor siti |
kang iga-iga kèksi |
tanpa kêmbên jatosipun |
punika nyatanira |
Ki Harsana inggih-inggih |
wus tumurun mangsuli margi duk minggah ||

28.
Atatanya kadiparan |
sêkar konyoh amênuhi |
padupanipun angambra |
Harsana aris nauri |
sabên pêkênan ngriki |
kathah para bakul-bakul |
tanapi palanyahan |
samya nyunyuwun supadi |
gangsar laris (ng)gènnipun ngupaya têdha ||

29.
Utawi yèn dintên malang |
malêm Jumngah (ng)Gara-kasih |
ugi kathah ingkang samya |
atur dupa buratwangi |
kula nuwun tan uning |
kang dadya panuwunipun |
manawi dipun-nalar |
èstu tan panggih-pinanggih |
pundi wontên arca asung kamirahan ||

30.
Ananging sampun dilalah |
(m)bokmanawi awit saking |
kang yasa bêtah cacêgah |
dumadi manungsa luwih |
tyas manggung ênêng-êning |
katrima panyuwunipun |
dumugi ing samangkya |
katrimahe nyarambahi |
kang sinung ling manthuk-manthuk sadayanya ||

Jilid 3 - Kaca : 95

31.
Gya mangalèr lampahira |
candhi Wisnu deninggahi |
wus tamat dènnya tumingal |
tumurun ngetan sakêdhik |
mangalèr minggah candhi |
Surya tan pantara dangu |
tumurun gya mangetan |
wangsul kidul Uma candhi |
samya kèndêl Mas Cêbolang ngunandika ||

32.
Candhi bagus sadayanya |
rêca apik-apik sami |
nanging wus akèh kang rusak |
kari Jonggrangan kang apik |
wanci surup Hyang Rawi |
gantya Sang Hyang Wulan timbul |
nyunari sabuwana |
enggar rarywa alit-alit |
jalu èstri gumêrah samya dolanan ||

33.
Harsana manis lingira |
sèstu kula-aturi |
lêrêm dhatêng griyaningwang |
Mas Cêbolang nayogyani |
tandya samya lumaris |
prapta pakaranganipun |
lumêbêt mring pandhapa |
nèng salu wus dèn-gêlari |
klasa batu lêmir kêntèl pêthak-pêthak ||

34.
Pasugata wus tinata |
wedang têmu kêmpling-kêmpling |
linalapan gêndhis klapa |
cinithak samripat kucing |
pêthake sêmu kuning |
kêthak-kêthak nanging êmpuk |
nyamikan gêmblong jadah |
jênang dodol lawan wajik |
kêtan salak gula sêmut karasikan ||

35.
Pondhoh pudhak abrit pêthak |
jênang pala arum gurih |
jênang durèn jênang nangka |
sadaya binuntêl upih |
tumumpang anèng piring |
ontongan kalobot alus |
têmbakone garangan |
upêt mancung alus gilig |
slêpa alus kêbak bon-abone sêdhah ||

36.
Ki wisma ngling lah sumangga |
sawontêne dènrahabi |
lumayan jampi katoran |
manawi sampun dumugi |
lèlèh-lèlèh prayogi |
pambingkasing suku rasuh |
sasmita Mas Cêbolang |
mring catur santrinirèki |
samya rahab minum wedang nyanyamikan ||

37.
Bikut ngladosi ki wisma |
wedang lukak dèn-êjogi |
sawontêne nyanyamikan |
linarihakên waradin |
dadya tamunirèki |
sadaya sêmada tuwuk |
suwawi dinugèkna |
ulun amit malbèng panti |
ambejani dhumatêng (m)bok-jêngandika ||

Jilid 3 - Kaca : 96

38.
Cêbolang (n)dhêku lingira |
saèstu botên (n)darbèni |
rikuh pakèwêt wus kadya |
nèng (ng)gonne yayah pribadi |
enggar kiyai panti |
kaduga sajroning kalbu |
malbèng mring wisma tanya |
(m)bokne apa wus miranti |
kirang kêdhik sawêg ngêngêt sate ayam ||

39.
Galemboh piyik kêmbaran |
sawêg sami dènwadhahi |
nahan tamu kang tinilar |
lèlèh-lèlèh rêm-rêm pitik |
wênganing lawang kori |
Ki Wisma mêdal rumuhun |
paladèn pinrentahan |
angundurkên dhaharan |
glis wis ginanti anduduk sunggata nadhah ||

198 Mêgatruh

1.
Dyan tinata ajang kinênongan sêkul |
ulam rinampat mawarni |
jangan cupang sambêl jagung |
pêcêl-pitik jangan mênir |
lodhoh pindhang ayam bumbon ||

2.
Sambêl ulêg trasi abrit radi kaduk |
lalabanira mawarni |
rampunging panatanipun |
tamune wus samya linggih |
Lurah Harsana lingnya lon ||

3.
Lah suwawi punika barkahing ratu |
prayogi dipunrahabi |
kang sinung ling samya (n)dhêku |
sawusira awawanting |
Bismilah gya nadhah alon ||

4.
Ki wisma ngling sampun mawi kadhung-kadhung |
ulun iki mung sadrêmi |
makatên (ng)gèr êliripun |
kula pinaringan sabin |
tigang êjung dados lungguh ||

5.
Wah ampilan kathahipun gangsal êjung |
punika pirantosnèki |
sêgah ing sawarninipun |
kang sami ningali candhi |
lajêng lèrèh griyaningong ||

6.
Myang sudhiya sasipêngan ingkang patut |
bilih ngantos nguciwani |
èstu kataman babêndu |
Cêbolang sasantrinèki |
(n)donga ngluhurkên sang katong ||

Jilid 3 - Kaca : 97

7.
Pragat donga anadhah malih pikantuk |
galemboh kang dènparêngi |
wus dumugi dènnya kêmbul |
mundur wowohan gumanti |
salak kêpêl pisang-katong ||

8.
Wedang bubuk kênthêl gêndhise ginêbyur |
sabun-pisangmas binrêndhil |
punika pamangsêgipun |
miwah pangusaping amis |
kang sinung ling samya dhokoh ||

9.
Wusnya tutug wênèh dêgan miwah udut |
Harsana eca manggihi |
Mas Cêbolang tatanya rum |
wontênipun candhi-candhi |
nguni paran kang cariyos ||

10.
Anak bagus gotèkipun tiyang sêpuh |
wontên cariyos kakalih |
kang satunggal jamanipun |
kraton Pêngging Dwarawati |
kalih Majapait kraton ||

11.
Pundi ingkang lêrês jêr sami tan wêruh |
Mas Cêbolang miminta sih |
dhuh babo kang pinisêpuh |
bilih kaparêng ing galih |
amêdharna kang cariyos ||

12.
Kaoling kang jaman Pêngging kratonipun |
Ki Harsana nayogyani |
mapan dènnya lungguh timpuh |
siduwa tanganirèki |
pasang karna kang ayun wroh ||

13.
Binathara sri ing Pêngging ajujuluk |
Pancadriya narapati |
samuksanya tilar sunu |
catur jalu pêkik-pêkik |
samya prawirèng palungon ||

14.
Pambajênge raja pandhita jujuluk |
Rêsi Dewabrata sidik |
Madyapanjang dhepokipun |
panggulu jumênêng Pêngging |
Sri Dewanata kinaot ||

15.
Suwêg darbe putra sajugèstri ayu |
nama Dèwi Rarasati |
seda kunduran kang ibu |
sumêndhi natèng Salêmbi |
Sri Dipanata wiranom ||

16.
Putra katri Dyan Damarmaya kang sêpuh |
martapi nèng Parangtritis |
Dyan Citrasena panggulu |
Dyah Citrawati wuragil |
ayu kuning therok-therok ||

Jilid 3 - Kaca : 98

17.
Wuragile Sri Endranata linuhung |
kang tinanêm anèng nagri |
Sudimara kratonipun |
nanging dèrèng asisiwi |
bagus prawirèng pakewoh ||

18.
Kacarita wontên narapati diyu |
Sri Karungkala wawangi |
ing Prambanan prajanipun |
darbe ari warni jalmi |
Rara Jonggrang moblong-moblong ||

19.
Yaksendra kung mring dyah Rarasati wau |
atmaja sri natèng Pêngging |
gya atur surat panuwun |
duta kalih kang lumaris |
sêrat katampèn sang katong ||

20.
Asru bêndu narapati dhawuhipun |
pa-gene rajanirèki |
murang kramaniti tuhu |
tanpa ngrasa yèn pinasthi |
nèng soring amparaningong ||

21.
Amung eling watêke raksasa êdur |
(n)jujurkên angkara budi |
caraka mundura gupuh |
dhawuhna wangsulanmami |
mring rajamu yaksakatong ||

22.
Ananira sisiku pan saka saru |
iku bae yaksa-aji |
ngrasakna dènkongsi gadhug |
mundur caraka kakalih |
sang aprabu dhawuh alon ||

23.
Yayi Endranata lumakuwa gupuh |
mring Madyapanjang sumiwi |
kakang wiku yèn sa-arju |
ingsun aturi tumuli |
de kakang patih sunkongkon ||

24.
Ngupaya-a saraya jalma linuhung |
linirukkên ing ngajurit |
kang bisa nyirnakkên ripu |
bakal ingsunpatêdhani |
Rarasati putraningong ||

25.
Nêmbah matur sandika kang sinung dhawuh |
anulya Prabu Salêmbi |
yèn makatên karsa prabu |
amba tantune rumiyin |
Citrasena putraningong ||

26.
Natèng Pêngging kaparêng dadya tan èstu |
utusan kiyai patih |
sang prabu jêngkar ngadhatun |
bubaran kang samya nangkil |
Sri Salêmbi cinariyos ||

27.
Sapraptane ing praja ngandika arum |
maring putranya taruni |
Citrasena mau ingsun |
tampa dhawuhe kakaji |
sirarsa sinrayèng pupoh ||

Jilid 3 - Kaca : 99

28.
(m)Birat maring murangniti lamun unggul |
bakyunira Rarasati |
dhinaupkên lan sirèku |
minangka ganjaranèki |
putra nêmbah matur alon ||

29.
Tumètèsing dhawuh sandika pan amung |
rèhning badan-ulun yêkti |
tan bangkit sadayanipun |
sarerekaning ngajurit |
mila nyuwun mopo ingong ||

30.
Sang aprabu ngandika lah iku kulup |
rèhning sira satriya di |
kudu sudira ing kewuh |
wruhanta sagung dumadi |
sajatine sutaningong ||

31.
Kawisesa dening purbaning dewagung |
nadyan punjul dibya sêkti |
yèn pasthi karsa dewagung |
kinarya asoring jurit |
tan wurung nêmahi kasor ||

32.
Nadyan cubluk tan darbe srana sajumput |
yèn pinurba mênang pasthi |
iya kalêksanan unggul |
anggêr wani sêtya eling |
kumandêl wisesèng pandom ||

33.
Ing saèstu pinayungan rèh rahayu |
marma pikirên kang êning |
atmajendra nêmbah (n)dhêku |
sumêne ngênthêlkên budi |
linilan mundur wotsinom ||

34.
Sang aprabu wawarta mring garwa wadu |
patêmbayaning raka ji |
putra binobotan kewuh |
ing mangya lagya pinikir |
kang garwa suka katongton ||

35.
Nahan gantya Radyan Citrasena wau |
saundurnya lajêng manjing |
ma-astuti ing dewagung |
amêrês êninging budi |
budaya tekating punton ||

36.
Sangêt limut sakêclapan tyas kumênyut |
wasana kasêlan lali |
kalimput ing hawanêpsu |
mangkana tandya nimbali |
ingkang rayi sang lir sinom ||

37.
Citrawati sapraptaning ngarsanipun |
winartanan rèh karsa ji |
kang rayi myarsa rawat luh |
mêlas asih anyungkêmi |
kêdah tutwuri sang anom ||

38.
Rangu-rangu narpatmaja têmah limut |
kang rayi sinambut maring |
maderaras mêdhar kayun |
brêmara angingsêp sari |
ing antara dasih wadon ||

Jilid 3 - Kaca : 100

39.
wontên ingkang uninga ing tingkahipun |
gupuh amunjuk sang aji |
kagyat têmah asru bêndu |
jaja bang mawinga wêngis |
têdhak panti putra katong ||

40.
Sarwi musthi sang sudibya karsanipun |
mrih lenaning narpasiwi |
samana rahadyan sampun |
wikan têdhaking ramaji |
tyas gugup lumajêng lolos ||

41.
Lawan ingkang rayi risang rêtnaningrum |
nata uninga nututi |
ambujêng palajêngipun |
sang Dèwi antuk pambudi |
malbèng urung-urung miyos ||

42.
Praptèng jawi nginthar tan atolèh pungkur |
radyan kapêngkok capuri |
cakêt lan butulan kidul |
malumpat praptèng ing jawi |
tan tolèh praja lunga non ||

43.
Karsaning Hyang datan nunggil lampahipun |
rahadyan lawan kang rayi |
mangilèn lawan mangidul |
yata risang narapati |
hardaning runtik gya miyos ||

44.
Praptèng (n)jawi animbali patihipun |
winangsit sakèhing wadi |
myang kinèn amatah wadu |
ngulati sang narpawisi |
yèn kapanggya sak (ng)gon-ênggon ||

45.
Kacêkêla bangga kalilan linampus |
lawan kinèn angulati |
kesahe kusumaningrum |
bilih kapanggih karsaji |
kinèn wangsul mring kadhaton ||

46.
Sadosanya ingaksama linalimput |
manêmbah rêkyana patih |
ngungun lèngsèr ngarsa prabu |
wus matah punggawa mantri |
sri narendra angadhaton ||

47.
Pramèswari winartan laksanèng sunu |
tistis margiyuh wiyati |
de katri atmajanipun |
mangkya wus wisata sami |
mangkana tyasnya sang katong ||

48.
Kararantan wimbaning barubah bangun |
kèngêtan atmaja nguni |
Dyan Damarmaya puniku |
manawi sagêt pinanggih |
kêni sinrayèng palugon ||

49.
Ing wasana raosing tyas sang aprabu |
dahat merang mring rakaji |
cidraning atur panuwun |
saking kawilêt rudatin |
mrês budi sidaning pandon ||

Jilid 3 - Kaca : 101

50.
Wanci titi sonya nis saking kadhatun |
nglugas kaprabon narpati |
mung kadi caraning wiku |
ing karsa arsa ngulati |
dyan Damarmaya kang andon ||

51.
Wirandhungan laksanèng sopana nêmpuh |
nasak wana jurang trêbis |
prapta anggranirèng gunung |
palawangan rêrêm mangkin |
mindêng mursita sang katong ||

52.
Amiminta wasitaning jawata gung |
mugi sagêda kapanggih |
dyan Damarmaya ing dangu |
sanityasa sru sêmadi |
tumuntu êninging panon ||

53.
Apaparab Manikhara mahawiku |
mahas ngasêpi pribadi |
angkara murka kalimput |
nahan gantya kang winarni |
sang rêtna lampahnya Gamboh ||

199 Gambuh

1.
Dyah Citrawati nglangut |
krêkating tyas ngulati sang bagus |
myarsa warta yèn wontên pandhita luwih |
mahas palawangan gunung |
sang dyah lumaksana gupoh ||

2.
Sêdyanira ing kalbu |
muhung tanya kadang dunungipun |
sigra minggah kapirangu praptèng nginggil |
laju marêk mahawiku |
makidhupuh awotsinom ||

3.
Pindha wiku kumêpyur |
karsaning Hyang sakaliye pandung |
dupi miyat wanudya yu ingkang prapti |
kongas rarasing karsa kung |
subrata wigar anglamong ||

4.
Nambrama manis arum |
tigas kawuryan kang nêmbe rawuh |
saking pundi pinangka myang sêdyèng kapti |
sintên sinambating arum |
sumêngka prapta ing dhepok ||

5.
Dyah kumbi nêmbah matur |
amba datan darbe nama èstu |
sangkan paran lir kleyang katiyup angin |
tambuh puwaraning kalbu |
anut sir ingkang linakon ||

6.
Maharsi duk angrungu |
lir jinait dahat sukèng kalbu |
angandika pasajan bae wong manis |
yèn sambada tyas asarju |
utaminira masingong ||

Jilid 3 - Kaca : 102

7.
Rêrêma dhepokingsun |
jumênênga tatimbanganulun |
dyah tumungkul manêmbah sumanggèng kapti |
inggaling crita wus dhaup |
nir subasita karongron ||

8.
Sinung nama sang ayu |
Endhang Panêpi tansah monglulut |
rêrèntèngan lir mintuna lawan mimi |
sing ênêng puja kapungkur |
mung monglulut nora êpot ||

9.
Labêtira sinêngkut |
têmah wawrat dungkap mangsanipun |
sangang candra sang wiku tatanya yêkti |
asal-usule ing dangu |
Endhang Panêpi wotsinom ||

10.
Dhuh gurulakiulun |
saèstune putrine sang prabu |
ing Salêmbi Dipanata narapati |
Citrawati nama ulun |
kapitèng tyas wiku katong ||

11.
Jrih têbah dhadha ngadhuh |
nora nyana babo raganingsun |
lamun tampa babênduning Hyang Linuwih |
Citrawati nêmbah matur |
paran kang dados rudatos ||

12.
Wiku ngling arawat luh |
dahat eloking lalakoningsun |
salugune manira ramanta nini |
Prabu Dipanata ingsun |
ing Salêmbi prajaningong ||

13.
Sru kagyat sang dyah ayu |
sanalika èngêt tan kalimput |
gêtun wirang anjrit nungkêmi rama ji |
wusing lilih ing pamuwun |
kang rama ngandika alon ||

14.
Èh nini putraningsun |
puluh-puluh nalar wus kabanjur |
padha tampa babênduning Hyang Linuwih |
ora luwih amung mlupuh |
minta aksamaning Manon ||

15.
Dupi ing wanci dalu |
sang awiku murut saking gunung |
kondur maring praja kang putra tan uning |
enjinge rama rinuruh |
èstu lolos saking dhepok ||

16.
Inggal dènnya tumurun |
lampahira praptèng sirahipun |
lèpèn Opak sang dyah kandhêg angalêntrih |
karaos wawratanipun |
sigêg gantya kacarios ||

17.
Nahên ta lampahipun |
Radèn Citrasena kang anglangut |
saking praja kalunta-lunta prihatin |
tambuh kang sinêdyèng kalbu |
prapta Ngenta-enta dhukoh ||

Jilid 3 - Kaca : 103

18.
Nuju wismaning Buyut |
Tularsiram kagyat narpasunu |
non wanodya yayah atmajèng narpati |
radyan malbèng wisma Buyut |
Tularsiram gupoh-gupoh ||

19.
Angancarani tamu |
matur pinangka sinêdyèng kalbu |
miwah nama radyan pasaja mangsuli |
Radèn Citrasena ingsun |
atmaja Salêmbi katong ||

20.
Kaki tatanya ingsun |
sapa baya paparabirèku |
lawan mau ingsun miyat rara adi |
nèng memeyan gya lumêbu |
apa atmajamu wadon ||

21.
Mèsêm Ki Buyut matur |
amba nama Tularsiram Buyut |
lare èstri wau kang lumêbèng panti |
punika ran Rara Budhur |
saèstu wêkamba wadon ||

22.
Ngling malih sang bagus |
lah ta kaki yèn sambadèng kalbu |
sutanira sunpundhut dadya suwami |
Ki Buyut dupi angrungu |
pangandikane sang anom ||

23.
Langkung pirênèng kalbu |
karananya ni Budhur satuhu |
warni awon nanging sangkanira alit |
sinidhikara mantrèku |
kasmaran kang samya anon ||

24.
Ènggale sampun dhaup |
kinurmatan ing sapantêsipun |
ing wasana nyi Budhur datan nyondhongi |
sabên pinarpêkan murut |
sarwi angujari awon ||

25.
Langkung merang sang bagus |
ri saksana anglês saking dhukuh |
lampahira praptèng Tarayêm pinanggih |
Buyut Kasimpar rannipun |
rahadyan tinanya alon ||

26.
Nama myang sêdyanipun |
walèh lamun atmajèng sang prabu |
ing Salêmbi Citrasena aranmami |
Kasimpar urmat kalangkung |
angèdi-èdi sumugoh ||

27.
Sadangunira lungguh |
Buyut mawas suluhing kang sêmu |
wus kawuryan rahadyan sêmu prihatin |
lon matur dhuh narpasunu |
mugi aywa walangatos ||

28.
Paran darunanipun |
de kawuryan sru sungkawèng kalbu |
radyan angling lamun tinampik pawèstri |
Kyai Buyut manthuk-manthuk |
yèn mung makatên kemawon ||

Jilid 3 - Kaca : 104

29.
Ngong atur srananipun |
nanging warni gana rewandèku |
yèn ingagêm lajêng warni kêthèk putih |
rinuwat wangsul lir wau |
ing salêbêtipun dados ||

30.
Wanara warni pingul |
sadhengah kang miyat sru kayungyun |
mung punika sarana sumanggèng kapti |
radyan kewran dahat giyuh |
drênging karsa têmah nêmpoh ||

31.
Buyut Simparan mundur |
amet srana sinaoskên gupuh |
saha matur benjang sarampunging kardi |
srana kaparingna wangsul |
punika pupundhèningong ||

32.
Ing nguni bapaulun |
nama Rêsi Jêmbawan pinunjul |
kala obong awu mawujud puniki |
dadya sarana sih-lulut |
radyan sung wangsulan sagoh ||

33.
Gana ingagêm sampun |
warni kêthèk pingul nulya wangsul |
maring Ngenta-enta (n)jujug sêndhang wêning |
kang garwa nuju nèng ranu |
glundhung sêmprong aciciblon ||

34.
Dupi myat kêthèk pingul |
gugup mêntas busana rinasuk |
gandrung-gandrung kapirangu sru makingkin |
pinarpêkan kêthèk lulut |
binêkta mring wisma gupoh ||

35.
Sabên ing wanci dalu |
tansah dènnya krasikan monglulut |
atut runtut sacara-caraning jalmi |
dadya wawrat Rara Budhur |
Kyai Buyut dupi anon ||

36.
Dahat merang sru bêndu |
Rara Budhur lawan kêthèk pingul |
kinèn kesah kalihe sarêng lumaris |
praptèng madyaning wana gung |
ngaup sor mandira ngayom ||

37.
Dumugi samaya wus |
(m)babar jalu warni kapi pingul |
Rara Budhur konduran tan uning siwi |
prananing radyan sumêmprung |
wangsul sipat bagus anom ||

38.
Citrasena satuhu |
ngunguning tyas sru merang gagêtun |
dyan tinilar lêpas lampahira prapti |
têpi Opak sirah pangguh |
lawan kadangira wadon ||

Jilid 3 - Kaca : 105

39.
Citrawati rinangkul |
nêng-onêngan wartan-winartan wus |
lalakoning sarira praptèng (ng)garbini |
yèn mangkono (n)jêng rama wus |
nandhang pawêlèhing Manon ||

40.
Yayi upama ingsun |
mulih marang praja lan sirèku |
pasthi ilang dukane (n)jêng rama aji |
antuk aksama satuhu |
Jurudêmung wong aloro ||

200 Jurudêmung

1.
Dangu onêng-onêngan |
sakaliyan rajasunu |
sang dyah mêtêg dènnira yun |
anglairakên wawratan |
wus ambabar mijil jalu |
gêng panjang warnia rasêksa |
lena konduran sang ayu ||

2.
Rahadyan rudah ing nala |
kadya pêcat jiwanipun |
ing kali Opak jumêgur |
banjir bandhang ranpa sangkan |
ngêlêbi dharatanipun |
layon dyah binêkta toya |
rahadyan (ng)garagap gugup ||

3.
Jabangbayi wus binêkta |
ngili marang ing pupunthuk |
apan binarsihan sampun |
ki jabang tansah amular |
radyan ngunandikèng kalbu |
sapa baya nusonana |
marang bayi warna diyu ||

4.
Robing toya gya binêkta |
mring têpining lèpèn wau |
kinokopakên ing ranu |
dangu dènnya ngokop toya |
mèh sat isining kang ranu |
nora kêmba panginumnya |
anulya sinêndhal gupuh ||

5.
Katêlah têkèng samangkya |
Opak alit ilinipun |
ki jabang sinung jujuluk |
nênggih Kaladrêmbamoha |
Darmamoha parabipun |
rahadyan èngêt putranya |
kênyung tinilar wana gung ||

6.
Pinurugan gya binêkta |
sampun sinungan jujuluk |
Barabudha Kapi-pingul |
tinunggilkên Darmamoba |
pinarnah têpining ranu |
kalihe tinilar mentar |
kundur marang prajanipun ||

7.
Sapungkurira rahadyan |
wontên danawèstri agung |
nama Witrita puniku |
datan têbih dhangkanira |
lan kali Opak panuju |
sêdyarsa mangambil toya |
uning jabang kalih wau ||