Ki-demang.com : Centhini

Jilid 3 - Kaca : 106

200 Jurudêmung

8.
Mawa ciri namanira |
ri saksana dyan sinambut |
binêkta mring dhangkanipun |
sukèng tyas ingambil suta |
dhasare tan darbe sunu |
lakine uwis palastra |
kêna arahan duk nglurug ||

9.
Ginamatèn kalihira |
sih trêsnanira kalangkung |
kadya wêkanya satuhu |
kalihe sampun walagang |
timbang sih trêsna mring biyung |
samya bisa tatajalma |
nama gantya kang winuwus ||

10.
Nagara ing Parambanan |
kyatingrat sang yaksaprabu |
Kala Karungkala nuju |
lênggah ing made-wangunan |
patih Tubar kang nèng ngayun |
dinangu paran kang dadya |
sanggan laladosanipun ||

11.
Dhahar êmbêg-êmbêg jalma |
kyana patih nêmbah matur |
dhuh gusti saèstunipun |
ngupados jalma wus têlas |
ênèm sêpuh sêpên sampun |
yaksendra rêngu miyarsa |
kya patih wrin sêmu matur ||

12.
Kalamun panudyèng karsa |
sudarmamba badhe katur |
sang Sêkalima awiku |
konjuk dadya laladosan |
yaksaprabu sukèng kalbu |
nanging pakèwêt rèh prênah |
paman lan sudarmanipun ||

13.
Kya patih yèn têmbenira |
karya tyas sandeyèng wadu |
dadya ngandika sang prabu |
yèn si paman kang lumadya |
lah dhawuhana rumuhun |
têmbaya cangkrimaningwang |
galih asêm gilig lurus ||

14.
Êndi bongkot lan pucuknya |
kalawan panitikipun |
êmprit wadon lawan jalu |
yèn tan bisa mardènana |
paman pasthi dakkalêthuk |
[...] |
[...] ||

15.
Patih nêmbah mundur mentar |
ing margi datan winuwus |
praptèng Samapura dhukuh |
wus panggih lawan kang rama |
matur purwa wasanèku |
saha (n)dhawuhkên timbalan |
-nira risang Yaksaprabu ||

Jilid 3 - Kaca : 107

16.
Sang tapa mèsêm ngandika |
galih asêm iku kulup |
mètên têngah bênêripun |
katrajuwa êndi ingkang |
ènthèng iya iku pucuk |
ingkang abot bongkotira |
paksi êmprit panitikipun ||

17.
Kupinge sogokên êlar |
kang bolong èstri satuhu |
ingkang lanang pasthi buntu |
wis kulup sira matura |
mangkono pambatangingsun |
patih Tubar wus umêsat |
praptèng ngarsanira prabu ||

18.
Nêmbah mature dinuta |
sang yaksendra sukèng kalbu |
gya mundhut galih asêm lus |
lan êmprit kakalih nulya |
linaksanan ing satuduh |
tètès nora ana limpang |
yaksendra kalangkung ngungun ||

19.
Nulya paring undhang-undhang |
lamun sudarma wis sêpuh |
tan linilan lamun katur |
dadya dhahare sang nata |
kasaru ing praptanipun |
ditya kalih kang dinuta |
mring Pêngging bun-êbun esuk ||

20.
Nêmbah wus matur sadaya |
dhawuhipun sang ngaulun |
Karungkala langkung bêndu |
têmah dadya salin cipta |
tan arsa sumiwi purun |
tumêka ing yudabrata |
dhawuh patih kinèn nglurug ||

21.
Ngrabasèng ing Pêngging praja |
sapalih wadya kang tumut |
sapalih têngga kadhatun |
budhal wadya Parambanan |
tan cinatur lampahipun |
prapta tampinganing praja |
wus karya tatarub agung ||

22.
Sigêg gantya kang winarna |
ri sang Endranata Prabu |
Madyapanjang sampun rawuh |
panggih lan raka pandhita |
ngaturkên timbalan prabu |
sang tapa alon lingira |
lah matura yayi prabu ||

23.
Samêngko karsaning dewa |
durung rinilan wakingsun |
ya titinjo yayi prabu |
mung asung gambar kewala |
ênya pariksanên gupuh |
gambar tinampèn binabar |
Pêngging kawuryan kinêpung ||

Jilid 3 - Kaca : 108

24.
Parangmuka gêng (m)bêg krura |
wus kawangwang jangkanipun |
barang rèh laksitanipun |
kabèh kamot jroning gambar |
mangkana wasing pandulu |
langkung kagyat Endranata |
sarira nêmahi lampus ||

25.
Nèng madyaning ngadilaga |
sakala nglês amalat kung |
kapitèng tyas sru matrênyuh |
sang nata nulya ngandika |
mring ari karya panglipur |
aruming sabda mrih lêjar |
dhuh kadangku yayi prabu ||

26.
Tanpa wêkas yèn rinasa |
dènsantosa tyasirèku |
kumanbang karsa Hyang Agung |
dhuh yayi prabu wruhanta |
utama-utamèng lampus |
iku lena nèng palagan |
minulya manggih swarga gung ||

27.
Kalawan sajatinira |
tan ana lara myang lampus |
mung urip ananirèku |
kang rayi nulya winêjang |
kamuksan sampurnanipun |
anjing suruping palastra |
mangkana kang tampi dhawuh ||

28.
Karêgêm wahya jatmika |
kawuryan lêjaring kalbu |
sirna was sandeyèng kalbu |
enjang mit wangsul mring praja |
wus linilan praptanipun |
ing Pêngging marêk ing raka |
matur sarèhing dènutus ||

29.
Purwa praptèng wasana |
myang ngaturkên gambar luhung |
paringe raka sang wiku |
natèng Pêngging duk miyatsa |
ngungun kapitèng ing kalbu |
punang gambar gya binabar |
kawuryan ingkang winahyu ||

30.
Kang nyirnakkên satru-tama |
satriya-di anom bagus |
Damarmaya wastanipun |
nuntên dhawuh mring apatya |
ngulati kongsi katêmu |
kya patih nêmbah sandika |
mundur saking ngarsa prabu ||

31.
Endranata wus linilan |
mundur marang prajanipun |
praptèng praja tampi atur |
mêngsah yaksa mrêpêg praja |
tur uning mring yaksaprabu |
tampi dhawuh magut ing prang |
sri dimara agul-agul ||

Jilid 3 - Kaca : 109

32.
Inggaling criyos têmpuh prang |
mêngsah rowang kathah lampus |
Endranata magut pupuh |
tandhing lawan patih Tubar |
samya wiratamèng kewuh |
rame ngêtog pangabaran |
kasor Endranata Prabu ||

33.
Lena madyèng rananggana |
sampurna kunarpanipun |
gara-gara rèh gumuruh |
sasirnanira sang nata |
wadya sisaning kang lampus |
golong lumayu mring praja |
tur uning ring sang prabu ||

34.
Sri Pêngging dahat sungkawa |
dhawuh pajêg barisipun |
mêngsah ingkang jayèng pupuh |
suka-suka masanggrahan |
gantya wau kang winuwus |
lampahipun kyana patya |
Kartadarma angêlangut ||

35.
Praptèng Prangtritis têpinya |
samodra kidul gya (n)dulu |
jalma subrata nom bagus |
pinarpêkan praptèng ngarsa |
wus bage-binage gupuh |
sajarwa kakalihira |
lêga tyase sang nindya nung ||

36.
Rampung (n)dhawuhkên timbalan |
sang tapa panudyèng kalbu |
gagancangan lampahipun |
sapraptaning Pêngging praja |
laju tumamèng kadhatun |
wus parêk byantarèng nata |
sang prabu tatanya arum ||

37.
Kawijilan miwah nama |
kang tinanya nêmbah matur |
Darmamaya namaulun |
atmaja Sri Dipanata |
purwa wasana wus katur |
Sri Pêngging sru sukèng driya |
sirèku pulunaningsun ||

38.
Èh ta patih Kartadarma |
yayi Slêmbi sungana wruh |
patih nêmbah alon matur |
pun patik mirêng pawarta |
rinta Dipanata Prabu |
mangkya murca saking praja |
kagyat miyarsa sang prabu ||

39.
Pangudasmaraning driya |
paran ta darunanipun |
karanta rêntênging kalbu |
ri kalih lena myang murca |
têmah muntap krodhanipun |
undhang arsa mijil ing prang |
rahadyan mambêng kalangkung ||

40.
Matur anungkêmi pada |
sagah nyirnakakên rupi |
sang prabu lilih tyasipun |
dhawuh mring rêkyana patya |
matah wadya kanthinipun |
putra Radyan Damarmaya |
sandika bubaran mundur ||

Jilid 3 - Kaca : 110

41.
Tan cinatur samêktanya |
enjinge budhal gumuruh |
wus têmpuk kalawan mungsuh |
rame dènnya bandayuda |
Damarmaya ngamuk punggung |
wadya Prambanan kèh pêjah |
sakarine samya mirut ||

42.
Patih Tubar duk tumingal |
wadyanira kathah lampus |
sru krodha wadya manêmpuh |
jaja kataman warastra |
tan tumama nanging ambruk |
rinêbut wus ginotongan |
nulya ingundurkên gupuh ||

43.
Binêkta mring Parambanan |
wadya Pêngging nglut sapurug |
praptèng watêsing praja gung |
kèndêl ing pangungsirira |
wangsul mring barisanipun |
mangkana kang nandhang brana |
binêkta mring jro kadhatun ||

44.
Katur ing sang yaksaraja |
mawinga-winga sru-bêndu |
nimbali Sakèli wiku |
wawarti kasor ing rana |
sang aprabu arsa magut |
pinambêng nyarantosêna |
benjing kewala kalamun ||

45.
Tubar patih wus waluya |
ulun bêkta maring gunung |
sang prabu panudyèng kalbu |
bubaran patih binêkta |
gantya wau kang winuwus |
kang jayèng prang ing payudan |
utusan mring Pêngging matur ||

46.
Yèn parangmuka wus sirna |
rahadyan cumadhong dhawuh |
nanging tan kalilan laju |
tinimbalan marang praja |
barising Pêngging wus mundur |
praptèng byantara narendra |
katur solahing ngapupuh ||

47.
Sang prabu Pêngging sru suka |
pra wadya kang jayèng pupuh |
ginanjar sadayanipun |
arta kalawan busana |
tantara lami sang bagus |
karsane uwa sri nata |
dhinaupkên lan sang ngayu ||

48.
Rarênggan datan winarna |
dyan Darmamaya wus atut |
lèngkèt lumêkêt lir pulut |
nutug dènnya mong-asmara |
wus (ng)garbini rêtnaning rum |
suka amarwata-suta |
Durma salinne kang pupuh ||

Jilid 3 - Kaca : 111

201 Durma

1.
Sang aprabu Pêngging tinangkil lir saban |
andhèr wadya sumiwi |
dhawuh mring apatya |
benjing purnamasidya |
dyan Darmamaya tinuding |
(ng)gêcak Prambanan |
dadya manggalèng jurit ||

2.
Kanthi para wadya raja mancapraja |
sandika kang sinung ling |
bibaring sewaka |
Rahadyan Darmamaya |
wawarti mring garwanèki |
dyah Rarasatya |
margiyuh tyasnya rujit ||

3.
Rèhning lagya wawrat sêpuh mèh andungkap |
laire jabangbayi |
nulya na suwara |
lamat-lamat kapyarsa |
sasanti èh Rarasati |
kawruhanira |
kang sira kandhut nini ||

4.
Têmbe mijil jalu poma arannana |
Jaka Bandung sayêkti |
benjing kang kawasa |
ambêdhah ing Prambanan |
nênging swara matur aris |
marang ing garwa |
langkung sukaning galih ||

5.
Nanging sandeyaning tyas saèstunira |
têmbe paguting jurit |
pan durung diwasa |
mangka ngadoni yuda |
dadya pasrah ing Hyang Widdhi |
ngandikèng garwa |
dhuh yayi sun mamêling ||

6.
Têmbe lamun rahayu lair putranta |
yèn ingsun durung mulih |
kalamun tatanya |
marang sariraningwang |
ywa wêca yèn mangunjurit |
awatna dagang |
sandika kang sinung ling ||

7.
Ri purnamasiddhi wadya wus ngalêmpak |
kang ayun magut jurit |
maring Parambanan |
budhal saking ing praja |
gumuruh swaraning baris |
Dyan Darmamaya |
kang mangka senapati ||

8.
Lampahira wadya Pêngging sampun prapta |
kikising praja ngrakit |
ri kang masanggrahan |
rèrèh sagunging wadya |
jalma padesan ngoncati |
abilulungan |
kang bangga dènpatèni ||

9.
Kauningan patih Tubar gya mangarsa |
matur raksasa aji |
kapitèng tyas nata |
langkung ngungun ing driya |
dene kadhinginan mangkin |
wit karsanira |
ayun lumurug malih ||

10.
Ri saksana kinèn dhawuh nimbalana |
sang Sakèli Baèksi |
lan miranti ing prang |
mêsat ingkang dinuta |
wus panggih rêsi kakalih |
caraka sigra |
(n)dhawuhkên sabdèng aji ||

Jilid 3 - Kaca : 112

11.
Sang awiku sakaliyan nulya mangkat |
sarêng carakèng ngaji |
sapraptaning pura |
wus panggih yaksaraja |
dhawuh miluta mèt pamrih |
lumunturing tyas |
nambak mungsuh kang prapti ||

12.
Sang Sakèli lan Baèksi matur sagah |
lêga tyase sang aji |
dalu lêrêp pura |
enjinge dwijawara |
nèng jawining baluwarti |
masang kamayan |
sakèhing kang kumêlip ||

13.
Gagrêmêtan kutu walang sato kewan |
sadhengah nyawa sami |
cinipta dumadya |
manungsa lan rêksasa |
sangkêp sagêgamannèki |
ngumpul tutwuntat |
baris jawining nagri ||

14.
Saya ngangsêg dupi pêrak gyanning mêngsah |
ditya gora sabda ngrik |
kagyat para wadya |
ing Pêngging gya samêkta |
ngrakit gêlaring ajurit |
ayun-ayunan |
rame têmpuhing jurit ||

15.
Prabawaning kamayan wadya Prambanan |
yèn satus kang ngêmasi |
rongatus kang prapta |
tan suda malah wêwah |
wangwang punggawa ing Pêngging |
kawêkèn dahat |
dènnira mangsah jurit ||

16.
Dadya tansah aris guguran kewala |
tanpa wêkas kang jurit |
sigêg kang ngayuda |
ginantyan kang carita |
jro pura nagari Pêngging |
dènnira wawrat |
kusuma Rarasati ||

17.
Praptèng wanci samaya ambabar priya |
dhe-gus angrêspatèni |
wus sinungan nama |
nêtêpi ing wasita |
Dyan Bandung kinudang murti |
kalis ing lara |
gantya winarna malih ||

18.
nênggih lampahira wiku Manikara |
wus prapta ing Salêmbi |
panggih lawan garwa |
warta putra tan panggya |
tan antara nulya prapti |
Dyan Citrasena |
ramèbu sukèng galih ||

19.
Ingaturan Sri Prabu Dipanata |
sowan marang ing Pêngging |
kalawan kang putra |
prapta nuju sewaka |
Sri Pêngging sukanya ngênting |
tanya dènnira |
wisata ngikis ratri ||

20.
Ingkang datan piningit katur sadaya |
suka sukuring aji |
gantya sung pawarta |
lenanya Sri Dimara |
kasambut madyaning jurit |
kunarpa sirna |
katuju mangkya manggih ||

21.
Kaponakan nama Radyan Damarmaya |
kang bisa (m)bengkas kardi |
winêdhar sadaya |
suka arawat waspa |
luwaran dènnira nangkil |
ari binêkta |
Wirangrong manjing puri ||

Jilid 3 - Kaca : 113

202 Wirangrong

1.
Praptaning puri pinanggih |
lan putra mantu sang sinom |
tuwin ingkang wayah Jaka Bandung |
suka Sri Salêmbi |
nanging netyasmu waspa |
wuryaning taksih yoga ||

2.
Kang raka tumingal nanging |
tan dugi kang dadya wirong |
têmah ris tatanya yayi Prabu |
ing panyawangmami |
èsmu prihatin dahat |
paran kang dadya daruna ||

3.
Nêmbah matur amung margi |
katongton kang sampun layon |
yayi Endranata lenèng pupuh |
sang prabu ing Pêngging |
tyas dèrèng anarimah |
taksih ngudi ing patanya ||

4.
Kang rayi tumungkul sarwi |
tarocosan mawêtu loh |
dadakan pamanggya manawa yun |
andarbèni kapti |
ananging tan kawêdal |
pakolèhing kang atmaja ||

5.
Kang raka ngandika malih |
ywa sandeya tyas rudatos |
marang putranira kaki mantu |
ing pangêbang mami |
sabêdhahing Prambanan |
nuli ngong dêgakên nata ||

6.
Gumantiya jênêngmami |
margi pira sutaningong |
amung siji mantumu pan wus tamtu |
kang majibi Pêngging |
lan kulup Damarmaya |
kang rayi nêmbah turira ||

7.
Kang botên-botên kaka-ji |
sanajan sèlèh kaprabon |
ingkang (n)darbèni namung kok mantu |
dêstun mung ngêmbani |
dene duhkita-amba |
ulun matur sajatinya ||

8.
Margi saking mudha pingging |
dèrèng wrin lampahnya yêktos |
prakawising gêsang paminipun |
pidananing jalmi |
ngramuhi sutanira |
yayi agampang kewala ||

9.
Dinulang dhêdhak lan tai |
winadhahan anèng bathok |
kang rayi tumungkul karya limut |
ing warana amrih |
wadi ywa kawadaka |
mangkana sri nata wrêddha ||

10.
Tansah kagagas punapi |
patanya kang dadya êros |
nulya nimbali Citrasenèku |
sinungan jêmparing |
sang Prabu Dipanata |
saya giyuh tyas barubah ||

11.
Raka ginalih udani |
sawadine kang lêlakon |
matur nyuwun lilah yun mawiku |
sèlèh kaprabon mring |
Rahadyan Citrasena |
yayi ngong mangayubagya ||

Jilid 3 - Kaca : 114

12.
Kathah sabdaning raka ji |
tuhu tan wrin wadi yêktos |
nanging tinampènan sampun gathuk |
kêcut èsêmnèki |
nulya pamit mring raka |
kundur mring Salêmbi praja ||

13.
Sapraptanira ing puri |
wawarti sori samêngko |
kulup Citrasena ingsun-junjung |
madêg narapati |
lawan idining uwa |
narèswara tyas mawarta ||

14.
Wus mupakat wong sanagri |
nanging Dinapata katong |
ratri gung udrasa dupi bangun |
ngandika mring sori |
arsa marêk ing raka |
raja wiku Dewabrata ||

15.
Garwa jumurung basuki |
saksana tindak sang katong |
praptèng Madyapanjang tanpa wadu |
kang raka marêngi |
ababad-babad wana |
lajêng sumusul ing raka ||

16.
Wus panggih tinanya aris |
apa ingutus ri-ningong |
lan rakanta prabu nêmbah matur |
tan ingutus patik |
prêlu laksitaningwang |
arsa ngêmpal ing paduka ||

17.
Ulun wus magawan mangkin |
putranta kang madêg katong |
sang wiku karênan ngandika rum |
muga yayi aji |
Sang Hyang Jagad Pratingkah |
ngapura sagung dosanta ||

18.
Kagyat kang rayi miyarsi |
lêgêg osikirèng batos |
baya uwus wikan kakang wiku |
ing wiyogamami |
satêmah matur nêmbah |
angsala idi paduka ||

19.
Kang raka mèsêm dumadi |
katatangi walangatos |
dyan matur kang dadya ukumipun |
angranuhi siwi |
sang wiku angandika |
nêtêpi anggêring praja ||

20.
Dinulang dhêdhak myang tai |
cinarub ana ing bathok |
kapirangu amit raka gupuh |
ayun maring kali |
ninilap wus umentar |
praptèng têpining narmada ||

21.
Ngupaya panggonan wêrit |
wontên witing kusambi yom |
curiga dènunus ingugêr wus |
rinungkêban aglis |
jaja trus ing walikat |
Dipanata wus palastra ||

Jilid 3 - Kaca : 115

22.
Sang wiku dangu ngêntosi |
nulya ingupados gupuh |
kang panggih wus lina tyas matrênyuh |
layon dènrungkêbi |
[...] |
binêkta maring sanggrahan ||

23.
Para wadu yun ngrakêti |
dadakan kang lèpèn êrob |
layon kanyut sirna tan kadulu |
lêgêg sang maharsi |
lalayu marang praja |
Salêmbi myang Dwarawatya ||

24.
Wus katur sang natèng Pêngging |
dahat ngungun sru prihatos |
nahan kang mring praja Salêmbi wus |
katur Sri Salêmbi |
gya matur ibunira |
pramèswari (n)jrit karuna ||

25.
Arsa wrin lêkasing nguni |
kang putra (n)dhèrèk rumojong |
samêkta gya budhal lawan sagung |
dyah sajroning puri |
prapta dhepoking raka |
linipur ing bojakrama ||

26.
Nyuwun lilah yun udani |
tilasing panganyut-tuwoh |
linilan wus mentar dupi rawuh |
katonton garwaji |
sang dyah dyan suduk jiwa |
pra sêlir bela sadaya ||

27.
Layon ayun dènkukupi |
kanang lèpèn toyanya rop |
wus kanyut ing toya sadayèku |
sigêg tan winarni |
kang samya gung sungkawa |
gantya ingkang winursita ||

28.
Wus sawarsa wadya Pêngging |
ngêpung Parambanan kraton |
awit malih yuda sru magrêgut |
long-linongan sami |
kathah prawira lena |
aprang ngantos gangsal warsa ||

29.
Kèndêl dènnira ajurit |
kocap ing Pêngging sang katong |
lagya katamuwan raka wiku |
Dewabrata Rêsi |
sawusnya sinambrama |
rêmbag sakecaning lampah ||

30.
Amukul (n)dadraning wèri |
mungsuh Parambanan Galoh |
Bali lan Madura salah satu |
pundi kang pinêndir |
matur ing Parambanan |
gya nimbali Citrasena ||

31.
Nata mudha ing Salêmbi |
sapraptane ngarsa katong |
tandya dhinawuhan kinèn (m)bantu |
mring Prambanan nagri |
dhawuh ngantêp ngayuda |
pamunahing satru dibya ||

32.
Sri Salêmbi nêmbah amit |
saking Pêngging lajêng bodhol |
praptèng Parambanan wus atêmu |
raka senapati |
Rahadèn Darmamaya |
winartan sedaning rama ||

Jilid 3 - Kaca : 116

33.
Lawan ibu pramèswari |
Darmamaya arawat loh |
dene tan uninga sedanipun |
pinupus ing pasthi |
sang Prabu Citrasena |
(n)dhawuhkên dhawuhing uwa ||

34.
Saksana sasmitèng dasih |
ngantêp ing prang ararêmpon |
pagut ing ngayuda tan winuwus |
risak wadya Pêngging |
Darmamaya amrês budya |
ari kinèn among bala ||

35.
Rahadyan wisatèng ratri |
ing Parangtritis wus rawoh |
ngêningakên puja sru manêkung |
ungguling ngajurit |
bêdhah prajèng Parambanan |
panyuwune katarima ||

36.
Ganda arum lumrang minging |
gara-gara sru gumuroh |
paringing jawata kang tumurun |
sara Cundhamani |
mawa praba prabawa |
rahadyan mudhar sêmadya ||

37.
Nêmbah nyandhak Cundhamani |
wangsul mring palagan gupoh |
pinanggih ri nata winartan wus |
sasmitèng wadya glis |
mêkasi ing ngayuda |
wus rinakit gêlar Byuha ||

38.
Adan têmpuhing ngajurit |
rah mili lir samodra rop |
Radèn Darmamaya sasmita wus |
sakèh wadya Pêngging |
kinèn nisih sadaya |
Cundhamani wus pinudya ||

39.
Winursita cipta-êning |
mijil dahana karyèlok |
mubal ngalad-alad gêng sagunung |
rumarah patitis |
marwasèng mêngsah harda |
wadya cipta wus syuh sirna ||

40.
Rêsi kalih sru malêncing |
pra wadya Prambanan losoh |
kang gêsang lumayu mring kitha wus |
gusis mêngsah ngisis |
Rahadyan Darmamaya |
suka sukur ing jawata ||

41.
Prabawaning Cundhamani |
anulya binirat alon |
Prabu Karungkala duk angrungu |
tiwasing wadya ji |
bramantya mêngsah krura |
tanpa kanthi lir Hyang Kala ||

203 Kinanthi

1.
Wadya Pêngging larut mirut |
katgadèng tyas Sri Salêmbi |
rame têmpuhing ngayuda |
liru prabawa mawanti |
datan ana kang kasoran |
Radyan Darmamaya aglis ||

Jilid 3 - Kaca : 117

2.
Cundhamani pinusthi wus |
lumêpas saingga thathit |
dityaprabu wus kataman |
jangga pagas tan mindhoni |
angga rêbah bumi molah |
riwut pancawara tarik ||

3.
Plêsating sirah dhumawuh |
madyaning duksina tasik |
atma mêsat mawa cahya |
nukma wêkaning Panêpi |
ditya mudha Darmamoha |
wadya Prambanan sru miris ||

4.
Nahên ta ingkang winuwus |
kang anèng sajroning puri |
kadange sang dityaraja |
warna yu manis mrakati |
wus diwasa lir wranggana |
Rara Jonggrang awawangi ||

5.
Myarsa yèn raka sang prabu |
kasambut madyaning jurit |
ubêking tyas kararantan |
tambuh-tambuh solahnèki |
saksana nulya wisata |
pribadi dènnira mijil ||

6.
Lawanging kutha tinutup |
tinêtêkan sadayèki |
sang jayèng prang ngluting mêngsah |
kanggêg datan antuk margi |
kèndêl (n)jawining wiwara |
pacak baris ngêpung puri ||

7.
Lêpas lampahe sang ngayu |
murang marga waspa mijil |
kèndêl satêpining Opak |
miminta dewa linuwih |
myarsa swaraning kang raka |
dhuh yayi ywa gung prihatin ||

8.
Pituhunên ujaringsun |
banjur lumakuwa maring |
desa Marta manggihana |
ditya mudha Darmamoha |
ing kono panuksmaningwang |
pilutanên lunturing sih ||

9.
Sira jalukana tulung |
lêjar tyasira sang putri |
mahawan mring desa Marta |
wus panggih lan danawèstri |
wil Witrita sang dyah tanya |
lah ing ngêndi (ng)gonnirèki ||

10.
Ditya Darmamoha iku |
kang tinanya matur aris |
punika atmaja kula |
kang anèm warni rasêksi |
kang sêpuh warni wanara |
pêthak Barabudha nami ||

11.
Samya tarakbrata gêntur |
nèng tlaga Muncar martapi |
wus samyantuk sihing dewa |
sinung kasêktèn linuwih |
Rara Jonggrang sukèng nala |
kalamun sa-arju nini ||

12.
Sutamu undangên gupuh |
Witrita lumaksana glis |
prapta ing talaga Muncar |
panggya lan wêkanya kalih |
winartan gatining lampah |
tan lênggana nulya kerit ||

Jilid 3 - Kaca : 118

13.
Prapta ngarsaning sang ngayu |
ngunguning tyas sang minta sih |
wingiting cahya kalihnya |
kadi trahing kusumadi |
Darmamoha lon turira |
pinangka sêdya myang nami ||

14.
Sajarwa sang rêtnaning-rum |
pinangka sêdya kakasih |
têmbê yèn lêbda ing karya |
ulun tan suwalèng kapti |
Darmamoha suka sagah |
sigra binêkta mring nagri ||

15.
Sapraptanirèng kadhatun |
binusanan kaprabon ji |
tilas agême kang raka |
cèplês tan ana ngowahi |
tan siwah lan kang wus lena |
lir jambê sinigar kalih ||

16.
Dahat sukèng tyas sang ngayu |
patih Tubar dèntimbali |
winartan sakèh lalakyan |
suka sukur mangênjali |
patih iki srayaningwang |
ingsun jumênêngkên aji ||

17.
Gumantiya kakang prabu |
Sri Baka jujuluknèki |
patih Tubar nêmbah mentar |
undhang sang nata basuki |
salin juluk Prabu Baka |
arsa magut jurit malih ||

18.
Wus samêkta tandya campuh |
ing ngaprang tansah kapilis |
Prabu Baka kewraning tyas |
nulya manggihi sang putri |
jinatèn panduking karsa |
karya rèh upaya sandi ||

19.
Dyah Rara Jonggrang jumurung |
sang prabu amalih warni |
tan siwah lan Rara Jonggrang |
mentar mring barisan Pêngging |
panggih radyan Darmamaya |
tyas kumênyut tatanya ris ||

20.
Nama miwah sêdyanipun |
sang pindha warna turnya ris |
kula nama Rara Jonggrang |
kadange nèm sang yaksa-ji |
Parambanan kang wus lena |
mila sumiwi sang pêkik ||

21.
Wit arsa winisisèstu |
kaprênah santana sami |
apanêngran Ditya Baka |
ing mangkya wus madêg aji |
ambawani ing Prambanan |
amba lênggana nulya nis ||

22.
Lamun kapanujèng kayun |
arsa mawongan sang pêkik |
Darmamaya dahat suka |
subasita wiweka nir |
pinondhong binêktèng tilam |
dupyarsa pinurwèng rêsmi ||

23.
Wisaya wisa tumanduk |
radyan kantu gumalinting |
nulya dinunung makutha |
sang pindha dyah wus umijil |
warna radyan Darmamaya |
parentah mring wadya Pêngging ||

Jilid 3 - Kaca : 119

24.
Kinèn ajêg barisipun |
priyangga mring Parangtritis |
wadya Pêngging tanpa wikan |
yèn kêni upaya sandi |
sadaya mangayubagya |
wus mentar kang pindha warni ||

25.
Praptaning pura wus wangsul |
warni Ditya Baka aji |
makutha sigra binuka |
radyan kang wus kadi lalis |
sinungakên ing dyah Jonggrang |
tyas suka marwata siwi ||

26.
Datan ling kunarpa ayun |
binuwang mring jalaniddhi |
sang dyah jumurung ing karsa |
mêsat praptèng têpi tasik |
kidul radyan wus binuwang |
sri yaksa wangsul mring puri ||

27.
Samodra kadya kinêbur |
gora rèh kagiri-giri |
isèn-isèning samodra |
sadaya nêmahi lalis |
yata ratuning lalêmbut |
sang aprabu Anginangin ||

28.
Sungkawaning tyas kalangkung |
myat wadya mina kèh lalis |
sigra dènnira ngupaya |
kang dadya darunanèki |
wus kawuryan pinarpêkan |
kunarpa cinandhak aglis ||

29.
Winawèstu dèrèng lampus |
mung kêni upaya sandi |
radyan nulya ingusadan |
wus waluya kadi nguni |
sirna umobing samodra |
sakathahing kang ngêmasi ||

30.
Waluya sadayanipun |
matur Prabu Anginangin |
mangkya dèrèng mangsanira |
pêjahè Baka narpati |
benjang yèn wontên satriya |
Radèn Bandung awawangi ||

31.
Saking Pêngging wijilipun |
puniku mungkasi kardi |
kadhadha dyan Darmamaya |
èngêt garwa kang (ng)garbini |
dumadya eca tyasira |
tandya binêkta ing puri ||

32.
Miwah ingadêgkên ratu |
mêngkoni sagung dhêdhêmit |
sarta isining samodra |
lawan winulang sakalir |
ing rèh jaya kawijayan |
kotamaning madêg aji ||

33.
Lami dènnya madêg ratu |
dupi wus mangsanirèki |
Prabu Maruta lingira |
puniku nêdhêngirèki |
suwawi mring pabaratan |
mungkasi ngrabasèng puri ||

34.
Kula radèn ingkang (n)jangkung |
wus mentar saking ing tasik |
prapta nagri Parambanan |
ananging maksih piningit |
wadya Pêngging datan owah |
taksih ajêg barisnèki ||

Jilid 3 - Kaca : 120

35.
Nahên gantya kang winuwus |
atmaja Hyang Surapati |
nama Sang Hyang Citrasena |
kapencut madêg narpati |
siniwi ing marcapada |
Sang Hyang Endra asung wangsit ||

36.
Tan bisa jumênêng ratu |
amung ing têmbe pinasthi |
tumuntur nrahkên narendra |
laku kudu dilakoni |
manuksmaa marang Sata |
sakala amalih warni ||

37.
Sawung agêng ulês pingul |
buntut mêlêm mubal langking |
kinèn tapa (ng)graning ngarga |
ing Kêlut nulya lumaris |
tan cinatur laminira |
kadangnya wrêdha wawangi ||

38.
Hyang Citragada wulangun |
dahat onêng mring kang rayi |
ingaknya manuksma dadya |
sawung ulêsira langking |
buntutipun mubal pêthak |
kinon mahas ardi Mrapi ||

39.
Benjing tartamtu kapangguh |
nêmbah mêsat kang sinung ling |
mangkya kocap Prabu Baka |
wus panggya lawan rêtna di |
tansah mangun karasikan |
nèng sajroning têpas wingit ||

40.
Inggaling cariyos sampun |
(ng)garbini têkaning wanci |
ambabar mijil wanodya |
warni jalma yu linuwih |
ramèbu suka kalintang |
sinung ran Rara Nawangsih ||

41.
Nanging Sri Baka kalangkung |
miminta atmaja malih |
priya ginadhang narendra |
nimbali rêkyana patih |
dhinawuhan angupaya |
panglipuring tyas prihatin ||

42.
Kyana patih nêmbah matur |
pun bapa manawi bangkit |
nulya utusan wus mentar |
tan dangu prapta ngarsa ji |
Sakèli wus dhinawuhan |
gya mundur saking ngarsa ji ||

43.
Panggya lan raka sang wiku |
Baèksi winartan gati |
kang dadya karsèng narendra |
kadugèng tyas nulya ngambil |
klangênannya satawana |
dipudyamantra wus warni ||

44.
Sawung abrit ulêsipun |
rêspati tan nguciwani |
nora nana kang cineda |
pun Sasab namanirèki |
kinèn ngaturkên sang nata |
kalawan matura yayi ||

45.
Ngadêgkên kalangan sawung |
kang dadya botohirèki |
sutanta si Ditya Rota |
Sakèli nuwun wus pamit |
ingiring pulunanira |
sarwi (m)bopong sawung abrit ||

Jilid 3 - Kaca : 121

46.
Prapta ing pura wus pangguh |
kalawan sang yaksa-aji |
wawêling katur sadaya |
kapanudyèng tyas narpati |
ngrakit kalangan wus dadya |
undhang-undhang wus waradin ||

47.
Sabên ari sang aprabu |
ngabên sawung lawan dasih |
sasat sabên ari mênang |
punggawa mantri barindhil |
wontên wadu botoh kawak |
kakalih mung kari kulit ||

48.
Mandangjaplak namanipun |
kalih Bandawasa nami |
putêking tyas samya kesah |
Mandangjaplak anjog wukir |
Palawangan sukunira |
kang kidul ardi Marapi ||

49.
Manungku tapa sirèku |
Bandawasa mring wanadri |
karyanira ambêbegal |
balandhong warananèki |
wuwusên Ki Mandangjaplak |
pinanggihan kêthèk putih ||

50.
Balabudha kang pitêkur |
nèng tlaga Muncar udani |
mring Mandang kalangkung wêlas |
tinanya sêdyanirèki |
Ki Japlak matur pasaja |
suka risang kapi putih ||

51.
Klangênannya kuwuk pingul |
cinipta sawung wus dadi |
ulêsipun mulus pêthak |
bagus datan nguciwani |
sinungan nama pun Muncar |
sadhengah kang miyat kingkin ||

204 Asmaradana

1.
Lah kaki gawanên aglis |
Mandangjaplak langkung suka |
sawung pêthak wus tinampèn |
manêmbah amit kalilan |
sapraptanirèng wisma |
angaso sakêdhap laju |
mring kalangan (m)bopong Muncar ||

2.
Tinandhing lan sawung aji |
pun Sasap lawan pun Muncar |
kalangkung rame tarunge |
Sasap kapilis wus pêjah |
sang Prabu nulya (m)bayar |
mangsulakên darbèkipun |
Ki Mandangjaplak sadaya ||

3.
Nalika kawon ing nguni |
tinambahan arta kathah |
Ki Mandang wus pulih-gêtèh |
sabên ari mring kalangan |
sawungira binêkta |
tinandhing sabên cul payu |
mungsuhira gundam-gundam ||

Jilid 3 - Kaca : 122

4.
Kaog kabur ngucir kadi |
uning kuwuk ayun mangsa |
Japlak kathah pamênange |
nanging mangkya pinacuhan |
tan parêng (m)bêkta Muncar |
kalamun ngantiya ngadu |
jinarah sadarbèkira ||

5.
Punika purwane nguni |
sawung pêthak mulus datan |
kenging mêdal kalangane |
ila-ilane ing kuna |
(m)bibarkên pakalangan |
nanging Ki Japlak tan keguh |
sabên ari mring kalangan ||

6.
Ambêkta sawung sayêkti |
prandene tan nate kalah |
margi pun Muncar sawabe |
mangkana sang yaksa Baka |
nimbali Ditya Rota |
binobot ngupaya sawung |
ingkang kathah cacahira ||

7.
Mêsat saking ngarsa aji |
panggih lan sudarmanira |
ngaturkên dhawuhing katong |
ngunguning tyas wus anduga |
kang dadya karsa nata |
mimba mring wisma andulu |
taksaka kalih nuju prang ||

8.
Cinandhak cinipta dadi |
sawung kalih kang sajuga |
kulawu cêmêng sukune |
têrus lawan cucukira |
winastanan pun Sura |
balorok satunggalipun |
suku cucuk samya krêsna ||

9.
Pun Wira namanirèki |
nulya angupaya sima |
pinudya dadya sawunge |
wulu lurik abang (m)branang |
lonthèng suku kalihnya |
pun Bêncorèng namanipun |
Ditya Rota lan namanya ||

10.
Sumiwi ngarsa narpati |
ngaturkên sawung titiga |
sang prabu mundhut jangkêpe |
sadaya kang warna-warna |
Baèksi tur sandika |
dipangganira sang prabu |
pinudyamantra wus dadya ||

11.
Sawung krêsna ulêsnèki |
sinungan nama Gajaksa |
nulya nyuwun gaman pupoh |
gandhi dadya Widosana |
pun Gandhu namanira |
gada wido klobot pingul |
sinungan sangkur gundhala ||

12.
Dhuwung dadya sawung lurik |
Panyorèh panêngranira |
warastra wido kwaline |
sinungan nama pun Sahak |
papiling wiring driya |
Candhiraras arannipun |
puthon dadya wiring jênar ||

13.
Jaliwatu namanèki |
prabu-yaksa sukarêna |
jangkêp sadasa sawunge |
nulya iyasa kalangan |
anèng ing wukir Arka |
kidul praja prênahipun |
rinakit lir purantara ||

Jilid 3 - Kaca : 123

204 Asmaradana

14.
Mangkana sang dayinta ji |
nyuwun kanang kalangênan |
kang mirit kadi sawunge |
dadosa sukaning driya |
raka panujèng karsa |
nimbali kakalih wiku |
praptèng ngarsa dhinawuhan ||

15.
Kang dadya pamintèng sori |
wiku kalih matur nêmbah |
pantêsipun klangênane |
prayogi angabên gêmak |
lan rabining punggawa |
myang pawongan cèthinipun |
cinatur wus kalampahan ||

16.
Sukarêna pramèswari |
sabên ari tansah mênang |
lah punika ta purwane |
wontênipun ngabên gêmak |
sang prabu gya utusan |
(m)boyongi Witrita diyu |
sinung kamuktèn ing pura ||

17.
Prabu Baka pindhah maring |
ardi Arka wau tansah |
dènnya mong ngabên sawunge |
langkung kathah pamênangnya |
wadyabala kawudan |
Ki Mandangjaplak barundhul |
kesah mring talaga Muncar ||

18.
Panggih Balabudha warti |
bab suwung katur sadaya |
Balabudha lon dêlinge |
lamun kaya mangkonoa |
luhung angadu jalma |
mungsuhe isih apêngkuh |
(m)bathêthêt angêpung kutha ||

19.
Mandangjaplak èsmu ajrih |
dahat dènnya anoraga |
sang kapi sangêt wêlase |
ingagnya kinèn ngupaya |
sawung kang wulu krêsna |
buntutira mubal pingul |
iku kalamun wus angsal ||

20.
Pilalanên kang abêcik |
lawan jênêngna si Muwar |
iku bangkit ngasorake |
kabèh jagone yaksendra |
dene dununge sata |
ana ing Mêrapi gunung |
Ki Mandang wus minggah arga ||

21.
Praptèng imbanging Marapi |
ing Gumulung ranning dhêkah |
nulya kampir mring wismane |
Buyut Tampura rannira |
lagyarsa bêrsih desa |
Japlak ingancaran gupuh |
kalawan binujakrama ||

22.
Ki Buyut awas ningali |
kang prapta sêmu sungkawa |
pinurih sipêng tamune |
ing wanci sirêping jalma |
ayam ayun pinragat |
raosan lan kancanipun |
sawiji kang ulês krêsna ||

23.
Buntutira mubal putih |
tan rênèng tyas yèn palastra |
mung kinarya bêrsih dhukoh |
yèn jawata nglilanana |
utama mati aprang |
babon mangsuli yèn ingsun |
suka lampus kanggo boga ||