Ki-demang.com : Centhini

Jilid 5 - Kaca : 55

334 Dhandhanggula

10.
Tindaknya lon wau kang kaswasih |
nujwa mantêngah kang diwangkara |
mangkana kandhêg lampahe |
nèng ngandhap mandera gung |
lajêng èrca rana nèng bêlik |
lan abdi sawusira |
ngabêkti Hyang Agung |
pan angêningakên cipta |
sawusira abdi kalih amangani |
orong-orong binakar ||

335 Wirangrong

1.
Yata wusira anuli |
sang brangta lampahnya alon |
ngambah jurang sêngkan siluk-siluk |
yèn jurang atrêbis |
marga rumpil arampal |
pan arang kambah ing jalma ||

2.
Marga kapit ing cucuri |
yèn wong kang tan sêdya layon |
mangsa waniya ngambah ing ngriku |
yèn wong misih mikir |
enak lawan kapenak |
mangsa ta silih ngimpiya ||

3.
Liwat marga kang asungil |
(m)bok ngambah liyane kono |
tur mangsa kuranga liyanipun |
margi ingkang radin |
ingkang tau dènambah |
ing manungsa pan akathah ||

4.
Ing yêkti dhapur ngulati |
sang brangta marga kang ewoh |
ingkang nora kambah ing wong langkung |
yata wau nuli |
anênggêl minggah arga |
nuju Asar wayahira ||

5.
Yata nèng nginggil ningali |
kidul wetan lèr lan kulon |
nglimut pan anglamat dhusun-dhusun |
tan awas ingaksi |
miwah kang ardi kathah |
pan samya êlêt jujurang ||

6.
Nanging ardi alit-alit |
sang brangta kasmaran anon |
eca dènnya lênggah sela pingul |
kang abdi mêtêki |
yata wau samana |
mèh ngayom Sang Hyang Pratangga ||

7.
Ambarung swaraning pêksi |
rêbut (ng)gon anèng kêkayon |
putêr jalak menco pêksi siyung |
prit-pêking salindhit |
johan lan atat-kêmbang |
kêdhasih munya ing tawang ||

Jilid 5 - Kaca : 56

8.
Swaranira ngasih-asih |
lir nangisi ingkang rawoh |
mrak nyangungong kadya nyapèng tamu |
kang satawana (n)jrit |
anglir asung sasmita |
sang brangta mèsêm ing driya ||

9.
Akèh sato ing wana-dri |
samya munya ting galêmbor |
lêmbu singandaka lutung cênguk |
pra samya awingwrin |
uninga groning sima |
mêncit ngungsèkkên tênaya ||

10.
Samana wanci Mahêrib |
umyung swara cênggèrèt-nong |
barung kup-angkupan kongkang ngungkung |
anèng rong lir gêndhing |
patut lir mandra-raga |
rês-rês munya sasauran ||

11.
Tangèh ucapêna sami |
isining jurang tuwin rong |
yata sang brangta sukèng ing kalbu |
myarsa kèh kang uning |
yata ing sawusira |
bakda (ng)gènnira asalat ||

12.
Lênggah sela wisnu radin |
lajêng muji ing Hyang Manon |
nora dhompo awas ing pandulu |
wus ngumpul nganggêki |
pranyata yèn utama |
sira Ki Sèh Amongraga ||

13.
Pratandha waspadèng èksi |
ênggèning Suksma kinaot |
pan sayêkti arang wong kang wêruh |
marang Hyang Kang Luwih |
lamun ta durung bisa |
mati sajroning ngagêsang ||

14.
Nadyan mangkonowa ugi |
yèn sinung sihing Hyang Manon |
arang kang waspada ing pandulu |
ênggonning Hyang Widdhi |
mendah dening akathah |
kalamun sok pandhitaa ||

15.
Sinung ilham ing Hyang Widdhi |
mendah wali ting pragogok |
yata ing ratrinya tan winuwus |
samana wus enjing |
Hyang Arka mèh sumirat |
angganthêng kang mega malang ||

16.
Kwèh warnanira ingèksi |
mega pindha kang wastra byor |
dadu kuning rêkta wilis wungu |
amemba manjêthi |
umyung pêksi kang mangsa |
wohing bulu lawan gruda ||

17.
Sato gora bibar sami |
umuni pating galêmbor |
mrak manguwuh kadya asung pemut |
pêksi bêluk kadi |
angatak uninira |
sampun kadangon gingsira ||

Jilid 5 - Kaca : 57

336 Sinom

1.
Sawusnya nitih ancala |
Hyang Surya sang brangta nuli |
tumurun saking aldaka |
abdi kêkalih nèng wingking |
praptaning ngandhap nuli |
yata lajêng lampahipun |
margèng jurang sasêngkan |
parang rong pèrèng kapering |
kang kandhêgan curi mingis lir sutikna ||

2.
Prandene mêksa dènambah |
tan kengguh margi kang sungil |
tan wontên baya kang ketang |
amung andulwèng sawiji |
kang karya bumi langit |
kang pinanthêng ing pandulu |
darung ing lampahira |
sadina dènnya lumaris |
pan ararywan sabên ing wêktu kewala ||

3.
Bakdane nuli lumampah |
ngetan bênêr (ng)gyan lumaris |
yata aningali arga |
agêng dhukuhe kaèksi |
gêng gêng yèn tinon asri |
pan anèng sukuning gunung |
dhukuh punika aran |
pan ing Taramaledari |
gunungipun ingaranan ardi Gora ||

4.
Dadya dhukuh milu karan |
dene ingkang apalinggih |
ki buyut Wasibagêna |
gêntur ing tapanirèki |
dhasar ngèlmune luwih |
pan dadya paguron agung |
sagung patinggi desa |
akathah sabatirèki |
ingkang tumut wisma patangpuluh ana ||

5.
Masjide katon anganggrang |
pagêr tabag dènênjêdi |
lir sa[.
.
.
]un saking kodahan |
balumbangira ngubêngi |
ingon ulam mawarni |
tharik sasêkaranipun |
samya binatur sela |
amêpêki sawarnining |
naga puspa kumuning ngapit ing lawang ||

6.
Kênanga nèng (n)jawi pisan |
palakirna amêpêki |
manggis dhuku lan pijêtan |
gowok kêpundhung kêcapi |
pêlêm duryan kuwèni |
pakèl rambutan lan jêruk |
srikayane ngayangan |
mangsane lagya woh sami |
angrêmbaka kang têbu-wulung-arjuna ||

Jilid 5 - Kaca : 58

7.
Dhasar toyane tumumpang |
wèh anjog saking ing ardi |
tibane pan tinalangan |
kilèn ngubêngi kikitri |
ingkang wisma aparik |
asêgêr-sêgêr dinulu |
ki buyut wismanira |
anèng têngah dènubêngi |
ing wismane sagung para santrinira ||

8.
Pan kêkalih kêtibira |
papat marêbotirèki |
apan ta ngiras kêbayan |
wong papat puniku nênggih |
kêtib aran Nuripin |
sawijine kêtib Samud |
marêbot ki Jatruna |
kalawan mêrbot Nurkasim |
lawan Kêrtasapele Kêrtasapala ||

9.
Ki buyut Wasibagêna |
adarbe atmaja kalih |
sami èstri kalihira |
warnane samya yu luwih |
yèn ing desa munjuli |
duk samya birainipun |
wastane kang atuwa |
awasta Nikèn Pangliring |
ingkang anèm wastanira ra Sumêkar ||

10.
Kalangkung dinama-dama |
marang rama sang ayogi |
ing sapantêse wong arga |
saking dêlape sasiwi |
yata sang tapa nuli |
pinarak langgar mumuruk |
mring sagung santrinira |
gumuruh santrinirèki |
Nikèn Rara lan ibu ngaji nèng wisma ||

11.
Pra samya amangku Kur'an |
kang mulang ibunirèki |
nahên wau kang lumampah |
yata samana wus prapti |
ing dhukuh Maledari |
sang brangta rêsêp andulu |
uning rakiting dhêkah |
lan myarsèng kèh santri ngaji |
pan kumêpyur èngêt duk kala nèng wisma ||

12.
Yata laju lampahira |
kèndêl sajawining kori |
katuju ngênu samana |
Kêrtisapele nèng (n)jawi |
kagyat dènnya umèksi |
wong ngadêg anèng ing pintu |
bagus misih taruna |
kang cahya amindha sasi |
sigra Kêrtisapele manggihi nulya ||

13.
Gupuh dènnya uluk salam |
Kêrtisapele tanya ris |
anak teja sulaksana |
têmbe pun bapa umèksi |
kang tinanya nauri |
kewula wong kawlasayun |
santri saking ing Karang |
nanging santri tanpa ngèlmi |
anèng Karang tan antuk papan katiwar ||

14.
Kalingan kang wus utama |
marma kewala puniki |
ngumbara yêkti ngupaya |
ing pandhita kang wus sidik |
arsa ngrasèhkên ngèlmi |
warti ing riki pinunjul |
buyut Wasibagêna |
marma manirènggal prapti |
manthuk-manthuk Kêrtisapele saurnya ||

Jilid 5 - Kaca : 59

15.
(Ng)gih lêrês anak kang warta |
sayêkti kangjêng kiyai |
anak pangraoskawula |
pun bapa dèrèng amanggih |
kawruh kadi ing ngriki |
kula punika kang wau |
santri saking ing Tuban |
lir pun anak wus ngêblêgi |
kesah amba kasmaran kawruh utama ||

16.
Nglêlana anjajah desa |
sabên wontên wong kang lêwih |
kawula dhatêngi apan |
maksih apêtêng ing galih |
dèrèng padhang samênir |
sarêng ngriki kula rawuh |
tyasingong padhang têrawang |
marmamba wisma ing ngriki |
saking dening karêm ngelmune sang tapa ||

17.
Sang tapa mèsêm ngandika |
lah (n)dika aturna nuli |
inggih dhatêng sang pandhita |
kula pan arsa apanggih |
Kêrtisapele gipih |
praptèng ngayunan umatur |
kawula tur uninga |
ing tuwan lamun ing (n)jawi |
wontên tamu ayun marêk ing paduka ||

18.
Bagus pan maksih taruna |
ngaku santri saking Kawis |
rencange kêkalih kêmbar |
têmbung yèn kawêlasasih |
dene datanpa kanthi |
nèng Karang tan antuk ngèlmu |
sawab dening kalingan |
ing santri gung agung sami |
marma kesah arsa ngupaya tranging tyas ||

337 Kinanthi

1.
Mung kantun santri gung-agung |
sarêng miyarsa turnèki |
marêbot yata sang tapa |
pangandikanira aris |
payo enggal aturana |
aywa kasuwèn nèng (n)jawi ||

2.
Lan kowe Sêpala gupuh |
matura nyainirèki |
konên asaji pawohan |
lan enggal kon ngraratêngi |
sêkul tanapi nyamikan |
ing saanane dèn-aglis ||

Jilid 5 - Kaca : 60

3.
Arsa dhadhayohan ingsun |
wong wus luhung ngaku santri |
ya enggal kang adinuta |
langgare wus dèn-gêlari |
kasah alus santri samya |
kang ngaji wus kinèn mulih ||

4.
Mung kantun santri gung-agung |
taksih sami mangku tapsir |
yata wus kerit samana |
Sèh Amongraga wus prapti |
nênggih sangajênging langgar |
ki buyut kagyat duk uning ||

5.
Anon cahyaning têtamu |
gupuh dènnira nêdhaki |
santri tumurun sadaya |
yata sang brangta anuli |
gupuh dènnya uluk salam |
mèsêm Ki Wasi nauri ||

6.
Sarwi nyandhak astanipun |
mring sang brangta gya kinanthi |
binêkta minggah ing langgar |
ri wusnya tata alinggih |
Ki Buyut Wasibagêna |
nambrama marang têtami ||

7.
Takèn ing kamulyanipun |
sang brangta uwus wawarti |
ki buyut rêsêp tumingal |
marang wau ingkang prapti |
jatmika sêmu agawat |
anarka yèn wus linuwih ||

8.
Wus kacihna ing pandulu |
ing solah kalawan muni |
ngakuwa santri urakan |
mangsa kêna-a piningit |
yèkti sêmune kêtara |
ngakuwa bodho upami ||

9.
yêkti kacihna ing wuwus |
puniku kang dadi saksi |
upama wong bodho ika |
nanging angaku linuwih |
nora susah binarengkal |
pacêlathune katawis ||

10.
Mangkono upaminipun |
yèku maknawi sayêkti |
wusnya dangu dènnya lênggah |
ki buyut sigra nganthuki |
mring kêtib Samud wus wikan |
ing sêmunira sang rêsi ||

11.
Nulya manjing wisma gupuh |
kêtib Samud andhawuhi |
ing garwane sang pandhita |
yèn kang putra kinèn ngirid |
nyaosna wohan mring langgar |
ing tamu kang lagi prapti ||

12.
Yata ni nyai agupuh |
putra kinèn samêkta glis |
nata pawohan nèng talam |
cêpuke salaka putih |
wohe wangèn suruh canang |
apu campur sadak rawis ||

13.
Nulya salin sinjangipun |
kang sêpuh Nikèn Pangliring |
lurik lasêm sinjangira |
kêmbêne ijo pêlangi |
asêngkang urubing damar |
susupene roro sisih ||

Jilid 5 - Kaca : 61

14.
Tikêl balung sêkar suruh |
pupur lamat tan katawis |
kêmbang mênur cundhukira |
pasêmone yèn ingèksi |
layak dimêr pagulingan |
sang rara solah kêtawis ||

15.
Rara Sumêkar pan sampun |
asinjang lurik patani |
kêmbên solok supe mirah |
roro sami munggèng jênthik |
sêngkangipun nata-brangta |
pupur rêmu tan kêtawis ||

16.
Cundhuk sêkar waja jamus |
sang dyah sêmune liniring |
layak rongèh pagulingan |
solah bawane kêtawis |
riwusnya samya samêkta |
mêdal ibune angirid ||

17.
nênggih ni rara kang sêpuh |
kang (m)bêkta pawohanèki |
kang nèm ambêkta pasêsan |
têmbako anèng salêpi |
rara kalih èsmu merang |
umiyat marang têtami ||

18.
Sang brangta nglirik andulu |
ing solahe sang dyah kalih |
kumêpyur karasèng nala |
marang kadangira èstri |
yata ing sapraptanira |
ni nyai jajar alinggih ||

19.
Lan raka kiyai buyut |
putra kalih lunggwèng wuri |
-ning ibu runcung kaliyan |
tumungkul nanging anglirik |
marang ing têtamunira |
mênêng turida ing galih ||

338 Pocung

1.
Kang pawohan nulya sinajèkkên sampun |
mring ni nyai lawan |
padudan têmbak nèng salpi |
ki parêbot Sapele anumêd pandam ||

2.
Riwusira ni nyai anapa arum |
anak kaaturan |
sadhatêng andika ngriki |
matur nuwun wau kang sinung wacana ||

3.
Kyai buyut nambung aris wuwusipun |
anggèr amucanga |
ududa dimène mari |
sayahipun wong mêntas lumaku têbah ||

4.
Kang sinung ling ngecani anggantèn gupuh |
nulya sang atapa |
ngatak mring garwanirèki |
apa uwis nyai (ng)gènnira lah-olah ||

Jilid 5 - Kaca : 62

5.
Lamun uwis bok saana-ananipun |
iya ngarah apa |
gupuh wau kang sinung ling |
malbèng wisma malih lawan putranira ||

6.
lajêng ngrakit sêkul wangi anèng sumbul |
ulame mawarna |
tinata munggèng ing piring |
sawusira tinata anèng ing dhulang ||

7.
Nikèn rara kang (m)bêkta lantinganipun |
nèng bokor kuningan |
rara kang nèm panjangnèki |
kang ngrêrampa dhulang Sapele Sapala ||

8.
Sapraptane ing langgar tinata gupuh |
bok nyai kang nata |
kèn rara nyaoskên kêndhi |
ni Sumêkar anyaoskên panjangira ||

9.
Gya tinumplak sêkul kang anèng ing sumbul |
yata sawusira |
ki buyut ngandika aris |
mring sang brangta anak (n)dawêg wêwantingan ||

10.
Sugatane ibunta sawontênipun |
nuwun kang ingatak |
ngecani sigra wawanting |
kyai buyut lan garwane wanting samya ||

11.
Nulya lêkas adhahar ing wong têtêlu |
kèn rara kalihnya |
lênggah wurine bunèki |
tansah nglirik wau marang ingkang prapta ||

12.
Amongraga (ng)gèn dhahar sadangunipun |
puluke sakênthang |
cilik agung dèn-galintir |
kalêbu sathithik pan atop ping sanga ||

13.
Kyai buyut ngalirik sadangunipun |
ngartikèng wardaya |
baya wus lawas wong iki |
iya (ng)gonne nora kambon-kambon upa ||

14.
(Ng)gonne mangan amung ngenaki tyasingsun |
wong iki sunduga |
bangêt (ng)gyan nêmu prihatin |
kang mêngkana ki buyut osiking driya ||

15.
Yata dangu dènnira dhahar anutug |
ingundurkên nulya |
dhadhaharan kang sumaji |
warna-warna kang anèng tebok pulasan ||

16.
Sêkul ulam ingundurakên ing pungkur |
wus kinèn angêpang |
mring kêtib marêbot sami |
Jamal Jamil pan milu kêmbul anadhah ||