Ki-demang.com : Centhini

Jilid 12 - Kaca : 215

708 Dhandhanggula

418.
Purbaning Dat purbaning Sipati |
purbaning Asma purbaning Apngal |
Dat ana tan ana rêke |
Sipat rupa kang bêstu |
tanpa rupa Asma namèki |
tan anduwèni aran |
Apngal panggaweku |
kang tanpa panggawenira |
apan purba-wasesa kan catur siki |
alanggêng ananira ||

419.
Nyata ingèski hirabbi Datti |
wus tan wênang wênyah kanyatahan |
ayun wruha ing anane |
anèng ing dhawakipun |
tanpa karya kita puniku |
datanpa wujud kita |
ananing Dat tuhu |
Sipat tanpa rupa kita |
Asma tanpa aran kita Apngal singgih |
tanpa panggawe kita ||

420.
Suhul tunggal jatinipun pasthi |
batin sanyata ing lahirira |
masuk ing lair batine |
batin Dat Kang Maha Gung |
tan sawênyah ingkang ngawruhi |
tan lyan sang Maha-karsa |
-nira dhawakipun |
kakalih karsanirèng Dat |
kaelokan ing batin karsanirèki |
Dat ngèsthi Nur Mukamat ||

421.
Jinatèning Hyang Kang Maha Sukci |
kajatèyanira kinon nêmbah |
rahsa jati suhul Date |
pan jatining pangutus |
nyata tunggal sêmbah lan puji |
sira duk jatining Dat |
sanalikanpun |
tan gênti kula Pangeran |
pamujining Sukmaning Dat kang Ma-Suci |
puji jatining wus man ||

422.
Pan makatên ing sêmbah lan puji |
lir pêksi pêrkutut amêrdangga |
dêrkuku munya asèngsèng |
asênggani munya gung |
tan prabeda nêngira singgih |
sosiknya datan liyan |
pujinya anguyu |
apan pujining kawula |
kang pinangka lantaraning jomblah ngèsthi |
ing wawalêsaning Hyang ||

423.
Pan punika kawula sarèhning |
kapiyambak yèn dèrèng muayan |
ing ngakathah mutamate |
ing raos kususipun |
ngriku yayi Cariksutrèki |
sami (ng)gih minuradan |
suraosing wuwus |
Ke Bayi nambungi sabda |
inggih yayi Cariksutra ingkang mugi |
sami musawaratan ||

Jilid 12 - Kaca : 216

424.
Kae Cariksutra turirèki |
bab sêmbah puji kita punika |
pintên banggi katrimane |
ing kasampurnanipun |
ing atitah ngakên punapi |
dene ta bara-bara |
katrimèng Hyang Agung |
angaku dede pantêsnya |
sêtun namung tèlat dhadhalang ngaringgit |
inggih ingkang ingucap ||

425.
Kilap dora lan yaktose sami |
miwah lêrês lêpate punika |
tuwin kirang lan langkunge |
yêktos lan botênipun |
pan wus anèng caritanèki |
amung ngalap sambada |
-nipun ingkang mungguh |
carita sakèh nagara |
tanah sabrang ing prang sor ungguling jurit |
kang dadya lalampahan ||

426.
Cinaritakakên Dhalang ngênting |
tur ta Ki Dhalang durung lêledhang |
mring kang cinaritakake |
mung lêrêsing panggayuh |
cêlak têbih kenging binudi |
lèn sèsining bantala |
winêngku kawêngku |
ginraita lan prayoga |
rarambatan wiwinih carita nguni |
pinèt sambunging kata ||

427.
Pinatut lawan sasêndhon gêndhing |
pangayuting tyas marang kadewan |
kinahanan ing wujude |
myang pakayanganipun |
pra jawata ing Suranadi |
kacupaning Ki Dhalang |
anggunggung sawêgung |
kang ganal rêmpit winêdhar |
purbaning tyas lan kang purbaning sakalir |
salir sêmbahing Dhalang ||

428.
Ajujuluk ing Dhalang-sajati |
siniliyan wênang sih-siniyan |
pon wus tan kêna pindhahe |
lan Sukma Kang Maha Gung |
karane bisa angringgit |
ingaranira dhawak |
Datira Hyang Agung |
agung kang misesèng jagad |
wayang kang wus wujud anyata kaèksi |
lalakon takdirolah ||

429.
Sang Dhalang Agung Sukma sajati |
murwa carita madya wusana |
andora tan na gorohe |
sisilihing Sukma gung |
karya lèjêm lakuning urip |
kabèh dadya sasmita |
titis tan ana wuk |
pratingkah lampahing sêmbah |
ing atuwa guru ratu ing Hyang Widdhi |
lantaring kaluhuran ||

430.
Tuwin kang tan wruh pmnganjali |
marang ing dunung catur panêmbah |
nistha papa ing uripe |
druhaka sor ing tuwuh |
pan gagêdhêg apês ing budi |
kabuncang tan kawilang |
ing Sang Maha Catur |
prakara dununging sêmbah |
marma parlu ngagêsang tata ngabêkti |
maring wau punika ||

Jilid 12 - Kaca : 217

431.
Ingkang anduwèni pangabêkti |
datan liyan ing catur prakara |
karya sidaning kadadèn |
karya wurunging tuwuh |
rêke bisa karya ngabêcik |
jalaring kawurungan |
saliring ngaluhur |
wajib utama bêktiya |
ing patuwanira guru ingkang muslim |
ing narendra kang nyata ||

432.
Kaping catur mring ratu kang luwih |
jêr punika badaling Pangeran |
sor rucah kauripane |
tan kanjating ngaluhur |
nisthip bae akêthip-kêthip |
sojare Kae Dhalang |
dènnya mèt sasêmu |
sing sapa tumumyèng sêmbah |
ginantungan ing kabêcikanirèki |
thikil wiji utama ||

433.
Mijil saking sêmbah lawan puji |
tatkalanipun ing elingira |
anêbut eling namane |
tatkalan paminipun |
nêbut ing piyambakirèki |
iman tokit makripat |
paranning panêbut |
sinungkên nugrahaning Hyang |
pan nugraha puniku sajatinèki |
ingkang aduwe aran ||

434.
Angaranni aranne pribadi |
ingkang aran sajatining jalma |
akathah tètèbèngane |
rinasa ing ngalangut |
paran sakecaning angalinggih |
paran ecaning pangan |
ecaning aturu |
paran ecaning lumampah |
paran ecanipun ngagêsang puniki |
paran ecaning pêjah ||

435.
Paran wuwus winuwus ing lathi |
paran wuwus winastarèng tingal |
paran wus pinirsakake |
paran uwus dinulu |
paran uwus dipun-ulati |
pinanggih tinambuhan |
pundi kang binastu |
wus pinacak ing lampahan |
pundi Dhalang kang sajati amumpuni |
sajatining nugraha ||

436.
Nugraha aranne kang sinung sih |
anugraha aranne kang ngaral |
pan ana dudu rupane |
ranne dudu rupèku |
karyane dudu rannerèki |
ana ran dudu rupa |
ran dudu karyèku |
iya aran iya rupa |
iya karya datanpa kaanannèki |
yèn nora na arannya ||

Jilid 12 - Kaca : 218

437.
Kang tanpa rupa tanpa karyèki |
tanpa aran tanpa karyanira |
dinalih awang-uwunge |
ana dinalih suwung |
dalih suwung ananirèki |
dadya sêmbahnya sasar |
sinoring pangridhu |
sêmbah kêdah kang waskitha |
pan dede maha sukci kita puniki |
pan pangayunaning Hyang ||

438.
Rêke dene urip kita singgih |
têgêsipun pakaryaning Sukma |
dede mulya kita rêke |
anane Sukma luhung |
naim kaim punika singgih |
wus karsaning wisesa |
katêtêpanipun |
têtêping kita ya sira |
iya iku ing sanyatanira iki |
dadi sira siniyan ||

439.
Wus siniyan kita aran mami |
ihtiyarira tuladhaning Hyang |
kang luwih anèng jagade |
Sukma ro tanpa tutur |
padha Sukma atunggal dhiri |
lirpendah madukara |
mamanisanipun |
amuji pinuji dhawak |
apan sêmbah sinêmbah pribadinèki |
tan pae pinaeya ||

440.
Kang punika ing pamanggih-mami |
sawêg samantên kapadungkapan |
sumangga lalawêdane |
nak Sèh Malangkarsèku |
tuwin jêbèng Mangunarsèki |
kula kumambang karsa |
kewala nêbaruk |
Ki Bayi Panurta nabda |
singgih nakmas Kae Sèh Mangunarsèki |
kadipundi rujuknya ||

441.
Ki Sèh Malangkarsa turira ris |
pan wus tan ana kang kêkirangan |
paripurna sadayane |
sami kewala rujuk |
sêtun pae pangambilnèki |
(n)dungkape tan prabeda |
surasaning ngèlmu |
alêrês Ke Cariksutra |
ing ngagêsang ngawruhi salir dumadi |
patitising panêmbah ||

442.
Patitising sêmbahyang dèn pasthi |
kang bênêr supaya kawêca-a |
ingandêla upamane |
maring kang karya tuwuh |
mulyèng titah lamun ngabêkti |
pan paugêrannira |
ngagêsang puniku |
wajib sami ngangkah-angkah |
patitising niyat patitising puji |
patitising ngèlmunya ||

443.
Patitising ngidhêp kang khakiki |
lan patitisipun ing kasidan |
patitise pati rêke |
kang pitung prakarèku |
yèn tan wruha patitisnèki |
kainaning ngagêsang |
kadya paksi pingul |
atilar patuting seta |
saba toya malêcit wêktu binukti |
tan wruh ing batal-karam ||

Jilid 12 - Kaca : 219

444.
Liring puji kang tan salah-kardi |
sumungkune sukuring panrima |
liring niyat kang anongge |
maring dalan rahayu |
aywa wèngwèng wêngkuning kapti |
liring ngèlmu dèn-panggya |
susurupanipun |
kang tan tumpangso ing sabda |
liring ngidhêp kang sanyata idhêpnèki |
kang datan kumalamar ||

445.
Liring kasidan angati-ati |
kang datan sêlaning pandaliyan |
liripun amati rêke |
kang sura surasèng hyun |
anglêgawakakên ing pati |
mamati jroning gêsang |
pajununannipun |
tan ana panyananira |
ing wiwilangane kang awarni-warni |
mêngakkên tutuping tyas ||

446.
Yèn sampun mênga tutuping ati |
(ng)gih punika kantiling nugraha |
punapi rinaosake |
wus kanyatahan tuhu |
kadya mangkya dipun-ulati |
tan wruh yèn sumandhinga |
kang dèn ayun-ayun |
anrang ngulati Hyang Sukma |
wruh ingaran tan wruhing rupanèki |
anggung angaya apa ||

447.
Kang wus buka ing dalêm sawiji |
sarwa sarwi ing pribadinira |
kayuwanan ing kayunne |
angêningakên wujud |
angênêrkên ingkang majaji |
dudu iku ing-iya |
iki jatinipun |
kang akantha iya kita |
tan sanepa ibarat ondhe upami |
wus pon pandhawakira ||

448.
Manawi ta kang makatên ugi |
sungapipun (n)dungkaping panêmbah |
wa-punika lamun dèrèng |
kawula kewala nut |
rèhning sami ngraoskên ngèlmi |
ing ngriku pan sumangga |
yayi kalihipun |
Jayèngrêsmi Jayèngraga |
anauri kawula dhatêng umiring |
rèh tan wontên kuciwa ||

449.
Ki Sèh Malangkarsa sasmita ring |
Ki Sèh Mangunarsa angandika |
rêke tan wontên pinae |
ulam upaminipun |
sakarsane dènnya ngolahi |
sampurnaning panêmbah |
tan kenging dinunung |
apan kahananing jalma |
anon-tinon marmanya tan aningali |
kalingan ing paningal ||

Jilid 12 - Kaca : 220

450.
Tidhêm kayun tidhêming ngabêdkti |
datan wontên ingkang katingalan |
pan amung anane dhewe |
wujud kang lêngêng lêngut |
tan mulat tan paja mugani |
monêng ing marga sonya |
nugrahaning ngèlmu |
ing sajati datan bakal |
sanalika pagut lan pribadinèki |
pan tan lawan kinarya ||

451.
Saking parêng tunggal sihing Widdhi |
kalawan ing piyambak priyangga |
nging mangsa tan kenging pinèt |
dene pamujinipun |
tatakrama lampahnya singgih |
sêmbahyang dèn-lumunta |
têtêping ngawêktu |
pangartinya ing kapurnan |
asasadu aling-aling ambodhoni |
datan liliyèng lampah ||

452.
Linampahan sandining utami |
sukur tapakur pana bêktinya |
tinungalkên ing kalihe |
tan wiyah ing pandulu |
pandalihe datan gumingsir |
muhung Hyang Maha Mulya |
singgih ananipun |
ingkang datan kawikanan |
yèn tan wikan maring ananing ngasêpi |
lan sêpining kaanan ||

453.
Mungguh lirnya aningali sêpi |
pangucap kang tan kalawan lesan |
Sumkma-jati pangintêne |
ing panunggalanipun |
ananira ing oranèki |
pan tan ora tan ana |
nalirahanipun |
lirnya sêpining kahana |
apan wujud kang sêpi datan kakalih |
kang tan kalawan badan ||

454.
Tunggal pangintêne Sukma-jati |
kajumbuhan ran kêna ran tunggal |
tan kêna ranne rorone |
pasthi sawijinipun |
sêpinira kahanannèki |
ya sêpiya kahana |
ya Hyang Kang Maha Gung |
kang katon lan kasatmata |
kang tan kèksi ingkang tansah kapandêling |
lawan pribadinira ||

455.
Sampurnane sêmbah lawan puji |
tan andulu anane sarira |
lêbur jati ing anane |
lêburing tulisipun |
kahanannya tan ana kari |
pan wus anèng Pangeran |
paran kang winuwus |
pan tan wontên paran-paran |
kula Gusti nyatèng pribadinirèki |
katingal kang sampurna ||

456.
Sampun ngantos klèntu anampèni |
wadinipun mubarang kahanan |
lan kang ati santa rêke |
norannpun puniku |
dening noranipun pribadi |
ananipun priyangga |
tan saèngan sêngguh |
purnaning ro maha juga |
wus kawêngan kalawan tutuping ati |
waluya jati Sukma ||

Jilid 12 - Kaca : 221

457.
Rèhning anèm sumangga ing kapti |
marmanya yyan karoban ing riya |
maklumipun sadayane |
lêstarinirèng wuwus |
manawi ta tumibèng sisip |
sarèh ing wirayatan |
punika rahayu |
singgih nut-tinut kewala |
aywa ngantya kang riyonan saliring ngling |
dipun mutabangatan ||

458.
Tan sinatmatan ing sabda liring |
samyang nor jiwa sadayanira |
Kae Bayi Panurtane |
langkung tyasira sukur |
alon dènnya wijiling kang ngling |
kalangkung karahmatan |
saraosing kalbu |
pun bapa langkung pirêna |
aprasasat antuk idayating Widdhi |
linging para ngulama ||

459.
Para kadangira Kae Bayi |
Ki Wuragil lawan Wiradhustha |
Panukma lan Panamare |
manut kahananipun |
marang para tamunirèki |
kang sami ararasan |
sarasaning ngèlmu |
Ki Wuragil Kulawirya |
mèsêm nabda sarya nor sasmita liring |
mring Kae Cariksutra ||

460.
Singgih ta lah Ki Cariksutrèki |
langkung sae saraosing sabda |
wau kang kawuwusake |
murad surasèng ngèlmu |
asenggolan janturan ringgit |
dadya ondhe upama |
lèjême tumuwuh |
yèn kados makatên kakang |
singgih kula sadaya punika sami |
kalêbèng wawayangan ||

461.
Kang lir wayang rêngon lawan sigid |
dudugangan dhagêlan lan buta |
wangunnya salalakone |
ketang pinèt ing ngriku |
baya kakang Cariksutrèki |
sun-duga yèn mungguha |
wawayanganipun |
pantês lir Krêsna micara |
kae Cariksutra anjola ngling aris |
dene botên kadosa ||

462.
Jêngandika Ki adhi Wuragil |
ngentha-entha ring kula Sri Krêsna |
ya têka dede sepane |
ing agêsang punika |
yêkti kadya ringgit nèng kêlir |
tumindak lan pangucap |
saking dhalangipun |
amolah lamun pinolah |
ugi sagêd kumèdhêp myarsa ningali |
iya kalawan dhalang ||

Jilid 12 - Kaca : 222

463.
Ngong puniki sêtun-sêtun kadi |
parampogan abyaganning kathah |
sarêmpah lumampah kabèh |
tan kawilang sadarum |
tan kacrita jênêngirèki |
payo-payo ing kathah |
abyung maju mundur |
Ki Kulawirya alatah |
samya suka sadaya kang aningali |
sabda tan tilar rasa ||

464.
Dangu dènnya ararasan ngèlmi |
wus antara wanci Hyang Karaba |
titih ing ancala sore |
Ke Bayi lon amuwus |
lah sumanga sami abêkti |
dhangan ingkang liningan |
samyarsa mrih wêktu |
nyamikannya cinarikan |
sinungkên mring santri pamburi waradin |
tuwuk tan ana kurang ||

465.
Kae Bayi Panurta ngling aris |
Luci Nuripin lan Monthèl sira |
wong tri maringa panêpèn |
ngruktiya ratus rabuk |
pakutugan cawisna dadi |
kang ramut samadaya |
ywa kongsi kaliru |
sira nang kana kewala |
ing panêpèn sakathahing hari mami |
maranga palanggatan ||

466.
Wus kinumpul para kadang-sami |
miwah wau kang para waela |
kundur maring pawismane |
mriksa sasajinipun |
ingkang dèrèng pantês rinukti |
ing mangkya dènnya salat |
kewala ing tajug |
sira Ki Bayi Panurta |
anèng masjid Mangu lan pra tamunèki |
samya maring mahèran ||

467.
Sêdhêng wanci ing wêktu Mahêrib |
wusnya ngambil toyastuti kadas |
miwah santri sadayane |
kang dahat swaranya rum |
wusnya sunat ramya pupuji |
anulya kinamatan |
ngangkat waktu parlu |
Sèh Mangunarsa ngancaran |
angimami yun lênggana pinêksa glis |
gya angimami salat ||

468.
Ngangkat usalinira patitis |
anêkani kasdu takrullira |
yaktine niyat parênge |
nuju lapal Allahu |
pangikale tibaning takbir |
-ratulekram lir-pendah |
Sudama sumunu |
sapandulon lawan Arka |
nis tilême Sudama tan dadi Rawi |
kagêntyan tranging Surya ||

469.
Ikram munajat lawan tubadil |
ikram cêngêng tubadil kagantyan |
munajat sapocapane |
yêktinya kang Maha Gung |
angandika tan lawan lathi |
elok ananirèng Hyang |
muwus tanpa wuwus |
tubadil gantya tan panggya |
Allah saking aksara THA kang pinusthi |
wus dinaskithèng driya ||

Jilid 12 - Kaca : 223

470.
Kang Alip mutakalimun wakit |
Lam-tabêngil lawan Lam-jaidah |
He ukat Lip lan Tamsure |
Kap-kabirah Be-suhu |
biyah Re rapingul drajadi |
purna lawan sapisan |
pan kapindho ing hyun |
dumadi jênênging salat |
bar-jumungah wus tadaim ismu ngalim |
lawan mulyaning niyat ||

471.
Sadaya samya tumutur takbir |
wusnya ing kalbèng wajah iptitah |
gya amaca Patekahe |
pasêkhat kir'atipun |
tan ninang-mat lan karsanèki |
myang kandêl tipisira |
kalimahanipun |
sakathahe kinawruhan |
nuju lapal wallala landhung awasis |
lir pêksi birmadhala ||

472.
Wusing Patekah sunatirèi |
Kulya-ayu rêkangat kang awal |
rêkangat akir surate |
wusing Patekah wau |
nulya Surat Birabinnasi |
antaranira salat |
tumulya asujud |
gya maca Kamas-waeta |
nulya salam bakda laju apupuji |
barung lan santri kathah ||

473.
Alalegon pujiyan adhikir |
antara-ntuk catur tasbèh purna |
andonga limang waktune |
pragat sunatira wus |
laju salat kang sunat Wabin |
nêm rêkangat tri salam |
bakda gya tujunun |
kadi patatus anulya |
wêktu parlu panjinging Ngisa nulya gilis |
adan gya kinamatan ||

474.
Andadèkkên niyat kamulyaning |
lêngênging takbir sarêning niyat |
pyuhing karsa upamine |
lir (m)bun tumibèng ranu |
tan kengang ngisayèng pangèksi |
rêke kewala juga |
kajumbuhanipun |
tan bakal jênênging salat |
sida luluh tan-polih wujuding Widdhi |
Maha Kasucinira ||

475.
Wusnya tumaninahira tartib |
rêkangat awal wusing Patekah |
Surat Jumungah ayate |
rêkangat akiripun |
aran Surat Munapèk singgih |
têkèng patang rêkangat |
asalam bakda wus |
antaranira gya sunat |
wus parapat Minal-Witri Ngatal-Witri |
pra santri samya bubar ||

Jilid 12 - Kaca : 224

476.
Gya Ki Bayi lon panabdanèki |
samya ngaturan marang ing wisma |
nulya kerit sadayane |
malêbèng dalêmipun |
tata têpung dènnira linggih |
kadang myang pra waela |
tansah anèng ngayun |
sarwi naoskên pawohan |
Kae bayi Panurta ngandika aris |
yayi Kae Dumancar ||

477.
Paran mangke lan tumuntênèki |
marang pungkur langgar pasimparan |
Ke Adimuncar ature |
sumanggèng karsanipun |
aKae jêbèng Mangunarsèki |
yèn ta amba priyangga |
luhung nuntênipun |
Sèh Mangunarsa ris nabda |
lamun èstu ing karsanta (n)Jêng Kiyai |
mêmidik ing pasimpar ||

478.
Utami mupung awaling ratri |
Kae Bayi aris dènnirojar |
sukur sumanggèng karsane |
lah wis Wirya dèn-gupuh |
lumakuwa anèng ing ngarsi |
kan rayi tur sandika |
lan pra kadêngipun |
mring panêpèn mawa pandam |
nulya lumaksana sadayanirèki |
mring tajug pamidikan ||

479.
Para kadang apan datan kari |
korinya wus sinorog binuka |
samya malbèng panêpènne |
asri pangrêngganipun |
para tamu rêna ing galih |
panti prantining tilam |
tutuwuhan tarub |
suluhing pandam lir rina |
kêmbar mayan ngapit ing langse seta di |
dupa mrik rum angambar ||

480.
Langkung rêsêpira aningali |
para tamu mulat ing parênggan |
ing langgar reka-rekane |
samya micarèng kalbu |
sagêdira Kiyai Bayi |
karya wuryaning tilam |
pahyun-hyuning kalbu |
pratandha sih asusuta |
pakurmate kadya wus ana alinggih |
ingkang pininta prapta ||

481.
Kae Bayi Panurta ngling aris |
sumanggèng Ke jêbèng Mangunarsa |
ing pamudya prayogine |
prayogi kang saèstu |
rakanta sang Sèh Amongragi |
kang wus ahli nujêmba |
gongsul ngalamipun |
mugi karsa kamastara |
anêkani kahyun-hyuning kawlas-asih |
sung pangèdhènganira ||

Jilid 12 - Kaca : 225

482.
Ki Sèh Mangunarsa turira ris |
manawi parêng lawan bêgyanta |
kadhatêngan sakajate |
ingkang pinudya rawuh |
putranta sang maha-lul-wingit |
sahagra siswanira |
rinasan sing kayun |
lir pendah sêmi maruta |
aplalunya kaluwiyaning sakalir |
kinarsan Hyang Wisesa ||

483.
Kae Bayi anauri aris |
inggih sumangga borong ing karsa |
kewala andhèrèk rêke |
sasmita ring sadarum |
samya abipraya ing kapti |
wawi samya karsanta |
kewala jumurung |
ngrasèhkên condhonging karsa |
(n)dan trap dènnya ingamilakên rawati |
tan asru barung swara ||

484.
Sèh Mangunarsa ingkang ngimami |
pra waela makmuming apriya |
pinyyarsa asri swarane |
anganyut-anyut arum |
kadya suling dèn-panêrusi |
singir Aswanul-kusna |
sajak amlas-ayun |
tan sarênti alonnira |
wusnya ratib laju trap sasilah dhikir |
abengat kawiritan ||

485.
Makam satariyah nakisbandi |
barjah jalalah pangguyêrira |
anulis sastra ubêde |
anor jiwaragèku |
angakêni mupid muktadi |
lawan panarikira |
napi ibatipun |
sarta pangucap kalimah |
lailaha-ilalah tanajul tarki |
lawan pambukanira ||

486.
Ingkang lawang-ati kang puat nênggih |
panganjate mring nakisbandiyah |
sipat jamal pangguyêre |
srah jiwaraganipun |
yèku murid kang mutawasik |
lawan panarikira |
napi jinisipun |
tan kêna kinaya-apa |
ngucap kalimah ilalah ilalahi |
anging Allah naminya ||

487.
Pambukaning lawang ati-siri |
panjawate mring wirit barêjah |
tulise rêke guyêre |
rumangsa raganipun |
angakêni yywan murid kamil |
lawan panarikira |
isbate Hyang Agung |
ananing Hyang tan karana |
pan angucap kalimah Allah Allahi |
lawan pambukanira ||

Jilid 12 - Kaca : 226

488.
Pan lawang-ati kang puat nênggih |
panganjate mring wirit jalalah |
tulise nêtu guyêre |
wruh ing jiwaragèku |
akên murid amil-muhamil |
lawan panarikira |
Dad wajibulwujud |
anane tanpa upama |
lawan kasdu ngucap hu hu hu hu tuwin |
Allahu lan Huallah ||

489.
Pambuka lawang ati-maknawi |
panganjatira ring ripangiyah |
tulise aib guyêre |
lêngêng jiwangganipun |
wus ta murid-minurid singgih |
lawan panarikira |
tan ana kasamun |
iya napi iya isbat |
lan amuni a a i i ih ih ih ih |
hoh hoh hi hi èh èh ha ||

490.
Pan kalawan pambukaning nênggih |
iya iku lawang-ati puat |
kalimputan ing anane |
tan wimbuh tan kawimbuh |
wus tan kengang dinugèng kapti |
pon jiwaraganira |
kusuk junun suhul |
(m)brastha pancadriyanira |
kusuk junun suhul Hyang Kang Maha Sukci |
tan kawêran warana ||

491.
Wau kang ngabèngrat wirid dhikir |
samya anyantêr pangguyêrira |
(n)dungkap panaul-banane |
antaranira kantu |
anggulinting pendah kaywa king |
winot sèwu kalimah |
ing sanapasipun |
lagya toh jiwangganira |
tanpa kasdu sanalikanira ningrat |
kang pra priya waela ||

492.
Enêngêna kang apana guling |
yata wau kang ingucapêna |
kang nèng jaman kanêngane |
sang mahatul bangsa lus |
wus nujêmba bongsul ngalami |
sênêt ring kasamunan |
-nirèng Jurang Jangkung |
Kae Sèh Adimongraga |
tansèng graha Ni waela Selabrangti |
ya Nikèn Tambangraras ||

493.
Tansah lawan siswanta sasiki |
pari-mitranira sang Nubaya |
pawitrèng deta tapake |
Ragasmara rannipun |
dera santya budya-mbêg suci |
priyastu animpuna |
tar liyan dinulu |
lan bangsa lul di nujêmba |
ahli kikmah lan sartane ahlul-ngakli |
tan adoh dening asya ||

Jilid 12 - Kaca : 227

494.
Adunung tanpa dunungannèki |
basluning karsanèng pribadinya |
sadaya dadya alame |
mangkana Sèh Mongluhung |
angandika arum mring rabi |
yayi Kèn Tambangraras |
wruhanta ing kalbu |
ana kawulaning Sukma |
subrangtèng tyas sumêdya minta ring kami |
saêstu lan angganta ||

495.
Amimidik anèng (ng)gyan kang sêpi |
pasimparan langgar pakadharan |
ramanta lan ibu rêke |
kèh rowange (m)biyantu |
rinta karo lan pra ngulami |
katrima pamudyanya |
maring Hyang Maha Gung |
utama padha tinêkan |
jalma luwih kang ahyun marang sirèki |
kalawan angganira ||

496.
Miwah manèh ta Ki Ragarêsmi |
payo yayi lumaksanèng pana |
nêkani pudya kang nunge |
maring Wanamartèku |
Tambangraras turira aris |
amba kumambèng karsa |
saking kang linuhung |
sung sih tyas kang sukarêna |
nadyan yèn tinuding supyèng jro yomani |
dasihta tan sumimpang ||

497.
Saha manganjalèng gurulaki |
katarimèng tyas nulya wisata |
tansèng siswa sasikine |
kunêng kanênganipun |
sanalikanira duk prapti |
nèng made pamidikan |
magut kang langgat hyun |
patêmyan nèng ka-alusan |
kang sinidhi widagda mêdhar pangaksi |
nèng sajroning kanêngan ||

498.
Paiksanira ing dalêm ngarip |
cipta riptamira samadaya |
pendah wantah pandalihe |
marang ing sang Maha Lul |
tan rasa ywa pandulyèng jêrnih |
asukur sukarêna |
pamulyaning kalbu |
rahab pasalamanira |
sadaya wus binagyan samya pupuji |
miwah para waela ||

499.
Bakda salamira nakisani(?) |
madyanirèng pajununannira |
kang para ngulama rêke |
tarkinira tanajul |
wangsuling sawênyahirèki |
pangikale salsilah |
uculing ngasuhul |
sambunging napas listara |
tan kêsotan miwah tingalnya lêstari |
tan sêlaning paningal ||

Jilid 12 - Kaca : 228

500.
Lan paningalira jroning arip |
anging saking pasuhullanira |
tan na owah pandulune |
maring kang lagya rawuh |
ing kahanan tan na ngêgèti |
saprênahing alênggah |
sira maksih tuhu |
sang Sèh Adi Amongraga |
graha siswa Tambangraras Ragarêsmi |
nèng madyaning papajang ||

501.
Mêdhar karamatirèng pangaksi |
ambuncang cipta surasèng driya |
kang gung brangta wulangune |
tyasing kang marang sunu |
mangka mangke mangkana panggih |
têkane pajununan |
têkèng bakda suhul |
tan pae paèksanira |
surasèng tyas kadi tan rumangsa ningit |
dene tanpa antara ||

502.
Miwah tuwukira mulat kadi |
wus satata kulina andina |
andoning (n)don lir sabêne |
tan suka datan wuyung |
amung panarimanirèki |
kang wantah kadya saban |
wus tan sangsayèng hyun |
luwar kung rimanging driya |
santri Monthèl Nuripin Cênthini Luci |
angrukti pakutugan ||

503.
Datan kêndhat kêluning dupa mrik |
mrik saji-saji samya binuka |
Cênthini marêk sang Nikèn |
acadhang sakarsèng hyun |
wau ingkang para ngulami |
sira Ke Adimuncar |
lawan Arsèngkalbu |
miwah Kae Cariksutra |
myang Rundarsa Carikmudha têmbe mèksi |
maring Sèh Amongraga ||

504.
Samya gawok dènnira ningali |
sênênning cahya gumilang-gilang |
pamulu jênar rumêmbe |
wingit pasêmonipun |
kèksi paenira ngaluwih |
samya tan na kawawa |
paguting pandulu |
sêmune lan waelannya |
cahyanira lir lintang parak ing sasi |
kèsisan ing jalada ||

505.
Tuwin para kadangira sami |
mulat marang pupulunanira |
Nikèn Tambangraras rêke |
kalangkung saenipun |
kaidayat marang ing laki |
ahotaning wanita |
lakine linuhung |
samya micara ing nala |
apandudu kaote lawan duk nguni |
ing mangkya wus minulya ||

506.
Ana sujalma pêdhêk sasiki |
baya apane têmbe tumingal |
angèmpêri pasêmone |
paran siswanirèku |
kulawangsa sami pra sami |
pawitra tansèng wuntat |
akukula tuhu |
marang sang adi-utama |
dulunira lir wus tan tinahèng kapti |
bêgyantuk paripurna ||

Jilid 12 - Kaca : 229

507.
Sang Kae Sèh Adi Amongragi |
arum wijiling pangandika |
mring garwa lah sira Nikèn |
ngabêktiya ramèbu |
Tambangraras nulya ngabêkti |
marang ing ibu rama |
ingaras kang êmbun |
pupuji sukur ring Sukma |
myating putra wus sampurna ing kajatin |
babare jalma tama ||

508.
Ke Dimuncar lawan Arsèngbudi |
Arundarsa Kae Cariksutra |
samya micorèng jro tyase |
sukur samya papangguh |
lan Kae Sèh Adi Mongragi |
palaling Hyang ring kita |
gegeyonganipun |
watês wêkasaning sabda |
padungkaping kasidan maring kadadin |
sampurnaning agêsang ||

509.
Sèh Mongraga angandika aris |
singgih utami apaparêkan |
kewala lalênggahane |
samya talabul ngèlmu |
parlu sarta wajibing urip |
arahab kang liningan |
samya ngaju lungguh |
miwah kang para waela |
Ni Wilapa Pêlangi gawok ningali |
maring sang maha prapta ||

510.
Sarira rum angambar kasturi |
cahyanira sumunu anawang |
tahu binagus warnane |
lawan rubiyahipun |
yu utama Ni Selabranti |
tunggal sênênning cahya |
anrang ing pandulu |
lir tan bisa-a-tumingal |
marang kalihira sang maha awingit |
kang misesèng kamuksan ||

511.
Ratri ing wanci kaluruk siji |
ingkang samya majêmuk animpar |
anèng sanggar panêpène |
sadaya kang nèng ngriku |
tridasa tri jalma jalwèstri |
lan Ki Bayi Panurta |
Jayèngrêsmi nêngguh |
kalawan Ki Jayèngraga |
lan pra kadang Suwarja Wiradhushèki |
Panukma lan Panamar ||

512.
Lawan Ki Sêndhi Kulawiryèki |
Ki Pangulu Basarodin miwah |
kang pra tamu sadayane |
Dimuncar Arsèngkalbu |
Cariksutra Carikmudhèki |
Arundarsa Sèh Modang |
Sèh Parimintèku |
Sèh Mangunarsa Gungrimang |
kulawangsa Piturun lan Palakarti |
lawan santri Monthèlnya ||

Jilid 12 - Kaca : 230

513.
Santri Luci kalawan Nuripin |
sang Kae Sèh Adi Amongraga |
siswa Ragasmara rêke |
kang pra waelanipun |
Tambangraras Nikèn Malarsih |
Rarasati Turida |
Ni Wilapa tamu |
Palangi Cênthini miwah |
Nyai-nDaya kalawan wadon Sumbaling |
dene kang dèrèng wikan ||

514.
Marang Kae Sèh Adi Mongragi |
ngulama lima lan ro rubiyah |
Dimuncar Arsèngbudine |
lan Ke Cariksutrèku |
Arundarsa Carikmudhèki |
Ni Palangi Wilapa |
dadya wong pipitu |
kang samya katêmbèn mulat |
wruh ing aran durung wruh warnanirèki |
ing mangkya amastara ||

515.
Langkung dènnya kayungyun ing brangti |
ningali sang Adi kang winus man |
pra ngulama kalimane |
lir pendah prawan kêncur |
sêdhêng mêpêkira birai |
paês paèksanira |
branta maring kakung |
tyasira widhak-widhikan |
angahyun-hyun karsane priya priyanggi |
anjatèni duhkita ||

516.
Adimuncar nêmbrama turnya ris |
dhuh sang Kae Sèh Adi Nujêmba |
pun bapa tuwèng wayahe |
rasèng noming pamuwus |
tyasing duwul awawaling ngling |
wicaling pakaolan |
kathah kang karungu |
mugi tuwan tuduhêna |
ing cipta-yu supadi angga kitèki |
wruhing tata dungkapan ||

517.
Sèh Mongraga angandika aris |
singih apêllal langkung utama |
ngagêsang punika rêke |
wau ta sadayèku |
samya bukuh (n)dêlingkên angling |
tanggaping tyas cacadhang |
tibaning pamuwus |
kang supaya kadriya-a |
pangalape bêrkah wiwinih ing jêrnih |
andhêdhêrring wardaya ||

518.
Pan tumungkul tumuhu ing kapti |
wau sang Aotadi Mongraga |
arum ing pangandikane |
singgih kang para lul |
ing ngatitah rêke puniki |
sèstuhèng priyangganta |
kang pinêlêng ing hyun |
tan kêna ginampangêna |
yêkti angèl yèn kinarya ngèl pribadi |
gampang angèl nèng kita ||

Jilid 12 - Kaca : 231

519.
Kadi ta rèh ngagêsang puniki |
angrasani Hyang Kang Maha Mulya |
amurba kajatèhane |
lawan pribadinipun |
akukula kang langgêng Gusti |
Maha Suci Wisesa |
rêke dhawakipun |
awimbuh tan kawimbuhan |
sasolahe lir nopèng tingal sajati |
dulu-dinulu juga ||

520.
Panglonging Hyang Sukma Purbajati |
muksèng ana nir tanpa tuduhan |
tan yuwana ing kayunne |
kandhêging tingal luhung |
paran marganipun pinanggih |
kraya-raya rêkasa |
saking pucuk gunung |
anrang kalêngkaning jurang |
sing lulungan kapati dènnya ngulati |
tan wruh yèn juga dhawak ||

521.
Kang ngulati mèlu angulari |
kandhêg laju parah saparannya |
marang ingkang nama rêke |
tan wruh ing kawruhipun |
yèn nutake kang dèn-ulati |
adat tan wruhing ngulat |
dadya angêlangut |
lir kikinjêng tanpa soca |
maksa nêmên mawas angiling-ilingi |
brantaning kawuyungan ||

522.
Kêdah wuyunge narik mring supi |
supinira pan kinon ing wahya |
jatmika liring-liringe |
aywa liring kalurung |
nêrak larangane pribadi |
têmah anir gaibnya |
pêsamudanipun |
kandhêg nèng pasinang kita |
kadyanggane kang sêkar kentir ing warih |
nir gandaning puspita ||

523.
Muwus linakon kalawan lair |
kalawan mandêng imaning driya |
pintên bangginipun têmbe |
pangguh kajatènipun |
Sukma datan adoh lan dhiri |
makuwoni kanêngan |
ramening ngasamun |
atêbih yèn tinêbihna |
singgih cêlak yèn cinêlakana ugi |
marma tan kaduluwan ||

524.
Kandhêg kasêlak wimbuh ing Widdhi |
pangadhang ngêrat kadaliyan |
tan wun doh tan na wangêne |
luwih parêk tan rangkul |
panggih sasat datan pinanggih |
nèng jro kadhaton mulya |
prana jêrnihipun |
kalingan dening suweda |
kita pendah pandung katungkul ingkang sir |
tinêkêk tan uninga ||