Ki-demang.com : Centhini

Jilid 2 - Kaca : 137

124 Wirangrong

19.
Iku ujare kang tulis |
piridan kang wus kalakon |
iki uwis wayah lingsir dalu |
prayogane sami |
angaso benjang-enjang |
karone padha baliya ||

20.
Kang liningan mundur sami |
ing dalu tan winiraos |
nahan enjangira wangsul |
Ki Juru myang rabi |
lagya manggihi jagal |
Nyi Cundhamundhing juragan ||

21.
Mas Cêbolang wus mangarsi |
Ki Amat jèjèrnya lunggoh |
Pujastuti lingnya mila (m)bakyu |
(n)dika kula aturi |
pinarak mring wismamba |
yèn pinarêng dening Allah ||

22.
Benjing wulan ngajêng niki |
kula badhe ewoh-ewoh |
nglakèkakên anak nanging amung |
climèn datan mawi |
sêdhahan undang-undang |
tamune mung para kadang ||

23.
(m)Bakyu dhangana panggalih |
dados pangajênging pawon |
mênggah babing ulam ecanipun |
amidhe utawi |
amaragat piyambak |
kula amanut kewala ||

24.
Nyi Cundhamundhing turnya ris |
prayogi mragat kemawon |
babar ingkang ulam bilih ulun |
ingkang anênggani |
saèstu sagêd wijang |
sanès-sanès ingkang ulam ||

25.
Nyi Pujas ling kadi pundi |
kula èstu dèrèng wêroh |
namining kang ulam manggènnipun |
(m)bakyu yèn marêngi |
mugi kapratelakna |
dhandhang sranduning maesa ||

125 Dhandhanggula

1.
Nyai Mundhing aturira aris |
wijangipun sranduning maesa |
gangsal perangan cacahe |
sirah sasampunipun |
pisah lawan jangganirèki |
punika sagolongan |
gronggongan dwinipun |
jêrowan katiganira |
suku kalih ing ngajêng sakawannèki |
suku wingking gangsalnya ||

2.
Mapan sirah sasampunirèki |
pisah lawan jangganing maesa |
nami tuwin panggonanne |
cucal sirah puniku |
kang ngêmuli sirahirèki |
kuping sangandhap singat |
klambit sirah muhung |
kang ngêmuli pipinira |
bongos lambe ingkang nginggil manggèn (n)jawi |
gobog poking talingan ||

Jilid 2 - Kaca : 138

3.
Kang katingal ing kanan myang kering |
dhuwêr poking kuping lêbêt (ng)gènnya |
sluhan bêdhahan mripate |
koncèr gobog puniku |
wontên têngên ing kanan kering |
kalambit gulu apan |
kêmul daging gulu |
lambe gangsa (n)jawi apan |
lambe ing ngiringan cêlak êbam cringih |
kadhangan manggènnira ||

4.
Anèng ing lêbêt kang poking kuping |
kadhalan jamang lawan sabrangan |
samya nèng cêngêl ênggonne |
wayang ototing gulu |
ingkang nginggil jamang manggèn ing |
cêngêl wingkinging singat |
pipi kalihipun |
mripat kalih ngandhap singat |
gajih mripati buntêl tancêping kang manik |
kadhalan manggènnira ||

5.
Sangandhaping pipi kanan kering |
tangkêp pinggir pipi lêbêt (ng)gènnya |
asinan ngandhap pipine |
tigasan pan ing gulu |
lambe gangsa lêbêt utawi |
cêthak agêng punika |
tumèmplèk ing balung |
otot adaini (ng)gènnya |
sirah gulu dumugi badanirèki |
dene kang balung mripat ||

6.
Ingkang tinancêpan mripat kalih |
balung uwang-uwang ingkang ngandhap |
dumugi janggut watêse |
untu pan kathahipun |
tamtu tigangdasa nêm iji |
lidhah cangkêm (ng)gènnira |
pok lidhah puniku |
anèng ing têlak manggènnya |
sanggar apan sambunganing lidhahnèki |
kaliyan gurungira ||

7.
Sêntil balung têlak ingkang nginggil |
asinan kang cakêt sêntil (ng)gènnya |
gurung anèng ing têlake |
utak salêbêtipun |
balung pathak warnanya putih |
sogokan pan ing jangga |
janur otot irung |
balung janur balung grana |
balung pasung ing irung manggènnirèki |
pêthak alit punika ||

8.
Pan ing gusi nglêbêt manggènnèki |
congor lambe ing lêbêt (ng)gènnira |
bungur tumèmpèl irunge |
pathak sanginggil bathuk |
curi balung kang dèntancêpi |
sungu kalih punika |
klampit curi muhung |
kang ngêmuli curinira |
sungu ingkang nèng sirah kanan myang kering |
tamat pisahing sirah ||

9.
Peperangan kalih kang winarni |
garonggongan wusing kinêlètan |
sarta kasampilan rêke |
cucal ingkang rumuhun |
angêmuli badaning mundhing |
wulu tumancêp cucal |
thèthèlan puniku |
kang tumèmplèk wontên cucal |
balung topèng pisahing sirah lan janggi |
êlêd-êlêd punika ||

Jilid 2 - Kaca : 139

10.
Ingkang jajar lawan gurungnèki |
daging êlêd cêlak gurung (ng)gènnya |
punuk pok gulu ngajênge |
jajalak ênggènnipun |
cènggèr ngandhap punuk (ng)gènnèki |
loloh kiwa têngênnya |
punuk ênggènnipun |
gigir loloh kering kanan |
iangkang punuk balung kolek sawingkinging |
ing punuk myang jalakan ||

11.
Klambit dhadha ingkang angêmuli |
daging dhadha koncèr dhadha (ng)gènnya |
kiwa têngêning dhadhane |
balung malang (ng)gènnipun |
satêngahê balung dhadhèki |
sandhunglamur unggyannya |
pucuking babalung |
wêkasan iga ing cêkak |
balung tutup dhadha pok balung dhadhèki |
klambit ngêmuli dhadha ||

12.
De sayadan tangkar kang ngêmuli |
lêmpèng kanan kering ênggènnira |
balung tangkar ing pucuke |
iga lêmpèng (ng)gènnipun |
tangkar ingkang tumèmpèl maring |
balung tangkar (ng)gènnira |
lêmungsir puniku |
gigir têngah ula-ula |
têkèng cêthik yam-ayam ngandhap lêmungsir |
kêlèt balung la-ula ||

13.
Walima pan sirahe lêmungsir |
ingkang cêlak bubuntut (ng)gènnira |
tlêcêr nèmplèk lêmungsire |
nèng kiwa têngênipun |
dene kèbèt ingkang lêmungsir |
pan sèsètaning iga |
kèbèt iga muhung |
tumèmplèk wontên ing iga |
de enggok-enggokan iga (ng)gènnirèki |
wontên pucuking iga ||

14.
Pan sayadan ingkang angêmuli |
iganira ing kering myang kanan |
balung kropyak la-ulane |
de olor isinipun |
balung kropyak kasêbut ngarsi |
balung iga (ng)gih ika |
sayadan kropyak mung |
lêd-lêd sambungan la-ula |
de palwalang yèka ta manggènnirèki |
ing sawingkinge têpak ||

15.
Ingkang ngarsa dumugi ing gigir |
ulur lêbêt anèng ula-ula |
kang lêbêt nèmplèk balunge |
gèmbèl daging binungkus |
ing sayadan lêmpèngirèki |
ginjêl ing garonggongan |
nging palwalang katut |
jambal ing lêmpèng (ng)gènnira |
planggodhong ing lêmpèng ragi ngandhap kêdhik |
de balung planggodhongan ||

16.
Katutaning iga pucuknèki |
balung dhikul ula-ula ingkang |
gigir têkèng jalakane |
olor isining dhikul |
de sayadan dhikil puniki |

sambungan tulang jalak |
têkèng gigir wau |
cêthik bundêr cêthik nyata |
dene cêthik panjang cêthik blèntrèng jêkti |
tutup cêthik punika ||

Jilid 2 - Kaca : 140

17.
Pupungkasan ingkang cêthik wingking |
kawêt ing sangandhap silit (ng)gènnya |
kêcèr pêdhotan sampile |
pakêm buthung gènnipun |
balung pakêm babalungnèki |
buthung kasêbut ngarsa |
olor isinipun |
ing balung pakêm punika |
dene cupu bênabêne balung sampil |
kang wingking kalih pisan ||

18.
Cucal buntut pok dumugi pêthit |
daging buntut ing buntut (ng)gènnira |
cicir balung ing buntute |
isi olor jronipun |
dene ulurgantung (ng)gènnèki |
tumèmplèk rongkong aran |
wujud daging alus |
kulung tumèmplèk ing tulang |
ula-ula ing lêbêt ênggènnirèki |
de balung kulung apan ||

19.
Ula-ula ing lêbêt nglêrêsi |
jajalakan olor isinira |
(ng)gih babalung kukulunge |
dene ulure rambut |
tumèmplèk ing cêthik (ng)gènnèki |
sayadan kêmulira |
ula-ulanipun |
ing lêbêt awit jajalak |
têkèng silit têlas pangundhuhirèki |
saranduning gronggongan ||

20.
Perangan tri ing mangkya winarni |
pangundhuhe ingkang jêjêrowan |
wusing gronggongan binêdhèl |
buntut ingkang rumuhun |
pungkasaning gugurung saking |
ing lidhahing maesa |
de tala puniku |
ngêmuli buntut kang cêlak |
lawan gurung de gurung pok ilat dugi |
tuntut kasêbut ngarsa ||

21.
Kêbuk limpa jajar tuntut sami |
ati agêng sawingkinging klamar |
dene ati pangasihe |
siwiling manah wau |
ati tanggal sami pangasih |
lamak-ati gantilan |
-ning manah puniku |
rêmpêlu tumèmplèk manah |
sambung ingkang kadi kalong warnanèki |
wontên gantilan manah ||

22.
Gajih sumbang wontên gantilaning |
ingkang sumbang kalawan ing manah |
klamar ngêlèti isine |
kalayan babat nurut |
pungkasaning iganirèki |
iso warni sasanga |
srêgan thithèk buntu |
bêngkok boyok lamak êpang |
kang sibobol manggèn ngrompol sawingingkinging |
kalamar ngajêng babat ||

Jilid 2 - Kaca : 141

23.
Dene babat wowolu kang warni |
galêng pudhak gunting lêngkong gawan |
tawon lunyu myang sumpinge |
ngadhudhuk ngandhapipun |
iso ingkang kasêbut ngarsi |
tlethong ing nglêbêt babat |
sayadan puniku |
ingkang angêmuli badan |
de thethelan kang tumèmplèk gantilaning |
babat kasêbut ngarsa ||

24.
Impês ing puyuhan ênggènnèki |
pajalêran kawadonan (ng)gènnya |
sami nèng ngajêng kawête |
konthol ingkang gumandhul |
wontên kawêt de isinèki |
winastan paringsilan |
klêpon ngajêngipun |
impês yèku wadhah anak |
kapur susu pucukipun nami pênthil |
tamat amung punika ||

25.
Peperangan sakawan winarni |
pangundhuhing sampil ingkang ngarsa |
kalih pisan datan pae |
babon ngajêng rumuhun |
panggènnya wontên pucuking |
têpak ingkang jalakan |
sangandhaping punuk |
bêdhudhug lan babon jajar |
sor jalakan tlusuk satêngahirèki |
bêdhudhug babon ngarsa ||

26.
êpang sirah ngandhap babon (ng)gonning |
cêngêl sangandhaping êpang sirah |
kados gêgandhik warnine |
kèthèng tlusuk puniku |
pinggir babon ênggènirèki |
kêris sor babon (ng)gènnya |
tunjung ngandhap dhuwung |
kisijangan ngandhapira |
ingkang tunjung kisitunjung jajarnèki |
kalawan kisijangan ||

27.
Dene dêlêg ing pundhak (ng)gènnèki |
dene lawanan dêlêg ênggènnya |
pundhak dumugi dhadhane |
koncèr dêlêg puniku |
ugi pundhak dhadha dumugi |
buncit pinggir sampil pan |
dumugi ing kulung |
agandhèng kalawan dhadha |
dene ingkang winastan asinan buncit |
ing gulu ngajêng pundhak ||

28.
Bangsêng-kèlèk ing dhadha kang ngarsi |
ampih-ampih pundhak clak jalakan |
dene sorog panggènnane |
krakêt tatêpak balung |
polok soring soroganèki |
de pupuk ngapit jalak |
mangkya gèthèng punuk |
sapinggiring punuk ngandhap |
janggut ampih-ampih nèng ngandhapirèki |
pupunuk krakêt tulang ||

29.
Kèbèt-pêlok ing dhadha (ng)gènnèki |
bencok sanginggil dhêngkul (ng)gènnira |
de balung suri pinggire |
balung têpak puniku |
balung pênthong têpakirèki |
balung sikut punika |

balung sampil ngayun |
sanginggil dhêngkul prênahnya |
sungsum apan sining balung sikut yêkti |
otot campur punika ||

Jilid 2 - Kaca : 142

30.
Otot tracak têkèng dhêngkulnèki |
otot gêgêr buntut têkèng jalak |
otot gung kêncèt prênahe |
otot gunting puniku |
salêbêting campur (ng)gènnèki |
sayadan garês ingkang |
nlakup garês balung |
sayadan curi jro tracak |
pan sayadan sapitan ingkang ngêmuli |
calakuthikanira ||

31.
De sapitan sangandhaping thithil |
sirah cêcak ing cingklok prênahnya |
ketelan manggèn têpine |
tracak ngandhap puniku |
cucal kikil ambuntêl kikil |
balung garês punika |
tracak têkèng dhêngkul |
isi sungsum lêbêtira |
tracak apan ingkang angêmuli curi |
de balung dalamakan ||

32.
Tinutupan ing taracaknèki |
balung gathèng ing tracak ngalela |
de balung clakuthikane |
têngah tracak (ng)gènnipun |
isi sungsum de balung wajik |
thithil tracak ing wuntat |
sungu wajik dunung |
pucuking wajik punika |
balung thêngklik ros-rosan dhêngkul wus titi |
sranduning suku ngarsa ||

33.
Peperangan gangsal amungkasi |
pangundhuhing sampil kalih wuntat |
wus sah klayan gronggongane |
sêlap ingkang rumuhun |
cêlak kawêt panggènannèki |
pênthul salêbêt sêlap |
tumèmplèk ing balung |
sumping sangandhaping sêlap |
de asinan cêlak ing cawêt (ng)gènnèki |
gitik sarta don (ng)gènnya ||

34.
Dene gèthèng sangandhaping gitik |
gandhik sanginggiling kêncèt (ng)gènnya |
kêpuh ngandhap gandhik (ng)gènne |
kising daging puniku |
sanginggiling kêncèt (ng)gènnèki |
limas cêlak kalawan |
buntut prênahipun |
angêtan sangandhap limas |
kumol ugi ngandhap limas ênggènnèki |
pinggire kijing rannya ||

35.
Dene pudhak manggènnipun nênggih |
nèng lêbêting lêmpèng kering kanan |
klambit pudhak kêkêmule |
sampil lêbêt puniku |
balung uling balunging sampil |
isi sungsum puniku |
daging kwalon muhung |
daginge kikil ing wuntat |
kikil wingking pêcahe sami ing ngarsi |
tamat blabak maesa ||

Jilid 2 - Kaca : 143

126 Balabak

1.
wontên malih kang dèrèng kasêbut ngarsa |
namane |
kang rumiyin irah-irahan punika |
kulême |
kang wontên ing lêbêting sirah sadaya
manggènne ||

2.
Ingkang nami sarehan tatal wangunan |
ulame |
daging sae dene kang nami pêthilan |
tatale |
daging awon pancèn dadya darbèkira |
gubêle ||

3.
Ingkang nami thethelan saugi tatal |
daginge |
abrit pêthak ingkang katut wontên cucal |
sartane |
wontên babat dene kang nama cacahan |
daginge ||

4.
Ingkang taksih kêlèt wontên ula-ula |
balunge |
awit cêngêl dumugi ing pucakira |
buntute |
ingkang nami olor gajih isinira |
balunge ||

5.
Ingkang nami dhèndhèng (ng)gih punika ulam |
ginawe |
tipis-tipis apan lajêng pinêcakan |
kaêpe |
dene ingkang nama paru (ng)gih punika |
kêbuke ||

6.
Sasampunipun ginodhog lajêng dhinèndhèng |
kaêpe |
dene dhindhih êrah ingkang taksih mêntah |
lajênge |
sarinipun dhidhih sinaring ing irig |
ginodhog ||

7.
Kang saringan winastanan sarèn pêthak |
namane |
ampasipun winastanan sarèn abrit |
de cècèk |
cucal kang ginodhog lajêng dènris-iris |
kaêpe ||

8.
Ingkang nami krècèk sami ugi cècèk |
kaote |
wusing pine lajêng kaungkêp kalawan |
lisahe |
pangolahnya ginorèng krupuk namanya |
gurihe ||

9.
Ingkang nami rambak wontên warni gangsal |
cacahe |
saking sikil cucal agêng pajalêran |
dhigule |
myang sayadan agêng kandêle tan racak |
wujude ||

10.
Ingkang nami gajih topong wontên babat |
sumpinge |
dene gajih tigawêlas warninira |
namane |
walêr wadhuk dhadha ginjêl cêcangklakan |
tangkare ||

11.
Ulur jambal impês buncit tênggok limas |
palwalang |
dene grabyas sasayadaning sadaya |
gajihe | wus sêlêsih nama badaning maesa |
srandune ||

Jilid 2 - Kaca : 144

12.
Lagya kèndêl kasaru Nyi Padmasastra |
dhatênge |
ingaturan pinarak cakêt ki wisma |
lungguhe |
sawusira sinambrama myang sinêgah |
gantène ||

13.
Pujastuti matur mring Nyi Padmasastra |
têmbunge |
uwa kula saèstu mêling sêkaran |
diangge |
para rencang utawi wayah sampeyan |
pangantèn ||

14.
(ng)Gih sandika ingkang dènpundhut punapa |
namane |
o lah uwa saèstune kirang têrang |
rikine |
lah ta uwa mugi kapangandikakna |
warnine ||

15.
Nyai Padmasastra lajêng mêdharsabda |
têmbunge |
langkung kathah mênggah sêkaran punika |
cacahe |
ingkang kula aturkên kang wus kalimrah |
kaangge ||

16.
Sindur wlaka dhasar jingga sèrèt pêthak |
kaliye |
sindur êmas sèrètipun ijêm dhulang |
sanèse |
de siwalan copot wungu byur sèrètnya |
pêthake ||

17.
Dewa-yuwa wungu sèrèt ijêm dhulang |
sanèse |
mangkya dhasar gadhung sèrètipun jingga |
namane |
klabang-antup yèn sèrèt wungu gêndholak |
namane ||

18.
Panji pilis bilih sèrètipun pêthak |
namane |
(ng)gih punika pandhanbinêthot wus têlas |
kang sèrèt |
mangkya ingkang sêkaran mawi têngahe |
namane ||

19.
Gulaklapa têngah pêthak pinggir jingga |
kaliye |
podhangnusup sari jingga têngah jênar |
tigane |
pacingtawa têngah jambon pinggir jingga |
ing mangke ||

20.
Pareanom dhasar gadhung têngah jênar |
kaliye |
gadhungmlathi dhasar gadhung têngah pêthak |
tigane |
mayangmêkar dhasar gadhung ijêm dhulang |
têngahe ||