Ki-demang.com : Centhini

Jilid 10 - Kaca : 182

624 Jurudêmung

12.
Sarwi sasmita ring paman |
pandhita ingkang tinutur |
panuju ing wastanipun |
kalêbu cacahing mitra |
-nira kang-rama ing dangu |
mangkana malih ngandika |
wus paman ingsun mit laju ||

13.
Anulya mangkat lumampah |
mangetan anut marga gung |
anggênggêng ra-ara luhur |
bêbangkan wana trataban |
tinugar têgal tinunggu |
tumuruning kakêndhêngan |
lingsir surya wêktu Luhur ||

14.
Mararyyan anèng ing sêndhang |
samya kadas salat Luhur |
sabakdanira awêktu |
gya umangkat alon-lonan |
rèrèdhon rapuhing laku |
tan pati rêncang ing manah |
wancyarsa raryyan awêktu ||

15.
Bakda salat gya lumampah |
wus katon ing desa Gubug |
angungkang pagêr kali gung |
têmpur lan bênawi Rawa |
plabuhan ro sirahipun |
rêbut sirah lawan nujang |
sirahe plabuhan agung ||

16.
Ngandhap Ngasar wayahira |
mararyyan sor mandera gung |
mumucang ngawirya têlu |
Jèngrêsmi aris ngandika |
Nuripin sira sun-tuduh |
mangsuka maring padesan |
takona ing wismanipun ||

17.
Sèk Ekawêrdi rannira |
Ki Nuripin mèntar gupuh |
malbèng padesan ing Gubug |
têtakon mring wong padesan |
kang tinakèn sauripun |
Kae Sèk tan ana wisma |
taruka nèng Purwa gunung ||

18.
Lamine pan wus rong candra |
Ki Ekawêrdi nèng gunung |
nèng ngrika panêpènipun |
yèn wontên sêdya prapta |
kewala nusul ing gunung |
sawusira tinuturan |
Nuripin anulya wangsul ||

19.
Umatur sasêjarira |
Jèngrêsmi aris amuwus |
yèn mangkono turirèki |
lah ya payo pinaranan |
ênggonne patrukanipun |
mangkat saking parèrènan |
nut padhadhahing dhusun ||

20.
Angalèr-ngilèn lampahnya |
asri patêgalanipun |
pagêr rinisig ing wuluh |
ngêmohi kang pala-simpar |
sangkêp jajangananipun |
mawarna akakêdhokan |
ambanjêng pagudhènipun ||

Jilid 10 - Kaca : 183

21.
Anêtêr manjating arga |
alit ardi purwa patut |
wus cêlak pawismanipun |
kang sêdya prapta mararyyan |
samya mucang soring nyamplung |
Jayèngrêsmi ris ngandika |
Nuripin sira sun-tuduh ||

22.
Têmuwa marang ki tuwa |
manira ayun papangguh |
santri Nuripin agupuh |
minggah mring pawismanira |
tan adangu nulya têmu |
umatur talètèhira |
ing samula-bukanipun ||

23.
Kang myarsa jar suka nabda |
kinèn angaturi gupuh |
Ki Nuripin sigra wangsul |
matur mring bêndaranira |
ingaturan kinèn laju |
kang ingaturan agêpah |
kadya kinanthi tyasipun ||

625 Kinanthi

1.
Amanjat pagagan gunung |
pèpèrèng tinêgal asri |
pinatut abêbanjaran |
sêdhêng trumrunaning kitri |
ngêmohi sadayanira |
kèh sabate samya dhangir ||

2.
Ki Sèk Ekawêrdi lungguh |
nèng srambine suro alit |
awilis winêlit anyar |
pinaningrat gumarining |
pan ginêlaran kalasa |
pandhan pacar bangka putih ||

3.
Amanggil pra sabatipun |
kinèn awèh wêruh maring |
rubiyah lan putunira |
sawiji èstri yu kuning |
ingugung sakarêpira |
wasta Ni Rara Muryati ||

4.
Kinèn samêkta susuguh |
kang liningan mèntar aglis |
mring desa awèh pratela |
yata kang sêdya mêrtami |
praptèng kori babêthèkan |
Ki Sèk mulat ngawirya tri ||

5.
Ki Sèk Ekawêrdi gupuh |
angudhuni ing palinggih |
kang mratamu uluksalam |
sinauran salamnèki |
ngancaran lênggah paningrat |
ing surambi suro asri ||

6.
Rahap sasalaman gupuh |
ngawirya tri ganti-ganti |
binagyan ing karaharjan |
winangsulan kramaning sih |
rèh patêmbèning pagutan |
Sèk Ekawêrdi lingnya ris ||

Jilid 10 - Kaca : 184

7.
Tabêt paguting pandulu |
ing pundi sasanèng wingking |
ing ngayun ingkang sinêdya |
lan sapa sintên pinuji |
ing paparab katrinira |
kang sudi sumêdya kampir ||

8.
Jayèngrêsmi lingira rum |
têtanya pawingkingmami |
tanah ing pawintên sowan |
pradikan dhusun sawiji |
ing karajan Wanamarta |
lampah-kawula puniki ||

9.
Ingutus sudarma nêngguh |
inggih kinèn angulati |
kadang tuwa alêlana |
nis kalane madya ratri |
awasta Sèh Amongraga |
tanwrin (ng)gyannya sanèngnèki ||

10.
Ngong-ulati angalangut |
angayam-alas wanardi |
kang sudi mastani aran |
apanêngran Jayèngrêsmi |
ri-kula ran Jayèngraga |
lan paman Kulawiryèki ||

11.
Pan inggih wuragilipun |
(n)Jêng rama kiyai Bayi |
Panurta ing Wanamarta |
pradikan Wirasabèki |
wangsul palakramèng sêbda |
sintên kang sinambat wangi ||

12.
Kae Sèk lêgawèng wuwus |
bagus tatanya ring mami |
kang sudi mastani reyang |
Ki Sèk Datuk Ekawêrdi |
nakmas mangke ta mangke ta |
ingsun myarsa jarirèki ||

13.
Èngêt manira ing dangu |
Kae Bayi Panurtèki |
dhêdhukuh ing Wanamarta |
duk maksih nènèman sami |
mitra-manira sabaya |
-pati golongan angaji ||

14.
Kae Bayi Panurtèku |
kala maksihe taruni |
arane Mas Arundaya |
dadya pambataking santri |
santri kèh bapa ambiyang |
mring kakang Arundayèki ||

15.
Anakmas kalinganipun |
putrane kakang Kiyai |
Bayi Panurta Rundaya |
nukuli asigid-sigid |
manira angawu krama |
marang si kakang Wuragil ||

16.
botên anyana sarambut |
kalamun sami pinanggih |
anakmas kalawan kakang |
Wuragil Kulawiryèki |
kang sinambrama sukèng tyas |
Kulawirya gumuywa ngling ||

17.
Inggih sami bêgjanipun |
Dhêdhatuk Sèk Ekawêrdi |
pinarêngkên ing Hyang Suksma |
panggih putranta lan mami |
ris nauri inggih ta lah |
datan nyana tan andhipi ||

Jilid 10 - Kaca : 185

18.
Sarya ngling mring sabatipun |
kinèn ngènggalakên aglis |
sugata maring padesan |
kapêthuk tan dangu prapti |
Rubiyah lan putunira |
Ni Rara Muryati nênggih ||

19.
Angirit jodhang susuguh |
rinukti ing wismanèki |
nulya kinèn nyaosêna |
pawohan myang wedang kopi |
lawan ingkang sasêgêran |
sira Ni Rara Muryati ||

20.
Angadi-adi rupa yu |
asinjang limar kêtangi |
kêkêmbên gadhung cêlêpan |
pinrada kumudawati |
walêr tasik lêlamatan |
asêngkang panunggul siji ||

21.
Kalpika mirah lan tajug |
awida kalêmbak-minging |
agêlung pare-karantas |
sasolahira kinardi |
asèdhêt wanguning kênya |
liringe anjait ati ||

22.
Naoskên pawohanipun |
Jèngraga kabrêbêt liring |
sumênut tyasira kontrag |
kadaut manising lungit |
samya kumêpyuring driya |
paguting netra mranani ||

23.
Jèngraga raosing kalbu |
kagropak amokak-makik |
(n)jêjêgi ganjêl tuwêkal |
wêkêle akuwal-kuwil |
kongkêl wêlakaning wingwal |
kinawal sabiling galih ||

24.
Ni Rara Muryati rikuh |
kabajong ciptaning liring |
lir anon gawar larangan |
tyas kuwatir kêtir-kêtir |
kèngêl kabêntusing tingal |
kungsul graitaning galih ||

25.
Wusnya naoskên sang ayu |
mundur gupuh anunuding |
mring rowang ngangkat rampadan |
sira Ni Rara Muryati |
anangga kêndhi pratola |
sasolahe karya brangti ||

26.
Sêmbada pasêmonipun |
sapantêg sèdhêt mantêsi |
amanis suluh wadana |
sêdhêng amêpêg birai |
misih sangkrip ningit tingal |
tan pati paguting liring ||

27.
Sapraptanira ing ngayun |
wau Ni Rara Muryati |
naoskên dhahar rampadan |
andharik piring sinaji |
(n)jongok siduwa andhêngklang |
gêlung lukar mêmak wilis ||

28.
Ngêlowong lungsèning gêlung |
gêlung maksih ngukêl asri |
angulêr-jêdhung kawiwal |
ana puspitaning wèni |
mêlathi wigar rarasah |
kasangsang rema sawiji ||

Jilid 10 - Kaca : 186

29.
Gêtêr-gêtêr lir mèh runtuh |
malathi akanthil-kanthil |
Jayèngraga kagigalan |
tyasira kèngguh kagimir |
myat malathi kang kasangsang |
ing rema saêlêr kanthil ||

30.
Asêbêl sabiling kalbu |
mulat ring Rara Muryati |
kang sêdhêng rêspatinira |
awèh wigênaning ati |
Jèngraga micarèng nala |
dudu rasane raryyèki ||

31.
Wangune karya wulangun |
abêncah rasaning ati |
larang liringe pasaja |
asingit lungiding wadi |
kawadakaning sasmita |
asêmu kukuh ngangkuhi ||

32.
Mangkana dènnya tata wus |
mundur kapaguting liring |
tyas lir panjang putra tiba |
pacangkinganing kabanting |
ing sela rêngkulu ambyar |
kumêpyur kalihe sami ||

33.
Rara Muryati wus mundur |
karikuhan lampahnèki |
kakrubyukan dening sinjang |
dadya magêr-timun ririh |
saparan tinuting tingal |
marang Kae Jayèngragi ||

34.
Wus andhèr saosanipun |
Ki Dhatuk Sèk Ekawêrdi |
nyarakkên ing tamunira |
sumangga sami wêwanting |
agêpah ingkang ngaturan |
tuturuh (n)dan lêkas bukti ||

35.
Kang nadhah sami pikantuk |
dhasare lampah kalantih |
mirasa raosing nadhah |
anutug dènnya abukti |
wus mangkana aluwaran |
Ni Muryati angladèni ||

36.
Bubucu tinarik mundur |
sinungkên marang pamburi |
Nuripin pan winarêgan |
nulya dhadharan mangarsi |
wowohan myang lah-olahan |
ngancaran nyanyamik sami ||

37.
Angalap sasênêngipun |
ing wanci wus tunggang wukir |
ngaturan sami akadas |
sêdhênge wêktu Mahêrib |
para ngawirya agêpah |
marang pawariyan aglis ||

38.
Samya ngambil toya wulu |
Jèngraga nulya ngadani |
ing kapti sêmu pinasang |
angungkung swara rum manis |
angalêp lêpas kumandhang |
kêrkêling ngukêl kinardi ||

39.
Supayanira rinungu |
marang Ni Rara Muryati |
dènnira adan maro tyas |
linandhung kalimah titis |
maknane tan asub Allah |
swara ning mring Ni Muryati ||

Jilid 10 - Kaca : 187

40.
Muryati nora ngrurungu |
swarane adan kal sih |
mêntuling swara nyêntug tyas |
lir sari pinurwèng warih |
gagasing driyasmu brangta |
-nira Ni Rara Muryati ||

41.
Solahe sinamur-samur |
samar kauningan isin |
katêmbèn pinurwèng tingal |
ring priya winawèng kingkin |
tyasira awirangrongan |
mangarang mring Jayèngragi ||

626 Wirangrong

1.
Tan cinatur solahnèki |
Muryati dènnya wirangrong |
ingkang samya salat sawusipun |
adan sunat sami |
wus sunat kinèn kamat |
nulya rangkat prelunira ||

2.
Ki Datuk Sèk Ekawêrdi |
nabda ngancarani alon |
suwawi anakmas ingkang sêpuh |
andika ngimami |
ingancaran mangarsa |
Jèngrêsmi mopo pinêksa ||

3.
Anulya Ki Jayèngrêsmi |
majêng angimami gupoh |
nulya traping niyat sakalangkung |
pasêkatirèki |
[---] |
mat kasare tan sumêlang ||

4.
Kalimah sakathahnèki |
miratje tan na winaot |
sêmbada swaranya manis arum |
Ki Sèh Ekawêrdi |
micarèng jroning nala |
sanyata lamun ngulama ||

5.
Nutug praptèng bakda Mahrib |
laju wêktu Ngisa rêko |
têkèng bakda wasananira wus |
mung sunatnya Witir |
sawusira paragat |
salawat asasalaman ||

6.
Nulya wangsul (ng)gyannya malih |
mring surambi tata lunggoh |
pan wus rinumatan suguhipun |
dhadharan mawarni |
ingancaran nyamikan |
angalap sasênêngira ||

Jilid 10 - Kaca : 188

7.
Jayèngrêsmi ngandika ris |
mring Sèk Ekawêrdi alon |
kawula angalap bêrkahipun |
wuwulang ing mami |
masalah ing agêsang |
pratikêle kang utama ||

8.
Sèk Ekawêrdi nauri |
dhuh anak wong bagus anom |
dene lir sasawat (m)balang kayu |
atanya ring kami |
tur anakmas wus wus-man |
mangsa niliba ing rasa ||

9.
Sarèhning mupung kapanggih |
sarta katêmpuh ing dhaplok |
wikan kalêrêsan ing pitutur |
namung lothung ugi |
dongènge wong atuwa |
lamun piniriting nala ||

10.
Ing dalêm gêsang puniki |
wajib tyas keblat anggeyong |
maring kadadeyan kang linuhung |
kamulyane urip |
lan kamulyaning pêjah |
kang bisa ahli sawarga ||

11.
Dene gêgèyongan inggih |
keblate budi kang manggon |
mungguh pangawula kang wus sinung |
ing kalih prakawis |
ngawula ing narendra |
lan ngawulèng tyas priyangga ||

12.
Lire ngawula ing ati |
prasasat pangawak Manon |
wong ngawulèng driya tansing minggun(?) |
pakarti liyaning |
aja anungku-nungge jiwa |
kewala ing dhèwèkira ||

13.
Kang dungkap pratomèng kapti |
osiking tyas kang linakon |
tan sumêdya cidra rèhning kalbu |
tan pilih tan wigih |
angratu mring budinya |
nadyan tumêkèng apapa ||

14.
Datan pati dèn-singgahi |
tan ketang pringga pakewoh |
wus nikmat priyangga datan keguh |
marang ika iki |
mung badan tinuhonan |
pangawulanirèng driya ||

15.
Wus mutakik badan budi |
beda lan salumrahing wong |
tan kêna minajat ing tumuwuh |
kawulaning Widdhi |
panggayuhing kasidan |
ihtiyar ngajab jalaran ||

16.
Samya ngudi ing kadadin |
mrih babaran kang kinaot |
Kae Kulawirya alon muwus |
mring Sèk Ekowêrdi |
kadi-punêndi lirnya |
ngèlmu ngawulèng narendra ||

17.
Ki Datuk Sèk Ekawêrdi |
lon dènnira miraos |
kang wus linampahan anak-putu |
kang samya sêdyabti |
ngawula ing narendra |
myang bupati rangga dêmang ||

Jilid 10 - Kaca : 189

18.
Tan prabeda ngèlminèki |
tatakramaning sila-ndon |
sakathahe mitra pra nèm-sêpuh |
wruh witing nagari |
janma garba sumandha |
ulah ngèlmi praptèng praja ||

19.
Kang nèm-nèm ngong-pituturi |
jarwèng nganom maksih cotho |
liring cotho tuna sarwa kadung |
durung kèh luwangi |
tujêming duga-duga |
beda kang wus sêpuh lirnya ||

20.
Liring sêpuh anyêpuhi |
kenging ingêpuh wong anom |
nyawabi sadaya milanipun |
wong tuwa puniki |
ingkang atawêkal |
tawa-tawa pantêsira ||

21.
Kakêna tinuwi-tuwi |
mring anak putu sêdya-non |
lamun lan mangkana datan mungguh |
jênêng wong tuwa tuwèking |
apan dadi tutuhan |
tinutuh tan bisa warah ||

22.
Ngandêlkên kèh dinanèki |
tuwa dhaplok mègok-mègok |
iku tuwa ampas kêmpus-kêmpus |
wus luwasing kardi |
mangka ing jro suwunga |
iku wong cupêt budinya ||

23.
Duk anom tan purun ngaji |
ngandêlkên awake bèndhot |
tan mikir satuma ulah ngèlmu |
batin tan praduli |
amung eca amangan |
tan etang wêkasing gêsang ||

24.
Namung ngetung sapucuking |
ilat sapucuking dhogol |
tan nêdya elinga jroning kalbu |
rip wêkasan mati |
nèng donya lir sasanjan |
tan bêstu anom myang tuwa ||

627 Sinom

1.
Ki Kulawirya alatah |
suka Jèngraga Jèngrêsmi |
mirsa banyoling wirayat |
Ki Wuragil angling aris |
mangke ta sun-miyarsi |
ing kaol satêngahipun |
bab ngèlmi pupucukan |
wontên ingkang amêstani |
apan dadya gêgèyonganing gêsang ||

Jilid 10 - Kaca : 190

2.
Pucuk guthul pucuk ilat |
yèn wus bisa anyukupi |
puniku utamèng titah |
marêngi pucuk kakalih |
kang pundi bedanèki |
myang kang pundi saminipun |
kang cêgah kang lêguta |
sarèhning kaol kakalih |
kula dèrèng sumurup mirading basa ||

3.
Ki Sèk Ekawêrdi nabda |
puniku kakang Wuragil |
ingkang mastani utama |
inggih lêrês toging ngèlmi |
wêkasaning kadadin |
kasidan kang bangsa ratu |
palal nikmat kamulyan |
ing dalêm donya puniki |
ratu têtêp dadi musthikaning donya ||

4.
Pandhita kang wus utama |
têtêp dadi musthikaning |
ngakerat pan pinardika |
nikmat kamulyan swarga-kir |
tan kenging dèn-ucapi |
puniku babaring kayun |
kang maksih janma mudha |
bakal pugêl mring utami |
mila kêdah winulang lalambar tapa ||

5.
Suprandene supayanya |
kacanthèl saking sacuwil |
prayayi amandhita-a |
surupa pratikêlnèki |
miwah ngèlminirèki |
kalih prakawis puniku |
Ki Kulawirya mojar |
dospundi lajênge malih |
ingkang ngèlmi pratikêl suwitèng nala ||

6.
Ki Datuk Sèk Ekawêrdya |
nauri wacana aris |
pamulang-sun ring pra-mudha |
ywa pêgat tatanya maring |
sujanma kang linuwih |
kang nêdya kèh gurunipun |
(ng)gugulanga kawignyan |
sabarang kabisan janmi |
ana dhewe-dhewe rurumahanira ||

7.
Andhap-asor dhêdhasarnya |
pan iya tan kêna lali |
angajiya ngawula-a |
andhap-asor tan kêna lali |
prabot gênging utami |
andhap-sor wêkasan luhur |
Jayèngrêsmi ris nabda |
liripun kadi-punêndi |
andhap-asor dadya luhur wêkasannya ||

8.
Inggih ingkang ingaranan |
andhap-asor ingkang pundi |
Ekawêrdi ris wacana |
lirnya andhap-asor nênggih |
angêsorakên dhiri |
nisthaning pangan myang turu |
sapala tan mirasa |
tan drêmba boga sakalir |
solah muna-muni pan sinumapala ||

9.
Sapala sawiji sandhang |
sapala sawiji guling |
sapala sawiji pangan |
sapala sawiji angling |
sapala tan ngêkèhi |
ngênês rajah-tamahipun |
de janma ahli praja |
suwita marang narpati |
andhap-asor rèhning srawungan wong kathah ||

Jilid 10 - Kaca : 191

10.
Jatmikaning sila-krama |
jatmikaning sabda-krami |
jatmikaning surèng karyya |
jatmikaning karya bukti |
liring jatmika ugi |
ywa umbak angumbar sanggup |
marang sasama-sama |
myang mring jênênging bupati |
sumawana ing panjênêngan narendra ||

11.
Watak kang ngarsa sojaran |
amurungakên kamuktin |
yèn wus andhap-asorira |
wêkasan dadya gunèki |
guna yèn tan tabêri |
sih kuciwa tunanipun |
lan malih wêkasingwang |
graita gulangên kaki |
wruha lungit ing sêmu bêcik lan ala ||

12.
Ing sêmu lèjêm upama |
lir angadu pucuking ri |
dèn-wasis ahlul sasmita |
(ng)gulang nganam manut kaki |
dèn-bisa wêrdi budi |
langlang panglinging panguwuh |
wèh wahya waraning tyas |
(m)bengkas nambung ganal alit |
lukita hèng wong wus sinêbut sujana ||

13.
Liring kang bangsa sujana |
sujanma ingkang linuwih |
putusing sandi-kirana |
sastra wicitra ginati |
wiweka winigati |
yya wirang pruwitèng wuruk |
wong wirang têmah nganggrang |
liring nganggrang iku sêpi |
liring sêpi sirnanting istiyarira ||

14.
Dadi wus wong tanpa karya |
yèn anom ana pinurih |
mukul amêmikul rosa |
kinongkon kêbat lumaris |
lamun wus tuwa kaki |
kaya priye kang tinêmu |
têpo cape raganya |
jompo ati sêpa sêpi |
tanpa rasa dumadi wong tuwa bangka ||

15.
Bangsa bangka têgêsira |
kumlêkêrên tanpa asil |
krana bêcik angugulang |
mupung padha sih taruni |
sakèh wignyaning janmi |
Ki Kulawirya amuwus |
lah dospundi dhi Eka |
lajênge wulang pèhnèki |
anauri (ng)gih kang Ragil Kulawirya ||

16.
Angèl traping wong ngawula |
nanging luwih gampil ugi |
puniku ewuh pinyarsa |
liring ewuh durung ngrêti |
liring basa mangarti |
ngawruhi sadayanipun |
barang karsaning nata |
yèku panêngran janma-di |
tan lêleda wus widagdèng ciptamaya ||

Jilid 10 - Kaca : 192

17.
Liring maya kawistara |
ulat kabayaning ati |
kapti-marta kapti-duka |
nèng netra susumuknèki |
lèjêm sasmita liring |
laire darma lumaku |
laire utusaning tyas |
angsal yèn sampun kadugi |
ing-angèle yèn dèrèng mangarti krama ||

18.
Nanging wontên bedanira |
ngawula marang narpati |
prabu sêpuh wus pramarta |
lan satriya sih taruni |
sabarang karsanèki |
yèn satriya nom puniku |
pêrlu kalawan sunat |
sami patrapipun ugi |
dipun popo sinami siyasatira ||

19.
Sarat wruh pasanging karsa |
wontên pamêpêre kêdhik |
kang adoh ing sêmu tatag |
sabarang karsaning gusti |
dèn-kêbat cukat trampil |
kang parigêl barang sangkul |
dèn-sarwa ngarti karya |
trêngginas mêdhêsi kardi |
dèn-abêtah lapa cêgah turu mangan ||

20.
Sumêdya atarak-brata |
ing puja lawan sêmèdi |
amrih dhanganing sakarsa |
yèn gusti anuju runtik |
poma dèn-ngati-ati |
ngawula ji taruna nung |
ngadhêpi gustinira |
yèn gusti anuju runtik |
dèn prayitna prihên lêjaring duduka ||

21.
Karana yèn gusti lagya |
bêndu lir mubaling agni |
angobar tahên suh sirna |
tan ana ingkang nulaki |
miwah gênging kang banjir |
-bandhang sing katrajang larut |
balikan dèn-angrêpa |
atur kang aris patitis |
têtêsêna amrih lipuring duduka ||

22.
Aja amapas ing karsa |
têmah amuwuhi runtik |
malah sangsaya andadra |
bêndune ambêbayani |
aywatambuh anênggih |
kabubuh kasabêt bêndu |
wus kocap ing saloka |
satriya nom ambêg wêrit |
barang karya sring anggampangakên mangsa ||

23.
Wus kaocap ing wirayat |
satriya taruna nênggih |
basa taruna artinya |
taru godhong ênom tuding |
ing caraka-basèki |
liring tuduh barang laku |
kandêl tipising karya |
prêlu lan kang nora gati |
gampang angèl apan pinadha kewala ||

24.
Basa taruna artinira |
kayata godhong upami |
yèn lagi ana gawenya |
kalangkung ajinirèki |
tan etang ing pangaji |
nglimang-sukoni tinêmpuh |
tur ta namung sadhela |
sêtun sadina karyadi |
yèn wus lawas dadi larahing pawuhan ||

Jilid 10 - Kaca : 193

25.
Yèku warnining taruna |
beda lan prabu-tuwèki |
liring tuwa tuwuk nalar |
basa nalar tan supe wit |
wit ala lawan bêcik |
kapirsa sadayanipun |
ngragoni jênêng tuwa |
liring jênêng anjênêngi |
beda lawan ngawula satriya mudha ||

26.
Liring nom sih nganam-anam |
sabarang kabisanèki |
kèh karsane kang mirungga |
kang anèh-anèh kinapti |
kang angèl pinrih gampil |
lamun wus kapanggih sêpuh |
nuli bisa animbang |
karya ala lawan bêcik |
tan kalêmpit duduga lawan watara ||

27.
Beda lawan prabu tuwa |
kalangkung wingit awêrit |
wong kang ngucap sapa bisa |
wong iku ngrangkani kudhi |
arang bisa ngladèni |
angabdiya prabu timur |
kèh wong kang tidha-tidha |
tan tulatèn cupêt budi |
beda lan kang wus bisa ngawulèng mudha ||

28.
Barang karsa kinawruhan |
tinujon pangrèhing gusti |
lir angêmban lare mular |
lamun bisa ngarih-arih |
anglela nyinyindhèni |
lare rèrèh lajêng turu |
nglilir dèn-êma-êma |
boja langên dèn-sandhangi |
kêkêmbangan kuning-bang myang papanganan ||

29.
Lare lèngèh-lèngèh bungah |
mari mular dènnya budi |
agampil kêna pinolah |
asal bisa angladèni |
mring sang prabu taruni |
arikat dêrajadipun |
mulane wong ngawula |
angèl-angèle angabdi |
sinaua angabdi prabu taruna ||

30.
Tandha ngalamat prawira |
wit angèl wêkasan gampil |
gampile yèn wus kacopan |
tan sita-sita angsung sih |
tandha sujanma wêgig |
ngawula ing prabu timur |
mukti alambar tapa |
muktine dene antuk sih |
tapanira nyata anglarani raga ||

31.
Wus adat satriya mudha |
yèn lagya nêdhêng karsèki |
tan etang ing wayah mangsa |
mung suka lêganing galih |
puniku kang kinapti |
mulane ywa kongsi tungkul |
yitnanana sadaya |
ing tata kalawan titi |
duga-duga watara kira prayoga ||

32.
Liring tatapa linggihan |
saêngokkan dèn-kaliling |
ywa liru gêng alitira |
liring titi angawruhi |
traping sawiji-wiji |
mring sasami myang sor luhur |
liring kira miminta |
basa kramaning gêng alit |
dèn-watara myang riringa ing sareka ||

Jilid 10 - Kaca : 194

33.
Liring ringa kang ajrihan |
barang-karya tan ngaduki |
kang gampang pinèt angèlnya |
lir pugal boboting kardi |
karya gêng lan karya lit |
tan tumpang-so garapipun |
lira basa prayoga |
pinrih sasêdhêngirèki |
datan kurang tan kaduk sangkuling karya ||

34.
Surup ingkang aduduga |
mobahe karyaning ati |
prayoga yèku pangucap |
yèn wus kaduga prayogi |
reka dadining ati |
laire darma lumaku |
titising pamicara |
yèn wus têpung lawan pikir |
surupipun riringa puniku netra ||

35.
Andulu bêcik lan ala |
barang kudu nguningani |
kang patut lawan kang nora |
surupe watara kuping |
agati ing pakarti |
tanggaping tangguh pitutur |
suruping tata tangan |
terampil candhaking kardi |
basa titi suruping sikil lumampah ||

36.
Acadhang sabarang karya |
kudu aglis anglakoni |
wong ngawula ing narendra |
kudu wruh ing nêm prakawis |
supaya tan amanggih |
ing kadudoning sisiku |
kawadakèng narendra |
malincur ciliking kardi |
dadya gusti datan arêmpêng sihira ||

37.
Owêl sung sih wong leleda |
malah-malah anyirèni |
sajêge tan pinitayan |
wong ngucira barang kardi |
mila kang ngati-ati |
katona sumungkêmipun |
marang karyaning nata |
minta sih rambatan kardi |
kadi ugi tan manggih cêla cilaka ||

38.
Rahayu sajênêngira |
kang wus matêng nêm prakawis |
dadya wawatoning praja |
pinitayaning narpati |
mêngkoni ring wadya ji |
wong kang sêm sumungkêmipun |
sumêdya ngèstu praja |
atutup kalih prakawis |
mawasing tyas suka-duka winaskitha ||

39.
Wit suka anêmu duka |
wit duka suka pinanggih |
sadurunge kinawruhan |
anêdya ambêg prihatin |
yyambêg suka kapati |
yêkti duka kang tinêmu |
kang kadya nayakèngrat |
(n)jêng Nabi Rasullulahi |
angirangi suka mung mèsêm kewala ||

40.
Iya ajrih dhêndhaning Hyang |
yèn wong suka iku manggih |
duduka ingkang tumêka |
sadurunge dèn-kawruhi |
prayitna rèh ing batin |
lawan pambêgannya alus |
tan yun mojar lalahan |
yèn angling amupangati |
asih marang mitra kang ambêg agama ||

Jilid 10 - Kaca : 195

41.
Aja kaya wong punggungan |
yèn suka kacaryan angling |
dèn-isis kabèh gusinya |
cukakakan gumuywa ngling |
eblis amblês ing lathi |
saya (n)darung-kadalurung |
dènnya asuka-suka |
tan eling wirayat ngèlmi |
angangrusak panrima saking sêmbrana ||

42.
Kêna pangarading setan |
eblise nora ngoncati |
tan pilih margining beka |
wus nunjêm sajroning ati |
lamun eblis ngoncati |
gêgêtun kapanggih pungkur |
èngête kakasèpan |
kaduwung yèn wus bilai |
kaya priye yèn dadiya janma-tama ||

43.
Karantên nak-putu samya |
mrihnya utamaning urip |
ayya pêgat anastapa |
ing siyang kalawan ratri |
aja mèngèng ing kapti |
tingalira ing Hyang Agung |
watêke wong nastapa |
tinêkan sakadarnèki |
lantar dening nastijab pandonganira ||

44.
Jayèngrêsmi Jayèngraga |
katri Ki Kulawiryèki |
karênan miyarsa kojah |
-ira Ki Sèk Ekawêrdi |
Ki Wuragil ling aris |
nora jamak adhi Dhatuk |
layak yèn linukita |
mring wong anom kang sêdyati |
wus anjurudêmung pamulanging jalma ||

628 Jurudêmung

1.
Ki Sèk Ekawêrdi nabda |
inggih katêmpuh ing sêpuh |
sawontên-wontêning kawruh |
nyukupi nak-putu mudha |
pangiwa panêngênipun |
kang sênêng jaya sampurna |
katambêlan têguh timbul ||

2.
Miwah ngaji ngèlmu rasa |
sewaka ngawulèng ratu |
kathah lire kang tinêmbung |
nak-putu ingkang sinêdya |
datan wontên sêpênipun |
kang têbih-têbih kèh prapta |
angalap jangjine ngèlmu ||

Jilid 10 - Kaca : 196

3.
Pra ngawirya tri samyojar |
inggih kados yèn kadyèku |
bêrkate katêmpuh sêpuh |
pinandhita tuwanggana |
mêrdika pinunjung-punjung |
barang tinakon sarwa na |
nyukupi sakèhing wuruk ||

4.
Ki Ekawêrdi ris nabda |
suwawi sasambèn ngriku |
sawontênipun wong nganggur |
agêmah ingkang liningan |
angambil nyamikanipun |
sinambi awirayatan |
apan anutug sadalu ||

5.
Ing wanci wus bangun enjang |
Ki Sèk Ekawêrdi muwus |
suwawi sami awêktu |
awêktu mupung sih awal |
ingkang liningan agupuh |
samya mring pahèran kadas |
sawusnya mèt toya wulu ||

6.
Jèngraga dènnira adan |
swaranira nganyut arum |
anggandhang ngêmandhang landhung |
wusnya adan nulya sunat |
kinamatan ngangkat parlu |
Jayèngrêsmi ingacaran |
majêng angimami wêktu ||

7.
Pinêksa nulya mangarsa |
pasekat usalinipun |
sadaya angangkat parlu |
wawacan wusing Patekah |
surat Sujada asujud |
rêkangat akir suratnya |
sawuse Patekahipun ||

8.
Surat Kasar kinunutan |
praptèng tayat akiripun |
wus bakda dènnya awêktu |
sêlawat asêsalaman |
pan samya atata lungguh |
Jayèngrêsmi lon wacana |
paman Sèk yèn parêng kalbu ||

9.
Kawula yun papamitan |
alaju lampah umantuk |
mugi wontên lilahipun |
paman Dhatuk Ekawêrdya |
pan namung pandonganipun |
supaya manggih raharja |
Ki Sèk Ekawêrdi muwus ||

10.
Dene ta agêlacutan |
tyas-kula kalangkung kadung |
tan kongsi tuwuk andulu |
lamun pinarênging karsa |
kongsiya sadasa dalu |
nutug tan cuwa ing manah |
pra ngawirya ris amuwus ||

11.
Sangêt panrima kawula |
(ng)gih sadèrèng-dèrèngipun |
kawula gêng suka sokur |
rèhning kalamèn nèng paran |
yèn dadya pangayun-ayun |
raka paduka ing wuntat |
têmah amêwahi wuyung ||

Jilid 10 - Kaca : 197

12.
Ki Sèk Ekawêrdi sigra |
amanggil rubiyahipun |
nulya prapta maring ngayun |
Ki Sèk nuding mring rabinya |
kinèn angratêngi gupuh |
babêkthaka kang samêkta |
ni rubiyah lon turipun ||

13.
Inggih wus rumat sadaya |
won-awon sawontênipun |
lah ya wêtokna dèn-gupuh |
kang liningan sigra mentar |
anuduh mring putunipun |
Ni Rara Muryati gêpah |
angirid rampadanipun ||

14.
Sasolahira rinêngga |
pantês salêlewanipun |
prapta angladèni ngayun |
rampadanira tinata |
wus ramut sadayanipun |
rampadan tinatèng ngarsa |
ni rara mire alungguh ||

15.
Sumangga awawantinga |
prayoga sasèmèk bucu |
sarèhning arsa lêlaku |
sawontêne sumapala |
kang para ngawirya gupuh |
sami atêturuh asta |
pan lêkas bukti akêmbul ||

16.
Pikantuk dènnira nadhah |
kathah lam-ulamanipun |
Jayèngraga tanpa-yantuk |
nadhah pijêr lêliringan |
tan pêgat pagut pandulu |
lan Muryati pinurwèng tyas |
gumantung tuntunging kalbu ||

17.
Muryati apasang cipta |
lir puspita sêkar kudhup |
sinambramèng nêmbrama rum |
angêjêri mara-mentar |
juwêt jawating pandulu |
ni rara lan Jayèngraga |
kadrêng kidhung kadung-kadung ||

18.
Anutug dènnira nadhah |
ingancaran samya turuh |
ambêng cinarikan gupuh |
sinungkên mring pamong rencang |
Nuripin tinuwukan wus |
anêmên pamanganira |
dangune angantu-antu ||

19.
Ing bakda Subuh kongsi byar |
Ki Kulawirya ris (m)bêkus |
jêlèh bosên asu buntung |
yèn lêga rak ngakak-akak |
ambakna wong ngaji pupung |
kaya wong nora kaopan |
(m)bêbadhog tan unggah-ungguh ||

20.
Nuripin agarundêlan |
andêlna yèn nguwus-uwus |
nora anglumuhi batur |
wong arêp pangkat tangkatan |
kudu marêgi puluk |
watir gênjot nèng dêdalan |
apêsing wong alêlaku ||