Ki-demang.com : Centhini

Jilid 12 - Kaca : 232

525.
Utami telat tuladan yêkti |
wruh èmpêre kang ingèmpêr dhawak |
nêtêpi tatakramane |
sarengat kang linuhung |
lan tarekat panggèndèngnèki |
maring ing kajatmikan |
kakekat kang nuduh |
mring èmpêring kajatènan |
kang makripat nampurnakkên kang pandêling |
èmpêr sajuga rupa ||

526.
Anging tutup ingèmpêr sajati |
maha kasuciyaning Hyang Sukma |
kang kabênêr utamane |
sarengat pan rarungkut |
tarekat marga jro ngati |
kakekat suluhing tyas |
kanyatahanipun |
makripat waspadèng tingal |
ing Dattolah isbat nèng sajroning napi |
tuntuming paêsêman ||

527.
Ewa punika osikên malih |
Sukma purba dèn-pratelakêna |
padungkapaning jatine |
Sukma purba puniku |
sajatine jênênging bêcik |
ingkang luwih utama |
kasuciyan ayu |
kalintang parêk atinya |
anglimputi wimbuh sèsining dumadi |
kasukmèng Suksma purba ||

528.
Murdaningkung kang wus wruh ing wangsit |
lir dom ingobong cinlup ing toya |
kêdah ingucap kang rinèh |
tan anèng swara sêru |
sabab sabda rungsit arêpit |
pawore rasa swara |
lan kumandhang nguwung |
nguwunge yêkti ngumandhang |
jati rasa tanpa rasa anggrantêsi |
tumamèng angganira ||

529.
Trusing rasa punika Kiyai |
pan kakekating bantala kita |
kalawan uripe dhewe |
rip tan kênane luluh |
wawayanganing Dat sajati |
jati-jatinipun Sukma |
Ywang ingkang Murba Gung |
awayangan Dat Mutêlak |
ingkang pasthi anane lawan pribadi |
maujud datan ngadam ||

530.
Rêke trusing kang swara puniki |
pan makripat ing akasa kita |
kêjèpe pati uripe |
paluluting ngalêngut |
satyèng pati sajroning urip |
langgêng kahananira |
Hyang ingkang Maha Gung |
awayangan napi salat |
apan pasthi napi tan kalawan wiji |
nis nir tanpa tuduhan ||

531.
Rasa lan swara têrusnya salir |
limput tyasnya condhong kajumbuhan |
bantala ngakasa rêke |
pan suhul batinnipun |
têtêp-tinêtêpan Kiyai |
akasa lawan kisma |
kajatèyanipun |
datan kengang pinaeya |
kang bantala anukma jroning wiyati |
kasa nukmèng jro kisma ||

Jilid 12 - Kaca : 233

532.
Bumi sapta langit pitu nênggih |
ingisènan swarga lan naraka |
loh kalam dhindhing jalale |
têrus kajatènipun |
sampun dening Sukma nur singgih |
ing ngriku manawia |
cêlak èmpêripun |
têtèbèng gêdhonging Sukma |
kang jinêman langkung agêng wêrit rungsit |
tan kengang ginampang ||

533.
Lamun tan wruha puniku kapir |
yèn ta lamun awêruha kopar |
pon sampun gagantungane |
marmanta ing tumuwuh |
tansah pangguh rubeda dening |
apêse tyas kang ina |
saking mahanipun |
piyambak cakêp tan (n)dungkap |
ingkang samya myarsa tumungkul sarya ngling |
nuwun nuwun kewala ||

534.
Saking karikuhanira sami |
Kae Adimuncar Arsèngdriya |
katri Ke Cariksutrane |
samya nor lon umatur |
marang Kae Sèh Amonggragi |
papangkalaning sabda |
dadya kapir kupur |
kang uning tan uning juga |
ing liripun punika ta kadipundi |
pun bapa minta warah ||

535.
Sèh Mongraga angandika aris |
kita punika yèn datan wruha |
dadi yakti balilune |
tan wruh pisan ing ngèlmu |
pêpêt datan salir mangêrti |
sampun takdir tan bisa |
kapire tan wêruh |
ing ngèlmu rasaning kata |
kapiripun satata lan sato najis |
de tan na pangidhêpnya ||

536.
Kang sampun wruh dadya koparnèki |
sabab wus wruh surasaning swara |
gampile lawan angèle |
lohat lan muradipun |
wruh êlide lan muradnèki |
kalle datan sumêdya |
anglampahi ngèlmu |
karêp kang maring kasidan |
amung wêruh ing bêbasan milang-milih |
kumawon ginawokan ||

537.
Jalma kang ahli micarèng ngèlmi |
ujaring wong ahli sarengatan |
langkung dening utamine |
tinimbang lan kang busuk |
luhung ingkang pintêr abêcik |
pae lan kang ahli kak |
tan micara ngèlmu |
milang milih kalal karam |
cêgah pakon wus tan nêdya angingusi |
lamun kalabêtana ||

Jilid 12 - Kaca : 234

708 Dhandhanggula

538.
Mung anungge brantinirèng Widdhi |
ingkang tan lawan kêcaping lesan |
sêdya anêkani rêke |
ring niyat ingkang luhung |
purbaning tyas maring kadadin |
tan ayun ahli kata |
sanalikanipun |
dènnira andhêdhêr niyat |
tumanême cukup nèng lèlèran tokit |
tanpa mandêng ing tingal ||

539.
Tingal jati anirnakkên liring |
liring awas murcitèng paningal |
sung sinunge tingal mangke |
marmanya tan dinulu |
tingal jati kandhêh tan liring |
katingal kang sung tingal |
luhung kang kadulu |
inggih ugi dhawakira |
kang kadulu lan dinulu tan kakalih |
layap paranning tingal ||

540.
Sampurnane tingal lan papalih |
tan mulat ing nala jiwaraga |
tingale wus brastha kabèh |
kabèh luyut tan emut |
kandhêg tingal ing karsa jati |
sakarsa dera molah |
kajatèyanipun |
singgih ugi kang wasesa |
dasih awas tansah pinolah ing jati |
amawas winaspadan ||

541.
Wontên pralambi dhalang wignya di |
anukma sêdya sakarsanira |
tan ana wruh ing anane |
tar wikan wontênipun |
wruhing dhawakira pribadi |
wruhing saparipolah |
kawignyan myang kahyun |
lawan wruh solahing wayang |
sadèrèngipun wontên wayang lan kêlir |
tansah dènnya awayang ||

542.
Wawayange tan suka tan kingkin |
wayang akingkin suka priyangga |
cinatur guna bisane |
ing ngriku duk angaku |
lamun dhalang wignya di luwih |
dhalang amêdhar karsa |
wus sinamuting hyun |
anyatakkên ing sarira |
nyatèng wayang nyataning dhalang nèng ringgit |
sampurnaning paningal ||

543.
Dhalang wayang tan suka prihatin |
dening sirna paningaling wayang |
kèsthi kang ngamayang sihe |
marmanipun angayut |
jiwa raga datan kaèsthi |
dhalang kanguningana |
wus kalimput ing hyun |
kandhêg ing asmaranala |
lênglêng mangu sukma-jati anggantyani |
dhalang Sukma-wisesa ||

Jilid 12 - Kaca : 235

544.
Datan ana sêmbah kang kaèsthi |
tan lyan muhung kahananing Sukma |
tan wrin ing ala bêcike |
pan anggung branta wuyung |
tan mastara kawula Gusti |
anane anèng Sukma |
-jati lulut-luyut |
wus luluh sajroning karsa |
karsa jati anirnakakên ing kapti |
kapti anunggal karsa ||

545.
Waluya rêke kadi duk nguni |
tan ngukumi sêmbah kang sinêmbah |
anirnakkên sakalihe |
tan wontên wikan tan wruh |
kandhêg kèrêm ing jalanidhi |
dadya têmahan bathang |
kang kagayuh alus |
tingkah lan polah tilarsa |
malbèng karsa ing ngriku amanggih urip |
urip tansèng hèrnawa ||

546.
Sukma langgêng rip tan kênèng pati |
kang tan lyan sih sahe kang mong-raras |
sapocapan jro ênênge |
anangis jroning guyu |
driya mendra lagi ing kapti |
tan ana sinangsaya |
mung wignya mong lulut |
lir palwa drês kapawanan |
tan uninga parannya ing drênging angin |
tan kengang winangênan ||

547.
Liyan lêngut anane tan kèsthi |
tanpa jiwa datan amangeran |
-jati minangka jiwane |
raga jiwa tan nuwus |
layap laut aliru dhiri |
parau mot sagara |
kawimbuhan lulut |
asmara kandhihan raras |
kang andulu kadulon kang angsung liring |
larangane Pangeran ||

548.
Yèn tan sapandulon tan pribadi |
nihan pancadriya dèn-karêksa |
dasa-ndriya dèn-katalèn |
ywa wèng-wèng dèn akukuh |
kinirangan bukti lan guling |
rumêksèng rajah-tamah |
manah asêdya-yu |
ring rubeda karêksa |
pasimpanganing takiyur dèn-atokit |
dèn-wikani pinangka ||

549.
Pinangkaning sêmbah sêbut puji |
datan liyan rêke kawisesa |
kang tansah amurba ing rèh |
anduming ala ayu |
kang aniksa angganjar ing sih |
ambagi ka-akiran |
swarga naraka gung |
ing dalêm dunya akirat |
kang alanggêng ing karsa tan na ngowahi |
tan gingsir tan awêwah ||

Jilid 12 - Kaca : 236

550.
Rupaning kêlir tan kita jati |
marmanipun sinung-jati awas |
ing rupa kadi rupane |
rupa jro carmin agung |
kanyatahan ing rupa jati |
rurupan katitipan |
tan beda rupèku |
dene akêmbar lan Sukma |
rupa-jati tansah rupa Maha Sukci |
tan wontên sanepanya ||

551.
Tanpa sasama ananing Widdhi |
datan miyat datan kalamangsa |
saking prênah parênahe |
mangka duk rapalipun |
yèn dinulu dera Hyang Widdhi |
tan dihat tan musapat |
wontên kan andulu |
tan wontên kulon lan wetan |
êlor kidul ing têngah ngandhap myang nginggil |
Hyang Maha Sukci juga ||

552.
Ing ngagêsang punika Kiyai |
tan sampurna angaji sêmbahyang |
anêbut myang muji rêke |
andodonga Tawasul |
dèn-kongsi mênirên kang lathi |
sêmbahyang dèn-kongsiya |
bênjut bathukipun |
datan antuk wawangsulan |
kang angaji gumrêmêng punika sami |
lan wong omong-omongan ||

553.
De kang antuk wangsulan kang jati |
ngirigakên sakèhing Apêngal |
ing kasab pangibadahe |
suku bau calathu |
datan ayun aminangkani |
mung sèstuning wardaya |
ginulang ginêlung |
aningsalakên kal donya |
maha sucèkakên niyat mring kajatin |
tan cambor ing panyipta ||

554.
Miwah tan pepeka ing pangaksi |
datan sêlan marang pandaliyan |
pasèdhènganing awèngwèng |
têbih saking takiyur |
tyas numama maringi napi |
tan ana inisbatan |
mung napi sinungku |
tinokitakên ing driya |
tan kumlamar kumalêndhunging pangèksi |
angomplangakên cipta ||

555.
Pan wus tanpa sêmbah tanpa puji |
tanpa solah muni lawan muna |
tan nadhah tan nendra rêke |
tan sêksi tan sung-sinung |
ing sasaminirèng dumadi |
amuhung pribadinya |
tanjul ing panaul |
lalyèng toh jiwangganira |
kawaspadan tan ana ingkang kaèsthi |
mung tunggal ing panunggal ||

556.
Sukma rimbag wutuh dèn-tingali |
saosike ya Sukma bêlaka |
wujuding Sukma tan-pae |
wus tan kengang binastu |
woring jati kula lan Gusti |
Maha Gusti ta kula |
sih kajatènipun |
lamun kita tan kadyèka |
kula misih kula Gusti misih Gusti |
tan kengang wor-winoran ||

Jilid 12 - Kaca : 237

557.
Jalma ingkang ahli Sukma singgih |
tan sawênyahira ing panêmbah |
kalawan Dad lesanane |
pan namung bangsa kalbu |
ing kanênganipun ginanti |
baksana inalapan |
sabusananipun |
mênêng sakaliring karsa |
tanpa pepeka marang ing sakaptinèki |
ngêningkên ênêngira ||

558.
Nalikanya ing dalêm sawiji |
paalêmanipun ing antara |
sapta sasi sasikine |
sumungku ing ngalimut |
sêlan sira tingkah ing nguni |
tan ngunandikèng driya |
sara surasèng hyun |
ywa kadadyaning kawukan |
muhung kadungkapanira ing kadadin |
sumêdya purnèng karsa ||

559.
Wondening kang winastan ingangling |
sajatine ngèlmu yêkti niyat |
niyat kang brangta angluwe |
tawêkal ing pangridhu |
tyas kang sura lêgawèng pati |
papa pantakèng driya |
santosa ing kalbu |
jatmika tan kajaruhan |
menak tadhah tahên mung sariring angin |
sor kulup kang rinasa ||

560.
Ingkang sinasmitaning pandêling |
samya anor palungguhanira |
angapurancang jarine |
Ke Bayi manthuk-manthuk |
andhêkoni tasbèh winilis |
sadaya ingkang myarsa |
aniniling wuwus |
sami nyathêt ing wardaya |
sira Kae Adimuncar Arsèngbudi |
miwah Ke Cariksutra ||

561.
Samya ngunandika jroning ati |
tuhu lamun winus-man ing Sukma |
arampung ramping aranne |
lir kang ingucap wau |
mungguh Allah kang Maha Sukci |
jumênêng lawan hawa |
ing kahananipun |
yèn na kaya Asmanira |
dadi Ingsun iki Hyang Kang Maha Sukci |
dene tan jênêng Allah ||

562.
Têka samya mèsêm jroning ati |
wau sira Ki Sèh Amongraga |
kapatu jroning driyane |
amanggut sik-ing kalbu |
mèsêm pangandikanira ris |
Kae Sèh Adimuncar |
Kae Arsèngkalbu |
katri lan Ke Cariksutra |
cipta lamun yèn ingsun iki Hyang Widdhi |
de tan inguwuh Allah ||

Jilid 12 - Kaca : 238

563.
Cipta ingkang makatên Kiyai |
apan botên singgih jatinèka |
mungguhing Allahu khake |
nèng wujud kita tuhu |
kang kadulu pribadinèki |
tan lyan kang amastara |
dhawak kang maujud |
sawêktu kanênganira |
ngèsthi suci kang mulya tan ana malih |
rupa rupaning Allah ||

564.
Allah dede rupa kang kaèksi |
dede badan kita kang kawulat |
angga jiwa raga dede |
Dat ingkang Hyang Maha Gung |
ênêng kita ingkang mustakik |
mukik kang kak mutêlak |
langgêng jatinipun |
ing jaman kanêngan kita |
pan kanêngan puniku wujuding napi |
tan kengang kinaya pa ||

565.
Mahasukci nucèkkên pribadi |
kang wus (n)dungkap ngèsthining kanêngan |
mulya kadi duk orane |
ing nguni datan suwung |
mangke kita tan anggêdêri |
ing têmah kajêrnihan |
tan rame tan samun |
sêpi samya sanalika |
ing sakêdhaping netra salaminèki |
tan kêkêl lan sakala ||

566.
Anèng dalêm sawijining gaib |
marma kita tan anjênêng Allah |
saking napine Hyang rêke |
saking saèstu bastu |
ing (m)botêna lan wontênèki |
anane nanging ora |
orane ing wujud |
wujude tanpa karana |
pasthi anèng pribadinira Hyang Widdhi |
dhawakira ya kita ||

567.
Kang puniku tan kengang ngakêni |
Asmaning Hyang sawênyahing jalma |
kaanan sapapadhane |
laranganing Hyang Agung |
nakdirkên ing dalêm sawiji |
sanadyan kang sampun man |
ing Hyang kang Maha Gung |
pon uga tandha ga asma |
yan muayat sajuga sayêkti gidib |
goroh pangakênira ||

568.
Langgar kewala soso dera ngling |
ngaku anung kasiku ing sarak |
myang wajar ahli balade |
kawisesa ing ratu |
kang rumêksa saraking Nabi |
anrapakên kukumah |
panjênêngan ratu |
kakisas sarana donya |
mring wong ahli nunggal Asmaning Hyang Widdhi |
ratu kang kawajiban ||

Jilid 12 - Kaca : 239

569.
Nampurnakkên donya praptèng akir |
panguntape mungguh ing kasidan |
nirkên gidib lairahe |
têkèng kamulyanipun |
jalma yyan kadyèka Kiyai |
wus jomblah ing surasa |
lan ingkang sinuhun |
samya babagan manpangat |
wontên emba singgih kawulaning Gusti |
kadi-kadi kadyèka ||

570.
Jalma ahli wingit tur akunci |
amamanggut surasaning driya |
kang dadya pangahyun-hyune |
maring kamuksanipun |
minta jalaring nayarati |
kasiranning kadadyan |
ayun wruhing dunung |
jiyarah têpyang samodra |
alalanggat lawan siswanya kakalih |
ngalairkên salsilah ||

571.
Tan na lami janma kang ataki |
wêntar kaèksan ing Ngaksiganda |
dening siswa ro gumyahe |
pinulung wèng sang ratu |
janma taki linanggat ing sih |
sasiki tanpa siswa |
pinardikèng luyut |
dinunung nèng ing Tunjungbang |
wus kapadhaning karsa sang ginastuti |
datan antara muksa ||

572.
Têtêp kamulyanira inapti |
rahmat dhatêng padungkapanira |
sang Sinuwun pangatêre |
kang agung maha luhung |
aminihi kusuma-aji |
amanat jiwa Sukma |
ngudanèni kalbu |
tan silong ing samar-samar |
suprandene datan arsa angakêni |
pan panunggaling Asma ||

573.
Wontên malih kawulaning Widdhi |
anglairkên panunggaling Asma |
angakêni sawantahe |
lamun pribadinipun |
pasthi Allah Kang Maha Sukci |
kawêntar ing Bintara |
majêmukanipun |
pra ratu wali mong sarak |
wus tan kilap kang minta (n)dungkap ing akir |
Ki Ngabdul Siti Jênar ||

574.
Sinampurnakakên ing kajatin |
kisase agama lan gagaman |
marga mring kasuciyane |
brastha sasiswanipun |
lawan pangadilanira ji |
rumêksa ing sarengat |
sarta lawan hukum |
marma titahing ngagêsang |
lamun malih dèrèng santosa ing tokit |
tokit maring kanêngan ||

Jilid 12 - Kaca : 240

575.
Kang kanêngan punika Kiyai |
ngudi agama kang kinarêpan |
sumungku tan wangwang-wèngwèng |
punapi prabotipun |
mapan sampun wontên pribadi |
sarengat lan maripat |
pae ahlinipun |
wontên tokite priyangga |
tata sarak tan kengang ngucap pribadi |
kêdah ngumum muayan ||

576.
Lawan ngibadah tartip kang suci |
anglampahi sukur suka-rêna |
janji cêgah lan pakonne |
Adalil Kadisipun |
ngutamèkkên agama Nabi |
Islam ingkang minulya |
ayuning tumuwuh |
kalawan nyandhang amangan |
ingkang sarwa-kal marganing pakarti |
supadi santosa-a ||

577.
Pangibadahira ing Hyang Widdhi |
amangeran isbat napining Hyang |
anane mung isbat bae |
anêbut ing Hyang Agung |
anarima napining Widdhi |
kang nora warna rupa |
tan kengang kinalbu |
untung bêcik lawan ala |
saking Allah Tangala ingkang (n)darbèni |
sakèhing puji sêmbah ||

578.
Tarekate sarengat puniku |
atakabul ngèlmu ing punggahan |
ayun wruh têgês-têgêse |
Dalil madêlulipun |
pangalaping Kadis kudêsi |
Ijêmak lawan Kiyas |
wajan mutadèku |
angêkèh-kèhkên ngibadah |
ngêkèh-kèhkên puji dikir pangabêkti |
sumêdya ahli gama ||

579.
Kakekate sarengat kang ngèlmi |
anyatakkên ing panêmbahira |
sunat kalawan parlune |
ing siyang dalunipun |
ngêkaskên utamining ngèlmi |
tan sêdya jamak ala |
tan sêdya pot wêktu |
sumêdya brangtèng panêmbah |
maring Allah kang asipat murah asih |
angêgungkên Asmanya ||

580.
De makripating sarengat nênggih |
maha-nucèkakên ing panêmbah |
kalawan eklas jêrnihe |
suci badanirèku |
lawan tumaninah kang tartip |
sucine lesanira |
amicara ahlul |
katri suci atinira |
lawan mukaranatuhu ing Hyang Widdhi |
tan angloro Pangeran ||

Jilid 12 - Kaca : 241

581.
De ta tokit ing makripat nênggih |
anirnakkên ing paningalira |
(m)brastha tyas toh jiwanggane |
nala nalikanipun |
datan mangkya datan ing nguni |
tan mulat ing Pangran |
tan mulyat lyannipun |
ring badanta pon tan mulat |
pangulate mosik kalawan pribadi |
datan lawan kinarya ||

582.
Sarengate makripat Kiyai |
anggigalkên ngamal ing kal-donya |
cêgah nadhah lan gulinge |
lumuh misil donyèku |
miwah rajah tamah kawuri |
tan ana kinarêpan |
papaès myang puluk |
rasaning boga tuwuhan |
datan ngingus andadarus ngaji jilid |
kitab kalawan Kur'an ||

583.
Tarekate makripat puniki |
amèndra nis ngikis ing sasana |
nimpar tan bastu unggyanne |
andhewe dhawakipun |
tan sêdya wor marang sasami |
tan sukur wèh-winèhan |
asêlang pamuwus |
sapandulon lawan jalma |
solah muna-muni sênênge pribadi |
beda badan budinya ||

584.
Kakekat makripat kang yakti |
angyaktèkkên khake dhawakira |
tan ana pandalihane |
kang lyan-lyan ing pandulu |
tan kadulonnirèng pandêling |
mangeran ing dhirinya |
pribadi dinulu |
maha sukci priyangganta |
datan tawang tuwang tuwin jirim mukin |
wontêna dhawakira ||

585.
Makripating makripat kang ngèlmi |
rila dharat wiyat tan winulat |
mulya suwung kajatène |
plêng komplang angga muncu |
tan angêntha ing badan budi |
wus tan mangeran ing Hyang |
Ingkang Maha Agung |
tan mangeran ing dhawaknya |
tan mangeran ing dalêm sakalir-kalir |
ênêng tanpa karana ||

586.
Kang makatên punika Kiyai |
datan kengang camboring panduman |
salaya lawan takdire |
tan wontên kikmahipun |
lamun maksih anandhang bukti |
tansah ring rajah tamah |
misil kal-donyèku |
kumêdah wruhing Dattolah |
lir padhati agiling anèng jaladri |
palwa ngambah ing lêsta ||

Jilid 12 - Kaca : 242

587.
Pinèt lampahe ingkang lêstari |
saking punapi lamun sagêda |
anggampilakên kang angèl |
tuwas tiwas tan ayu |
lir bintaro kèli ing kali |
tinututan nèng dharat |
pundi marganipun |
bintaro yèn kagayuha |
atèn-atèn luhung lir rayap prayogi |
anêlatèni pangan ||

588.
Wrêksa kisma rijêkinirèki |
tan melik mring panganing manungsa |
saking mukul panrimane |
bali wruh takdiripun |
tinitah kalawan abukti |
makatên malih uga |
ahli sarak Rasul |
dèn-anungge ing sarengat |
cêgah miwah pakon mokal lawan wajib |
tinuhon linampahan ||

589.
Anging wontên wajibing aurip |
parlu amrih ngèlmuning Pangeran |
angguguru ngaji rêke |
kitab Kur'an dinarus |
narik bodho mring pintêrnèki |
ngupaya pangulatan |
ngulama gung jamhur |
Sarapdin ahli mumulang |
anêlaskên sarasaning ngèlmu wajib |
marma sami rinasa ||

590.
Samya enggar tyasira kang myarsi |
dènnya kagunturan sabdatama |
pan sadaya wardayane |
kathah paedahipun |
kadya papan cinitrèng sungging |
tuturutaning pulas |
tan na kang tan surup |
raosing tyas kagawokan |
ing wuwuse Mongraga anuju kapti |
sing ngarsa dèn-lakokna ||

591.
Dhininganan ing pamuwus aris |
samya anggalih dening mangunah |
wruh durung winuwusake |
saosikirèng kalbu |
sinauran kalawan angling |
tanggap pasang surupan |
-nira tan kaliru |
tyasnya kadya sinuluhan |
mèdèt mentar kabuka kabuling kalbi |
kababaring wacana ||

592.
Lir wuwuse wau Sèh Mongragi |
amayangga sêmining Tunjungbang |
anyenggol paliringane |
tan dinoh ing asêmu |
ngêkêr dhiri mukir ngêngkoki |
nata ing Nayaganda |
cihnane ngapulung |
lèjême jaman biragat |
Ki Lêmahbang kinambang anèng para ji |
ajiwa Sukma mulya ||

Jilid 12 - Kaca : 243

593.
Limang siki siswanta kaswasih |
kaèsisan sukaning mabèlan |
purna pupul kamulyane |
pranyata ahli luhung |
Sèh Mongraga jalma-di luwih |
lèlèjêmirèng sabda |
tan mantra ing sêmu |
lumuh kawanguraning lyan |
langkung dening kawêrit wingit akunci |
pacuhan kaoncèkan ||

594.
Sira Kae Bayi Panurtèki |
mulat ing putra tyasira kadya |
tan anglala ing praptane |
sing pangumbaranipun |
datan pae kadya duk misih |
anèng ing Wanamarta |
lawan antênipun |
miwah pra kadang sadaya |
tan prabeda lan cipta kadya Kiyai |
tan nyana mêntas ngendra ||

595.
Alon matur Kae Arsèngbudi |
tuwan Kae Sèh Adi Nujêmba |
maklum tuwan mring ngong rêke |
pun bapa pan kumudu |
minta rèhing sang Adiluwih |
sampurnaning ngagêsang |
supadi ywa mangguh |
kadudoning dalêm titah |
pintên banggi swarga kir yuning yomani |
maniking kanikmatan ||

596.
Sèh Mongraga angandika aris |
singgih rêke Kae Arsèngdriya |
kewala ing sasênênge |
ing agêsang puniku |
pundi ingkang dadya wiwinih |
manah prênahing titah |
tinuhoning kalbu |
nut palalirèng Hyang Sukma |
punapi ta sarengat paranning branti |
paran branti makripat ||

597.
Lamun branti ing sarengat singgih |
dèn-maksud wajibing Rasullolah |
kang sidik amanat tablèk |
lawan mokaling Rasul |
gidib kyanat kikmat puniki |
lirning sidik dèn-nyata |
ring tri prakarèku |
kang bênêr solahing badan |
pangibadahipun salat kang asukci |
tatakramèng panêmbah ||

598.
Bênêr solahing lesan puniki |
kang asuci pangucaping salat |
myang pamuji panêbute |
sakêcapirèng ngèlmu |
kang abênêr solahing ati |
amung karanat tuhu |
kasuciyanipun |
asalat kalawan driya |
manggut ikram mirat munajat tubadil |
nalika nèng kanêngan ||

Jilid 12 - Kaca : 244

599.
Lire amanat kapracayanèki |
dèn-pracaya badannira salat |
kalawan dhangan rahabe |
anêkani ing waktu |
tumaninahipun kang tartib |
tan ngênêngakên solah |
pangibadahipun |
tan molahakên kanêngan |
sarta datan andhinginakên kang kèri |
tan sumêlang ing tingkah ||

600.
Kang pracaya ing lesanirèki |
anuhoni saunining sastra |
kir'at sarta pasêkate |
suci barang winuwus |
wuwus kang tan andurakani |
juwêt anêbut Asma |
ingkang agung-agung |
anyêgah catur alahan |
rêke karêp kewala misiling ngèlmi |
kang kalawan utama ||

601.
Kang kapracaya marang ing ati |
datan ninang tanggaping wacana |
parênging batin laire |
tan salaya ing kalbu |
lawan lesan badanirèki |
kang dêling anèng driya |
muna-muninipun |
ing waktu ngibadah salat |
ing pratingkah anêbut muji Hyang Widdhi |
kalawan dhawakira ||

602.
Lirnya tablih kang ngandêl kang ngèlmi |
mungguh ing badan kangge sasalat |
sêmbahyang pangibadahe |
ngumut asihing wêktu |
datan wontên poting ngabêkti |
antênging palungguhan |
kuwat pangguh tamu |
arosa tapakuring Hyang |
angluluri linakon tan angêlongi |
santosa ing agama ||

603.
De kang ngandêl lesanirèki |
ingkang ngutamèkkên ngèlmu sarak |
mijiling Dalil Kadise |
Ijêmak Kiyasipun |
tan kalêmpit murat rasèki |
wruh surasaning sastra |
kitab agung-agung |
anggunggung Asmanira Hyang |
atawasul ngamalakên ngèlmi salih |
ngêgunghakên Hyang Sukma ||

604.
Kaandêle mungguh mara-ati |
mantêp dhatêng kal ngibadah moka |
salat wujude Hyang rêke |
tokit kalbuning Rasul |
maha sucèkakên Hyang Widdhi |
mantêp iman Pangeran |
Agung Maha Luhur |
kang asipat bijaksana |
tyas sru masud ing agama sarak Nabi |
Mustapa dutaning Hyang ||

Jilid 12 - Kaca : 245

605.
Lirnya mokal ing Rasul pan gidib |
kiyanat kikman ingkang punika |
mokal yèn kinarsakake |
goroh palacidrèku |
lan angumpêt liripun nênggih |
apan gorohing badan |
mangan mumah mumuh |
anêdya sirih puwasa |
angalibi tyas maring mungsuhing Widdhi |
amor agamanira ||

606.
Palacidraning badan puniki |
karêm anendra dalu lan siyang |
narajang wayah wêktune |
tan kabuka ing ngèlmu |
tan sinungan akal tan salih |
meda lara dumadak |
pot wêktuning ngudur |
badan tan têkèng utama |
rêke andhap kewala agamanèki |
tansah dadya paguywan ||

607.
Lire anyumpêt badanirèki |
lamun sêngsêm karêm ing sahuwat |
dening istijla junube |
angêndhak cipta luhung |
kasuciyanira mring Widdhi |
anggung kula kulina |
kalangênanipun |
mring wanodya dadya sudra |
agamanya tan (n)dungkap manggaripati |
yèn sisip ngro Pangeran ||

608.
Dènta goroh ing lêsanirèki |
pangucapira tan linaksanan |
(ng)guguyu kèh lêlahane |
tan sêmbada ing wuwus |
ngaji tutur tan wruh ing tulis |
dadya tuna dungkapan |
tan titis ing ngèlmu |
de palacidraning lesan |
pangucape anggêgawok paksa luwih |
wuwus kudu gumisa ||

609.
Tur tan rujuk sambunging angling |
ngarat-arat lumaku tinut-a |
ujare kang angèl anèh |
yèn tinut-a tur kumprung |
karya samar kang bodho ngèlmi |
limya ngumpêt kang lesan |
micara kang dudu |
angangèl-angèl kang gampang |
anggampangkên kang angèl kinarya gampil |
ya tanggung donya kerat ||

610.
Wani katêmpuh dènnya matêsi |
langar langguk majibkên kang mokal |
mokalkên kang wajib rêke |
gumaib ningit wuwus |
pan lumaku dèn-guguroni |
sayaktine angupa |
jiwa kang kadyèku |
aramban sandhang lan pangan |
wondene kang agoroh mungguhing ati |
ambatalakên niyat ||

611.
Niyat kang marang agama sukci |
datan yuning niyate kang tama |
pan akèh-akèh dinalèh |
pan muhung ing aluhung |
lamun ati pasangan Widdhi |
tansah akaya-kaya |
kang angêthul kalbu |
takiyur agamanira |
dene palacidra kang mungguhing ati |
pepeka sêlanyana ||

Jilid 12 - Kaca : 246

612.
Ura rubeda ngalih pandalih |
dadya tan (n)dungkap maring kanêngan |
mamang sêmang-sêmang wèngwèng |
saking tyas tan pituhu |
ning sir êsir rarai eblis |
ikrame karameyan |
tan pintêr tapakur |
kur-ukur agamanira |
wondene kang angumpêt mungguhing ati |
takaburing panyipta ||

613.
Amaido salirirèng osik |
ngunandika nukarta ing nala |
datan wontên nalikane |
tan angèl mung tinuhu |
tan na laku kang ginagati |
tan wruh ing kasisipan |
-nira ing tumuwuh |
tuwah tuwas katiwasan |
kang makatên puniku Ke Arsèngbudi |
tan dadya kasidannya ||

614.
Marma sarak sarengating Nabi |
kêdah kita mawas nokitêna |
ngèlmu kang pinarlokake |
wajib mokaling Rasul |
ingkang mangsub marang ing wajib |
kang kipat marang mokal |
tan arus angingus |
ambatalakên agama |
kang liningan Adimuncar Arsèngbudi |
katri Ke Cariksutra ||

615.
Samya anor tumungkul sinung ling |
saking kasinggihanirèng sabda |
pra tuwa sukur ciptane |
Mongraga malih muwus |
de kang ahli mangaripati |
tan ngudanèni kabar |
ring sastra kang agung |
ya mung sabar lan tawêkal |
rila sukur marang ahline sakalir |
sakalir wus takdirnya ||

616.
Tan wor lan wong kang agama Nabi |
pan wus karsa ajaman priyangga |
anungge ing pribadine |
mung tuhu kang binastu |
salat mati sajroning aurip |
kang urip tan kalawan |
langgêng jatinipun |
aurip sajroning pêjah |
tan kêna dinunung ingaranan pati |
patitising kasidan ||

617.
Kewala ngalih panggonannèki |
datan pae ing wau ing benjang |
ing sih wus tan na wangêne |
paran sakarsanipun |
apan sarwa kewala dadi |
langgêng tan winangênan |
suwungira mujud |
mujude tan kasamunan |
wus tan kengang kinaya-pa ing pandalih |
juga tan paja muga ||

Jilid 12 - Kaca : 247

618.
Wontên sanepa emba pralambi |
tunjung tuwuh anèng madyantara |
awungkul nanduk gandane |
ing warna tan saèstu |
kaêlêban ing jalaniddhi |
laute tanpa tirta |
hawa tanpa uwung |
asênêt tanpa sasana |
ganda milêg tanpa ambu anglabêti |
nyataning kanyatahan ||

619.
Anèng pambukaking manah êning |
marma jalma kang ahli makripat |
sênêt nèng kaelokane |
tan bastu ing padunung |
amêmutung pribadinèki |
tan wikan ing priyanggan |
-nira wus maha gung |
tan ayun kawangurana |
maha nucèkakên kalawan pribadi |
abadan budinira ||

620.
Lir patanyaning jalma kang luwih |
ahli rasa surasaning sabda |
wus amêngku saliring rèh |
pan kalih prakarèku |
kang tinanya marganing pati |
lan ênggoning patinya |
pundi sèstunipun |
lamun ta datan wêruha |
ing agêsang punika sirik tur kapir |
patine siya-siya ||

621.
Ke Cariksutra kapranan kapti |
osiking tyas yun tinanyakêna |
ing mangke winêdharake |
asru suka gumuyu |
winantonan ing guyu sami |
ing rasa wus anduga |
kapatujon kalbu |
Ki Cariksutra ris nabda |
kasinggihan sang Adi nujwa dènnya ngling |
kadipunêndinira ||

622.
Sèh Mongraga angandika aris |
singgih linge Kae Cariksutra |
dadalane pati rêke |
alul iman ing ngèlmu |
kang tan samar paningal ngèsthi |
hu êlaking mubarap |
kalaratul maut |
pasthèning duryat wêkasan |
datan wontên ing marga simpanganèki |
kêncêng donya ngakerat ||

623.
Lêstari marga gung ingkang suci |
gamblang apadhang tan kumalêndhang |
ajêmbar tan na sikune |
tanpa pinggiranipun |
myang tan ana lyan kang lumaris |
amung pribadinira |
alampah ing ngriku |
tan ana pancabayanya |
lêlampahan limangatus taun naming |
salayaping paningal ||

Jilid 12 - Kaca : 248

624.
Langkung endah marga gung mring ngakir |
botên (n)dêlarèh lir marga donya |
margendah saupamine |
marga ahlining ngèlmu |
ngèlmi patang prakara nênggih |
marga Dalil akerat |
kabar yakin tuhu |
wiwinih ngèlmu sarengat |
ngènul yakin wiwinih tarekat nênggih |
khakul-yakin winihnya ||

625.
Kakekat lawan akmayul-yakin |
wiwinih ingkang ngèlmu makripat |
ing pati wus bisa dhewe |
datan lawan dinunung |
babing pati wus anduwèni |
ing karahmatanira |
langgêng tan na uwus |
kakyun-yakin pan wus nyata |
angêngkoki uripe prasasat pati |
sakêjale paningal ||

626.
Ngênul yakin sayêktine pati |
datan owah sawênyahing titah |
sampurna kauripane |
wontên pribadinipun |
ing pamanggihirèng pangaksi |
kabar yakin punika |
warta ingkang tuhu |
ing pati wus kadalilan |
Ijca Kiyas tan ninang mungguhing pati |
pamanggihing ngakerat ||

627.
Ngèlmi patang prakara pan dadi |
dadalaning pati tan utama |
kalawan iman kang salèh |
krana dadalan agung |
pangingkuping marang ing napi |
ing kalanggênganing Hyang |
kajumbuhanipun |
nèng jaman kanêngan baka |
sakèh makluk gêng alit jalu lan èstri |
tunggal sawiji patya ||

628.
Makluk kang sinung nraka lan swargi |
lagi (n)dungkap lan pati pan padha |
andhap lan luhur tan pae |
kang sasar kang marga-yu |
datan wontên prabedanèki |
pan sami kawimbuhan |
sadayane makluk |
ing pati tan kêna ora |
mungguh ta kita ki pamanggihing ngèlmi |
sayêkti beda-beda ||

629.
Punapi takdirira pribadi |
takdir nabi takdir waliolah |
takdir ratu nurbuwahe |
takdire pra mukminun |
takdir Islam lan takdir kapir |
punika pamanggiyan |
-nira bakdal-maut |
pangucape kang sarengat |
(ng)gonning mati nèng kubur makam paraki |
pangguh swarga naraka ||