Ki-demang.com : Centhini

Jilid 3 - Kaca : 170

214 Pocung

40.
Jalma èstri botên kang kasêbut ngayun |
ingkang kadunungan |
Datipun Kang Maha Sukci |
amung jalêr kadi kang sampun kawêdhar ||

41.
Wawêjangan kaping nênêm èngêt-ulun |
apan winastanan |
kaanan Kang Maha Sukci |
salajêngnya Gambuh tumrap jalma priya ||

215 Gambuh

1.
Sang Wiku lingira rum |
bênêr kabèh kulup wuwusingsun |
lagi tumrap mring jalma priya pribadi |
dene ta makikinipun |
tan prabeda lanang wadon ||

2.
Mangkene wijangipun |
kaya ta kang kasêbut ing ngayun |
konthol kaananing Bêtalmukadas-i |
dene paringsilan iku |
kaananing purba jatos ||

3.
Kalamun kyai guru |
mêdharakên rahsaning kang ngèlmu |
pambukanya Tata-malige sajroning |
Betal mukadas trapipun |
pamêjang maring wong wadon ||

4.
Mrih jumbuh rahsanipun |
wênang kiniyas mangkene kulup |
ing nalika Pangeran Kang Maha Sukci |
karsa nata-Malige gung |
jro Betalmukadas kaot ||

5.
Jumênêng anèng ngriku |
ing bagane Siti Hawa yèku |
kang nèng jroning baga purana sajati |
de kang nèng antaranipun |
purana rêtna kinaot ||

6.
Basa rêtna liripun |
yèku mani jroning mani iku |
aran madi jroning madi aran wadi |
jro wadi manikêm tuhu |
jro manikêm rahsa yêktos ||

7.
Sajroning rahsa mau |
iku Dat-ing Atma arannipun |
anglimputi marang ing kaanan jati |
dene ta jumbuhing wujud |
baga timbanganing konthol ||

8.
Purana timbangipun |
lan pringsilan jumbuh jatinipun |
sabanjure lan priya pamêjang-sami |
dènnya mêrdi amrih jumbuh |
pamarsudi waskithèng (n)don ||

Jilid 3 - Kaca : 171

9.
Lan manèh bedanipun |
wawêjangan ingkang kaping pitu |
ing Panêtêp santosaning iman yêkti |
yèn amêjang mring dyah mau |
mangkene kenang wiraos ||

10.
Sun-nêksèni satuhu |
ora ana Pangeran mung Ingsun |
lan nêksèni Ingsun Muhkhamad sayêkti |
iku pan Utusaningsun |
Ni Patimah Umatingong ||

11.
Mung iku kaotipun |
wus salêsih ingkang ingsun wuwus |
Mas Cêbolang manêmbah umatur aris |
sadaya Dahalil dhawuh |
pangandikaning Hyang Manon ||

12.
Myang Kadis sabda Rasul |
ingkang sampun kasêbut sadarum |
suraose lajêng karaos wontên ing |
dalêm raos wasanèstu |
agêng bingahing tyasingong ||

13.
Yayah marwata-sunu |
krana sampun tatela satuhu |
lamun Dat-ing Pangeran Kang Maha Sukci |
punika sampun dumunung |
têtêp anèng angganingong ||

14.
Myang kita trang satuhu |
yèn wujuding Allah Kang Maha Gung |
Panêmbahan angandikanira aris |
atut tuturira tutup |
yêktine iya mangkono ||

15.
Ananging ywa kasusu |
aja pisan wani ngaku-aku |
(m)bok kasiku kang mangkono iku kaki |
kêna uga wênang muluk |
yèn wus katon padha mêlok ||

16.
Mêloke ujar iku |
yèn wus ilang sumêlanging kalbu |
amung kandêl kumandêl ngandêl ing takdir |
akanthiya awas emut |
dèn-mêmêt yèn arsa momot ||

17.
Pramilane dhinapur |
ing pralambang kang mangkono mau |
jêr manungsa beda-beda watêgnèki |
mungguh wiwijangipun |
ana têlung warna maton ||

18.
Rungsit wêrit kalangkung |
salugune ngaurip pakewuh |
ing pambudi bisane têtêp nêtêpi |
mula banjur ana têmbung |
paribasaning wiraos ||

Jilid 3 - Kaca : 172

19.
Kang dhingin jalma iku |
langkung tuna tanpa ngawag ngèlmu |
pikajênge kalangkung tuna sujalmi |
yèn tan wruh suraosipun |
mring ngèlmu ingkang sayêktos ||

20.
Kapindho jalma iku |
gêdhe-gêdhening dosa puniku |
ora ana sujalma kang ngolah ngèlmi |
kang kurang sampurnanipun |
tanpa tuwasing dumados ||

21.
Kosokbaline kulup |
gêdhe-gêdhening kamulyan iku |
nora nana kaya wong kang ngulah ngèlmi |
kang nganti sampurna putus |
sayêkti jalma kinaot ||

22.
Kabèh ngèlmu puniku |
kalakone pasthi kanthi laku |
lêkas lan kas têgêse kas nyantosani |
satya budya tyas rahayu |
pangêkêsing angkara (n)dhon ||

23.
Anggêrêng angkara gung |
anèng angga gumlêgêr gumulung |
gêgolongan tri-loka lêkêre kongsi |
yèn dèn-umbar babar banjur |
dadi rubeda sayêktos ||

24.
Pasthi beda kalamun |
kang wus sêngsêm mahas ing ngasamun |
sêsêmune ngaksama sasami-sami |
sarwa sarèh dènnira yun |
mardi martotama kaot ||

25.
Taman limut katutup |
durgamèng tyas kang linimput-limput |
karêm ana karamat karoban ing sih |
sihing Suksma ngundhung-ngundhung |
ngrêda sahardi (m)bêgogok ||

26.
Ananging luwih ewuh |
nitik saka pangandikanipun |
para ingkang winasis ing nguni-uni |
mungguhing laku puniku |
Maskumambang kang gumantos ||

216 Maskumambang

1.
Yèn manungsa jibar-jibur sabên ari |
tansah ambaruwah |
yèku tanpa laku yêkti |
anèng donya salaminya ||

2.
Baksanandrawina manggung dèn-ubyungi |
têgêse datan sah |
suka-suka minum bukti |
ing têmbe kalamun pêjah ||

3.
Kacarita jasate bosok wor siti |
dene yitmanira |
dadi riridhu mêmêdi |
kêmamang wêdhon pocongan ||

Jilid 3 - Kaca : 173

4.
Lamun ana jalma ingkang anglakoni |
anggung tapabrata |
yèku kang karêm sasirih |
acacêgah minum nadhah ||

5.
Têmbe lamun mati jasatira garing |
atos dadya sala |
yitmanya ngalambrang kadi |
kinjêng ingkang tanpa soca ||

6.
Lamun ana janma karêm cêgah guling |
têmbe lamun pêjah |
kacrita yitmanirèki |
dadya setan jim prayangan ||

7.
Lamun jalma karêm tapa nir sarêsmi |
yèku cêgah sahwat |
têmbe pêjah yitmanèki |
dadi dhanyang smarakisma ||

8.
Mas Cêbolang gèdhèg-gèdhèg turira ris |
babo kadiparan |
mênggah patraping ngaurip |
saèstu angèl kalintang ||

9.
Panêmbahan pangandikanira aris |
ingkang wus sunucap |
laksanane kang sajati |
tumitah ing ngalamdonya ||

10.
Lumaksana kadi kang kasêbut wirit |
dhingin winalêran |
ngarani Allah tan kenging |
kapalèsètna Pangeran ||

11.
Lan aja sring ngarani namaning manik |
utêg polo ika |
sarta aja asring bukti |
ulaming manik myang utak ||

12.
Lan maninge aywa asring angarani |
angên-angên sarta |
aja sok mangan sirèki |
iwak jantung tuwin manah ||

13.
Pungkasane aja sok ngarani mani |
lan aywa sring mangan |
iwak pringsilan tan kêni |
mung iku yèn bisa nyêgah ||

14.
Kang mangkono kacrita luwange nguni |
asring katarima |
banjur dadi ngèlmunèki |
dene manawa kalepyan ||

15.
Nora dadi sabab wit sajatinèki |
ingkang parlu dadya |
larangan winanti-wanti |
mung ywa ngumbar napsu hawa ||

16.
Lamun bisa (m)birat napsu hawanèki |
adat sing kanggonan |
awas emut angrakêdi |
yèn awas emut widada ||

17.
Bokmanawa pinarêng bisa amanggih |
mulya sangkan paran |
de patrap pikantuknèki |
kadi kang kasbut wirayat ||

18.
Para mashur ahli budi ambêg ngèlmi |
dènnya sung wasita |
mungguh ngaurip puniku |
kang tabêri suci satya ||

19.
Mangka dadya pambirating durgandini |
têmbe maotira |
têgêse nyirnakkên maring |
ganda ingkang ora enak ||

Jilid 3 - Kaca : 174

20.
Angurangi panginum kalawan bukti |
iku mangka dadya |
pangluhuraning kang ragi |
ing têmbe jaman antaka ||

21.
Nyuda turu lan arang sahuwatnèki |
mangka èstu dadya |
panglulutaning jiwèki |
ing têmbe jaman palastra ||

22.
Anyunyuda wuwus napsu wuwus bêngis |
mangka iku dadya |
panglênyêpaning rahsèki |
têmbe pungkasaning gêsang ||

23.
Mangkya Kimas Cêbolang upama sari |
wus mèdêm sumringah |
nayana sumringah wêning |
sênênning cahya kawuryan ||

24.
Kacarita Nurwitri lan santri katri |
samya mring pondhokan |
Saloka myang Palakarti |
datanapi Kartipala ||

25.
lajêng nendra mung Nurwitri wangsul malih |
sapraptaning ngarsa |
Panêmbahan atanya ris |
lah Nurwitri ana paran ||

26.
Kang sinung ling manêmbah umatur aris |
wontên ing pondhokan |
botên sagêt-sagêt guling |
jalaran sontên miyarsa ||

27.
Santri maos nukilan amêndhêt saking |
murad maksudira |
suraos sorahirèki |
wasta Kakekating salat ||

28.
Golongane kitab Tasawub witnèki |
mratelakkên ingkang |
Kadis pangandika Nabi |
Muhkhamadun Rasullolah ||

29.
Jarwanipun saking kaengêtanmami |
aningali ingwang |
maring ing Pangeranmami |
kalawan Pangeraningwang ||

30.
Sasampuning kèndêl ing pamaosnèki |
tyas amba karantan |
kadiparan lajêngnèki |
ananging tanpa wasana ||

31.
Kalawau badhe caos atur ajrih |
mugi kaparênga |
paring barkah maring patik |
pambingkasing kasêngkêlan ||

32.
Panêmbahan pangandikanira aris |
mungguh pangandika |
ingkang mangkono Nurwitri |
muhung anêtêpi ika ||

33.
Ing surasa kajatène sahalati |
sabab salat ika |
karêpe iku sayêkti |
(ng)gêlêngkên rahsa kang pisah ||

34.
Dene ingkang binasakkên pisah Witri |
ana patang warna |
dununge sawiji-wiji |
lah ta iki kawruhana ||

35.
Ingkang dhingin têmbung ekram têgêsnèki |
ningali ing Allah |
dene babasan puniki |
ningali ing Allah Akbar ||

Jilid 3 - Kaca : 175

36.
Sirna paningaling kawula puniki |
kari maliginya |
paningaling Allah jati |
dadi karêping surasa ||

37.
Têmbung aningali ing Allah sajati |
kang ningali Allah |
dene kang dera tingali |
ora liya iya Allah ||

38.
Pindho têmbung munajat têgêsirèki |
amaca ing Allah |
ingkang binasakkên kaki |
maca ing Allah sanyata ||

39.
Pan wus sirna pamacane kawulèki |
salugu tan liya |
kari pamacanirèki |
pan iya Allah balaka ||

40.
Dadi mungguh karêpe têmbung puniki |
amaca ing Allah |
ingkang maca Allah ugi |
kang winaca iya Allah ||

41.
Katri têmbung anyadul têgêsirèki |
anggêntèkkên lawan |
wujuding Allah sajati |
kang binasakkên kadyèka ||

42.
Anggêntèkkên lawan wujuding Allahi |
sirna wujud kita |
kari tatela sajati |
ing kawujudaning Allah ||

43.
Dadi mungguh karêpe têmbungan iki |
(ng)gêntèkkên kalawan |
wujuding Allah sajati |
ya Allah kang maujuda ||

44.
Catur têmbung mikraj têgêse winarni |
ngluhurkên paningal |
saking Nabi Adam maring |
asaling Pangeran kita ||

45.
Ingkang mangka banjur ana manungsèki |
kang têtêp tan pêgat |
ngluhurakên samukawis |
kaya ta ngèlmuning Allah ||

46.
Pangucape Allah myang panggandanèki |
datan liyan Allah |
pamiyarsa Allah uni |
paningale iya Allah ||

47.
Dat-e Allah Sipat-e Alah sajati |
Apêngal-e Allah |
yèku têtêp anêtêpi |
rahsaning Allah balaka ||

217 Mijil

1.
Pamijile pitutur ing ngarsi |
rasakna sayêktos |
nganti têkan ing dalêm raose |
bokmanawa pinarêng ing Widdhi |
gya karaos yêkti |
mangkene liripun ||

2.
Yèn manungsa kaduga nglakoni |
tindak nistha awon |
iku padha uga lawan gawe |
kanisthaning Pangeranirèki |
yèn manungsa kardi |
alaning ragèku ||

Jilid 3 - Kaca : 176

3.
Padha uga ngala-ala maring |
Sariraning Manon |
sapa wonge ingkang mahagawe |
ing sawiyah-wiyah maring dhiri |
iku padha ugi |
nyawiyah Hyang Agung ||

4.
Sapa wonge ngrèmèhakên dhiri |
uga padha yêktos |
angrèmèhkên maring Pangerane |
manungsa yèn nyamahakên dhiri |
padha uga kardi |
nyamah ing Hyang Luhur ||

5.
Lamun ana kang ora mangêrti |
sarta tan karaos |
tumrap ana ing dalêm raose |
surasane pralambang puniki |
kêna dènaranni |
manungsa kapirun ||

6.
Awit têmbung kapir wêrdinèki |
kasumpêlan yêktos |
lawan kaling-kalingan yêktine |
dene jalma ingkang amangrêti |
lan karaos yêkti |
anêtêpi laku ||

7.
Ngluhurakên maring samukawis |
ngèlmune Hyang Manon |
kadi ingkang kasbut pralambange |
têmbung mikraj kang kasêbut ngarsi |
kêna dènaranni |
têtêp manungsèku ||

8.
Anyalira lan kaslira maring |
ing Allah sayêktos |
manawèku kang binasakake |
manungsa nung kang Islam sajati |
Islam wêrdinèki |
pasrah myang rahayu ||

9.
Yèn rinasa têmbung loro ngarsi |
ing panêmuningong |
manungsèku kang binasakake |
Islam jati têtêp nyarirani |
lan kaslira maring |
ing Allah satuhu ||

10.
Manawèku manungsa kang uwis |
kasbut wruh sayêktos |
Islaming suhul dene têgêse |
wruh êmpaning pangira bênêring |
panuju têpaning |
sujana linuhung ||

11.
Buka wênganing mangsakalèki |
babasan mangkono |
wus tinamu-tamu satuhune |
kunci gêdhong rahsaning Allahi |
kosok-balinèki |
mangkya kang winuwus ||

12.
Manungsa kang binasakkên kapir |
anyarira yêktos |
lan kaslira ing setan cêblèke |
yèn salulut mangka dadi wiji |
cilikane apik |
diwasane kumprung ||

13.
Ki Nurwitri karênan ing ati |
matur malih alon |
amba nyuwun mênggah wiwijange |
pangkat-pangkataning ponang ngèlmi |
Kasampurnan jati |
suhunan lingnya rum ||

Jilid 3 - Kaca : 177

14.
Ingkang dhingin ngèlmu sarengat-i |
dunungnya pangawroh |
ing lakune raga kita kiye |
kang kapindho ngèlmu tarekat-i |
apan angawruhi |
lakuning kang kalbu ||

15.
Katri ngèlmu kakekat puniki |
pangawruh sayêktos |
lakuning kang nyawa kita kiye |
kaping pate ngèlmu makripat-i |
pangawruh sajati |
lakuning rahsèku ||

16.
Sanepane kang patang prakawis |
mangkya cinariyos |
kang sarengat iku upamane |
lir wujuding baita sêkoci |
ngèlmu tarekat-i |
wujude palaut ||

17.
De kakekat pindha nama kadi |
mustika kinaot |
dumunung nèng têlêng samodrane |
makripat-e pindha pama kadi |
pangawruh trang titi |
kaya ta puniku ||

18.
Angawruhi lakuning sêkoci |
pasange we êrop |
myang ngawruhi jro cêthèking kang we |
anadene ngawruhi (ng)gonnèki |
ri kang musthika di |
nèng têlênging laut ||

19.
Karêping kang lampita kadyèki |
upamane uwong |
sumêdya yun (n)jupuk musthikane |
ingkang ana têlênging jaladri |
yèn gothang sawiji |
saka catur mau ||

20.
Sayêktine nora bisa dadi |
lire kang suraos |
saupama tanpa baitane |
apa bisa ngambah ana warih |
nadyan numpang kunthing |
lamun nora wêruh ||

21.
Ing dununge musthika kang adi |
sarta ora wêroh |
ewuh-pakewuh kalêksanane |
apa bisa katêkan sêdyèki |
ngaji ora odhil |
mulane kacatur ||

22.
Kudu ganêp nora kêna kongsi |
gothange sawiyos |
nora gampang mangkono yêktine |
pipiliyan jalma ingkang bangkit |
nanging laku iki |
lagi madyanipun ||

23.
Ana maning pangolahing ngèlmi |
utama kinaot |
luwih saka kang dakcaturake |
crita lêlakone para wali |
yèn jaman samangkin |
Kangjêng Sultan Agung ||

24.
Kang mandhirèng ing praja Mantawis |
kalamun sang katong |
apanuju kaparêng karsane |
mundhut barang kang nèng jro jaladri |
utawa sang aji |
yèn arsa ngalangut ||

Jilid 3 - Kaca : 178

25.
Nadyan mijil saking tanah Jawi |
tan mawa nitih jong |
nora mingsêt saking plênggahane |
bar Jumungah mring Kakbatolahi |
mangka tandha saksi |
ingkang samya mantuk ||

26.
Saka kaji jalu miwah èstri |
caritane jumboh |
(m)bên Jumungah katêmu gustine |
ana manèh caritaning nguni |
ing lalakonèki |
Sèh Lêmahbang luhung ||

27.
Pamuntoning tekat murtat maring |
agama kinaot |
wus ambuwang marang sarengat-e |
kadênangan kang nata agami |
ing kono Sèh Siti |
kukum kisas lampus ||

28.
Wusing wafat kuwanda tan kèksi |
nulya na wiraos |
lamat-lamat kapyarsa swarane |
surasane sung wasita jati |
kang myarsa dumêling |
mangkene lingipun ||

29.
Ingsun wus amurwèng (n)don linuwih |
wèh wasita jatos |
e manungsa sesa-sesa tyase |
jaman pati ing rèh puntonnèki |
tekat santa titis |
santosaning kalbu ||

30.
Nora saking anon amiyarsi |
riringa sinapon |
rêngat rêngu pan siningitake |
labêt salin ing salaganèki |
lugu dènugêmi |
agême ragèku ||

31.
Suminggahe sangka sanggarunggi |
sarak siningkur doh |
krana iku ngrurubêti bae |
karya uwas sumêlang liniling |
(m)buh-(m)buh dènandhêmi |
sakèhing kang wuruk ||

32.
Têkèng pati tiwas nguciwani |
awit keran-keron |
sajatine kang èstu lungguhe |
muhung ana ciptanta pribadi |
pusthinên pangèsthi |
tan ana kang ketung ||

33.
Wus ginêlêng dumadya sawiji |
pinasthi pinathok |
wijanging kang ngèlmu jatmikane |
nèng kaanan ênêng lawan êning |
cêp wus tan kapyarsi |
ganda ngambar arum ||

34.
Nanging aywa padha salah tampi |
surasaning criyos |
iku amung kanggo ondhe-ondhe |
poma aja nyingkur sarak Nabi |
rukuning Islami |
kono marga luhung ||

35.
Mungguh ananing carita iki |
pipiridan ingong |
kikiyasan saka ngandikane |
para alim parama bèrbudi |
ahli ing kitabi |
surasaning têmbung ||

Jilid 3 - Kaca : 179

36.
Ingkang dhingin sapa manungsèki |
sadurunge layon |
anèng donya mangka jro tekade |
anêtêpi ngêgungakên maring |
pakaryanirèki |
sarengat linuhung ||

37.
Iya iku bab lakuning dhiri |
têmbe lamun layon |
aran makam-parèk de wardine |
dunung pamisahan ora nunggil |
pisah raganèki |
lawan nyawanipun ||

38.
Kapindhone sapa manungsèku |
sadurunge layon |
anèng donya mangka ing tekade |
anêtêpi ngêgungakên maring |
pakaryan utami |
ing tarekat-ipun ||

39.
Iya iku lakuning kang ati |
têmbe lamun layon |
aran makam-jalèk de wêrdine |
dunung kukumpulan lir duk urip |
kang kumpul puniku |
raga lan nyawèku ||

40.
Kaping katri sapa manungsèki |
sadurunge layon |
anèng donya ing mangka tekade |
anêtêpi ngêgungakên maring |
ing pakaryan sidi |
kakekat linuhung ||

41.
Iya iku lakuning nyawèki |
têmbe kacariyos |
aran makam-jamèk-mujamèk-e |
wêrdi kumpul lir ngakumpul yêkti |
kang kumpul ngumpuli |
raga lan nyawèku ||

42.
Kang kaping pat sapa manungsèki |
sadurunge layon |
anèng donya kang mangka tekade |
anêtêpi ngêgungakên maring |
pakaryan linuwih |
makripat pinunjul ||

43.
Iya iku lakuning rahsèki |
têmbe kacariyos |
aran makam-baka de wêrdine |
dumunung ing langgêng nora gingsir |
raga lan nyawèki |
kapungkur katêlu ||

218 Pangkur

1.
Ujar kang wus ingsunpajar |
mrih tan uwus wawasên ywa wis-uwis |
gathuking surasanipun |
dhinapur dêdongèngan |
pinralambang rêmbuge manut têtêlu |
Gêmak lan Palatukbawang |
Brêkutut ingkang nêloni ||