14 Adege VOC

rauné wong Walanda kang padha layar menyang tanah Indhiya iku duwèké maskapé maskapé cilik.
Sanadyan kang nduwèni tunggal bangsa lan kabèh padha tulung tulungan yèn ana bebayaning dalan, èwa déné mungguh enggoné dedagangan ora pisan bisa rukun, malah

15 Karajan Mataram Nalika Mumbul

adurungé Panémbahan Sénapati séda wis tinggal weling, yèn kang putra penenggah, Mas Jolang kang kalilan nampani warisan kraton Mataram, déné putrané pembayun, Pangéran Puger nrima jumeneng adipati ing Demak, nanging Pangéran Puger besuké ngraman, wasana asor.

16 Kraman ing Moloko

hèk jamané GG. van Diemens VOC. ana ing pulo pulo Moloko nemu reribet, marga saka anané monopolie, tanah Moloko suda banget karaharjané, wong bumi padha ngrekasa uripé.
Wong cilik ora gelem netepi prajangjiané monopolie, padha

17 Mataram Nalika Perang Rebut Keprabon

ang anjalari perang rebut kaprabon kang sapisan iya iku congkrahè Sunan Mas karo Pangéran Puger, apa déné éra éru marga saka panggawéné Untung Surapati.
Untung Surapai iku batur tukon saka ing Bali, wis dadi prajurit ing Betawi, diunggahakè dadi Litnan

18 Kaanane VOC Wiwit Tangah Abad 17

alika J. Maetsuycker madeg dadi Gouverneur Generaal (tahun 1653 - 1678) jajahan darbèké Compagnie wis rada akèh. Betawi lan wewengkoné, wiwit tahun 1619
Kutha Malaka lan wewengkoné, tahun 1641
Ambon, Kepulowan Bandha, Makasar, tahun 1667

19 Pangujaning Wong Betawi Marang Cina

ng wiwitané abad kang kaping 18 Betawi akèh banget Cinané.
Ora antara suwé wong Cina mau akèh sing angguran; ing kutha Betawi lan wewengkoné kerep ana rerusuh.
Ing saadegé Betawi akèh wong Cina kang diboyongi saka

20 Kaanane VOC. Ngarepake Ambruke

ng sasirepé kraman Mataram lan Banten, ing Tanah Jawa banjur dadi tentrem, kang durung mung ing Blambangan, amarga saka panggawéné wong ing Bali lan turuné Untung Surapati. Sarèhné ing wektu iku wus ana wong Inggris kang dedagangan

21 Tanah Indhiya Wiwit Adege Bataafsche Republiek

ng saambruké VOC., tanah Indhiya kacekel ing Paréntah Praja Walanda (Bataafsche Republiek), nanging mungguh pranatané pepréntahan wiwitané ora owah, sakèhing punggawa dilestarèkaké pangkaté lawas, mung baé salin bendarané, yaiku Paréntah Praja Walanda.

22 Karajan Jawa nalika Pangrehe Daendels

ara Gouverneur Generaal kang wis wis racaké padha

ngemong semu ngempèk ngempèk marang para ratu bangsa Pribumi, supaya aja diéwuh éwuhi enggoné laku dagang, karo manèh ing sabisa bisa padha nyingkiri perang; nanging yèn Daendels ora, awit pancèn watak keras lan kurang duga

23 Pangrehe LG. Raffles

anah Indhiya miturut dhawuhé Lord Minto, dipérang dadi 4 Gupermenan, yaiku Malaka, Sumatra pasisir kulon, Moloko, Tanah Jawa lan wewengkoné.
Gouvernement Tanah Jawa lan wewengkoné kang ngerèhaké Litenant Gouverneur (wakilé Gouverneur

24 Perang Dipanegara

alikané sédané Kangjeng Sultan Hamengku Buwana III ing tahun 1814, pangéran patiné lagi yuswa 13 tahun.
Saka karsané Kangjeng Tuwan Luitnant Generaal Raffles, Pangéran Paku Alam I tinanggenah angembani kaprabon;
Pangéran Paku Alam iki becik tepungé karo bangsa Inggris,

25 Culturstelsel

ultuurstelsel iku pranatan kang didhawuhaké GG. van den Bosch dhèk tahun 1830.
Surasané pranatan cekaké namtokaké marang wong Pribumi nandur tetanduran kang kena didol menyang Europa, kayata: kopi, tebu, kapas lan tom, ana ing sapéranganing