UMANGSANE anggone ngliyep isih durung patiya suwe nalika nggantere telpun gegem kang tumum­pang kenap cilik kuwi nggugah turu­ne. Gragaban, telpun gage disaut. Sing ka­cetha ing layar handphone nomer tel­pun omah. Nitik kodhe areane, pawongan sing lagi  ngebel kuwi  saka wewengkon Tulungagung.
Disawang sakeplasan, pe­nuduhe wektu ing telpun seluler kasebut ngatonake angka 04. 45.
“Halo, sinten nggih?”
“Halo Dhik Setyawan, iki aku Dhik. Aku, Amongdenta! Pangapuramu sing gedhe ya nek telpunku ngagetake ang­gon­­­mu sare,” swarane pawongan ing sa­brang kana.
“Oh  Mas Amongdenta ta, tak kira sapa. Ora dadi ngapa, malah aku maturnuwun dene wis digugah. Piye Mas, enek apa kok njanur gunung ngebel aku?” pitakone Setyawan karo njenggelek. Kemule di­singkap.
“Dhik, apa kowe bisa tindak  menyang Widarakandhang saiki uga? Penting banget, Dhik!”
“Sik Mas, Widarakandhang ki sisih ngendi aku kok rada lali.”
“Alah kuwi lho, Kantor Kecamat­an Sendhang munggah. Pratelon Ma­nahilan menggok nengen. Lokasine neng ndhuwur dhewe,” swarane pawongan ing sabrang kana aweh pituduh. “Tenan ya, Dhik, dakenteni tekamu! Iki maeng ang­gotaku sing tugas piket mentas entuk lapuran menawa neng Widarakandhang ana rajapati. Penake awake dhewe lang­sung ketemu neng lokasi wae ya!” swara­ne priya kuwi nyrateg.
Setyawan ngringkesi kemule. Dhewe­ke banjur menyang jedhing saperlu adus lan amek wudhu. Lebar nindakake shalat Subuh, Setyawan banjur budhal nung­gang Honda Supra X. Lurung gedhe Kediri – Tulungagung isih sepi. Hawane atis. Nanging jaket lulang, clana jins, sepatu kets dalah helm tutupan iku wis cukup ngangetake awake sing kuru. Mung butuh wektu setengah jam lakune Setyawan wis ngambah kukubaning Kabupaten Tulungagung.
Mungkur ngliwati  kreteg Ngu­jang kang tumelung ana sandhuwure Kali Brantas, Setyawan menggok nengen. Kendharaane  digelak daya-daya enggala tekan papan kang dituju. Lakune mban­dhang, pandom spidho metere nyenggol angka 100.  Ora ngentekake wektu telung prapat jam, lakune Setyawan wis mlebu wewengkoning Kecamatan Sendhang. Lurung padesan sing diambah saya suwe  saya munggah, mesine sepedhah motor ngeden-ngeden. Setyawan nyuda pres­neleng amrih tarikane gas luwih entheng.  Saya dhuwur dalan sing diambah, pedhut esuk kang tumurun saka pucuking Gu­nung Wilis tansaya kandel. Hawane tan­saya adhem pating trecep. Kiwa tengene dalan sing diliwati   akeh-akehe isih wujud lemah kothong kang thinukulan gegrum­bulan lan maneka wit-witan, klebu jati lan cengkeh.
Setyawan arang kadhing simpangan karo kendharaan, tarah wancine isih esuk banget. Upamaa papagan karo kendhara­an paling mung sepedhah motore bakul-bakul sing lagi padha budhal menyang pasar kecamatan. Tandhane yen kuwi mau sepedhah motore bakul, pernah jok mburi dipasangi obrog isi krambil, pitik, buwah utawa sayuran.
Lurung aspalan sing diambah Setya­wan iku wekasane cuthel ing sangisore perengan lan kasambung dening dalan lemah  sing luwih ciyut. Upama ditlusur terus mbokmenawa dalan lemah kuwi munggah nganti tekan pucuke gunung kana. Nanging watara sepuluh meter sadurunge entek-entekane aspal mau ana lurung mlebu ing sisih tengene dalan.
Setyawan banjur ngenggokake se­pedhah motore menyang gang makada­man sing dalane  ndeder kuwi. Swasana­ne wiwit repet-repet tumuju padhang nalika dheweke markir kendharaane. Ing lokasi rajapati wis ana sawatara anggota pulisi pakeyan preman sing pinuju ngu­pengi  kunarpa.  Weruh tekane Setyawan, Komisaris Pulisi Amongdenta gita-gita anggone mapagake.
“Kae Dhik, kunarpane isih dititipriksa anggotaku. Anggotaku wis miwiti olah TKP, ning posisine kunarpa durung di­owahi kok. Ayo pirsanana kana!”
Setyawan nyedhak, mbrobos tali garis pulisi werna kuning sing dipasang malangi dalan. Sawatara anggota  reserse lan unit identifikasi sing lagi nandangi olah TKP rada nyisih, aweh enggon Setyawan melu nitipriksa jisim. Layon kuwi wis ketara pucet. Njrebabah mujur ngalor.  Anggane isih kebungkus jas udan, nanging tita yen kurban menganggo busana bathik. Clanane diwingkis wates dhengkul, sikile nyeker. Lan sirahe, ah… sirah kuwi remuk.
Setyawan jengkeng nyetitekake nggon perangan tatu. Kalamangsa sirahe  nengklang-nengkleng kareben bisa nya­wang tatu iku saka maneka arah. Drijine uga kober ndudul-ndudul sirahe kunarpa.  Mesthi wae sawise dheweke masang sa­rung tangan saka karet. Setyawan ganti nyetitekake kiwa tengene kunarpa.  Ora tinemu sisa-sisane getih mblambang utawa muncratan  isen-isening sirah.
Ora adoh saka gumlethake jisim, ana sepedhah motor Yamaha Jupiter Z ing ka­hanan rubuh njekangkang. Sepedhah motor iku isih gres. Rupane ireng meles mawa kombinasi stiker rupa emas. Setya­wan banjur menyat nyedhaki kendharaan kuwi. Ora ana perangan sing rusak. Ru­buhe sepedhah motor sajake disebabake dening amblese jagang merga lemahe teles.
Kunci kontake isih cemanthel ana jok. Sajake nalika kurban kuwi diperjaya, dhe­weke mentas wae mbukak jok lan durung kober njabut kuncine. Helm standar werna ireng kontal sawatara meter. Spone njebeber merga  posisine mlumah.  Ana sacedhake helm Setyawan nemokake dhompet kulit werna ireng kang isih nge­cemes banyu. Dhompet diiling-ilingi sedhela, banjur dilebokake sake jaket.
“Piye Dhik, apa kowe wis nemokake titikan awal?” pitakone  Amongdenta sa­wise nyaketi Setyawan.
Setyawan ora tumuli wangsulan. Bathu­ke njengkerut, alise gathuk  kaya lagi mikir perkara sing  serius. “Cetha nek wong iki tiwas merga diprajaya, ora mati merga tiba saka sepedhah  motore.  Sapa sing merjaya durung bisa dakkira-kira, ning sing cetha durjanane wengis banget,” celathune Setyawan.
“Bener Dhik, iki pancen rajapati sing wengis. Mbokmenawa kawengisane durjana ngluwihi sato galak,” Komisaris Amongdenta nanggapi.
“Saka pangiraku rajapati iki kedadeyan wingi sore, utawa saora-orane wanci surup surya. Merga kahanane kunarpa wis pucet lan ora seger maneh.”
“Hm…ning puceting jisim kuwi rak bisa uga krana kegrujug banyu udan ta, Dhik? Sebab meh sewengi natas udane ngrecih. Terange lagi ngarepake subuh iki mau. Mula getihe kurban ya wis ilang, wong wis kentir bareng karo iline banyu udan saka ndhuwur kono. Rak iya ta?”
“Bisa uga mengkono, Mas. Lan ya jalar­an udan sing ora terang-terang mau awake dhewe dadi kangelan nggoleki tlacaking durjana. Awit tabeting durjana  wis ilang kesiram  banyu udan.”
Komisaris Amongdenta nggresah. Ujare, “Aku wis mbadhe nek iki mesthi golonganing kasus sing rumit. Mula aku banjur keraya-raya nilpun menyang Kediri kuwi pamrihku supaya Dhik Setyawan kersa sabiyantu ngudhari wewadining  rajapati iki. Kowe ngerti, Dhik, aku du­rung suwe dibenum ana wewengkon kene. Yen  ora tumuli bisa miyak rajapati iki kondhiteku ana sangarepe Kapolres bakal kucem.”
“Ing kene aku mung saderma udhu panemu lan urun pemikiran adhedhasar analisisku, Mas. Ning sing tandang gawe neng lapangan tetepa penjenengan sarta andhahan penjenengan kang dumadi saka  anggota reserse lan unit identifikasi kuwi.”
“Iya, aku ngerti. Ning jroning swasana sing kaya mengkene iki aku banget mbu­tuhake analisis-analisismu kuwi, Dhik. Sebab kowe wis kondhang nduweni ana­lisa sing landhep   kanggo miyak kadurja­nan. Sapa sing ora ngakoni kawaskithane Dhetektip Setyawan?”
Sing dialembana  mesem. Ing bang wetan srengengene saya munjuk. Kencar-kencar sorote sing kuning pindhane emas sinangling nampeg njenggelege Gunung Wilis kang katon ijo royo-royo. Mbaka se­thithik pedhute  sumilak, njalari atising hawa dadi rada suda.
“Dhik, nek saka pandugamu kira-kira  gegamane durjana sing kanggo mrejaya kurban kuwi jinis apa?” Amongdenta nyoba nggathukake pangira-irane dhewe karo pangira-irane Setyawan.
“Nek ndulu tatune, anggone mrejaya genah nganggo gegaman kang anteb. Utawa bisa uga anteb tur landhep. Mbuh kuwi linggis, wesi gligen, wadung utawa ganco.”
Amongdenta manggut-manggut. Nuli, “Kira-kira motife apa ya, Dhik?”
“Aku durung bisa matur, Mas. Sebab upama durjanane melik marang bandha­ne kurban, nyatane sepedhah motore isih wutuh. Kuncine cemanthel. Nek dur­ja­nane kepengin nggawa mlayu rak gam­pang banget ta?.”
Lagi wae Setyawan mingkem, duma­dakan keprungu pamberunge mesin se­pedhah motor mara susul sumusul. Mesine nggembor-nggembor ngunggahi lurung makadaman. Sawise njagang kendha­raane rong meter saka garis pulisi, nom-noman nenem kalungan keplek lan nyang­klek rangsel kuwi tranyak-tranyak mrepegi Amongdenta.
“Hadhuh matek aku. Saka ngendi war­ta­wan-wartawan iku krungu nek neng kene ana rajapati?” celathune Among­denta karo njambaki rambute dhewe.