ETYAWAN ngguyu. Ucape, “Dheweke wartawan  Mas, apamaneh wartawan mligi kasus kriminal. Kerjane meh kaya dhetektip. Informasi bisa teka saka ngendi wae.”
“Njur aku  kudu komentar piye, Dhik?”
“Ya didhawuhake wae apa anane.
Ning sing magepokan klawan proses penyli­dhik­ane kasus iki becike aja diudhal dhisik menyang media massa kareben ora ngganggu kerjane andhahan penjeneng­an sing nedhenge golek sisik melik. Awit durjanane rak durung kecekel ta?”
Wartawan-wartawan kuwi jebul ora langsung mawancarai Amondenta,  na­nging malah ibut njupuk gambare kurban. Ana sing nyuting nganggo handycam, ana uga sing jeprat-jepret motreti saka sa­dhengah sudhut. Wondene wartawan radio mung ngulat-ulati saka kadohan sinambi ngenteni kanca-kancane saka media cetak lan televisi rampung njupuk gambar, banjur wawancara bebarengan karo  Komisaris Pulisi Amongdenta. Tum­rap jurnalis radio, sing baku dudu gambar nanging voice utawa swarane nara sumber.
Amongdenta ora bisa menggak nadyan  cara kerjane wartawan sing kaya ngono kuwi kalamangsane sok ngrerendheti nyambut gawene pulisi. Nanging arepa dikayangapa masyarakat tetep nduweni hak oleh informasi sing bener lan akurat. Jamane wis tinarbuka utawa transparan, beda karo era Orde Baru biyen. Aparat jejeging adil, kalebu pulisi, saiki ora kena maneh nyengker sa­wijining kasus. Apa maneh yen kasus mau lagi dadi sorotane masyarakat.
“Mas-mas wartawan tivi lan koran, tu­lung mengko nek arep ditayangake  pe­rangan sirahe kurban sing remuk iku rada diburengake ya! Ben ora katon sadhis. Iki ora kok ateges aku nyampuri urusane pers, ning ora nayangake gambare kur­ban rajapati kanthi mlaha ngono kuwi uga kanggo kepentingane masyarakat. Jalar­an nek saben dina disuguhi tontonan tatu lan getih, suwe-suwe masyarakate bakal melu bringas. Sithik-sithik nesu, sithik-sithik padu,” kandhane Among­denta.
“Siyap, Ndhan,” wangsulane salah sijine reporter televisi sing menganggo sragam biru tuwa sleret putih.
Para wartawan kang liputane ing ba­bagan kriminal pancen sok ngundang “ndhan” marang komandhane pulisi nadyan juru warta mau dudu andhahane. Amongdenta dhewe ora kabotan di­undang “ndhan” dening wartawan, sebab bisa njalari saya kumraketing pasra­wungan.
Sajrone Amongdenta  ngladeni warta­wan, Setyawan nylingker ngadoh. Dhe­we­ke ngulatake omah gedhe magrong-magrong sing ngedhangkrang ana ndhu­wur punthuk pethite dalan njojrog iki. Omah loji cakrik kuna, omahe Palindriya Harjamingkalpa. Omah kuwi njengga­rang, nanging katon sintru. Temboke ku­sem, embuh wis pirang puluh taun ora kambon cet. Godhonge wit pelem ga­dhung sing thukul ana tengahing plataran ngrembuyung, muwuhi swasanane dadi tansaya singup. Omahe Palindriya mencil, adoh karo tangga teparo.
Rada dhuwur saka omahe Palindriya,  ana  wewangunan kang luwih gedhe lan luwih dawa. Saemper gudhang utawa pabrik. Nanging katon banget yen bangun­an lawas kuwi wis suwe ora kopen. Kacihna temboke nglumut lan payone wis padha thethel. Yen sinawang saka papan sing rada ngisor, bangunan bongkor iku kaya-kaya mangku omahe Palindriya. Atine Setyawan notol-notol selak kepengin nakokake wewangunan bongkor kuwi marang Amongdenta. Nanging sarehne kepala pulisi kecamatan iku isih diwawancarai wartawan, kekarep­ane disumenekake luwih  dhisik.
Nalika Setyawan pinuju ngulat-ngulati wewangunan loro ing sandhuwure gumuk mau, ambulan saka rumah sakit umum sing tinanggenah njupuk jisim teka. Ku­narpane Darpita nuli diwadhahi kanthong mayit werna kuning banjur digotong mlebu ambulan. Wartawan tivi lan foto­grafer rebutan njupuk gambar. Sawise ambulan lunga, para jurnalis iku uga banjur pamitan marang Amongdenta. Marang salah sijine anggota reserse sing melu olah TKP, Amongdenta prentah su­paya sepedhah motore kurban digawa menyang markas kanggo barang bukti.
“Mas, wewangunan gedhe neng ndhu­wur daleme Pak Palindriya kae ba­ngunan apa ta?” pitakone Setyawan karo tuding-tuding.
“Dhek jaman Landa biyen, bangunan kae kanggo panggonan ngolah teh. Awit nalika semana lengkehing Wilis sisih kidul wetan kene iki rak didadekake punjering kebon teh  dening Hindia Belanda jalaran struktur lemahe dianggep cocog. Sawise diolah dadi teh kemasan siyap com, teh-teh mau banjur dikirim menyang Kediri, Tulungagung lan Blitar. Malah kabare nganti tekan Surabaya lan Semarang ba­rang. Ujaring kandha, daleme Pak Palin­driya kuwi biyen penginepane para pe­gawe perkebunan, mligine sing nduweni jabatan staf mendhuwur. Ning kepriye larah-larahe kok saiki omah loji kae  di­enggoni Palindriya sakulawargane, aku durung mudheng.”
Amongdena mandheg sedhela anggo­ne crita. Banjur, “Kosik, kowe kok takon perkara tilase pabrik teh barang kae ki enek apa ta, Dhik? Apa manut petungmu ana gandheng cenenge karo perkara rajapati iki?”
“Aku durung bisa mesthekake, Mas. Ning saora-orane aku kudu paham karo kahanan sakiwa tengene lokasi  rajapati  kanthi komplit, kareben anggonku sa­biyantu golek sisik melik cepet entuk titikan.”
“O ngono. Nek ngono dakbacutake crita­ku. Sawise Landa oncad saka we­wengkon Tulungagung merga kalindhih dening Jepang, pabrik teh kae ditinggal prung. Jepang sajake ora ketarik nerus­ake usahane Landa ing babagan per­kebunan. Satemah kebon teh  sing maune subur ndemenakake kuwi malih ora kopen. Buruh pethik sing biyene disewa Landa banjur padha golek pegaweyan liya. Wa­tara sepuluh taun sawise Indonesia mar­dika, pabrik teh kuwi klebu sing dinasio­nalisasi dening Bung Karno. Pamarentah banjur nyoba nguripake maneh tilas usa­hane Landa kasebut. Ning sajake kurang ngrembaka awit kalah saingan karo teh-teh kemasan sing luwih modern. Usaha kuwi rugi terus. Wekasane ing awaling taun pitungpuluhan perusahaan iku di­tutup. Aset-asete pabrik sing arupa mesin rajang teh sarta mesin pag wis padha  di­usungi mudhun. Pabrike ditoga­ke mang­krag, wekasane bongkor kaya ngana kae.”
“Ateges tilase pabrik kae saiki su­wung?”
“Iya, puluhan taun ditogake kothong. Nanging….” Amongdenta ora tumuli nu­tugake rembuge. Lathine kedher, mripate pendirangan. Dheweke nyedhakake lam­bene menyang kupinge Setyawan. Ujare setengah klesik-klesik, kaya-kaya samar yen nganti keprungu liyan. “Saiki ge­dhong kae angker, dadi susuhe dhemit.”
Setyawan mlengak. “Oh, iya? Kok Mas Amongdenta pirsa nek gedhong lawas kae saiki dadi susuhing dhemit?”
“Ana sawatara warga desa kene  sing  tau lapuran menyang kantorku. Jarene pen­dhak tengah wengi, utamane ne­dhenge rembulan purnamasidi, sok ke­prungu swara tangis layung-layung saka njero gedhong kae. Kalamangsa uga ke­prungu bengok sesambat. Ujaring kandha, sing nangis lan jerit-jerit mau kumarane Rebeca Naurin.”
“Sik mas, Rebeca Naurin kuwi sapa?”
“Rebeca Naurin kuwi anak wadone Hubert Van Vossen, Landa sing biyen nye­kel pabrik teh ana kene. Critane rak ngene,  sawise wilayah kene dijegi dening mung­suh, pabrik iku banjur digropyok dening tentara Jepang. Hubert dalah Naurin  di­tangkep  ana pabrik kono banjur dijagal. Nanging sadurunge diprajaya, Naurin di­rudapeksa luwih dhisik dening sara­dhadhu Jepang sing nggropyok mau. Anggone ngrudapeksa wayah bengi, nge­pasi mbulane purnamasidi.”
“Yagene bab kumarane Naurin mau lagi dilapurake menyang kantor pulisi kala­­ne Mas Amongdenta ngasta ana kene? Tegese rak durung suwe ta? Apa sadurunge penjenengan dadi Kapolsek uga wis tau ana lapuran ngenani kumara­ne Rebeca Naurin kuwi?”
“Wah embuh ya, aku durung ngecek lapurane masyarakat marang kapolsek-kapolsek sadurunge aku. Eh Dhik, wis ah kowe aja tokan-takon perkara kuwi. Gi­thokku mengkirig. Lan ngertiya,  purna­masidi kuwi tiba mengko bengi,” Among­denta nyigeg pirembugan karo gidhig-gidhig.
Setyawan mesem. Ambak dedege pi­degsa sarta wis nyandhang pangkat ko­misaris pulisi, nanging Amondenta tetep  jirih yen ngrembug perkara lelembut. Set­yawan ngerti, Amongdenta jago gelut. Ngelmu bela dhirine lumayan, malah si­thik-akeh uga diwarisi pethingan kanura­gan dening simbah buyute, Ki Singa Gu­naseca. Sawise dadi pulisi, Amongdenta jago mikut durjana. Nanging yen diajak rembugan babagan alam alus, Among­denta mesthi kipa-kipa ora gelem.
“Saiki ngene wae Dhik, ayo nakoni seksi-seksine rajapati iki. Sing dakdade­ka­ke seksi kanggo sauntara ana wong pa­pat, yakuwi Pak Palindriya, anake wadon sing aran Sekarniti sarta Pak lan Mbok Markani. Pak Markani sabojone iki pa­wong­an sing sepisanan nemokake kunar­pane kurban. Saiki kabeh isih dakkon nunggu neng daleme Pak Palindriya kana. Ayo diparani!”
“Ayo tak dherekne, Mas.”