AWONGAN cacad kuwi mlaku kecincug-kecincug tumuju iring tengene omah lan ilang kaling-kalingan tembok ngisor tritisan. Lakune tanpa nyuwara, tleser-tleser kaya ula. Nganti blegere pawongan kuwi  diuntal tembok, Setyawan tetep ora bisa premana anggone nyawang pernahe rai merga lakune ngungkurake jedhing. Sawise bleger kuwi ora katon, Setyawan lagi metu saka jedhing. Dheweke cekat-ceket ndingkik lakune pawongan mau nanging kelangan lacak. Ing walike tembok ngisor tritisan wis ora ana sapa-sala. Bleger kuwi kaya ilang ing slempitane omah.
Setyawan banjur bali mengarep. Ngli­wati pawon, Tonah wis nata gelas ana meja.  Tangane sing wis nyekethem  jam­pel gombal nuli nyandhak panci eng­kreng­an. Panci diangkat nyeng saka sa­ndhu­wure pawonan. Banyu kumebul nuli disok mbaka sethithik menyang gelas sing wis dijejer. Tonah mrecing-mrecing karo rada nggiwarake raine saka sumube banyu umob. Setyawan ngenteni Tonah ram­pung ngecom wedang.
“Niku wau sinten Yu?” pitakone Setyawan sawise Tonah nyelehake pancine.
Tonah njumbul. “Eh tobil anak kadhal! Kaget aku, jeneh mboten krungu nek njenengan pun teng ngriku. Sing pundi ta, Mas, sing dikersakne?”
“Niku lho, tiyang sing manggen teng gubug wingking pawon niku.”
“Oo…niku ta. Niku jenenge Jana, ning asring kula celuk Dhegleng. Tiyange radi setrip, dhat eling dhat mboten. Duka stres duka dospundi. Nek pas kumat nika se­din­ten mbethethet kadhang mboten medal blas seking njero gubuge. Nek empun ngo­ten njuk nangis karepe dhewe. Ki­yam­bake niku jane tiyang sanes, ning dipen­dhet abdi dening Ndara Palindriya lajeng ken ngenggeni gudhang wingking niku. Dados teng ngriki rekene namung ngenger.”
“Lha sing dhangir teng kebon wing­king nika sinten? Napa nggih Jana niku wau?”
“Woo sanes. Nek Jana napa nggih kiyat dhangir ta Mas, wong kawon­tenanipun kados ngaten. Ingkang dhangir rayat kula, Kang Sarni. Kersa­ne Ndara Palindriya, kebon wingking niku rak ajenge didamel tumpang sari. Ning rehne lemahe atos sanget, pramila ndha­ngire kedah mawi ganco. Seg di­dha­giri angsal sepalih kedhok, ee…jawahe neba, mila nggih kasumenekaken rumi­yin,” wang­sulane Tonah sinambi ngudheg wedang.
“Lha sampeyan griyane pundi, Yu?”
“Ngandhap ngrika Mas, pinggire ra­dosan aspal. Ning pendhak enjing kula kesah ngriki, reresik griya lan nyepakaken dhaharan kangge Ndara Kakung, Den Rara Sekarniti lan Jana.”
“Garwane Pak Palindriya napa empun mboten wonten ta, Yu?”
“Sampun seda watawis kalih setengah taun  kepengker mergi gerah seseg. Tapi nek gagapan kula, sedane ndara putri  niku keranten menggalih Den Rara Se­karniti kok.”
“Lho, menggalih pripun ta?”
“Den Rara Sekarniti niku kersane rama-ibunipun rak ajeng kajodhokaken kaliyan Den Kampana Kertadirdja. Den Kampana menika putranipun Raden Mas Kertadirdja, juragan mas-masan  seking Kalangbret. Rembag ing antawisipun tiyang sepah sampun gumolong. Ning Den Rara  jebul wangkot, kipa-kipa mbo­ten kersa nglampahi emah-emah kaliyan Den Kampana awit turene empun gadhah pilihan piyambak. Ning pilihanipun Den Rara Sekarniti mboten dipunsarujuki ing­kang ibu. Pirsa Den Rara Sekarniti mbe­guguk nguthawaton mboten kersa kajo­dhokaken kalihan Kampana,  ndara putri mbokmenawi rumaos lingsem kalihan kula­warganipun Pak Kertadirdja. Gerah seseg­ipun lajeng kambuh, wekasanipun ngge­blag lan bablas seda.”
“Mboten Yu, jane Pak Palindriya kalih­an Bu Ajeng niku piyantun seking pundi ta? Napa nggih asli tiyang Widarakan­dhang ngriki?”
“O dede, Mas. Kekalihipun menika tiyang neneka, wong anggenipun pin­dhah dhateng ngriki rikala Den Rara Se­karniti taksih klas setunggal SMP kok. Nek asline saking pundi, kula kirang terang mergi mboten natos tanglet-tanglet. Tiwas mangke diarani lancang nek tonglat-tanglet perkawisipun tiyang sanes.  Ning menawi manut panginten kula ndara putri niku tiyang saking kraton, utawi paling mboten taksih krabat kraton. Sebab pan­jenenganipun gadhah gelar raden ayu. Duka seking kraton Solo duka Jogja.”
“Kok malah pindhah dhateng pang­gen­an ingkang mencil kados ngaten gek tujuwane napa?”
“Nah, menawai perkawis anggenipun pindhah niku kula nate dipunparingi pirsa dening swargi ndara putri. Wosipun  ang­genipun mutusaken pindhah dhateng pe­reng Wilis ngriki menika wonten sambet­ipun kalihan gerahipun ndara putri ing­kang sampun puluhan taun mboten saras. Bu Ajeng menika rak gadhah gerah paru-paru. Lha, dhokter ingkang kulina ngupa­kara gerahipun ndara putri lajeng paring pamrayogi supados panjenenganipun pindhah dhateng panggenan ingkang hawanipun seger. Terose kangge terapi napa ngoten. Nyendikani dhawuhipun dhokter, ndara kakung lajeng madik-madik pados panggenan ingkang cocog. Wekasanipun kepanggih loji menika.”
Setyawan manggut-manggut. Nuli pitakone, “Eh Yu, sinten namine lare jaler pacangane Sekarniti sing mboten disaru­juki ibune niku?”
“Wah nek namine kula kirang terang, wong mboten natos dipunjak ngriki kok. Sesambetanipun lare kalih menika dhe­dhe­mitan, mergi kuwatos menawi kade­nangan dening ingkang ibu. Kula natos dicriyosi Kang Sarni, nem-neman pilih­an­ipun Den Rara Sekarniti niku  kaping kalih sowan ngriki. Ning lajeng katundhung warasan dening ndara putri, dipungusah kados kirik gudhigen. Dipun lok-lokaken  cocak nguntal elo, cebol nggayuh lintang lan lintu-lintunipun. Pokoke jan diunda­mana ngantos entek amek kurang golek ngaten nika. Mantun kedadosan niku, nem-neman kalawau empun mboten natos ngetingal malih.”
“Kok sesambetanipun lare kalih niku mboten disarujuki Bu Ajeng perkarane napa, Yu? Napa pilihane Sekarniti niku yoga­ne tiyang sekeng?”
“Mireng-mireng panci mergi perkawis bandha. Ndara putri niku kersane rak pados mantu ingkang bobot, bibit lan bebetipun setimbang. Eling-eling kejawi  sugih, panjenenganipun menika ugi tak­sih keturunan ningrat, trahing kusuma rembesing madu.  Menawi gadhah mantu tiyang pidak pedarakan temtu gengsi. Pra­mila lajeng gadhah niyat besanan ka­lih­an Pak Kertadirdja. Sebab Pak Kerta­dir­dja menika sugih-sugihe tiyang Kalang­bret.”
“Pak Palindriya niku nyambut damele napa ta jane, Yu?”
“Sadeyan kain teng Pasar Wage Tu­lung­agung ngrika. Tokone ageng. Saben ndinten ndara kakung tindak toko. Waune nek kesah  nggih runtang-runtung kalihan garwane. Ning sasampunipun ndara putri seda, ndara kakung asring ngajak Den Rara Sekarniti. Kalamangsa nggih ngajak Dhegleng…eh Jana niku.”
“Emm…ngaten ta. Pun nggih Yu, kula tak dhateng ngajengan malih,” ujare Set­yawan karo jumangkah ninggalake pawon.
“Nggih Mas, sekedhap malih unjukane kula bektane dhateng ngajeng,” kandha­ne Tonah karo nerusake anggone ngu­dheg wedang. “Huh…dhasar dhetektip, ethok-ethoke wae takon ika-iki. Ning aku ngerti nek jan-jane dheweke lagi golek sisik melik. Tujune anggonku wangsulan ngati-ati. Upama keprojol ngomong bab sing siji kuwi, wah sida cilaka awakku,” Tonah grenengan dhewe.
Nalika Setyawan tekan teras,  Among­denta lagi nampa telpun. Ora cetha lagi guneman karo sapa awit dheweke nyisih rada ngadoh. Sawise mungkasi rembug, Amongdenta nuli nyedhaki Setyawan. Tem­bunge lirih. “Dhik, aku ditimbali Ka­polres, diutus ngadhep esuk iki uga. Ka­polres nyuwun lapuran sementara bab kasus rajapati, sebab dina iki ngepasi ana supervisi saka Polda.  Mangka anggonku mriksa  Palindriya durung paja-paja ram­pung. Mula aku, Juari lan Loso dakpamit menyang Polres luwih dhisik. Kowe keriya ana kene. Pokoke purba wasesa dakpas­rahake kowe. Nek ana perkembangan anyar diage nelpuna aku ben bisa dak­atur­ake marang Kapolres.”
Sawise pamitan marang sing duwe omah, Amongdenta banjur tumuju me­nyang mobil dhinese sing isih diparkir ana dalan njojrog cedhak tilase papan raja­pati.  Juari lan  Loso uga banjur pamitan tut­wuri komandhane. Sadurunge lunga, Amongdenta mekas marang Palindriya sing wose supaya dheweke ora lunga adoh-adoh sadurunge perkara rajapati mau ana karampungane, merga pulisi bakal sa­wayah-wayah njaluk keterangane maneh. Palindriya matur sendika.
Sapungkure Amongdenta, Palindriya nginguk arlojine. Ucape katujokake ma­rang Setyawan, “Mas Dhetektip, apa di­lilani nek aku niliki tokoku sedhela wae. Jalaran dina iki aku kadhung ana janji karo  pelanggan. Kowe mesthine ngerti, tumrap wong dagang kaya aku ngene iki nyula­yani janji padha karo nyupet dalaning rejeki.”
“Mangga. Ning yen ana keparengmu, aku dakngobrol-ngobrol karo putramu ana kene.”
“Kena wae. Satemene Sekarniti arep dak­ajak menyang toko. Ning yen pancen kokbutuhake ya mangga, aku dakngajak Jana wae. Piye, Ndhuk?” Palindriya nya­wang anake.
Sekarniti sing kawit mau guwayane katon suntrut manthuk. Palindriya banjur mlebu ngomah saperlu tata-tata lan ganti penganggo. Sawise miranti, wong lanang kang wis dhudha kuwi banjur ngetokake mobile saka garasi. Garasine mapan ana iring tengene omah. Kendharaane Palin­driya sedhan Mercedez Benz werna putih weton taun wolung puluhan akhir, nanging kahanane isih mulus merga kerumat kanthi becik.
Ora let suwe Jana nututi metu saka njero omah. Lakune kecincugan sinambi ngempit tas kerjane Palindriya. Priya cala ina  iku banjur  sumusul mlebu mobil lan lungguh ana jejere supiran. Jana mlaku tanpa nyuwara. Mung swara kruke sing keprungu klethak-klethuk ing jubin. Kaya dhek ana jedhing mau, Setyawan uga ora bisa premana nyawang raine Jana. San­dhangan sing sarwa gedhomboran sarta sirahe sing tansah dikrukupi njalari Setya­wan ora bisa sawutuhe namatake rupane pawongan kuwi.
Sedhan putih sing disupiri Palindriya nuli nggleser ninggalake omah magrong-magrong. Swara mesine alus, kemreng­seng kaya banyu digodhog. Ngarep mburi karo ilange Mercedez ana dalan njojrog, Tonah mecungul saka njero omah karo nyangga baki isih teh limang gelas. Weruh ngarepan  sepi Tonah ketara gela.
“Lho, kok empun ical sedaya. Wah, ka­dhung kula comne teh je. Lha  gek pri­pun niki, terus sinten sing ajenge ngun­juk?”
“Gawanen bali neng mburi kana Yu, ombenen dhewe! Sing rong gelas wae tinggalen kene kanggo aku lan mase iki!” Sekarniti sing kawit mau kaya aras-arasen ngomong, kumecap aweh prentah.
“Sendika, Den Rara.”